R analiza rynku prący w Polsce i krajach Unii Europejskiej Pod redakcją A n n y M a l i n y B 366677 Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie Kraków 2008
SPIS TREŚCI Wstęp 9 Rozdział 1 WPROWADZENIE W PROBLEMATYKĘ RYNKU PRACY 1.1. Uwagi ogólne 15 1.2. Podstawowe pojęcia i definicje 16 1.3. Czynniki wpływające na podaż i popyt na rynku pracy 22 1.4. Wybrane teorie rynku pracy 27 Rozdział 2 CHARAKTERYSTYKA BAZY DANYCH STATYSTYCZNYCH OPISUJĄCYCH RYNEK PRACY W POLSCE I KRAJACH 2.1. Uwagi ogólne 35 2.2. Konstrukcja bazy danych 36 2.3. Charakterystyka wybranych zmiennych opisujących rynek pracy krajów Unii Europejskiej 36 2.4. Omówienie zmiennych charakteryzujących rynek pracy w Polsce w ujęciu wojewódzkim 44 Rozdział 3 ANALIZA STRUKTURY ZATRUDNIENIA W POLSCE ORAZ KRAJACH 3.1. Uwagi ogólne 61 3.2. Charakterystyka struktury zatrudnienia w Polsce i krajach Unii Europejskiej 62 3.3. Ocena zmian struktury zatrudnienia w Polsce i krajach Unii Europejskiej według sektorów gospodarki 68 3.4. Badanie podobieństwa strukturalnego krajów Unii Europejskiej pod względem struktury zatrudnienia 73 3.5. Grupowanie krajów Unii Europejskiej pod względem podobieństwa struktury zatrudnienia 76
3.6. Regionalne zróżnicowanie struktury zatrudnienia w Polsce w latach 1999-2004 79 Rozdział 4 ANALIZA BEZROBOCIA W POLSCE 4.1. Uwagi ogólne 83 4.2. Bezrobotni w Polsce oraz krajach Unii Europejskiej 83 4.3. Długotrwałe bezrobocie w Polsce na tle państw Unii Europejskiej 88 4.4. Struktura bezrobotnych w Polsce w ujęciu wojewódzkim 93 4.5. Analiza struktury długotrwale bezrobotnych w Polsce według województw 97 Rozdział 5 EDUKACJA A RYNEK PRACY W POLSCE I KRAJACH 5.1. Edukacja powszechna 102 5.2. Edukacja na poziomie wyższym 108 5.3. Kształcenie ustawiczne 112 5.4. Wyniki porządkowania krajów Unii Europejskiej według jakości posiadanego kapitału ludzkiego 115 Rozdział 6 PRZESTRZENNO-CZASOWA ANALIZA KOSZTÓW PRACY W POLSCE 6.1. Uwagi ogólne 118 6.2. Pojęcie kosztów pracy i ich pomiar 119 6.3. Koszty pracy w Polsce i krajach Unii Europejskiej a bezrobocie i zatrudnienie : 122 6.4. Grupowanie krajów Unii Europejskiej pod względem kosztów pracy na podstawie biplotu 134 6.5. Podsumowanie '. 141 Rozdział 7 PORÓWNANIE SYSTEMU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH W POLSCE 7.1. Geneza systemów emerytalnych w krajach Unii Europejskiej 143 7.2. Otwarta metoda koordynacji systemów zabezpieczenia emerytalnego 144 7.3. Porównanie systemów emerytalnych pod względem przeprowadzonych reform 146 7.4. Rzeczywisty a ustawowy wiek przejścia w stan bierności zawodowej 149 7.5. Wpływ procesu starzenia się ludności na zmiany zachodzące na rynku pracy krajów Unii Europejskiej w latach 1996-2005 153
7.6. Ścieżki rozwoju poziomu starości demograficznej i ekonomicznej w Polsce i krajach Unii Europejskiej 159 7.7. Analiza przestrzenno-czasowa rynku pracy w okresie starości ekonomicznej w Polsce w latach 1999-2005 161 Rozdział 8 BADANIE STOPNIA ZRÓŻNICOWANIA WARUNKÓW PRACY W POLSCE 8.1. Podstawowe pojęcia oraz wskaźniki charakteryzujące warunki pracy 169 8.2. Warunki i bezpieczeństwo pracy w zjednoczonej Europie 172 8.3. Ocena warunków i bezpieczeństwa pracy w Polsce w latach 1999-2004 179 8.4. Analiza przestrzennego zróżnicowania warunków i bezpieczeństwa pracy w Polsce według województw 181 Rozdział 9 WIEJSKI RYNEK PRACY A SYTUACJA W ROLNICTWIE W ŚWIETLE PLANU ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH DLA POLSKI NA LATA 2004-2006" 9.1. Syntetyczna analiza wiejskiego rynku pracy w latach 1999-2004 192 9.2. Charakterystyka wiejskiego rynku pracy w latach 1999 i 2003 198 9.3. Charakterystyka rolnictwa w latach 1999 i 2003 w świetle Planu rozwoju obszarów wiejskich" 201 9.4. Analiza podobieństw między sytuacją na wiejskim rynku pracy i w rolnictwie w latach 1999 i 2003 206 9.5. Porównanie uporządkowań liniowych województw pod względem sytuacji na wiejskim rynku pracy i w rolnictwie w 2003 roku 208 9.6. Podsumowanie 211 Rozdział 10 ANALIZA PORÓWNAWCZA RYNKU PRACY W KRAJACH W LATACH 1990-2005 10.1. Uwagi ogólne 213 10.2. Wybór zmiennych diagnostycznych 214 10.3. Budowa syntetycznego miernika rynku pracy dla krajów Unii Europejskiej 217 10.4. Porządkowanie i klasyfikacja krajów pod względem sytuacji na rynku pracy 221 10.5. Badanie zgodności uporządkowania krajów Unii Europejskiej 227 10.6. Ocena wpływu wyboru zmiennych na wyniki grupowania 231 10.7. Analiza sytuacji na rynku pracy na podstawie biplotu 236 10.8. Ocena stopnia realizacji celów strategii lizbońskiej w krajach Unii Europejskiej 246
Rozdziałll STATYSTYCZNA ANALIZA RYNKU PRACY W POLSCE W UJĘCIU WOJEWÓDZKIM W LATACH 1999-2004 11.1. Uwagi ogólne 250 11.2. Omówienie zastosowanych podejść w analizie sytuacji na rynku pracy województw Polski 252 11.3. Analiza zależności korelacyjnych między zmiennymi diagnostycznymi w 2004 roku 254 11.4. Doprowadzenie finalnych zmiennych do porównywalności rodzajowej 262 11.5. Budowa syntetycznych mierników sytuacji na rynku pracy 263 11.6. Taksonomiczna analiza rynku pracy w Polsce 270 11.7. Budowa ścieżek rozwoju sytuacji na rynku pracy województw 281 11.8. Badanie zależności między tempem wzrostu gospodarczego i sytuacją na rynku pracy 284 11.9. Uwagi końcowe 287 Aneks, 289 Literatura 311