Kodeks pracy Komentarz Pod redakcją prof. W. Muszalskiego 8. wydanie Wydawnictwo C. H. Beck
Kodeks pracy
Kodeks pracy Komentarz Redaktor prof. dr hab. Wojciech Muszalski Uniwersytet Warszawski Autorzy dr hab. Grzegorz Goździewicz, prof.uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II; prof. dr hab. Wojciech Muszalski, Uniwersytet Warszawski; Maciej Nałęcz, Akademia Leona Koźmińskiego; dr Władysław Patulski, Sędzia Sądu Najwyższego w stanie spoczynku; dr Krzysztof Walczak, Uniwersytet Warszawski, Akademia Leona Koźmińskiego 8. wydanie WYDAWNICTWO C. H. BECK WARSZAWA 2011
Propozycja cytowania: G. Goździewicz, w:w. Muszalski, KP. Komentarz, wyd. 8, Warszawa 2011, art. 238 Nb 1 Grzegorz Goździewicz: objaśnienia do art. 238 241 30 Wojciech Muszalski: objaśnienia do art. 1 93, 114 127 Poszczególne części komentarza opracowali: Maciej Nałęcz: objaśnienia do art. 94 101, 102 113 1, 128 175, 281 290 1, Aneks Władysław Patulski: objaśnienia do art. 176 206, 242 265, 291 295 Krzysztof Walczak: objaśnienia do art. 67 4, 101 1 101 4, 207 237 15, 296 305 Redaktor prowadzący: Natalia Adamczyk Wydawnictwo C. H. Beck 2011 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C. H. Beck Druk i oprawa: Białostockie Zakłady Graficzne ISBN 978-83-255-2947-5 ISBN e-book 978-83-255-2948-2
Spis treści Przedmowa... Wykazskrótów... XI XIII Kodeks pracy Wprowadzenie... 3 Dział pierwszy. Przepisy ogólne... 7 RozdziałI.Przepisywstępne... 7 Art. 1 9 1... 7 RozdziałII.Podstawowezasadyprawapracy... 33 Art. 10 18 3... 33 Rozdział IIa. Równe traktowanie w zatrudnieniu.............. 47 Wprowadzenie... 47 Art. 18 3a 18 3e... 48 Rozdział IIb. Nadzór i kontrola przestrzegania prawa pracy..... 55 Art. 18 4 18 5... 55 Rozdział III. (skreślony)... 57 Art. 19 21...................................... 57 Dział drugi. Stosunek pracy... 58 RozdziałI.Przepisyogólne... 58 Art. 22 24...................................... 58 RozdziałII.Umowaopracę... 90 Oddział1.Zawarcieumowyopracę... 90 Art. 25 29 2... 90 Oddział 2. Przepisy ogólne o rozwiązaniu umowy o pracę.... 110 Art. 30 31...................................... 110 Oddział 3. Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem.. 120 Art. 32 43...................................... 120 Oddział 4. Uprawnienia pracownika w razie nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę przezpracodawcę... 163 Art. 44 51...................................... 163 Oddział 5. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia.. 191 Art. 52 55...................................... 191 V
Spis treści Oddział 6. Uprawnienia pracownika w razie niezgodnego z prawem rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia... 216 Art. 56 61...................................... 216 Oddział 6a. Uprawnienia pracodawcy w razie nieuzasadnionego rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia... 227 Art. 61 1 62... 227 Oddział7.Wygaśnięcieumowyopracę... 228 Art. 63 67...................................... 228 Rozdział IIa. Warunki zatrudnienia pracowników skierowanych do pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z państwa będącego członkiem Unii Europejskiej........................ 235 Art. 67 1 67 4... 235 Rozdział IIb. Zatrudnianie pracowników w formie telepracy..... 238 Art. 67 5 67 17... 239 Rozdział III. Stosunek pracy na podstawie powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę................ 248 Oddział 1. Stosunek pracy na podstawie powołania.......... 248 Art. 68 72...................................... 248 Oddział 2. Stosunek pracy na podstawie wyboru............ 260 Art. 73 75...................................... 260 Oddział 3. Stosunek pracy na podstawie mianowania........ 265 Art.76... 265 Oddział 4. Stosunek pracy na podstawie spółdzielczej umowy opracę... 268 Art.77... 268 Dział trzeci. Wynagrodzenie za pracę i inne świadczenia... 270 Rozdział I. Ustalanie wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń związanych z pracą.................................... 270 Wprowadzenie... 270 Art. 77 1 77 5... 270 Rozdział Ia. Wynagrodzenie za pracę....................... 280 Art. 78 83...................................... 280 RozdziałII.Ochronawynagrodzeniazapracę... 296 Art. 84 91...................................... 296 Rozdział III. Świadczenia przysługujące w okresie czasowej niezdolnościdopracy... 310 Art.92... 310 Rozdział IIIa. Odprawa rentowa lub emerytalna............... 314 Art. 92 1... 314 VI
Spis treści RozdziałIV.Odprawapośmiertna... 318 Art.93... 318 Dział czwarty. Obowiązki pracodawcy i pracownika... 321 RozdziałI.Obowiązkipracodawcy... 321 Art. 94 99...................................... 321 RozdziałII.Obowiązkipracownika... 393 Art. 100 101.................................... 393 RozdziałIIa.Zakazkonkurencji... 418 Art. 101 1 101 4... 419 Rozdział III. Kwalifikacje zawodowe pracowników............ 446 Art. 102 103 6... 446 RozdziałIV.Regulaminpracy... 461 Art. 104 104 4... 461 RozdziałV.Nagrodyiwyróżnienia... 481 Art. 105 107.................................... 481 Rozdział VI. Odpowiedzialność porządkowa pracowników...... 485 Art. 108 113 1... 485 Dział piąty. Odpowiedzialność materialna pracowników... 507 Rozdział I. Odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy... 507 Art. 114 123.................................... 507 Rozdział II. Odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi... 536 Art. 124 127.................................... 536 Dział szósty. Czas pracy... 566 RozdziałI.Przepisyogólne... 568 Art.128... 568 Rozdział II. Normy i ogólny wymiar czasu pracy............. 596 Art. 129 131.................................... 596 Rozdział III. Okresy odpoczynku.......................... 618 Art. 132 134.................................... 618 Rozdział IV. Systemy i rozkłady czasu pracy................. 625 Art. 135 150.................................... 625 Rozdział V. Praca w godzinach nadliczbowych............... 681 Art. 151 151 6... 681 RozdziałVI.Pracawporzenocnej... 719 Art. 151 7 151 8... 719 RozdziałVII.Pracawniedzieleiświęta... 724 Art. 151 9 151 12... 724 Dział siódmy. Urlopy pracownicze... 735 VII
Spis treści RozdziałI.Urlopywypoczynkowe... 735 Art. 152 173.................................... 736 RozdziałII.Urlopybezpłatne... 833 Art. 174 175.................................... 833 Dział ósmy. Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem 842 Art. 176 189 1... 850 Dział dziewiąty. Zatrudnianie młodocianych... 904 RozdziałI.Przepisyogólne... 904 Art. 190 193.................................... 904 Rozdział II. Zawieranie i rozwiązywanie umów o pracę w celu przygotowaniazawodowego... 914 Art. 194 196.................................... 914 Rozdział III. Dokształcanie............................... 925 Art. 197 200.................................... 925 Rozdział IIIa. Zatrudnianie młodocianych w innym celu niż przygotowaniezawodowe... 927 Art. 200 1 200 2... 927 Rozdział IV. Szczególna ochrona zdrowia.................... 930 Art. 201 204.................................... 930 RozdziałV.Urlopywypoczynkowe... 936 Art.205... 936 Rozdział VI. Rzemieślnicze przygotowanie zawodowe.......... 939 Art.206... 939 Dział dziesiąty. Bezpieczeństwo i higiena pracy... 941 Wprowadzenie... 942 RozdziałI.Podstawoweobowiązkipracodawcy... 945 Art. 207 209 3... 945 RozdziałII.Prawaiobowiązkipracownika... 964 Art. 210 212.................................... 964 Rozdział III. Obiekty budowlane i pomieszczenia pracy........ 973 Art. 213 214.................................... 973 Rozdział IV. Maszyny i inne urządzenia techniczne............ 978 Art. 215 219.................................... 978 Rozdział V. Czynniki oraz procesy pracy stwarzające szczególne zagrożeniedlazdrowialubżycia... 982 Wprowadzenie... 982 Art. 220 225.................................... 982 RozdziałVI.Profilaktycznaochronazdrowia... 991 Art. 226 233.................................... 991 Rozdział VII. Wypadki przy pracy i choroby zawodowe........ 1009 Art. 234 237 1................................... 1009 VIII
Spis treści Rozdział VIII. Szkolenie................................. 1027 Art. 237 2 237 5.................................. 1027 Rozdział IX. Środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze............................................. 1033 Art. 237 6 237 10................................. 1033 Rozdział X. Służba bezpieczeństwa i higieny pracy............ 1037 Art. 237 11...................................... 1037 Rozdział XI. Konsultacje w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz komisja bezpieczeństwa i higieny pracy.......... 1041 Art. 237 11a 237 13a............................... 1041 Rozdział XII. Obowiązki organów sprawujących nadzór nad przedsiębiorstwami lub innymi jednostkami organizacyjnymi państwowymi albo samorządowymi......................... 1046 Art. 237 14...................................... 1046 Rozdział XIII. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące wykonywania prac w różnych gałęziach pracy.............. 1047 Art. 237 15...................................... 1047 Dział jedenasty. Układy zbiorowe pracy..................... 1049 Rozdział I. Przepisy ogólne............................... 1051 Wprowadzenie.................................. 1051 Art. 238 241 13.................................. 1054 Rozdział II. Ponadzakładowy układ zbiorowy pracy........... 1132 Art. 241 14 241 21................................. 1132 Rozdział III. Zakładowy układ zbiorowy pracy............... 1155 Art. 241 22 241 30................................. 1155 Dział dwunasty. Rozpatrywanie sporów o roszczenia ze stosunku pracy................................................. 1177 Rozdział I. Przepisy ogólne............................... 1177 Art. 242 243.................................... 1177 Rozdział II. Postępowanie pojednawcze..................... 1199 Art. 244 261.................................... 1199 Rozdział III. Sądy pracy.................................. 1206 Art. 262 280.................................... 1206 Dział trzynasty. Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko prawom pracownika.................................... 1244 Art. 281 290 1................................... 1245 Rozdział II. (skreślony).................................. 1272 Art. 284 290 1................................... 1272 Dział czternasty. Przedawnienie roszczeń.................... 1274 Art. 291 295.................................... 1274 IX
Spis treści Dział czternasty a. (uchylony)............................... 1291 Art. 295 1 295 2.................................. 1291 Dział piętnasty. Przepisy końcowe.......................... 1292 Art. 296 305.................................... 1292 Aneks Ustawa o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców................................. 1311 Indeks rzeczowy.......................................... 1345 X
Przedmowa W serii Dużych Komentarzy Becka do obowiązujących kodeksów i ustaw Wydawnictwo przedstawia kolejną pozycję Komentarz do Kodeksu pracy. Jest on przeznaczony przede wszystkim dla prawników zawodowo zajmujących się prawem pracy, a więc sędziów sądów pracy, radców prawnych przedsiębiorstw i innych zakładów pracy, adwokatów i prokuratorów, państwowych inspektorów pracy, ale ze względu na swój charakter również dla pracowników służb personalnych zakładów pracy, działaczy związków zawodowych w bardziej skomplikowanych sprawach i organizacji pracodawców. Przydatny może być również dla studentów piszących prace magisterskie dotyczące zagadnień związanych z prawem pracy, jak i dla aplikantów przygotowujących się do egzaminów do zawodów prawniczych. Komentarz jest dziełem zbiorowym, niemniej za poszczególne fragmenty odpowiedzialni są wyłącznie ich autorzy. Ze względu na charakter komentarza wykorzystano w nim w szerokiej mierze orzecznictwo sądowe, w tym również z okresu przed wydaniem Kodeksu pracy, w zakresie, w jakim można je uznać za aktualne. W zestawieniach literatury ujęto tylko te pozycje, które autorzy uważali za ważne, a jednocześnie przydatne dla bieżącej praktyki stosowania prawa, z pominięciem innych, zwłaszcza starszych opracowań, odnoszących się do zmienionego już stanu prawnego. Natomiast starano się zamieścić pełną informację o publikacji glos, ze względu na ich przydatność praktyczną dla bieżącego i przyszłego stosowania prawa, choć z reguły bez szerszej polemiki z ich autorami, wyrażającymi często osobiste poglądy na określony problem. Starano się bowiem przedstawić przede wszystkim stan aktualnie ogólnie przyjętej wykładni przepisów Kodeksu pracy. Stąd też szerokie wykorzystanie orzecznictwa Sądu Najwyższego posiadającego zasadnicze znaczenie w kształtowaniu tej wykładni. W przypadku starszego orzecznictwa starano się też wskazać na orzeczenia z ostatniego okresu, potwierdzające aktualność przyjętego poprzednio kierunku wykładni. W razie braku orzecznictwa zapadłego w stosunku do określonego problemu (co występuje odnośnie do nowych lub zmienianych przepisów do czasu rozpatrzenia ich, zwłaszcza przez Sąd Najwyższy) starano się możliwie obiektywnie uzasadniać stosowny kierunek interpretacji. Wobec dokonanych zmian w Kodeksie, zwłaszcza przez jego nowelizację z 1996 r. i 2002 r. oraz z 2003 r. dostosowującą treść jego postanowień do wymagań prawa Unii Europejskiej, szerzej potraktowano wyjaśnienia XI
Przedmowa w stosunku do nowo wprowadzonych przepisów lub dokonanych zmian, wskazując odesłania do przepisów unijnych. Natomiast nie rozszerzono Komentarza na związane z Kodeksem pracy odrębne przepisy, zwłaszcza odnoszące się do działalności związków zawodowych, rozstrzygania sporów zbiorowych, zwolnień grupowych, prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, pracy tymczasowej, odsyłając w tej mierze do tych przepisów. To samo dotyczy systemu ubezpieczeń społecznych. Wyjątkiem jest prezentowana w Aneksie do niniejszego wydania ustawa o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców. Wydawnictwo i zespół autorski wyrażają przekonanie, że niniejszy Komentarz do Kodeksu pracy spotka się z przychylnym przyjęciem Czytelników. Obecnie wydawnictwo przekazuje zaktualizowane 8. wydanie Komentarza do Kodeksu pracy uwzględniające wiele jego nowelizacji dokonanych w odniesieniu do jego poprzedniego wydania. Jednocześnie informujemy Czytelników, że Wydawnictwo C. H. Beck wydało w 2002 r. opracowanie zbiorowe pod redakcją W. Muszalskiego i K. Walczaka pod tytułem Prawo pracy. Akty wykonawcze. Komentarz, obejmujące teksty rozporządzeń wykonawczych oraz niektórych ustaw ściśle związanych z Kodeksem pracy wraz z obszernym komentarzem do każdego z tych aktów. Opracowanie to spełnia rolę niejako drugiego, szczegółowego tomu komentarza do Kodeksu pracy. Dlatego też w niniejszym Komentarzu, gdy mowa o którymś z tych aktów, zamieszczono odesłanie: Patrz: Komentarz do Prawa pracy, z podaniem numeru, pod którym w tym zbiorze został ten akt zamieszczony wraz z komentarzem. Podobnie w 2009 r. ukazało się opracowanie pod tytułem Zbiorowe prawo pracy. Komentarz pod redakcją J. Wratnego i K. Walczaka, do którego niniejszy komentarz odsyła: Patrz: Zbiorowe prawo pracy. Komentarz, ułatwiając orientację w ustawodawstwie związanym z regulacją zawartą w Kodeksie pracy. Warszawa, sierpień 2011 r. Prof. dr hab. Wojciech Muszalski XII
Wykaz skrótów Uwaga: Numery podane w tekście bez bliższego wskazania oznaczają artykuły Kodeksu pracy; zwrot: patrz: Komentarz do Prawa pracy oznacza odesłanie do opracowania pod redakcją W. Muszalskiego i K. Walczaka, Prawo pracy. Akty wykonawcze. Komentarz, Warszawa 2002 ze wskazaniem numeru właściwego aktu wykonawczego, pod którym umieszczony został on w tym zbiorze wraz z komentarzem. Zwrot: patrz: Zbiorowe prawo pracy, oznacza odesłanie do opracowania pod redakcją J. Wratnego i K. Walczaka, Zbiorowe prawo pracy. Komentarz, Warszawa 2009. 1. Źródła prawa CzPrKierU... ustawa z 16.4.2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz.U. Nr 92, poz. 879 ze zm.) EmRentyFUSU.... ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) KC... ustawa z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) KH... rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 27.6.1934 r. Kodeks handlowy (Dz.U. Nr 57, poz. 502 ze zm.) KK... ustawa z 6.6.1997 r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 ze zm.) Konstytucja RP.... ustawa z 2.4.1997 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze sprost. i ze zm.) KP... ustawa z 26.6.1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) KPC... ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) KPW... ustawa z 24.8.2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 133, poz. 848 ze zm.) KRO... ustawa z 25.2.1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. Nr 9, poz. 59 ze zm.) KryzysU... ustawa z 1.7.2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców (Dz.U. Nr 125, poz. 1035 ze zm.) XIII
Wykaz skrótów KSH............. ustawa z 15.9.2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.) KW.............. ustawa z 20.5.1971 r. Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 109, poz. 756 ze zm.) KZ.............. rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 27.10.1933 r. Kodeks zobowiązań (Dz.U. Nr 82, poz. 598 ze zm.) NakładczaPrR..... rozporządzenie Rady Ministrów z 31.12.1975 r. w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą (Dz.U. z 1976 r. Nr 3, poz. 19 ze zm.) ObliczWynagrR.... rozporządzenie MPiPS z 29.5.1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. Nr 62, poz. 289 ze zm.) PIPU............. ustawa z 13.4.2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. Nr 89, poz. 589 ze zm.) PPU............. ustawa z 25.9.1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych (t.j. Dz.U. z 2002 r. Nr 112, poz. 981 ze zm.) PromocZatrU...... ustawa z 20.4.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 ze zm.) PrSpółdz.......... ustawa z 16.9.1982 r. Prawo spółdzielcze (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 ze zm.) RehZawU......... ustawa z 27.8.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721) SamGminU....... ustawa z 8.3.1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) SGospU.......... ustawa z 2.7.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 ze zm.) SporyZbiorU...... ustawa z 23.5.1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (Dz.U. Nr 55, poz. 236 ze zm.) UrlopWypoczR.... rozporządzenie MPiPS z 8.1.1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. Nr 2, poz. 14 ze zm.) XIV
Wykaz skrótów UsprawiedNieobR.. rozporządzenie MPiPS z 15.5.1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz.U. Nr 60, poz. 281 ze zm.) WypadkiU........ ustawa z 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych ZasiłkiU.......... (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 ze zm.) ustawa z 25.6.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.) ZatrBezrobU... ustawa z 14.12.1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 58, poz. 514 ze zm.) obowiązywała do 1.6.2004 r. ZNKU........... ZwGrupU......... ZwZawU......... 2. Organy orzekające ustawa z 16.4.1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.) ustawa z 13.3.2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. Nr 90, poz. 844 ze zm.) ustawa z 23.5.1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.) NSA............. Naczelny Sąd Administracyjny OSPiUS.......... Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SA... Sąd Apelacyjny SN... SądNajwyższy SN(7)... SądNajwyższywskładziesiedmiusędziów SN (PSIAPiUS).... Sąd Najwyższy w pełnymskładzieizbyadministracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (do roku 1990: Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych) SN (PSIC)........ Sąd Najwyższy w pełnym składzie Izby Cywilnej (w latach 1982 1989: Izby Cywilnej i Administracyjnej) SR... SądRejonowy TK... Trybunał Konstytucyjny 3. Czasopisma BISN... BiuletynInformacyjnySąduNajwyższego XV
Wykaz skrótów Dz.U.... DziennikUstaw Dz.Urz.... DziennikUrzędowy GP.............. Gazeta Prawnicza GS.............. Gazeta Sądowa Kw.Pr.... Kwartalnik Prawniczy MoP... MonitorPrawniczy MoPod... MonitorPodatkowy MoPr... MonitorPrawaPracy M.P.... MonitorPolski NP... NowePrawo OG.............. Orzecznictwo Gospodarcze ONSA........... Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego OSN... Zbiór Orzeczeń Sądu Najwyższego. Orzeczenia Izby cywilnej (w latach 1933 1952), Orzecznictwo Sądu Najwyższego (w latach 1953 1961: Izby Cywilnej i Izby Karnej, w roku 1962: Izby Cywilnej, w latach: 1963 1981: Izby Cywilnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, w latach: 1982 1989: Izby Cywilnej i Administracyjnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, w latach: 1990 1994: Izby Cywilnej oraz Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, od 1995 roku: Izby Cywilnej) OSNAPiUS....... Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Zbiór Urzędowy. Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (od 1.7.1994 r.) OSNKW... Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Izba Karna i Izba Wojskowa OSNP............ Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych (od 1.1.2003 r.) OSP............. Orzecznictwo Sądów Polskich (w latach 1957 1989: Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych) OSPiKA... Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych OTK............. Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego Pal.... Palestra PiP... Państwo i Prawo PiZS............. Praca i Zabezpieczenie Społeczne Polit. Społ......... Polityka Społeczna Prob. Praw........ Problemy Praworządności XVI
Wykaz skrótów Prok. i Pr......... Prokuratura i Prawo Pr.Pracy... PrawoPracy PS... PrzeglądSądowy PUG............. Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego Rej.... Rejent RPEiS........... Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny RPr... RadcaPrawny Rzeczp........... Rzeczpospolita SC.............. Studia Cywilistyczne Sł.Prac.... SłużbaPracownicza SP... StudiaPrawnicze Wok.... Wokanda ZNUJ... ZeszytyNaukoweUniwersytetuJagiellońskiego 4. Inne skróty art.... artykuł BHP............. bezpieczeństwo i higiena pracy cyt.... cytat,cytowana(e,y) GUS... GłównyUrządStatystyczny IPiSS... InstytutPracyiSprawSocjalnych lit............... litera MEN... MinisterEdukacjiNarodowej MGiP............ Minister Gospodarki i Pracy MGPiB........... Minister Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa MGPiPS.......... Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, od 8.1.2003 r. Min.... Minister MOP............. Międzynarodowa Organizacja Pracy MPiPS........... Minister Pracy i Polityki Socjalnej, od 10.11.1999 r. Minister Pracy i Polityki Społecznej, do 8.1.2003 r. MPPiSS... MinisterPracy,PłaciSprawSocjalnych MS... MinisterSprawiedliwości MZiOS... MinisterZdrowiaiOpiekiSocjalnej nast.... następna(e,y) NIK... NajwyższaIzbaKontroli np.... naprzykład Nr... numer opr.... opracowana(e,y) orz............... orzeczenie pkt.............. punkt por.... porównaj post.... postanowienie XVII
Wykaz skrótów poz.... pozycja ppkt............. podpunkt ppoż............. ochrona przeciwpożarowa PZU............. Państwowy Zakład Ubezpieczeń r.... rok RM... RadaMinistrów rozp.... rozporządzenie s.... strona(y) t.... tom(y) tj.... tojest t.j................ tekst jednolity tzn............... to znaczy uchw.... uchwała ust.... ustęp wzw.... wzwiązku wyr.... wyrok zarz.............. zarządzenie zd.... zdanie z.f.ś.s............. zakładowy fundusz świadczeń socjalnych zm.... zmiana(y) zob.... zobacz ZUS............. Zakład Ubezpieczeń Społecznych XVIII
Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. (Dz.U. Nr 24, poz. 141) Tekst jednolity z dnia 23 grudnia 1997 r. (Dz.U. 1998, Nr 21, poz. 94) (zm.: Dz.U. 1998, Nr 106, poz. 668, Nr 113, poz. 717; 1999, Nr 99, poz. 1152; 2000, Nr 19, poz. 239, Nr 43, poz. 489, Nr 107, poz. 1127, Nr 120, poz. 1268; 2001, Nr 11, poz. 84, Nr 28, poz. 301, Nr 52, poz. 538, Nr 99, poz. 1075, Nr 111, poz. 1194, Nr 128, poz. 1405, Nr 154, poz. 1805; 2002, Nr 74, poz. 676, Nr 135, poz. 1146, Nr 196, poz. 1660, Nr 199, poz. 1673, Nr 200, poz. 1679; 2003, Nr 166, poz. 1608, Nr 213, poz. 2081; 2004, Nr 96, poz. 959, Nr 99, poz. 1001, Nr 120, poz. 1252, Nr 240, poz. 2407; 2005, Nr 10, poz. 71, Nr 68, poz. 610, Nr 86, poz. 732, Nr 167, poz. 1398; 2006, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 133, poz. 935, Nr 217, poz. 1587, Nr 221, poz. 1615; 2007, Nr 64, poz. 426, Nr 89, poz. 589, Nr 176, poz. 1239, Nr 181, poz. 1288, Nr 225, poz. 1672; 2008, Nr 93, poz. 586, Nr 116, poz. 740, Nr 223, poz. 1460, Nr 237, poz. 1654; 2009, Nr 6, poz. 33, Nr 58, poz. 485, Nr 98, poz. 817, Nr 99, poz. 825, Nr 115, poz. 958, Nr 157, poz. 1241, Nr 219, poz. 1704; 2010, Nr 105, poz. 655, Nr 135, poz. 912, Nr 182, poz. 1228, Nr 224, poz. 1459, Nr 249, poz. 1655, Nr 254, poz. 1700; 2011, Nr 36, poz. 181, Nr 63, poz. 322, Nr 80, poz. 432, Nr 144, poz. 855, Nr 149, poz. 887, Druk sejmowy Nr 4491)