Procesowe podejście do tworzenia regulacji prawnej. Rola ICT w opisie i modelowaniu procesów dr Wojciech Wiewiórowski, Uniwersytet Gdański, MSWiA. Projekt współfinansowany
dr Wojciech Rafał Wiewiórowski Dyrektor Departamentu Informatyzacji Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji ul. Domaniewska 36/38, 02-672 Warszawa Tel.: +48-22-601 55 35 +48-694 444 147 (GSM) Kierownik Pracowni Informatyki Prawniczej Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego wojciech.wiewiorowski@mswia.gov.pl 2
Nota: Niniejsza prezentacja stanowi uzupełnienie wystąpienia podczas konferencji E-administracja warunkiem rozwoju Polski zorganizowanej przez Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie i w St. Jabłonkach w dniach 10-12 marca 2010 r. Prezentację można kopiować i wykorzystywać w całości lub w części tylko pod warunkiem podania pełnej informacji o utworze w poniższym brzmieniu: W.R.Wiewiórowski, Procesowe podejście do tworzenia regulacji prawnej. Rola ICT w opisie i modelowaniu procesów Uniwresytet Gdański / MSWiA 2010 (wersja z 8 marca 2010 r.) W.R.Wiewiórowski 3
1. Zakres wyzwań. Prowadzone obecnie prace legislacyjne z zakresu prawa nowych technologii i e-government 2. Zakres zastosowania narzędzi informatycznych w zakresie prawoznawstwa 3. Cybernetyka prawnicza zadania precyzowane w latach 70-tych XX w. 4. Cybernetyka prawnicza jako nauka o modelowaniu zjawisk prawnych 5. Nowa rola modelowania procesów 6. Kto powinien modelować procesy opisywane przez prawo? 4 / 15
Zakres wyzwań. Prowadzone obecnie prace legislacyjne z zakresu prawa nowych technologii i e-government ustawa o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne podpisana przez Prezydenta 5 marca powiązane zmiany w: Kodeksie postępowania administracyjnego ustawie Ordynacja podatkowa ustawie o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach ustawa o ewidencji ludności Sejm RP ustawa o podpisach elektronicznych Komitet Stały RM ustawy o zmianie ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów - weszła w życie ale będzie zmieniana ponownie ustawa o ponownym przetwarzaniu informacji sektora publicznego i powiązane z nią zmiany w ustawie o dostępie do informacji publicznej przygotowane założenia 5 / 15
Zakres wyzwań. Prowadzone obecnie prace legislacyjne z zakresu prawa nowych technologii i e-government ustawa o infrastrukturze informacji przestrzennej Senat ustawa o zmianie ustawy o ochronie danych osobowych Sejm ustawa o zmianie ustawy - Prawo telekomunikacyjne oraz niektórych innych ustaw Sejm RP ustawa o zmianie ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną uzgodnienia międzyresortowe ustawa o zmianie ustawy o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w Systemie Informacyjnym Schengen oraz Systemie Informacji Wizowej oraz niektórych innych ustaw podpisana przez Prezydenta 5 marca ustawa o wspieraniu rozwoju usług i sieci szerokopasmowych w telekomunikacji Sejm RP ustawa o dowodach osobistych Komitety prace komisji kodyfikacyjnej prawa cywilnego 6 / 15
Zakres zastosowania narzędzi informatycznych w zakresie prawoznawstwa pierwotne stanowisko Umożliwienie zastosowania maszyn cyfrowych w procesie: - tworzenia prawa, - systematyzacji przepisów prawnych, - wykładni i stosowania prawa, - wyszukiwania informacji o prawie. 7 / 15
Zakres zastosowania narzędzi informatycznych w zakresie prawoznawstwa pierwotne stanowisko - badanie możliwości stosowania, stosowanie i pozaprawne skutki stosowania elektronicznych maszyn cyfrowych na gruncie prawa. (F.Studnicki: Cybernetyka i prawo, Warszawa 1969) Oznacza to w praktyce: - tworzenie komputerowych systemów wyszukiwania informacji prawnej, - tworzenie systemów faktograficznych, - tworzenie systemów automatycznego rozstrzygania. - symulowanie za pomocą komputera zjawisk prawnych i rozgrywanie gier strategicznych o charakterze prawnym. 8 / 15
Cybernetyka prawnicza zadania precyzowane w latach 70-tych XX w. Nauka o systemach sterowania oraz o przekazywaniu i przekształcaniu informacji w tych systemach (znaczenie szerokie) Nauka o układach cechujących się wysokim stopniem samosterowalności (znaczenie wąskie) 1) podniesienie precyzji i zakresu ujęć kwantytatywnych w regulacjach prawnych; 2) analiza wartościowań występujących w prawie; 3) analiza struktur organizacyjnych uczestniczących w podejmowaniu czynności prawnych; 4) badanie języka prawnego oraz proponowanie nowych metod nauczania prawa 9 / 15
Cybernetyka prawnicza zadania precyzowane w latach 70-tych XX w. Nauka o systemach sterowania procesami opisanymi przez prawo oraz o przekazywaniu i przekształcaniu informacji w tych systemach 1. Modelowanie zjawisk występujących w prawie 2. Modelowanie sposobu stosowania konkretnych norm prawnych. 10 / 15
Cybernetyka prawnicza jako nauka o modelowaniu zjawisk prawnych Modelowanie sposobu stosowania normy - przykład Sądowy model stosowania prawa (J.Wróblewski) SYSTEM OBOWIĄZUJĄCEGO PRAWA ADRESAT INICJATOR SĄD DECYZJA STOSOWANIA PRAWA ADRESAT DECYZJI ORGAN EGZEKU- CYJNY + - + - KONSEKWENCJE SPOŁECZNE 11 / 15 UKŁAD STOSUNKÓW SPOŁECZNYCH
Nowa rola modelowania procesów 12 / 15 Prawo powinno umożliwiać algorytmizację procedur, by urzędnik (lub system informatyczny!) ZAWSZE mógł wybrać jakąś drogę postępowania zależnie od przesłanek i warunków brzegowych; Jeśli przez procedurę będzie mógł przejść człowiek, przejdzie i system informatyczny zwiększy się szybkość i obiektywność działania, komputery nie biorą korzyści materialnych Procedury mogą być skomplikowane, ale muszą prowadzić do celu W.R.Wiewiórowski, K.Wojsyk, epuap i interoperacyjność, a systemy zarządzania dokumentami, materiał elektroniczny, MSWiA 2009
Kto powinien modelować procesy opisywane przez prawo? 14 / 15
Dziękuję za uwagę! Projekt współfinansowany 2009 Departament Informatyzacji MSWiA 15 / 15