QuEChERS nowe podejście do przygotowywania próbek w analizie pozostałości środków ochrony roślin w płodach rolnych Stanisław WALORCZYK Instytut Ochrony Roślin Państwowy Instytut Badawczy w Poznaniu 55. Sesja Naukowa Instytutu Ochrony Roślin PIB, Poznań, 12-13.02.2015
Przedstawienie QuEChERS QuEChERS to technika przygotowania próbek do analizy chromatograficznej na obecność pozostałości środków ochrony roślin (i niektórych innych zanieczyszczeń) QuEChERS Quick szybka Easy łatwa Cheap tania Effective skuteczna Rugged niezawodna Safe bezpieczna
Przedstawienie QuEChERS technika przygotowania próbek opracowana w U.S. Department of Agriculture po raz pierwszy prezentowana podczas 4th European Pesticide Residue Workshop w Rzymie w 2002 roku pierwsza publikacja: M. Anastassiades, S.J. Lehotay, D. Štajnbaher, F.J. Schenck, J. AOAC Int. 86 (2003) 412-431 pierwotnie stosowana jedynie do przygotowania próbek owoców i warzyw w analizie na obecność pozostałości środków ochrony roślin techniką GC-MS/SIM
Przedstawienie QuEChERS Walorczyk, Drożdżyński, Kierzek Talanta 132 (2015) 197-204
Stare metody vs. QuEChERS mniejsze objętości rozpuszczalnika (ACN) do ekstrakcji wytrząsanie zamiast kolejnej homogenizacji wirowanie ekstraktu zamiast filtrowania podział ciecz- ciecz (LLE) w tej samej probówce co ekstrakcja (nie stosujemy szklanych rozdzielaczy) pobieranie do kolejnych etapów części ekstraktu a nie całości probówki jednorazowego użytku zamiast szkła laboratoryjnego dyspersyjna SPE (D-SPE) zamiast ekstrakcji kolumnowej
Stare metody vs. QuEChERS mniejsze objętości rozpuszczalnika (ACN) do ekstrakcji wytrząsanie zamiast kolejnej homogenizacji wirowanie ekstraktu zamiast filtrowania podział ciecz- ciecz (LLE) w tej samej probówce co ekstrakcja (nie stosujemy szklanych rozdzielaczy) pobieranie do kolejnych etapów części ekstraktu a nie całości probówki jednorazowego użytku zamiast szkła laboratoryjnego dyspersyjna SPE (D-SPE) zamiast ekstrakcji kolumnowej
Modyfikacje QuEChERS pierwotna metoda QuEChERS ekstrakcja z wykorzystaniem acetonitrylu, NaCl i MgSO4 (bez użycia buforów) metody znormalizowane: AOAC 2007.01 1% kwas octowy w acetonitrylu, MgSO4 i octan sodu EN 15662.2008 acetonitryl, NaCl, MgSO4 i bufor cytrynianowy
Modyfikacje QuEChERS
Modyfikacje QuEChERS Adsorbenty D-SPE: PSA, C18, GCB, CarbonX, ChloroFiltr, florisil, Z-Sep+, Z-Sep/C18
Dyspersyjna ekstrakcja do fazy stałej (D-SPE) Zamiast stosowania tradycyjnej kolumnowej SPE część ekstraktu próbki jest wytrząsana ( vortexowana ) z adsorbentem i odwirowana MgSO4 usuwa wodę z fazy acetonitrylowej PSA usuwa cukry, kwasy tłuszczowe, kwasy organiczne, tłuszcze C18 usuwa długołańcuchowe związki alifatyczne i inne niepolarne interferenty węgiel aktywny usuwa barwniki, polifenole i związki aromatyczne ChroroFiltr selektywnie usuwa chlorofil 100 80 60 % 40 20 0 GC A+ PS B C B+ GC A+ PS A PS 18
Rozszerzenie zakresu zastosowań QuEChERS nowe substancje pozostałości leków weterynaryjnych polichlorowane bifenyle (PCB) wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) nowe matryce ziarno zbóż pasze miód mleko, jaja tłuszcz i tkanki zwierząt tkanki ryb i krewetki
Publikacje naukowe na temat QuEChERS www.scopus.com, słowo kluczowe: QuEChERS
Inne metody przygotowania próbek ekstrakcja za pomocą rozpuszczalnika organicznego: acetonem metoda S19, metoda Luke a, EN 12393:2014 octanem etylu SweEt (Swedish Ethyl acetate method) metanolem EN 15637:2008 ekstrakcja rozpuszczalnikiem z próbki zmieszanej z adsorbentem (MSPD) ekstrakcja płynem w stanie nadkrytycznym (SFE) przyspieszona ekstrakcja pod zwiększonym ciśnieniem (ASE, PLE) ekstrakcja wspomagana ultradźwiękami (MASE) metody single residue (np. QuPPe) metody pośrednie oznaczanie pochodnych (np. ditiokarbanimiany jako CS2) inne np. SPME, SDME, DLLME, SBSE, VALLME, VSLLME
Analiza instumentalna w oznaczaniu pozostałości
Wnioski QuEChERS to obecnie najchętniej stosowana technika przygotowania próbek w analizie na obecność pozostałości środków ochrony roślin, ale jest ciągle rozwijana i ciągle poznajemy jej zalety oraz ograniczenia (niektóre substancje nie są oznaczalne za pomocą metod wielopozostałościowych multiresidue) W przypadku pewnych matryc, np. gleby, analiza próbek po dodaniu substancji w laboratorium może być niewystarczająca dla zwalidowania metody; wskazane jest wykonanie badań międzylaboratoryjnych, badań biegłości lub/i porównanie wyników analizy autentycznych próbek z wynikami uzyskanymi inną metodą (np. wykorzystującą wyczerpującą ekstrakcję)
Dziękuję za uwagę