Zarządzanie płynnością finansową przedsiębiorstwa Cz. 3
Mierniki wykorzystywane do pomiaru płynności można podzielić na dwie grupy: statyczne dynamiczne Przy pomiarze statycznym płynność jest rozpatrywana przez pryzmat danych bilansowych i wynikowych Metody pomiaru wykorzystujące wielkości z rachunku przepływów pieniężnych zaliczane są do dynamicznych
Wskaźnik bieżącej płynności Według terminologii GUS nazywany również wskaźnikiem III stopnia płynności (z ang. current ratio). Stanowi punkt wyjścia analizy wskaźnikowej płynności finansowej
Wzorcowe poziomy wskaźnika płynności bieżącej
Wskaźnik płynności szybkiej Nazwany również wskaźnikiem szybkim, wskaźnikiem wysokiej płynności, wskaźnikiem płynności przyśpieszonej czy wreszcie wskaźnikiem płynności II stopnia (z ang. quick ratio)
Wzorcowe poziomy wskaźnika wysokiej płynności
Wskaźnik środków pieniężnych Wskaźnik gotówkowy, płynności najszybszej, czy też wskaźnik płynności I stopnia
Current ratio (GPW) EKD 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 15 1,06 0,56 0,58 0,68 0,92 0,87 1,08 1,03 1,18 1,10 24 1,21 1,42 2,38 1,89 0,98 0,94 1,10 1,42 1,07 1,59 28 1,83 1,89 1,71 1,47 1,36 1,37 1,66 1,41 1,43 1,36 30 1,45 2,41 1,19 1,15 1,41 1,41 1,49 1,43 1,38 1,31 36 1,92 1,85 2,04 1,65 1,41 1,20 1,42 1,76 2,02 2,14 45 1,51 1,58 1,57 1,40 1,32 1,12 1,29 1,10 1,16 1,26 51 1,39 1,05 1,12 0,83 0,89 1,04 1,22 0,91 0,96 1,15 52 1,30 0,47 0,73 0,70 0,82 1,03 0,92 1,55 1,71 1,58 55 2,38 3,94 2,90 1,31 1,64 2,56 1,09 1,24 1,19 0,89 92 --- --- --- 0,34 1,38 3,10 3,45 2,38 3,22 2,01 Quick ratio EKD 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 15 0,51 0,31 0,32 0,37 0,56 0,58 0,74 0,71 0,76 0,68 24 0,69 0,84 1,44 1,23 0,61 0,63 0,75 0,90 0,67 1,12 28 1,13 1,30 1,20 1,08 0,97 0,98 1,21 1,12 1,18 1,13 30 1,39 1,26 0,80 0,79 0,79 0,82 0,91 0,90 1,13 1,32 36 0,86 0,81 0,86 0,65 0,57 0,50 0,80 1,17 1,26 1,25 45 1,26 1,28 1,22 1,04 1,04 0,94 1,14 0,97 1,01 1,06 51 1,02 0,73 0,89 0,62 0,71 0,80 0,91 0,61 0,65 0,83 52 0,91 0,19 0,30 0,24 0,28 0,37 0,29 0,86 0,86 0,77 55 2,08 3,68 2,68 1,16 1,49 2,41 0,99 1,15 1,13 0,85 92 --- --- --- 0,28 1,14 2,63 2,79 1,60 2,32 1,44 15 production of foodstuffs and soft drinks 24 the chemical industry 28 metal-processing industry without machines and mechanical devices 30 production of office equipment and computers 36 production of furniture 45 development 51 wholesale trade and commission sale 52 retail without sale of cars and motorcycles 55 hotels and resteurants 92 culture and sports
Słabości wskaźników płynności Nie jest brana pod uwagę możliwość synchronizacji wpływów i wypływów gotówki z działalności operacyjnej z terminami płatności zobowiązań. W sytuacji, kiedy wpływy pokrywałyby na bieżąco większość zobowiązań, zbędne staje się utrzymywanie środków pieniężnych na poziomie równym czy przewyższającym zobowiązania Wskaźniki te nie uwzględniają, dostępnych obecnie dość powszechnie i to w krótkim czasie, możliwości finansowania zewnętrznego, przykładowo linii kredytowych, które zastępują, przynajmniej częściowo, konieczność utrzymywania gotówki Pomijana jest kwestia czasu. Na płynność wpływa negatywnie zarówno wydłużenie czasu potrzebnego do upłynnienia aktywów obrotowych, jak także skrócenie terminów płatności przez dostawców materiałów i surowców itp. Zmiany te nie będą widoczne we wskaźniku bieżącym ani szybkim.
Słabości wskaźników płynności - cd Jest możliwa różnica między wartością księgową majątku obrotowego a jego wartością rynkową poziom wskaźników opartych na wartości księgowej może okazać się zawyżony albo zaniżony w stosunku do rzeczywistej sytuacji. Zobowiązania krótkoterminowe, z których wylicza się wskaźniki płynności, nie obejmują wszystkich wydatków, jakie jednostka ma ponieść w najbliższym czasie. Wielkości ujęte we wskaźnikach płynności charakteryzuje duża zmienność w czasie. Powoduje to, że każda zmiana któregoś ze składników majątku obrotowego czy zobowiązań bieżących pociąga za sobą zmianę poziomu wskaźnika w dół lub w górę. Utrudnia to prawidłową ocenę płynności finansowej
Propozycje zmian w wielkościach bilansowych wykorzystywanych do obliczeń wskaźników płynności Z zapasów wyłącza się ich niepłynną część. Mowa tu o zaliczkach na poczet dostaw, produkcji w toku, zbędnych surowcach i materiałach a także o wyrobach gotowych oraz towarach, na które nie ma popytu. Od należności odejmuje się te nieściągalne i sporne oraz wekslowe, ale tylko powiązane z należnościami przeterminowanymi. Gotówka także podlega korekcie. Jej poziom pomniejsza się o jej część, która w wyniku umowy z bankiem zostaje zdeponowana na rachunku rozliczeniowym (np. w celu rozliczenia rachunków czekowych) lub jest przeznaczona na najbliższą płatność (np. zakup środków trwałych). Jeśli chodzi o papiery wartościowe to można do ich poziomu dodać tzw. cichą rezerwę. Jest to różnica między ich aktualną ceną rynkową a ceną, jaką zapłacono w chwili ich nabycia. Rozliczenia międzyokresowe czynne w przypadku małego udziału w majątku obrotowym mogą być wyłączone z obliczeń. Za zobowiązania krótkoterminowe przyjmuje się uważać zobowiązania natychmiast wymagalne.
Dynamiczna ocena płynności finansowej, opierająca się głównie na danych z rachunku przepływów pieniężnych Z jakich źródeł pochodzi gotówka w przedsiębiorstwie i na jakie cele jest wydatkowana? Czy to źródło jest trwałe czy tylko tymczasowe? Często to wcale nie zysk dostarcza najwięcej gotówki, a np. zaciągnięte zobowiązania wobec kontrahentów (wykorzystuje się tu analizę znaków). Czy uda się pokryć zobowiązania bieżące gotówką operacyjną? (Wskaźniki wydajności gotówkowej). Hipotetyczny czas, w którym nagromadzona gotówka zostanie wydana. Czy jest jej wystarczająco dużo porównując z potrzebami przedsiębiorstwa? (Wskaźniki wystarczalności gotówkowej). Czy wahania przepływów pieniężnych są zabezpieczone przez dostępną oraz napływającą w danym okresie gotówkę? Czy jest to wystarczający zapas, żeby pokryć niespodziewany, znaczny wydatek lub nawet serię wydatków? (Wskaźnik płynności Lambda).
Możliwe kombinacje sald przepływów pieniężnych przedsiębiorstwa
Wskaźniki wydajności gotówkowej 1) Wskaźnik wydajności gotówkowej sprzedaży 2) Wskaźnik wydajności gotówkowej zysku 3) Wskaźnik wydajności gotówkowej majątku 4) Wskaźnik wydajności gotówkowej majątku obrotowego
Wskaźniki wystarczalności gotówki 1) Wskaźnik ogólnej wystarczalności gotówki 2) Wskaźnik wystarczalności gotówki na wydatki inwestycyjne 3) Wskaźnik wystarczalności gotówki na pokrycie zobowiązań krótkotermin. 4) Wskaźnik zdolności obsługi zobowiązań obcych
Wskaźnik płynności LAMBDA wskaźnik płynności = Lambda początkowe zasoby najbardziej płynne + prognozowany CFo odchylenie standardowe CFo Początkowe zasoby najbardziej płynne to środki pieniężne, krótkoterminowe papiery przeznaczone do obrotu oraz gotówka, możliwa do wykorzystania z linii kredytowej. Licznik tego wskaźnika zawiera więc spodziewaną wartość środków pieniężnych. Wskaźnik płynności LAMBDA określa wielkość potencjalnej rezerwy płynnych środków, przypadającą na ich odchylenie standardowe. Interpretacji wartości tego wskaźnika dokonuje się w oparciu o tabele rozkładu normalnego. Jest on szczególnie pomocny w prognozowaniu bankructwa
Zmodyfikowany wskaźnik wypłacalności
Kapitał obrotowy Kapitał obrotowy brutto Kapitał obrotowy netto Kapitał pracujący
Dodatni i ujemny poziom kapitału obrotowego netto
Cykl kapitału obrotowego
Kapitał obrotowy netto składa się z dwóch czynników, operacyjnego, który wynika z realizacji podstawowej działalności operacyjnej jednostki oraz pieniężnego, określanego przez nadwyżkę środków pieniężnych nad koniecznymi wydatkami Te dwa czynniki to: operacyjne zapotrzebowanie na kapitał obrotowy (ZKO) jest to różnica między operacyjnymi aktywami bieżącymi a operacyjnymi zobowiązaniami bieżącymi saldo płynności netto (SPN), nazywane również pieniężnym zapotrzebowaniem na kapitał obrotowy jest to różnica między nieoperacyjnymi aktywami bieżącymi a nieoperacyjnymi zobowiązaniami bieżącymi KON = Operacyjne zapotrzebowanie na kapitał obrotowy + Saldo płynności netto
Nadwyżka kapitału obrotowego
Niedobór kapitału obrotowego
Cykl operacyjny oraz cykl konwersji gotówki
Wskaźniki oparte na Kapitale obrotowym netto: KON Przychody ze sprzed. KON 1 Przychody ze sprzed. średniom-ne 3 KON Zapasy Należ 0,5 KON Aktywa (0,1 0,05)