PrzełożyłA: Monika Kilis

Podobne dokumenty
Układ dokrewny. Hormony zwierzęce związki chemiczne wydzielane przez gruczoły i tkanki układu dokrewnego; mają funkcję regulacyjną.

Układ wewnątrzwydzielniczy

Gruczoły wydzielania wewnętrznego - oddają swoją wydzielinę bezpośrednio do krwi - wydzielają hormony. anatomia i fizjologia człowieka

Układ dokrewny. dr Magdalena Markowska Zakład Fizjologii Zwierząt, UW

Hormony Gruczoły dokrewne

FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA

RAMOWY ROZKŁAD ĆWICZEŃ Z FIZJOLOGII PODSTAWY MEDYCYNY MODUŁ F. SEMINARIUM Fizjologia układu pokarmowego

REGULACJA WYDZIELANIA HORMONÓW

V REGULACJA NERWOWA I ZMYSŁY

Regulacja hormonalna

Biologia. Klasa VII. Prywatna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Z. I J. Moraczewskich w Sulejówku

Fizjologia człowieka

KARTA ODPOWIEDZI konkurs z biologii dla uczniów szkół podstawowych ETAP SZKOLNY

SPIS TREŚCI. CZĘŚĆ PIERWSZA Podstawy histologii. CZĘŚĆ DRUGA Podstawy anatomii i fizjologii człowieka. Przedmowa 11 Wykaz skrótów 13

2. Plan wynikowy klasa druga

LP Panel tarczycowy 1. TSH 2. Ft3 3. Ft4 4. Anty TPo 5. Anty Tg. W przypadku występowania alergii pokarmowych lub wziewnych

TEST - BIOLOGIA WERONIKA GMURCZYK

Układ wewnątrzwydzielniczy

the biomerieux Sp. z o.o. ul. Żeromskiego Warszawa Tel Fax

UKŁAD HORMONALNY. opracowanie: Robert Duszyński

Czy istnieje w naszym organizmie jakiś centrum regulacji hormonalnej?

Ischim Odorowicz-Śliwa

Układ hormonalny. ESPZiWP

ROZKŁAD MATERIAŁU, PYTANIA POWTÓRZENIOWE ORAZ PYTANIA EGZAMINACYJNE

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II

Zadania egzaminacyjne obejmujące materiał z klasy II gimnazjum

(+) ponad normę - odwodnienie organizmu lub nadmierne zagęszczenie krwi

Regulacja nerwowo-hormonalna. 1. WskaŜ strzałkami na rysunku gruczoły i napisz ich nazwy: przysadka mózgowa, tarczyca, jajniki, nadnercza.

Gruczoły zewnątrzi wewnątrzwydzielnicze

HARMONOGRAM ZAJĘĆ Z DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ DLA III ROKU KIERUNKU LEKARSKIEGO 2015/2016:

SPIS TREŚCI 1. Leki stosowane w zaburzeniach układu krążenia

Przysadka mózgowa. Przysadka mózgowa

[13ZPK/KII] Endokrynologia

Niedoczynność tarczycy typu Hashimoto jako współistniejąca choroba autoimmunizacyjna

Żywienie a aktywność tarczycy. prof. dr hab. Danuta Rosołowska-Huszcz Katedra Dietetyki SGGW

Copyright for the text by Jadwiga Górnicka, Warszawa 2013 Copyright by Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski, 2013

Wykaz Ebook dostępnych w bibliotece WSNoZ zakupionych w 2012 r.

Harmonogram zajęć z Farmakologii w semestrze VIII dla studentów Wydz. Farmacji 2016/17

Molekuły Miłości. Borys Palka Katarzyna Pyzik.

Parametr służący jedynie warunkowo do wyjaśnienia dysfunkcji tarczycy. Ma większe znaczenie jako parametr uzupełniający.

Stres DR ROBERT MERONKA ZAKŁAD EKOLOGII INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII UNIWERSYTET WARSZAWSKI

Spis zagadnień książki Rozszyfruj swoją krew wersja MINI (podstawowa) i PRO (zaawansowana)

Drogie Koleżanki i Koledzy!

EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.

Ćwiczenie 24. Fizjologia i patofizjologia układu pokarmowego.

Wymagania edukacyjne dla uczniów klas 7 - BIOLOGIA

ZARYS FIZJOLOGII WYSIŁKU FIZYCZNEGO Podręcznik dla studentów

Badanie Od Do Jednostki TSH 0,4 4,0 mu/l (mili jednostki na litr) FT4 9,0 25,0 pmol/l (pikomole na litr) FT3 3,5 7,8 pmol/l (pikomole na litr)

KARTA ODPOWIEDZI - KONKURS BIOLOGICZNY ETAP REJONOWY 2015/16

Układ dokrewny. (endokrynowy, hormonalny) ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI

ANATOMIA FUNKCJONALNA

grupa a Klasa 7. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania. (0 1)

WYMAGANIA PROGRAMOWE BIOLOGIA DLA KLASY VII

Dieta może być stosowana również przez osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze, zmagające się z hiperlipidemią, nadwagą oraz otyłością.

ZMIANY W ORGANIZMIE SPOWODOWANE PICIEM ALKOHOLU

Tytuł oryginału: Übersäuerung Die besten Tipps für ein harmonisches Säure-Basen-Gleichgewicht Ihres Körpers

Fizjologia CZŁOWIEKA W ZARYSIE PZWL. Wydawnictwo Lekarskie

SYLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) Informacje ogólne. Wydział Nauk o Zdrowiu Kierunek studiów. rok II, semestr III. polski. Informacje szczegółowe

wm OKREŚLANIE DŁUGOŚCI, SPIS TREŚCI 1. PODSTAWOWE ZWROTY LICZEBNIKI CZAS 22 OBJĘTOŚCI, WAGI 30

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne

ZAJĘCIA Z PEDIATRII ROK IV SEMESTR LETNI 2018/ Endokrynologia/ Nefrologia

Fizjologiczne podstawy rekreacji ruchowej. Pod redakcją naukową Andrzeja Eberhardta

MODUŁ: HOMEOSTAZA. METABOLIZM Zakres wiedzy wymaganej przed przystąpieniem do seminariów: I. Materiał dotyczący tematu z poziomu rozszerzonego

ZAJĘCIA Z PEDIATRII ROK IV SEMESTR LETNI 2016/2017 Endokrynologia/nefrologia Plan zajęć

Nauczycielski plan dydaktyczny. Produkcja zwierzęca. Klasa I TRA w roku szkolnym 2011/2012. Numer programu 321(05)T4,TU,SPIMENiS

SYLABUS. Fizjologia Wydział Lekarski I Lekarski magisterski stacjonarne polski. obowiązkowy. 155, w tym: 35 - wykłady, 48 seminaria, 72 ćwiczenia

Kierunek Lekarski II rok Fizjologia z elementami fizjologii klinicznej

1 Proces zapłodnienia 15 Kobiecy cykl miesiączkowy 15 Spermatogeneza 20 Zapłodnienie 22. Kiedy należy zwrócić się o pomoc do lekarza?

Harmonogram wykładów z patofizjologii dla Studentów III roku Wydziału Farmaceutycznego kierunku Farmacja. Rok akademicki 2018/ Semestr V

Harmonogram wykładów z patofizjologii dla Studentów III roku Wydziału Farmaceutycznego kierunku Farmacja studia stacjonarne

V REGULACJA NERWOWA I ZMYSŁY

Harmonogram wykładów z patofizjologii dla Studentów III roku Wydziału Farmaceutycznego kierunku Farmacja studia stacjonarne

7 IV ŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA

FIZJOLOGIA. b. umiejętności:

SYLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) Informacje ogólne

BIOLOGIA klasa VII

Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć

Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu SYLABUS

Jakie są objawy zespołu policystycznych jajników?

3. Wymagania edukacyjne

Spis treści. Wlosy04.qxd 4/7/07 1:33 PM Page 5

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy II gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Formuła 2 Zestaw witamin i minerałów dla kobiet

Hormony tropowe - TSH, FSH, LH i ACTH Czynność części pośredniej przysadki Szyszynka (M. Karasek)

TESTY ENDOKRYNOLOGICZNE Kot

Magnez - minerał, który może odmienić twoje życie... 13

Spis treści. Dział II. Fizjologia komórek nerwowych i mięśniowych. Dział III. Czynność układu nerwowego

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 1

Nieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia

Spis treści. Część I Choroby układu krążenia 1 Wendy A. Ware. Część II Choroby układu oddechowego 137 Eleanor C. Hawkins

Profil metaboliczny róŝnych organów ciała

Natureheals

KarolinaPiotrowska.com

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Karta przedmiotu. obowiązuje w roku akademickim 2012/2013

Wymagania z biologii dla klasy VII. Kryteria sukcesu w języku uczniów (na podstawie szczegółowych treści nauczania z podstawy programowej):

Tyreologia opis przypadku 3

Marian Bartkowiak Nastawienia 1

Anatomia i fizjologia człowieka

Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy.

5. Powstawanie dwulistkowej tarczki zarodkowej. Drugi tydzień rozwoju 107 Zaburzenia w rozwoju w pierwszych dwóch tygodniach...

Transkrypt:

PrzełożyłA: Monika Kilis

Tytuł oryginału: Hashimoto Symptome richtig erkennen, Ursachen und Therapien finden, Selbsthilfeangebote nutzen Redaktor prowadząca: Aneta Bujno Redakcja: Juliusz Poznański Korekta: Ewa Popielarz Projekt okładki: Łukasz Werpachowski Zdjęcie na okładce: Sakramir (istock.com) Skład: skladigrafika@gmail.com Copyright Dr. med. Eberhard J. Wormer, 2014 Copyright 2018 for Polish edition by Wydawnictwo Kobiece Łukasz Kierus Copyright for Polish translation by Monika Kilis Wszelkie prawa do polskiego przekładu i publikacji zastrzeżone. Powielanie i rozpowszechnianie z wykorzystaniem jakiejkolwiek techniki całości bądź fragmentów niniejszego dzieła bez uprzedniego uzyskania pisemnej zgody posiadacza tych praw jest zabronione. Wydanie I Białystok 2018 ISBN 978-83-65601-63-6 Bądź na bieżąco i śledź nasze wydawnictwo na Facebooku: www.facebook.com/vivantepl www.vivante.pl Wydawnictwo Vivante E-mail: wydawnictwo@vivante.pl Dział handlowy: zamowienia@vivante.pl Pełna oferta wydawnictwa jest dostępna na stronie www.vivante.pl

Spis treści Przedmowa... 11 Wprowadzenie.... 13 TARCZYCA... 19 Gruczoł z funkcją kontrolną... 21 Anatomia i histologia... 26 Funkcje tarczycy.... 28 Hormony tarczycy... 30 Tarczyca w pętli sprzężenia zwrotnego.... 34 Tyreotropina (TSH)... 38 Hormony tarczycy model... 40 Tyreoliberyna (TRH)... 41 Prawidłowe funkcjonowanie tarczycy... 42 Niedoczynność tarczycy hipotyreoza... 42 Nadczynność tarczycy hipertyreoza.... 44 Możliwości badania tarczycy... 45 Wole... 46 Wywiad lekarski (anamneza)... 47 Badanie fizykalne... 47 Badania laboratoryjne... 47

Ultrasonografia.................................... 51 Scyntygrafia... 52 Histologia.... 54 CHOROBA HASHIMOTO... 57 Gdy układ immunologiczny niedomaga... 59 100 lat choroby Hashimoto... 60 Charakterystyka choroby... 62 Przebieg choroby... 63 Zachorowalność... 65 Przyczyny... 66 Mechanizmy immunologiczne.... 66 Mechanizmy genetyczne... 67 Objawy... 67 Objawy niedoczynności tarczycy... 68 Objawy nadczynności tarczycy... 72 Objawy chorób autoimmunologicznych... 75 Czynniki ryzyka... 80 Czynniki genetyczne.... 81 Infekcje... 82 Obciążenie jodem... 83 Leki... 86 Niedobór witaminy D... 87 Niedobór selenu... 88 Nietolerancja glutenu... 89 Obciążenie psychiczne... 90 Zmiany hormonalne... 91

Diagnoza... 93 Choroba Hashimoto u kobiet, mężczyzn i dzieci... 97 Wiek rozrodczy... 98 Ciąża... 101 Menopauza... 102 Choroba Hashimoto u dzieci... 102 Choroba Hashimoto u mężczyzn... 103 Możliwości terapeutyczne.... 103 Terapia hormonalna... 106 Leczenie L-tyroksyną... 108 Leczenie kombinacją T3/T4... 112 Antyoksydanty.... 113 Witamina D... 115 SAMOPOMOC... 119 Ścieżka inicjatywy własnej... 121 Lekarz jako czynnik stresu... 122 Środowisko prywatne jako czynnik stresu... 124 Partner jako czynnik stresu... 125 Redukcja stresu poprzez relaksację... 126 Zdrowa dieta... 132 Unikanie czynników ryzyka... 137 Informacje.... 139 Słowniczek.... 143

Przedmowa Nazwa zapalenie tarczycy Hashimoto sugeruje, że chodzi o chorobę rzadką i egzotyczną. Tymczasem mamy do czynienia z czymś wręcz przeciwnym, mianowicie z najczęściej występującą znaną chorobą autoimmunologiczną, czyli postępującym zapaleniem tkanki tarczycy, prowadzącym w efekcie do utraty funkcji tego gruczołu. Osoby zdrowe nie są w stanie zauważyć, że tarczyca wpływa na działanie niemal wszystkich organów. Zmienia się to, gdy pojawiają się zaburzenia dochodzi wówczas do rozregulowania skomplikowanego systemu, którego niezwykle istotną częścią jest równowaga hormonalna. W konsekwencji zaczynają występować liczne, niekiedy uporczywe i nierzadko zagadkowe dolegliwości. Bez wątpienia istnieje wielkie zapotrzebowanie na informacje o tarczycy w ogóle, a o chorobie Hashimoto w szczególności. Niniejszy zwięzły poradnik prezentuje w skrócie podstawowe informacje na temat funkcji tarczycy, diagnosty-

12 HASHIMOTO ki endokrynologicznej, cech charakterystycznych choroby, czynników ryzyka, aktualnych koncepcji terapeutycznych i strategii radzenia sobie w wypadku zachorowania. Dr n. med. Eberhard J. Wormer

Gruczoł z funkcją kontrolną Tarczycę (łac. glandula thyreoidea) w uproszczeniu można uznać za rodzaj agencji mającej na celu dostarczanie energii poprzez pobudzanie metabolizmu (przemiany materii). Jest to gruczoł zintegrowany z systemem regulacji, czyli systemem kontroli, nadrzędnych agencji organizmu (przysadką mózgową i podwzgórzem). Należy ona do gruczołów wydzielania wewnętrznego (dokrewnych), produkujących hormony. Hormony są substancjami semiochemicznymi, które przez krew docierają do poszczególnych organów, gdzie łączą się z odpowiednimi strukturami komórkowymi (receptorami), wywołując określone działania. Tarczycę należy traktować jako część całego systemu wewnątrzwydzielniczego (dokrewnego). Wszystkie organy produkujące hormony stanowią bowiem złożoną sieć o zamkniętym, ściśle określonym obszarze działania, którym jest produkcja hormonów. Wspomniana sieć pozostaje pod wpływem autonomicznego (wegetatywnego) układu nerwowego. Poziom hormonów we krwi (wartość rzeczywista) kontrolowany jest przez odpowiednie sensory, następnie oceniany i dopasowywany do rzeczywistego zapotrzebowania organizmu (wartość żądana). W systemie

22 HASHIMOTO

Tarczyca 23 tym zachodzi zjawisko zwane pozytywnym i negatywnym sprzężeniem zwrotnym. Wszystkie te skomplikowane procesy służą jednemu celowi, którym jest utrzymanie wewnętrznej równowagi funkcjonowania narządów (homeostaza). Jeżeli chodzi o zaburzenia czynności tarczycy, wskazane jest kontrolowanie ogólnego obrazu pracy wszystkich gruczołów produkujących hormony. Dzięki temu łatwiej można zrozumieć niezrozumiałe objawy niedoczynności i nadczynności tego gruczołu. Zaburzenia pracy tarczycy wywołują bowiem skutki również w obszarze działania innych gruczołów dokrewnych i mogą dotyczyć także metabolizmu cukrów (cukrzyca, nadwaga), funkcji seksualnych (płodność), odporności na stres (kortyzon) oraz układu sercowo-naczyniowego (ciśnienie krwi). Następstwa wspomnianych zaburzeń są bardzo rozległe, a ich zakres rozciąga się od wyższych czynności mózgu (podwzgórze komunikuje się z układem limbicznym) aż po komórki mięśniowe co oznacza występowanie najróżniejszych objawów: począwszy od depresji, a skończywszy na bólach pleców i kręgosłupa.

24 HASHIMOTO Organy produkujące hormony Organ Hormony Podwzgórze ADH, oksytocyna, RH, IH Przysadka mózgowa Tarczyca Przytarczyce Trzustka Kora nadnerczy Rdzeń nadnerczy ACTH, FSH, LH, TSH, GH, prolaktyna T3 (trójjodotyronina), T4 (tyroksyna/tetrajodotyronina), kalcytonina parathormon insulina, glukagon, somatostatyna aldosteron, kortyzol, androgeny adrenalina, noradrenalina Nerki Jajniki Jądra Łożysko erytropoetyna, trombopoetyna, hormon D 3 estradiol, progesteron, testosteron testosteron HCG, estrogeny, gestageny Inne organy: wątroba, przedsionki serca, organy trawienne Hormony tkankowe: prostacyklina/prostaglandyny, histamina, serotonina

Tarczyca 25 Działanie Retencja wody (gospodarka wodna organizmu), skurcze porodowe, hormony uwalniające (liberyny) Wzrost, dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego/produkcja spermy, aktywacja hormonów gruczołów płciowych i tarczycy, laktacja Wzrost, rozwój, aktywacja metabolizmu, wytwarzanie ciepła, zużycie tlenu, aktywacja serca, kalcytonina: metabolizm wapnia, budowa kości Metabolizm wapnia, degradacja kości Metabolizm cukru, somatostatyna: blokuje wzrost Regulacja krążenia krwi, hormony stresu, tworzenie i rozpad białka Wpływ na aktywność wielu organów (serce, płuca, naczynia krwionośne, żołądek, jelita, pęcherz moczowy, tkanka tłuszczowa, oczy) poprzez receptory α/β Wytwarzanie krwi, produkcja witaminy D Żeńskie/męskie hormony płciowe Męski hormon płciowy Hormony ciążowe

spodobał ci się fragment który przeczytałeś? Zamów książkę HasHimoto w księgarni Illuminatio sprawdź pełną ofertę wydawnictwa na www.vivante.pl Bądź na bieżąco i śledź nasze wydawnictwo na Facebooku: www.facebook.com/vivantepl Książki wydawnictwa illuminatio znajdziesz również w Księgarni internetowej www.taniaksiazka.pl