Zakład Doświadczalny WPT. S.A. Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych. Ekstrakcja surowców roślinnych z wykorzystanie CO2 w stanie nadkrytycznym

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Zakład Doświadczalny WPT. S.A. Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych. Ekstrakcja surowców roślinnych z wykorzystanie CO2 w stanie nadkrytycznym"

Transkrypt

1 Zakład Doświadczalny WPT. S.A. Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ekstrakcja surowców roślinnych z wykorzystanie CO2 w stanie nadkrytycznym Wrocław 2016

2 I. Wprowadzenie. Ćwiczenia mają charakter teoretyczno-praktyczny, których celem jest zapoznanie się z realnymi zagadnieniami z zakresu operacji jednostkowych wykorzystywanych w procesie ekstrakcji nadkrytycznej. Każdy uczestnik podczas zajęć odbędzie szkolenie z zakresu BHP oraz zapozna się z zasadami pracy zgodnie z systemem HACCP, GMP, GHP panującym w Zakładzie Doświadczalnym WPT S.A. 1. Wstęp Ekstrakcja jest to metoda, która umożliwia wydzielenie substancji z roztworu lub mieszaniny substancji stałych. Odbywa się ona przy pomocy rozpuszczalnika, który może charakteryzować się różnym stopniem rozpuszczalności. W ekstrakcji nadkrytycznej ekstrahentem, czyli rozpuszczalnikiem jest płyn doprowadzony w stan nadkrytyczny. Po raz pierwszy stan nadkrytyczny rozpoznano w 1822 r. Jednak sama technologia ekstrakcji w warunkach nadkrytycznych w skali przemysłowej została użyta dopiero na początku XX wieku. Współcześnie ekstrakcja nadkrytyczna znajduje coraz szersze zastosowanie w licznych przemysłach m.in. spożywczym, farmaceutycznym, kosmetycznym, paliwowym. W zależności od rodzaju surowca, możemy otrzymać np. oleożywice, olejki, oleje nienasycone, polifenole i wiele innych substancji. 2. Płyn nadkrytyczny Ciecz lub gaz znajdują się w stanie nadkrytycznym, gdy temperatura i ciśnienie, w jakim się znajdują, przekracza wartości ich parametrów krytycznych: temperatury (Tc) i ciśnienia (Pc). Powstała faza posiadająca własności pośrednie między cieczą, a gazem, nazwana jest płynem w stanie nadkrytycznym (supercritical fluids, SF). Cechuje się ona łatwością penetracji typową dla gazów z charakterystyczną dla cieczy możliwością rozpuszczania ciał stałych.

3 Typowe właściwości płynu nadkrytycznego: gęstość zbliżoną do gęstości cieczy, lepkość zbliżoną do lepkości gazu, współczynnik dyfuzji mniejszy niż dla gazu, ale wyższy niż dla cieczy. Właściwości płynu w stanie nadkrytycznym można łatwo zmieniać poprzez zmiany jego ciśnienia i temperatury. W pobliżu punktu krytycznego obserwuje się wyjątkowo duże zmiany własności fizykochemicznych. W obszarze tym nawet niewielkie zmiany ciśnienia powodują duże zmiany współczynnika lepkości oraz dyfuzji, a także gęstości. Na rysunku 1. przedstawiono wykres równowagi fazowej dla ditlenku węgla. Zaznaczono na nim obszary poszczególnych faz (gazu, cieczy, ciała stałego, obszar nadkrytyczny) oraz charakterystyczne punkty, tzw. punkt potrójny oraz punkt krytyczny. Rys. 1. Wykres fazowy dla ditlenku węgla. 3. Ditlenek węgla w stanie nadkrytycznym Najczęściej stosowanym płynem nadkrytycznym w ekstrakcji jest ditlenek węgla (CO 2 ). Ze względu na swoje właściwości jest doskonałym rozpuszczalnikiem, zdolnym do wyekstrahowania żądanych substancji. Co ważne, ekstrakt nie zawiera nawet śladowych ilości CO 2. Do najważniejszych właściwości, CO 2 zalicza się: Mała lepkość Wysoka dyfuzyjność Niskie parametry krytyczne (304,2 K, 7,38 MPa) Brak korozyjności

4 Niepolarność Nietoksyczność Duża lotność Nieszkodliwość Związku z tym, iż ditlenek jest niepolarny można nim ekstrahować tylko niepolarne i średniopolarne związki. W innych przypadkach można zastosować dodatek substancji modyfikującej (tj. metanolu, etanolu, acetonu, acetonitrylu, toluenu, kwasu mrówkowego), która wpływa na rozpuszczalność analitów polarnych. 4. Surowiec- przygotowanie do ekstrakcji Różne części roślin, np. nasiona, kwiaty, liście, łodygi, kłącza, korzenie mogą być poddawane ekstrakcji nadkrytycznej. Zanim zostaną włożone do ekstraktora muszą być poddane obróbce, celem przygotowania do procesu, aby zwiększyć zdolność rozpuszczalnika do penetracji stałej matrycy. Obróbka polega na mieleniu, krojeniu, zgniataniu, a czasem nawet na granulowaniu. Dla każdego surowca wybierana jest optymalna metoda obróbki, pozwalająca uzyskać możliwie najlepsze efekty procesu ekstrakcji. 5. Opis procesu ekstrakcji nadkrytycznej. Proces ekstrakcji jest prowadzony w aparaturze wysokociśnieniowej (rys. 2). Instalacja do procesu ekstrakcji w warunkach nadkrytycznych najczęściej składa się z: ekstraktora, wymienników ciepła, pompy cyrkulacyjnej, systemu chłodniczego, separatora (rozdzielacza), zaworu ciśnieniowego.

5 Każdy cykl produkcyjny rozpoczyna się od załadunku surowca do ekstraktora, po czym następuje podniesienie ciśnienia ditlenku węgla oraz jego temperatury do wartości roboczych, które utrzymywane są przy pomocy pompy oraz podgrzewacza. Po osiągnięciu ciśnienia roboczego w ekstraktorze następuje uruchomienie cyrkulacji ditlenku węgla. Jest to początek właściwego procesu ekstrakcji, gdzie rozpuszczalnik penetruje surowiec i wydobywa składniki. Następnie mieszanina roztworu i rozpuszczalnika opuszcza ekstraktor i trafia do rozdzielacza poprzez zawór ciśnieniowy. Na zaworze obniżane jest ciśnienie CO 2, które powoduje przejście ditlenku węgla w stan gazowy i w rozdzielaczu oddzielenie od niego ekstraktu. W ten sposób dochodzi do wytrącenia składnika, który jest usuwany z rozdzielacza. Zaś gazowy ditlenek jest schładzany w chłodnicy, skraplany w kondensatorze połączonym ze zbiornikiem ciekłego CO 2 i po ponownym doprowadzeniu do warunków krytycznych wraca do ekstraktora. Cykl obiegu CO 2 powtarza się aż do wyczerpania ekstraktu w surowcu załadowanym w ekstraktorze. Zawór ciśnieniowy Chłodnica Wymiennik ciepła Ekstraktor Zbiornik CO 2 Ekstrakt Wymiennik ciepła Pompa Chłodnica Rys 2.Schemat aparatury do ekstrakcji w warunkach nadkrytycznych.

6 6. Zalety i Wady ekstrakcji nadkrytycznej Zalety metody: Niska temperatura procesu Nietoksyczny rozpuszczalnik Całkowite wydzielenie rozpuszczalnika z ekstraktu Regulowanie rozpuszczalności poszczególnych składników w zależności od temperatury i ciśnienia Brak dostępu powietrza, co chroni substancje przed utlenieniem Duża selektywność procesu Bardzo dobra penetracja rozpuszczalnika w głąb struktury surowca Recyrkulacja rozpuszczalnika, która obniża koszty procesu Wady metody: Kosztowna wysokociśnieniowa instalacja Duże nakłady energii na sprężanie rozpuszczalnika 7. Zastosowanie Przykładowe możliwości zastosowania ekstrakcji nadkrytycznej: ekstrakcja chmielu dekofeinacja kawy ekstrakcja aromatów i smaków ekstrakcja naturalnych barwników usuwanie tłuszczu zwierzęcego i inne.

7 II. Wykonanie ćwiczenia 1. Wstęp. Do badania procesu ekstrakcji nadkrytycznej otrębów wykorzystana zostanie aparatura znajdującą się w Zakładzie Doświadczalnym Wrocławskiego Parku Technologicznego. Instalacja jest wyposażona w ekstraktor o objętości roboczej 3x10 dm 3 i umożliwia pracę pod ciśnieniem do 900 bar oraz w temperaturze do 80 C. Poza tym ma możliwość dozowania entrainer a, pozwalającą na ekstrakcję substancji polarnych. 2. Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenie jest zapoznanie się z realnymi zagadnieniami z zakresu operacji jednostkowych wykorzystywanych w procesie ekstrakcji nadkrytycznej. 2. Surowiec. Przedmiotem badań są otręby pszenne o wilgotności poniżej 15%, pochodzące z Młynu Jaczkowice. 3. Nośnik. Ditlenek węgla (czystość 99,8%)

8 4. Plan wykonania ćwiczenia. Proces ekstrakcji nadkrytycznej będzie przebiegł według schematu przedstawionego na rysunku 3. Badania będą prowadzone pod ciśnieniem w zakresie bar i w temperaturze 60 C. Próbki ekstraktu pobierane zostaną z separatora w stałych odstępach czasu (co 15 min), a następnie zbadane zostaną w laboratorium. Rys. 3 Schemat blokowy ekstrakcji nadkrytycznej

9 5. Literatura 1. Brunner G Supercritical fluids: technology and application to food processing. J. Food Engin: 67, Grajek W., Łukaszyński D Ekstrakcja składników żywności dwutlenkiem węgla w warunkach nadkrytycznych. Przemysł Spożywczy: 11, Janiszewska E., Witrowa-Rajchert D Ekstrakcja nadkrytyczna w przemyśle spożywczym. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość: 4(45), Leman J., Leman H Ekstrakcja rozpuszczalnikami nadkrytycznymi nowa metoda rozdziału składników żywności. Przemysł Spożywczy: 10, Łukaszyński D Zastosowanie technologii nadkrytycznych do ekstrakcji i analizy produktów spożywczych oraz substancji aktywnych biologicznie. Postęp Nauk Rolniczych: 6, Rój E. Ekstrakcja surowców roślinnych w warunkach nadkrytycznych z użyciem CO2. Przemysł Chemiczny: Rój. E i inni Otrzymanie ekstraktów olejowych z nasion owoców jagodowych z wykorzystaniem CO2 w warunkach nadkrytycznych. Przemysł Chemiczny: 88, Wolski T., Ludwiczuk A Ekstrakcja produktów naturalnych gazami w stanie nadkrytycznym. Przemysł Chemiczny: 80(7),

Projekty realizowane w ramach Programu Operacyjnego Rozwój j Polski Wschodniej

Projekty realizowane w ramach Programu Operacyjnego Rozwój j Polski Wschodniej Projekty realizowane w ramach Programu Operacyjnego Rozwój j Polski Wschodniej dr inż. Cezary Możeński prof. nadzw. Projekty PO RPW Wyposażenie Laboratorium Wysokich Ciśnień w nowoczesną infrastrukturę

Bardziej szczegółowo

(54) Sposób wydzielania zanieczyszczeń organicznych z wody

(54) Sposób wydzielania zanieczyszczeń organicznych z wody RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 175992 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 305151 (22) Data zgłoszenia: 23.09.1994 (51) IntCl6: C02F 1/26 (54)

Bardziej szczegółowo

Prawo dyfuzji (prawo Ficka) G = k. F. t (c 1 c 2 )

Prawo dyfuzji (prawo Ficka) G = k. F. t (c 1 c 2 ) EKSTRAKCJA Metoda rozdzielania mieszanin ciekłych lub stałych za pomocą ciekłego rozpuszczalnika, polegająca na poddaniu mieszaniny ciał działaniu odpowiedniego rozpuszczalnika w celu wydzielenia z niej

Bardziej szczegółowo

Wykład 2. Zielona chemia

Wykład 2. Zielona chemia Wykład 2 Zielona chemia Definicja zielonej chemii Szukanie, projektowanie i wdrażanie chemicznych produktów i procesów umożliwiających redukcję lub eliminację używania i wytwarzania niebezpiecznych substancji.

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie CO 2 w systemach chłodzenia.

Zastosowanie CO 2 w systemach chłodzenia. Michał Nowakowski SUCHiKL Zastosowanie CO 2 w systemach chłodzenia. Dwutlenek węgla i amoniak po wielu latach znów stają się dominującymi płynami roboczymi. Technika chłodnicza powraca do swoich termodynamicznych

Bardziej szczegółowo

Instytut Nawozów Sztucznych Puławy. Wyposażenie Laboratorium Wysokich Ciśnień w nowoczesną infrastrukturę badawczą

Instytut Nawozów Sztucznych Puławy. Wyposażenie Laboratorium Wysokich Ciśnień w nowoczesną infrastrukturę badawczą Al. Tysiąclecia Państwa Polskiego 13A, 24-110 Puławy Tel. 081 473 14 00, fax. 081 473 14 10 e-mail: ins@ins.pulawy.pl, www.ins.pulawy.pl Regon: 000041619, NIP: 716-000-20-98 Nr projektu /zadania INS/LWC-50/2010

Bardziej szczegółowo

Kaskadowe urządzenia do skraplania gazów

Kaskadowe urządzenia do skraplania gazów Kaskadowe urządzenia do skraplania gazów Damian Siupka-Mróz IMM sem.9 1. Kaskadowe skraplanie gazów: Metoda skraplania, wykorzystująca coraz niższe temperatury skraplania kolejnych gazów. Metodę tę stosuje

Bardziej szczegółowo

GraŜyna Chwatko Zakład Chemii Środowiska

GraŜyna Chwatko Zakład Chemii Środowiska Chromatografia podstawa metod analizy laboratoryjnej GraŜyna Chwatko Zakład Chemii Środowiska Chromatografia gr. chromatos = barwa grapho = pisze Michaił Siemionowicz Cwiet 2 Chromatografia jest metodą

Bardziej szczegółowo

Skraplarki Claude a oraz Heylandta budowa, działanie, bilans cieplny oraz charakterystyka techniczna

Skraplarki Claude a oraz Heylandta budowa, działanie, bilans cieplny oraz charakterystyka techniczna POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Skraplarki Claude a oraz Heylandta budowa, działanie, bilans cieplny oraz charakterystyka techniczna Wykonała: Alicja Szkodo Prowadzący: dr inż. W. Targański 2012/2013

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY CHROMATOGRAFII GAZOWEJ

PODSTAWY CHROMATOGRAFII GAZOWEJ Politechnika Gdańska Wydział Chemiczny Katedra Chemii Analitycznej ĆWICZENIE LABORATORYJNE PODSTAWY CHROMATOGRAFII GAZOWEJ Opracowała: dr Lidia Wolska ZAKRES WYMAGANEGO MATERIAŁU: 1. Chromatografia: definicja,

Bardziej szczegółowo

TECHNIKI NISKOTEMPERATUROWE W MEDYCYNIE

TECHNIKI NISKOTEMPERATUROWE W MEDYCYNIE TECHNIKI NISKOTEMPERATUROWE W MEDYCYNIE Skraplarka Claude a i skraplarka Heylandt a budowa, działanie, bilans cieplny, charakterystyka techniczna. Natalia Szczuka Inżynieria mechaniczno-medyczna St.II

Bardziej szczegółowo

Wykład 3. Fizykochemia biopolimerów- wykład 3. Anna Ptaszek. 30 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego

Wykład 3. Fizykochemia biopolimerów- wykład 3. Anna Ptaszek. 30 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego Wykład 3 - wykład 3 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 30 października 2013 1/56 Warunek równowagi fazowej Jakich układów dotyczy równowaga fazowa? Równowaga fazowa dotyczy układów: jednoskładnikowych

Bardziej szczegółowo

Czynniki alternatywne - przyszłość chłodnictwa? Dr hab. inż. Artur Rusowicz Instytut Techniki Cieplnej Politechnika Warszawska

Czynniki alternatywne - przyszłość chłodnictwa? Dr hab. inż. Artur Rusowicz Instytut Techniki Cieplnej Politechnika Warszawska Czynniki alternatywne - przyszłość chłodnictwa? Dr hab. inż. Artur Rusowicz Instytut Techniki Cieplnej Politechnika Warszawska Wpływ na środowisko: ODP (ang. Ozone Depletion Potential) - potencjał niszczenia

Bardziej szczegółowo

Informacja o pracy dyplomowej. Projekt stanowiska dydaktycznego opartego na spręŝarkowym urządzeniu chłodniczym, napełnionym dwutlenkiem węgla (R744)

Informacja o pracy dyplomowej. Projekt stanowiska dydaktycznego opartego na spręŝarkowym urządzeniu chłodniczym, napełnionym dwutlenkiem węgla (R744) Informacja o pracy dyplomowej 1. Nazwisko i imię: Gromow Przemysław adres e-mail: przemyslaw.gromow@gmail.com 2. Kierunek studiów: Mechanika i Budowa Maszyn 3. Rodzaj studiów: Dzienne magisterskie 4. Specjalność:

Bardziej szczegółowo

Warunki izochoryczno-izotermiczne

Warunki izochoryczno-izotermiczne WYKŁAD 5 Pojęcie potencjału chemicznego. Układy jednoskładnikowe W zależności od warunków termodynamicznych potencjał chemiczny substancji czystej definiujemy następująco: Warunki izobaryczno-izotermiczne

Bardziej szczegółowo

Wykład 1. Anna Ptaszek. 5 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Chemia fizyczna - wykład 1. Anna Ptaszek 1 / 36

Wykład 1. Anna Ptaszek. 5 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Chemia fizyczna - wykład 1. Anna Ptaszek 1 / 36 Wykład 1 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 5 października 2015 1 / 36 Podstawowe pojęcia Układ termodynamiczny To zbiór niezależnych elementów, które oddziałują ze sobą tworząc integralną

Bardziej szczegółowo

Polskie instalacje przemysłowe do ekstrakcji surowców roślinnych w warunkach nadkrytycznych

Polskie instalacje przemysłowe do ekstrakcji surowców roślinnych w warunkach nadkrytycznych Polskie instalacje przemysłowe do ekstrakcji surowców roślinnych w warunkach nadkrytycznych Edward RÓJ, Agnieszka DOBRZYŃSKA-INGER Instytut Nawozów Sztucznych, Puławy Prosimy cytować jako: CHEMIK 2011,

Bardziej szczegółowo

Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych. Sterowanie odbiornikiem hydraulicznym z rozdzielaczem typu Load-sensing

Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych. Sterowanie odbiornikiem hydraulicznym z rozdzielaczem typu Load-sensing Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Sterowanie odbiornikiem hydraulicznym z rozdzielaczem typu Load-sensing Wstęp teoretyczny Poprzednie ćwiczenia poświęcone były sterowaniom dławieniowym. Do realizacji

Bardziej szczegółowo

Amoniakalne urządzenia chłodnicze Tom I

Amoniakalne urządzenia chłodnicze Tom I Amoniakalne urządzenia chłodnicze Tom I W tomie pierwszym poradnika omówiono między innymi: amoniak jako czynnik roboczy: własności fizyczne, chemiczne, bezpieczeństwo użytkowania, oddziaływanie na organizm

Bardziej szczegółowo

APARATURA W OCHRONIE ŚRODOWISKA - 1. WPROWADZENIE

APARATURA W OCHRONIE ŚRODOWISKA - 1. WPROWADZENIE APARATURA W OCHRONIE ŚRODOWISKA - 1. WPROWADZENIE Wykład dla kierunku Ochrona Środowiska Wrocław, 2016 r. Ochrona środowiska - definicje Ochrona środowiska szereg podejmowanych przez człowieka działań

Bardziej szczegółowo

TECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI CZ. 1 PODSTAWY TECHNOLOGII ŻYWNOŚCI

TECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI CZ. 1 PODSTAWY TECHNOLOGII ŻYWNOŚCI TECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI CZ. 1 PODSTAWY TECHNOLOGII ŻYWNOŚCI Praca zbiorowa pod red. Ewy Czarnieckiej-Skubina SPIS TREŚCI Rozdział 1. Wiadomości wstępne 1.1. Definicja i zakres pojęcia technologia 1.2. Podstawowe

Bardziej szczegółowo

Kaskadowe urządzenia do skraplania gazów. Justyna Jaskółowska IMM. Techniki niskotemperaturowe w medycynie Gdańsk

Kaskadowe urządzenia do skraplania gazów. Justyna Jaskółowska IMM. Techniki niskotemperaturowe w medycynie Gdańsk Kaskadowe urządzenia do skraplania gazów Techniki niskotemperaturowe w medycynie Justyna Jaskółowska IMM 2013-01-17 Gdańsk Spis treści 1. Kto pierwszy?... 3 2. Budowa i zasada działania... 5 3. Wady i

Bardziej szczegółowo

EKSTRAKCJA NADKRYTYCZNA OLEJÓW Z NASION ROŚLIN JAGODOWYCH

EKSTRAKCJA NADKRYTYCZNA OLEJÓW Z NASION ROŚLIN JAGODOWYCH EKSTRAKCJA NADKRYTYCZNA OLEJÓW Z NASION ROŚLIN JAGODOWYCH Agnieszka DOBRZYŃSKA INGER, Edward RÓJ, Instytut Nawozów Sztucznych, Al. Tysiąclecia Państwa Polskiego 13A, 24 110 Puławy STRESZCZENIE W pracy

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 5: Wymiana masy. Nawilżanie powietrza.

Ćwiczenie 5: Wymiana masy. Nawilżanie powietrza. 1 Część teoretyczna Powietrze wilgotne układ złożony z pary wodnej i powietrza suchego, czyli mieszaniny azotu, tlenu, wodoru i pozostałych gazów Z punktu widzenia różnego typu przemian skład powietrza

Bardziej szczegółowo

Para pozostająca w równowadze z roztworem jest bogatsza w ten składnik, którego dodanie do roztworu zwiększa sumaryczną prężność pary nad nim.

Para pozostająca w równowadze z roztworem jest bogatsza w ten składnik, którego dodanie do roztworu zwiększa sumaryczną prężność pary nad nim. RÓWNOWAGA CIECZ-PARA DLA UKŁADÓW DWUSKŁADNIKOWYCH: 1) Zgodnie z regułą faz Gibbsa układ dwuskładnikowy osiąga największą liczbę stopni swobody (f max ), gdy znajduje się w nim najmniejsza możliwa liczba

Bardziej szczegółowo

WYZNACZANIE ROZMIARÓW

WYZNACZANIE ROZMIARÓW POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI Ćwiczenie 6 WYZNACZANIE ROZMIARÓW MAKROCZĄSTECZEK I. WSTĘP TEORETYCZNY Procesy zachodzące między atomami lub cząsteczkami w skali molekularnej

Bardziej szczegółowo

Wykład 2. Anna Ptaszek. 7 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Chemia fizyczna - wykład 2. Anna Ptaszek 1 / 1

Wykład 2. Anna Ptaszek. 7 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Chemia fizyczna - wykład 2. Anna Ptaszek 1 / 1 Wykład 2 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 7 października 2015 1 / 1 Zjawiska koligatywne Rozpuszczenie w wodzie substancji nielotnej powoduje obniżenie prężności pary nasyconej P woda

Bardziej szczegółowo

PL B1. Preparat o właściwościach przeciwutleniających oraz sposób otrzymywania tego preparatu. POLITECHNIKA ŁÓDZKA, Łódź, PL

PL B1. Preparat o właściwościach przeciwutleniających oraz sposób otrzymywania tego preparatu. POLITECHNIKA ŁÓDZKA, Łódź, PL PL 217050 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 217050 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 388203 (22) Data zgłoszenia: 08.06.2009 (51) Int.Cl.

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Energetyki i Aparatury Przemysłowej PRACA SEMINARYJNA

POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Energetyki i Aparatury Przemysłowej PRACA SEMINARYJNA POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Energetyki i Aparatury Przemysłowej Agnieszka Wendlandt Nr albumu : 127643 IM M (II st.) Semestr I Rok akademicki 2012 / 2013 PRACA SEMINARYJNA Z PRZEDMIOTU

Bardziej szczegółowo

PL B1. GULAK JAN, Kielce, PL BUP 13/07. JAN GULAK, Kielce, PL WUP 12/10. rzecz. pat. Fietko-Basa Sylwia

PL B1. GULAK JAN, Kielce, PL BUP 13/07. JAN GULAK, Kielce, PL WUP 12/10. rzecz. pat. Fietko-Basa Sylwia RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 207344 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 378514 (51) Int.Cl. F02M 25/022 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 22.12.2005

Bardziej szczegółowo

PRZYGOTOWANIE IZOLACJA ANALITÓW

PRZYGOTOWANIE IZOLACJA ANALITÓW PRZYGOTOWANIE PRÓBEK IZOLACJA ANALITÓW Z PRÓBEK STAŁYCH Ekstrakcja (często w istocie ługowanie) to technika izolacji określonych grup związków chemicznych na drodze wymywania rozpuszczalnikiem poŝądanych

Bardziej szczegółowo

Raport zbiorczy z wykonanych badań

Raport zbiorczy z wykonanych badań Raport zbiorczy z wykonanych badań ZADANIE 1 Określenie aktywności przeciwpłytkowej preparatów polifenolowych pochodzenia roślinnego Zadanie badawcze projektu Przygotowanie preparatów polifenolowych pochodzenia

Bardziej szczegółowo

Lewobieżny obieg gazowy Joule a a obieg parowy Lindego.

Lewobieżny obieg gazowy Joule a a obieg parowy Lindego. Lewobieżny obieg gazowy Joule a a obieg parowy Lindego. Wojciech Głąb Techniki niskotemperaturowe Inżynieria Mechaniczno-Medyczna st. II sem. I Spis treści 1. Obieg termodynamiczny... 3 2. Obieg lewobieżny

Bardziej szczegółowo

Fizykochemiczne własności skroplonego metanu i azotu

Fizykochemiczne własności skroplonego metanu i azotu Fizykochemiczne własności skroplonego metanu i azotu - Parametry - Wartość parametru Jednostka Uwagi METAN [CH4] Masa molowa 16,043 Kg/Kmol Gęstość normalna 0,7175 Kg/m 3 Gęstość względna 0,5549 - Lepkość

Bardziej szczegółowo

Techniki Niskotemperaturowe w Medycynie. Skraplarka Claude a i skraplarka Heylandta (budowa, działanie, bilans cieplny, charakterystyka techniczna).

Techniki Niskotemperaturowe w Medycynie. Skraplarka Claude a i skraplarka Heylandta (budowa, działanie, bilans cieplny, charakterystyka techniczna). Techniki Niskotemperaturowe w Medycynie. Skraplarka Claude a i skraplarka Heylandta (budowa, działanie, bilans cieplny, charakterystyka techniczna). Inżynieria Mechaniczno-Medyczna st. II Joanna Katarzyńska

Bardziej szczegółowo

Zadanie: 1 (1pkt) Zadanie: 2 (1 pkt)

Zadanie: 1 (1pkt) Zadanie: 2 (1 pkt) Zadanie: 1 (1pkt) Stężenie procentowe nasyconego roztworu azotanu (V) ołowiu (II) Pb(NO 3 ) 2 w temperaturze 20 0 C wynosi 37,5%. Rozpuszczalność tej soli w podanych warunkach określa wartość: a) 60g b)

Bardziej szczegółowo

Imię i nazwisko Klasa Punkty (max 12) Ocena

Imię i nazwisko Klasa Punkty (max 12) Ocena Rozdział 1. grupa A Imię i nazwisko Klasa Punkty (max 12) Ocena Data Zadanie 1. (1 pkt) Podkreśl właściwości dotyczące ditlenku węgla: gaz, rozpuszczalny w wodzie, bezbarwny, palny, żółty, powoduje zmętnienia

Bardziej szczegółowo

Czynniki chłodnicze DuPont TM ISCEON MO59 i MO79. Materiały informacyjne

Czynniki chłodnicze DuPont TM ISCEON MO59 i MO79. Materiały informacyjne Czynniki chłodnicze DuPont TM ISCEON MO59 i MO79 Materiały informacyjne WSTĘP Czynniki chłodnicze DuPont TM ISCEON MO59 i MO79 odznaczają się łatwością w użyciu, pozwalają na ograniczenie kosztów, a co

Bardziej szczegółowo

Badanie zależności temperatury wrzenia wody od ciśnienia

Badanie zależności temperatury wrzenia wody od ciśnienia Ćwiczenie C2 Badanie zależności temperatury wrzenia wody od ciśnienia C2.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest pomiar zależności temperatury wrzenia wody od ciśnienia (poniżej ciśnienia atmosferycznego),

Bardziej szczegółowo

Informacja do zadań 1. 2. Woda morska zawiera średnio 3,5% soli.

Informacja do zadań 1. 2. Woda morska zawiera średnio 3,5% soli. Informacja do zadań 1. 2. Woda morska zawiera średnio 3,5% soli. Zadanie 1. (0.1) Które zdanie jest prawdziwe? A. W 100 g wody morskiej znajduje się 3,5 g soli. B. W 103,5 g wody morskiej znajduje się

Bardziej szczegółowo

Inżynieria procesów przetwórstwa węgla, zima 15/16

Inżynieria procesów przetwórstwa węgla, zima 15/16 Inżynieria procesów przetwórstwa węgla, zima 15/16 Ćwiczenia 1 7.10.2015 1. Załóżmy, że balon ma kształt sfery o promieniu 3m. a. Jaka ilość wodoru potrzebna jest do jego wypełnienia, aby na poziomie morza

Bardziej szczegółowo

Wykład 6. Klasyfikacja przemian fazowych

Wykład 6. Klasyfikacja przemian fazowych Wykład 6 Klasyfikacja przemian fazowych JS Klasyfikacja Ehrenfesta Ehrenfest klasyfikuje przemiany fazowe w oparciu o potencjał chemiczny. nieciągłość Przemiany fazowe pierwszego rodzaju pochodne potencjału

Bardziej szczegółowo

Część I. Katarzyna Asińska

Część I. Katarzyna Asińska Katarzyna Asińska Ocena techniczna moŝliwości wykorzystania dwutlenku węgla ( R744 ), jako naturalnego płynu roboczego w agregatach chłodniczych i spręŝarkowych pompach ciepła. Referat podzielony jest

Bardziej szczegółowo

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Tytuł projektu: Realizacja Przedmiot Treści nauczania z podstawy programowej Treści wykraczające poza podstawę

Bardziej szczegółowo

Skraplanie czynnika chłodniczego R404A w obecności gazu inertnego. Autor: Tadeusz BOHDAL, Henryk CHARUN, Robert MATYSKO Środa, 06 Czerwiec :42

Skraplanie czynnika chłodniczego R404A w obecności gazu inertnego. Autor: Tadeusz BOHDAL, Henryk CHARUN, Robert MATYSKO Środa, 06 Czerwiec :42 Przeprowadzono badania eksperymentalne procesu skraplania czynnika chłodniczego R404A w kanale rurowym w obecności gazu inertnego powietrza. Wykazano negatywny wpływ zawartości powietrza w skraplaczu na

Bardziej szczegółowo

Woda to substancja niezbędna do życia. Oznacza to, że używasz jej, wykonując podstawowe czynności życia codziennego.

Woda to substancja niezbędna do życia. Oznacza to, że używasz jej, wykonując podstawowe czynności życia codziennego. Czy wiesz, że woda? Czy wiesz, że woda? Wstęp Woda to substancja niezbędna do życia. Oznacza to, że używasz jej, wykonując podstawowe czynności życia codziennego. Czy słowo woda to nazwa chemiczna? Woda

Bardziej szczegółowo

prof. dr hab. Małgorzata Jóźwiak

prof. dr hab. Małgorzata Jóźwiak Czy równowaga w przyrodzie i w chemii jest korzystna? prof. dr hab. Małgorzata Jóźwiak 1 Pojęcie równowagi łańcuch pokarmowy równowagi fazowe równowaga ciało stałe - ciecz równowaga ciecz - gaz równowaga

Bardziej szczegółowo

Rodzaj nadawanych uprawnień: obsługa, konserwacja, remont, montaż, kontrolnopomiarowe.

Rodzaj nadawanych uprawnień: obsługa, konserwacja, remont, montaż, kontrolnopomiarowe. Kurs energetyczny G2 (6 godzin zajęć) Rodzaj nadawanych uprawnień: obsługa, konserwacja, remont, montaż, kontrolnopomiarowe. Zakres uprawnień: a. piece przemysłowe o mocy powyżej 50 kw; b. przemysłowe

Bardziej szczegółowo

PL B1. Sposób chłodzenia obwodów form odlewniczych i układ technologiczny urządzenia do chłodzenia obwodów form odlewniczych

PL B1. Sposób chłodzenia obwodów form odlewniczych i układ technologiczny urządzenia do chłodzenia obwodów form odlewniczych PL 221794 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 221794 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 404233 (22) Data zgłoszenia: 06.06.2013 (51) Int.Cl.

Bardziej szczegółowo

Techniki niskotemperaturowe w medycynie

Techniki niskotemperaturowe w medycynie INŻYNIERIA MECHANICZNO-MEDYCZNA WYDZIAŁ MECHANICZNY POLITECHNIKA GDAŃSKA Techniki niskotemperaturowe w medycynie Temat: Lewobieżny obieg gazowy Joule a a obieg parowy Lindego Prowadzący: dr inż. Zenon

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 3 Wpływ zmiany powierzchni skraplacza na wydajność pracy urządzenia chłodniczego

Ćwiczenie nr 3 Wpływ zmiany powierzchni skraplacza na wydajność pracy urządzenia chłodniczego Andrzej Grzebielec 2009-10-23 Laboratorium Chłodnictwa II Ćwiczenie nr 3 Wpływ zmiany powierzchni skraplacza na wydajność pracy urządzenia chłodniczego 1 3 Wpływ zmiany powierzchni skraplacza na wydajność

Bardziej szczegółowo

Alternatywne czynniki chłodnicze jako odpowiedź na harmonogram wycofywania F-gazów.

Alternatywne czynniki chłodnicze jako odpowiedź na harmonogram wycofywania F-gazów. Alternatywne czynniki chłodnicze jako odpowiedź na harmonogram wycofywania F-gazów. Michał Sobieraj Politechnika Warszawska PROZON Warszawa, Styczeń 2019 Wymagania stawiane czynnikom chłodniczym wysoka

Bardziej szczegółowo

USUWANIE DWUTLENKU WĘGLA W GLA Z GAZÓW SPALINOWYCH. Katedra Technologii Chemicznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska

USUWANIE DWUTLENKU WĘGLA W GLA Z GAZÓW SPALINOWYCH. Katedra Technologii Chemicznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska GLA Z GAZÓW SPALINOWYCH Katedra Technologii Chemicznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska Wprowadzenie nieustannie wzrasta poziom zawartości CO 2 w atmosferze powodując wzrost ilości zatrzymywanego

Bardziej szczegółowo

Wymagania gazu ziemnego stosowanego jako paliwo. do pojazdów

Wymagania gazu ziemnego stosowanego jako paliwo. do pojazdów Wymagania gazu ziemnego stosowanego jako paliwo mgr inż. Paweł Bukrejewski do pojazdów Kierownik Pracowni Analitycznej Starszy Specjalista Badawczo-Techniczny Laboratorium Produktów Naftowych i Biopaliw

Bardziej szczegółowo

Wykład 5. przemysłu spożywczego- wykład 5

Wykład 5. przemysłu spożywczego- wykład 5 Wykład spożywczego- wykład Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 4maja2014 1/1 Układy gaz-ciecz Rozpuszczalnośćwybranychgazówwcieczachw20 o Cw g/100g cieczy CIECZ H 2 N 2 O 2 CO 2 H 2 S

Bardziej szczegółowo

chemia wykład 3 Przemiany fazowe

chemia wykład 3 Przemiany fazowe Przemiany fazowe Przemiany fazowe substancji czystych Wrzenie, krzepnięcie, przemiana grafitu w diament stanowią przykłady przemian fazowych, które zachodzą bez zmiany składu chemicznego. Diagramy fazowe

Bardziej szczegółowo

Specyficzne własności helu w temperaturach kriogenicznych

Specyficzne własności helu w temperaturach kriogenicznych POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Specyficzne własności helu w temperaturach kriogenicznych Opracowała: Joanna Pałdyna W ramach przedmiotu: Techniki niskotemperaturowe w medycynie Kierunek studiów:

Bardziej szczegółowo

Automatyzacja procesu odszraniania wentylatorowych chłodnic powietrza gorącymi parami czynnika w małych urządzeniach chłodniczych

Automatyzacja procesu odszraniania wentylatorowych chłodnic powietrza gorącymi parami czynnika w małych urządzeniach chłodniczych POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Automatyzacja procesu odszraniania wentylatorowych chłodnic powietrza gorącymi parami czynnika w małych urządzeniach chłodniczych Andrzej Domian SUCHiKL GDAŃSK

Bardziej szczegółowo

Temat: Skraplarka La Rouge a i skraplarka Gersza. Karol Szostak Inżynieria Mechaniczno Medyczna

Temat: Skraplarka La Rouge a i skraplarka Gersza. Karol Szostak Inżynieria Mechaniczno Medyczna Praca z przedmiotu: Techniki niskotemperaturowe w medycynie Wykładowca - dr inż. Waldemar Targański Temat: Skraplarka La Rouge a i skraplarka Gersza Karol Szostak Inżynieria Mechaniczno Medyczna SPIS TREŚCI

Bardziej szczegółowo

ZAMIENNIKI SERWISOWE CZYNNIKA R 22

ZAMIENNIKI SERWISOWE CZYNNIKA R 22 ZAMIENNIKI SERWISOWE CZYNNIKA R 22 Część 3 4. Czynnik chłodniczy R 417A 4.1. Charakterystyka ogólna Czynnik R 417A jest zeotropową mieszaniną R 125 (46,6%), R 134a (50%) oraz R 600 (butan 3,4%). Przeznaczony

Bardziej szczegółowo

pętla nastrzykowa gaz nośny

pętla nastrzykowa gaz nośny METODA POPRAWY PRECYZJI ANALIZ CHROMATOGRAFICZNYCH GAZÓW ZIEMNYCH POPRZEZ KONTROLOWANY SPOSÓB WPROWADZANIA PRÓBKI NA ANALIZATOR W WARUNKACH BAROSTATYCZNYCH Pracownia Pomiarów Fizykochemicznych (PFC), Centralne

Bardziej szczegółowo

Wymagania UDT dotyczące instalacji ziębniczych z czynnikami alternatywnymi

Wymagania UDT dotyczące instalacji ziębniczych z czynnikami alternatywnymi Wymagania UDT dotyczące instalacji ziębniczych z czynnikami alternatywnymi Sylweriusz Brzuska Wydział Energetyki i Potwierdzania Kwalifikacji 1 Czynniki alternatywne: naturalne czynniki chłodnicze: R717

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA GDAŃSKA Wydział Mechaniczny. KONSPEKT do przedmiotu:

POLITECHNIKA GDAŃSKA Wydział Mechaniczny. KONSPEKT do przedmiotu: POLITECHNIKA GDAŃSKA Wydział Mechaniczny KONSPEKT do przedmiotu: TECHNIKI NISKOTEMPERATUROWE W MEDYCYNIE p/t: Skraplarka Claude a i skraplarka Heylandta Prowadzący: dr inż. Zenon Bonca, doc. PG Wykonał:

Bardziej szczegółowo

Czy równowaga jest procesem korzystnym? dr hab. prof. nadzw. Małgorzata Jóźwiak

Czy równowaga jest procesem korzystnym? dr hab. prof. nadzw. Małgorzata Jóźwiak Czy równowaga jest procesem korzystnym? dr hab. prof. nadzw. Małgorzata Jóźwiak 1 Pojęcie równowagi łańcuch pokarmowy równowagi fazowe równowaga ciało stałe - ciecz równowaga ciecz - gaz równowaga ciało

Bardziej szczegółowo

Rozpuszczalniki. www.poch.com.pl

Rozpuszczalniki. www.poch.com.pl Rozpuszczalniki www.poch.com.pl WSTĘP Oferowane przez firmę POCH odczynniki laboratoryjne cechują się najwyższą jakością, którą doskonalimy od ponad 60-ciu lat istnienia firmy. Dla zapewnienia wysokiej

Bardziej szczegółowo

QuEChERS nowe podejście do przygotowywania próbek w analizie pozostałości środków ochrony roślin w płodach rolnych

QuEChERS nowe podejście do przygotowywania próbek w analizie pozostałości środków ochrony roślin w płodach rolnych QuEChERS nowe podejście do przygotowywania próbek w analizie pozostałości środków ochrony roślin w płodach rolnych Stanisław WALORCZYK Instytut Ochrony Roślin Państwowy Instytut Badawczy w Poznaniu 55.

Bardziej szczegółowo

Badanie procesów dyfuzji i rozpuszczania się gazu ziemnego w strefie kontaktu z ropą naftową

Badanie procesów dyfuzji i rozpuszczania się gazu ziemnego w strefie kontaktu z ropą naftową NAFTA-GAZ luty 2011 ROK LXVII Jerzy Kuśnierczyk Instytut Nafty i Gazu, Oddział Krosno Badanie procesów dyfuzji i rozpuszczania się gazu ziemnego w strefie kontaktu z ropą naftową Wstęp Badania mieszanin

Bardziej szczegółowo

Instalacja testowa do wytwarzania biowęgla z różnych rodzajów biomasy

Instalacja testowa do wytwarzania biowęgla z różnych rodzajów biomasy Oddział Inżynierii Procesowej Materiałów Budowlanych w Opolu ul. Oświęcimska 21 45-741 Opole info_opole@icimb.pl, www.icimb.pl Instalacja testowa do wytwarzania biowęgla z różnych rodzajów biomasy Franciszek

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Elektronicznej Aparatury Medycznej I

Laboratorium Elektronicznej Aparatury Medycznej I Laboratorium Elektronicznej Aparatury Medycznej I Politechnika Wrocławska Wydział Podstawowych Problemów Techniki Katedra Inżynierii Biomedycznej Dr inż. Elżbieta Szul-Pietrzak ĆWICZENIE NR 4 APARATURA

Bardziej szczegółowo

4 Ogólna technologia żywności

4 Ogólna technologia żywności Spis treści Przedmowa 7 1. Operacje membranowe, Krzysztof Surówka 9 1.1. Wstęp 9 1.2. Zasada krzyżowej filtracji membranowej 9 1.3. Ogólna charakterystyka operacji membranowych 10 1.4. Membrany - klasy

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 30 ... I etap transestryfikacji

ĆWICZENIE 30 ... I etap transestryfikacji ĆWICZENIE 30 Wykonujący Data..... I etap transestryfikacji Objętość oleju[ml] Objętość wprowadzonego 1M KOH Czas rozpoczęcia mieszania Czas zatrzymania mieszadła Masa kolby do frakcji glicerynowej II etap

Bardziej szczegółowo

Przyroda. klasa IV. listopad. XI Kuchnia jako laboratorium

Przyroda. klasa IV. listopad. XI Kuchnia jako laboratorium Przyroda listopad klasa IV XI Kuchnia jako laboratorium Zapisy podstawy programowej Uczeń: 3. 3) obserwuje i rozróżnia stany skupienia wody, bada doświadczalnie zjawiska: parowania, skraplania, topnienia

Bardziej szczegółowo

APV Hybrydowe Spawane Płytowe Wymienniki Ciepła

APV Hybrydowe Spawane Płytowe Wymienniki Ciepła APV Hybrydowe Spawane Płytowe Wymienniki Ciepła Technologia Hybrydowe Wymienniki Ciepła APV są szeroko wykorzystywane w przemyśle od 98 roku. Szeroki zakres możliwych tworzonych konstrukcji w systemach

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 4 Suszenie rozpyłowe

Ćwiczenie 4 Suszenie rozpyłowe Ćwiczenie 4 Suszenie rozpyłowe Wstęp Suszenie rozpyłowe jest to proces, w wyniku którego, z wyjściowego płynnego surowca (roztworu lub zawiesiny), powstaje produkt w postaci proszku. Suszenie rozpyłowe

Bardziej szczegółowo

Klasyfikacja procesów membranowych. Magdalena Bielecka Agnieszka Janus

Klasyfikacja procesów membranowych. Magdalena Bielecka Agnieszka Janus Klasyfikacja procesów membranowych Magdalena Bielecka Agnieszka Janus 1 Co to jest membrana Jest granica pozwalająca na kontrolowany transport jednego lub wielu składników z mieszanin ciał stałych, ciekłych

Bardziej szczegółowo

Program szkolenia. dla osób ubiegających się o kategorię I lub II

Program szkolenia. dla osób ubiegających się o kategorię I lub II Program szkolenia w zakresie certyfikacji personelu w odniesieniu do stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych i pomp ciepła zawierających fluorowane gazy cieplarniane oraz substancje kontrolowane

Bardziej szczegółowo

RÓWNOWAGA CIECZ PARA W UKŁADZIE DWUSKŁADNIKOWYM

RÓWNOWAGA CIECZ PARA W UKŁADZIE DWUSKŁADNIKOWYM RÓWNOWAGA CIECZ PARA W UKŁADZIE DWUSKŁADNIKOWYM Cel ćwiczenia: wyznaczenie diagramu fazowego ciecz para w warunkach izobarycznych. Układ pomiarowy i opis metody: Pomiary wykonywane są metodą recyrkulacyjną

Bardziej szczegółowo

XXIV KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY 2016/2017

XXIV KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY 2016/2017 IMIĘ I NAZWISKO PUNKTACJA SZKOŁA KLASA NAZWISKO NAUCZYCIELA CHEMII I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE Inowrocław 2 maja 217 Im. Jana Kasprowicza INOWROCŁAW XXIV KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY

Bardziej szczegółowo

Równowagi fazowe. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny

Równowagi fazowe. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny Równowagi fazowe Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny Równowaga termodynamiczna Przemianom fazowym towarzyszą procesy, podczas których nie zmienia się skład chemiczny układu, polegają

Bardziej szczegółowo

AUTOMATYKA I STEROWANIE W CHŁODNICTWIE, KLIMATYZACJI I OGRZEWNICTWIE L4 STEROWANIE KOLUMNĄ REKTYFIKACYJNĄ

AUTOMATYKA I STEROWANIE W CHŁODNICTWIE, KLIMATYZACJI I OGRZEWNICTWIE L4 STEROWANIE KOLUMNĄ REKTYFIKACYJNĄ ĆWICZENIE LABORATORYJNE AUTOMATYKA I STEROWANIE W CHŁODNICTWIE, KLIMATYZACJI I OGRZEWNICTWIE L4 STEROWANIE KOLUMNĄ REKTYFIKACYJNĄ Wersja: 2013-09-30-1- 4.1. Cel ćwiczenia okresowej. Celem ćwiczenia jest

Bardziej szczegółowo

EKSTRAKCJA SUROWCÓW ROŚLINNYCH W WARUNKACH NADKRYTYCZNYCH Z UŻYCIEM CO

EKSTRAKCJA SUROWCÓW ROŚLINNYCH W WARUNKACH NADKRYTYCZNYCH Z UŻYCIEM CO EKSTRAKCJA SUROWCÓW ROŚLINNYCH W WARUNKACH NADKRYTYCZNYCH Z UŻYCIEM CO Streszczenie Omówiono podstawy teoretyczne ekstrakcji nadkrytycznej oraz krajowe osiągnięcia technologiczne w zakresie ekstrakcji

Bardziej szczegółowo

4. Składowanie. Preparatu nie należy składować razem z produktami spożywczymi, napojami oraz paszami.

4. Składowanie. Preparatu nie należy składować razem z produktami spożywczymi, napojami oraz paszami. Cillit -Neutra Cillit-Neutra przeznaczony jest do neutralizacji zużytych roztworów Cillit (patrz: karta katalogowa L 06), szczególnie przed ich odprowadzeniem do kanalizacji, jak również do podwyższania

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie biogazu jako paliwa transportowego

Wykorzystanie biogazu jako paliwa transportowego Wykorzystanie biogazu jako paliwa transportowego dr Tadeusz Zakrzewski Prezes Krajowej Izby Biopaliw 12 marzec 2010 r Kielce. Wykorzystanie biomasy rolniczej do celów energetycznych. Biogazownie rolnicze

Bardziej szczegółowo

CHROMATOGRAFIA W UKŁADACH FAZ ODWRÓCONYCH RP-HPLC

CHROMATOGRAFIA W UKŁADACH FAZ ODWRÓCONYCH RP-HPLC CHROMATOGRAFIA W UKŁADACH FAZ ODWRÓCONYCH RP-HPLC MK-EG-AS Wydział Chemiczny Politechniki Gdańskiej Gdańsk 2009 Chromatograficzne układy faz odwróconych (RP) Potocznie: Układy chromatograficzne, w których

Bardziej szczegółowo

Podstawowe prawa opisujące właściwości gazów zostały wyprowadzone dla gazu modelowego, nazywanego gazem doskonałym (idealnym).

Podstawowe prawa opisujące właściwości gazów zostały wyprowadzone dla gazu modelowego, nazywanego gazem doskonałym (idealnym). Spis treści 1 Stan gazowy 2 Gaz doskonały 21 Definicja mikroskopowa 22 Definicja makroskopowa (termodynamiczna) 3 Prawa gazowe 31 Prawo Boyle a-mariotte a 32 Prawo Gay-Lussaca 33 Prawo Charlesa 34 Prawo

Bardziej szczegółowo

WYKONUJEMY POMIARY. Ocenę DOSTATECZNĄ otrzymuje uczeń, który :

WYKONUJEMY POMIARY. Ocenę DOSTATECZNĄ otrzymuje uczeń, który : WYKONUJEMY POMIARY Ocenę DOPUSZCZAJĄCĄ otrzymuje uczeń, który : wie, w jakich jednostkach mierzy się masę, długość, czas, temperaturę wie, do pomiaru jakich wielkości służy barometr, menzurka i siłomierz

Bardziej szczegółowo

Rola CHEMII w zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego na świecie VI KONFERENCJA NAUKA BIZNES ROLNICTWO

Rola CHEMII w zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego na świecie VI KONFERENCJA NAUKA BIZNES ROLNICTWO Rola CHEMII w zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego na świecie VI KONFERENCJA NAUKA BIZNES ROLNICTWO 1 TRENDY W PRZEMYŚLE SPOŻYWCZYM Innowacyjność w przemyśle spożywczym Zdrowa żywność Żywność z długim

Bardziej szczegółowo

MoŜliwości wykorzystania alternatywnych źródeł energii. w budynkach hotelowych. Warszawa, marzec 2012

MoŜliwości wykorzystania alternatywnych źródeł energii. w budynkach hotelowych. Warszawa, marzec 2012 MoŜliwości wykorzystania alternatywnych źródeł energii w budynkach hotelowych Warszawa, marzec 2012 Definicja źródeł alternatywnych 2 Źródła alternatywne Tri-Generation (CHP & agregaty absorbcyjne) Promieniow.

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY

POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY AUTOMATYKA CHŁODNICZA TEMAT: Racje techniczne wykorzystania rurki kapilarnej lub dyszy w małych urządzeniach chłodniczych i sprężarkowych pompach ciepła Mateusz

Bardziej szczegółowo

Zajęcia laboratoryjne

Zajęcia laboratoryjne Zajęcia laboratoryjne Napęd Hydrauliczny Instrukcja do ćwiczenia nr 1 Charakterystyka zasilacza hydraulicznego Opracowanie: R. Cieślicki, Z. Kudźma, P. Osiński, J. Rutański, M. Stosiak Wrocław 2016 Spis

Bardziej szczegółowo

DESTYLACJA JAKO METODA WYODRĘBNIANIA I OCZYSZCZANIA ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH

DESTYLACJA JAKO METODA WYODRĘBNIANIA I OCZYSZCZANIA ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH DESTYLCJ JKO METOD WYODRĘNINI I OCZYSZCZNI ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH Zakres materiału: - metody rozdzielania substancji, - destylacja - charakter wykorzystywanych zjawisk, typy destylacji, zastosowanie, charakterystyka

Bardziej szczegółowo

Czynnik roboczy pełni decydującą rolę przy przekazywaniu ciepła między ośrodkami. Jego parametry decydują o stabilnej i bezpiecznej pracy układu.

Czynnik roboczy pełni decydującą rolę przy przekazywaniu ciepła między ośrodkami. Jego parametry decydują o stabilnej i bezpiecznej pracy układu. Czynnik roboczy pełni decydującą rolę przy przekazywaniu ciepła między ośrodkami. Jego parametry decydują o stabilnej i bezpiecznej pracy układu. Współczesne instalacje grzewcze i chłodnicze pracują w

Bardziej szczegółowo

Optymalizacja stosowania środków ochrony roślin

Optymalizacja stosowania środków ochrony roślin Optymalizacja stosowania środków ochrony roślin Łukasz Sobiech Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Efektywność środków ochrony roślin można znacznie poprawić poprzez dodatek adiuwantów, czyli wspomagaczy.

Bardziej szczegółowo

RECYKLING SUROWCOWY POLIOLEFIN I POLISTYRENU

RECYKLING SUROWCOWY POLIOLEFIN I POLISTYRENU POLITECHNIKA WARSZAWSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY ZAKŁAD TECHNOLOGII NIEORGANICZNEJ I CERAMIKI RECYKLING SUROWCOWY POLIOLEFIN I POLISTYRENU Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Autorzy: mgr inż. Michał Kabaciński

Bardziej szczegółowo

AUTOMATYKA I STEROWANIE W CHŁODNICTWIE, KLIMATYZACJI I OGRZEWNICTWIE L2 STEROWANIE INWERTEROWYM URZĄDZENIEM CHŁODNICZYM W TRYBIE P

AUTOMATYKA I STEROWANIE W CHŁODNICTWIE, KLIMATYZACJI I OGRZEWNICTWIE L2 STEROWANIE INWERTEROWYM URZĄDZENIEM CHŁODNICZYM W TRYBIE P ĆWICZENIE LABORAORYJNE AUOMAYKA I SEROWANIE W CHŁODNICWIE, KLIMAYZACJI I OGRZEWNICWIE L2 SEROWANIE INWEREROWYM URZĄDZENIEM CHŁODNICZYM W RYBIE P Wersja: 2013-09-30-1- 2.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia

Bardziej szczegółowo

Co możemy zmienić: rola biorafinerii w rozwoju gospodarki cyrkulacyjnej

Co możemy zmienić: rola biorafinerii w rozwoju gospodarki cyrkulacyjnej Co możemy zmienić: rola biorafinerii w rozwoju gospodarki cyrkulacyjnej rozwiązanie problemu lokalnie dostępnych strumieni mokrej biomasy poprzez odzysk energii i cennych pierwiastków przy użyciu koncepcji

Bardziej szczegółowo

SEMINARIUM Z CHŁODNICTWA

SEMINARIUM Z CHŁODNICTWA POLITECHNIKA GDAŃSKA Katedra Techniki Cieplnej SEMINARIUM Z CHŁODNICTWA Ocena wpływu poślizgu temperaturowego mieszanin zeotropowych na warunki pracy wentylatorowej chłodnicy powietrza. Michał Szajner

Bardziej szczegółowo

PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdffactory www.pdffactory.pl/ 1. Ilość ciepła na potrzeby c.w.u.

PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdffactory www.pdffactory.pl/ 1. Ilość ciepła na potrzeby c.w.u. 1. Ilość ciepła na potrzeby c.w.u. a) Średni dobowy strumień ciepła na potrzeby c.w.u. n liczba użytkowników, n70 osób, q j jednostkowe dobowe zapotrzebowanie na ciepłą wodę dla użytkownika, q j 20 dm

Bardziej szczegółowo

Mikrokapsułki CS. Prof. dr hab. Stanisław Ignatowicz Konsultacje Entomologiczne Warszawa

Mikrokapsułki CS. Prof. dr hab. Stanisław Ignatowicz Konsultacje Entomologiczne Warszawa Mikrokapsułki CS Prof. dr hab. Stanisław Ignatowicz Konsultacje Entomologiczne Warszawa Kapsułkowanie 2 Kapsułkowanie jest techniką, za pomocą której jeden materiał lub mieszanina materiałów jest powlekana

Bardziej szczegółowo

Temat: Skraplarka La Rouge a i skraplarka Gersza

Temat: Skraplarka La Rouge a i skraplarka Gersza Opracowanie tematu z przedmiotu: Techniki Niskotemperaturowe Temat: Skraplarka La Rouge a i skraplarka Gersza Opracowała: Katarzyna Kaczorowska Inżynieria Mechaniczno Medyczna, sem. 1, studia magisterskie

Bardziej szczegółowo