Geneza i założenia projektu Wsparcie rolnictwa niskoemisyjnego zdolnego do adaptacji do zmian klimatu w perspektywie lat 2030, 2050 (LCAgri) Werbkowice, 23.06.2016 Robert Borek, Jerzy Kozyra, Wiesław Oleszek, Mariusz Matyka (IUNG-PIB), Anna Olecka (KOBIZE) Prezentacja wykonana w ramach projektu nr BIOSTRATEG1/271322/3/NCBR/2015 współfinansowanego ze środków NCBR.
Zmiana średniej temperatury powietrza w Polsce w latach 2001-2010 względem normy 1971-2000 (Górski, Kozyra 2011) 2
Zmiana zawartości dwutlenku węgla w atmosferze od 1958 roku (źródło: NOAA) 3
Udział podsektorów w emisji gazów cieplarnianych w rolnictwie w 2013 r. [%] Emisja z rolnictwa: 7,6% emisji krajowej GHG 1,5 1,5 0,1 Bydło odpowiedzialne za 95% emisji CH4 z fermentacji jelitowej 45,3 38,9 fermentacja jelitowa gospodarka odchodami gleby rolne spalanie resztek roslinnych wapnowanie stosowanie mocznika 12,8 Główne źródła emisji GHG gleby rolne (N 2 O) oraz fermentacja jelitowa zwierząt gospodarskich (CH 4 ) Opracowała: Anna Olecka, KOBIZE, IOŚ-PIB 4
Kategoria: gleby rolne - udział emisji N 2 O w 2013 r. [%] nawozy mineralne 23,6 nawozy organiczne 0,0 11,6 3,1 11,3 50,4 odchody pozostawione na pastwisku resztki roslinne mineralizacja materii organiczej uprawa histosoli Główne źródło emisji N 2 O stosowanie nawozów mineralnych Opracowała: Anna Olecka, KOBIZE, IOŚ-PIB 5
Wielu rolników amerykańskich włącznie z tymi którzy kwestionują fakt że zmiany klimatyczne są wynikiem działalności człowieka obecnie robi dokładnie to co jest zalecane jako adaptacja do zmiany klimatu tj.: Rolnictwo precyzyjne Ograniczenie orki lub uprawa bezorkowa, Wprowadzenie roślin okrywowych Kluczem do zachęcenia rolników do proponowanych praktyk rolniczych jest pokazanie w jaki sposób poprawi to funkcjonowanie ich gospodarstwa. 6
Cele szczegółowe (O1) Identyfikacja obecnych praktyk rolniczych w Polsce, przyczyniających się do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych do atmosfery lub przez które następuje adaptacja do zmieniających się warunków klimatycznych (O2) Wskazanie problemów oraz ryzyka związanego ze zmianami klimatu w perspektywie 2030 i 2050 roku (O3) Zmniejszenie niepewności oceny możliwości redukcji emisji gazów cieplarnianych poprzez utworzenie systemów pomiarowych i wykorzystanie modeli (O4) Wdrożenie praktyk niskoemisyjnych w różnych regionach Polski (O5) Ocena cyklu życia dla nawozów GA- ZAP dla różnych praktyk niskoemisyjnych i opracowanie etykiet węglowych dla nawozów GA-ZAP wraz rekomendowanymi praktykami rolniczymi 7
ZADANIE 2 Ocena śladu węglowego dla obecnych praktyk rolniczych w gospodarstwach (250 gospodarstw) Emisje dwutlenku węgla (CO 2 ) Emisje metanu (CH 4 ) Podtlenku azotu (N 2 O)
Modelowanie i pomiary emisji gazów cieplarnianych 2 analizatory N 2 0 2 analizatory CO 2 ZADANIE 3 9
Modelowanie i pomiary emisji gazów cieplarnianych ZADANIE 3 10
3.D Gleby rolne emisja N 2 O Zużycie nawozów mineralnych N Wsk. emisji N 2 O = 1,0% (2006 IPCC) Przejście na krajowy wskaźnik emisji? Inne kraje rozwinięte (zał. I do konwencji) 6 krajów raportuje emisję N 2 O z gleb ze stos. nawozów mineralnych wg krajowych wskaźników: JAP - 0,7% SWE 0,8% NZ 1,0% US 1,2% NED 1,3% RUS 1,4% Wskaźnik domyślny z IPCC stosują m.in.: AUT, BEL, CZE, DNK, FIN, FRA, GER, HUN, ITA, NOR, PRT, SLK, SPA, SWI, UKR, UK ZADANIE 4 11
Plan wdrożenia praktyk na przykładzie RZD Osiny LC2 wprowadzenie Systemu NawSald ZADANIE 5 LC8 uprawa konserwująca LC1 4R Nutient Sterwardship LC6 wprowadzenie roślin motylkowych LC9 wdrożenie elementów rolnictwa precyzyjnego
RZD Żelisławki ZADANIE 5 RZD IUNG-PIB RZD Osiny RZD Puławy RZD Kępa RZD Wierzbno RZD Grabów RZD Wielichowo RZD Błonie - Topola RZD Borusowa RZD Werbkowice Łącznie ok. 3000 ha UR w tym 2400 ha GO i 600 ha TUZ
Warsztaty w Osinach, 21.04.2015 ZADANIE 7 Budowanie sieci współpracy Dzielenie się wiedzą Opracował: Robert Borek, IUNG-PIB Puławy 14
Ślad węglowy nawozów azotowych GA-ZAP Ośrodki współpracy z rolnikami Biznes Gospodarstwa rolne ORGANIZACJE ROLNICZE IUNG-PIB IOŚ-PIB KOBIZE Instytuty Naukowe ORGANIZACJE POZARZĄDOWE IA-PAN Decydenci CDR ODR SAMORZĄDY LOKALNE MinRol MŚ
Opracował: Robert Borek, IUNG-PIB Puławy www.lcagri.iung.pl
Dziękuję za uwagę www.lcagri.iung.pl