KAZUSY BECKA Joanna Ablewicz PRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE Problemy: 1. Jakie powinno być rozstrzygnięcie sądu II instancji? Rozwiązanie: Wydawnictwo C. H. BECK
KAZUSY BECKA Prawo gospodarcze publiczne
W sprzedaży: J. Grajewski (red.) PRAWO KARNE PROCESOWE CZĘŚĆ OGÓLNA, wyd. 2 Podręczniki Prawnicze J. Grajewski PRZEBIEG PROCESU KARNEGO, wyd. 4 Podręczniki Prawnicze M. Kuć, M. Gałązka PRAWO KARNE WYKONAWCZE Skrypty Becka A. Marek (wprow.) KODEKS KARNY. KODEKS POSTĘPOWANIA KARNEGO. KODEKS KARNY WYKONAWCZY. KOSZTY SĄDOWE KARNE ORAZ INNE AKTY PRAWNE, wyd. 12 Teksty Ustaw Becka. Edycja Sądowa www.sklep.beck.pl
Joanna Ablewicz PRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE Wydawnictwo C. H. BECK Warszawa 2010
Redakcja: Ksenia Rzepka Projekt okładki: Robert Rogiński Wydawnictwo C. H. Beck 2010 Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: TiM-Print Druk i oprawa: Poznańskie Zakłady Grafi czne ISBN 978-83-255-1896-7
Spis treści Wprowadzenie Wykaz skrótów Wykaz literatury IX XI XV Rozdział I. Działalność gospodarcza 1 Kazus 1. Działalność wytwórcza w rolnictwie 1 Kazus 2. Wpis do ewidencji wspólnika spółki cywilnej 4 Kazus 3. Świadczenie usług na terytorium RP 7 Kazus 4. Interpretacja 12 Kazus 5. Transakcje z wykorzystaniem rachunku bankowego 15 Kazus 6. Punkt kontaktowy 17 Kazus 7. Oznakowanie produktów wprowadzanych do obrotu 20 Kazus 8. Wpis do ewidencji działalności gospodarczej 24 Kazus 9. Ograniczenie zasady swobody działalności gospodarczej (transport drogowy) 27 Kazus 10. Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej 31 Kazus 11. Formy wykonywania wolnych zawodów 34 Kazus 12. Przesłanki wykonywania wolnych zawodów 36 Kazus 13. Szczególne obowiązki osób wykonujących zawód adwokata 39 Kazus 14. Obrót napojami alkoholowymi 42 Kazus 15. Zmiana ceny w umowie turystycznej 48 Kazus 16. Nienależyta organizacja podróży 50 Kazus 17. Odstąpienie od umowy turystycznej 53 Kazus 18. Umowa o podróż 56 Kazus 19. Niedozwolone postanowienia umowy turystycznej 62 Kazus 20. Działalność kantorowa 67
Spis treści Kazus 21. Udzielenie koncesji 71 Kazus 22. Koncesja na roboty budowlane 74 Kazus 23. Cofnięcie koncesji 81 Kazus 24. Kontrola przedsiębiorcy zasady ogólne, terminy 84 Kazus 25. Sprzeciw w trakcie kontroli 90 Kazus 26. Oddział 93 Kazus 27. Przedstawicielstwo przedsiębiorcy zagranicznego 98 Rozdział II. Krajowy Rejestr Sądowy 103 Kazus 28. Firma przedsiębiorcy 103 Kazus 29. Prokura 106 Kazus 30. Wpis do Krajowego Rejestru Sądowego 109 Kazus 31. Kognicja sądu rejestrowego 111 Kazus 32. Zwrot pisma o udzielenie informacji z KRS 116 Kazus 33. Zwrot wniosku o wpis do KRS 118 Kazus 34. Domniemanie prawdziwości wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego 120 Kazus 35. Jawność rejestru 124 Kazus 36. Odpowiedzialność za wpis do KRS 127 Kazus 37. Stosowanie Kodeksu postępowania cywilnego w postępowaniu przed sądami rejestrowymi 131 Kazus 38. Grzywna w Krajowym Rejestrze Sądowym 137 Kazus 39. Kurator w KRS 141 Kazus 40. Skuteczność wpisu do rejestru zmian w zarządzie spółki z o.o. 146 Kazus 41. Skuteczność umowy zawartej przez osobę odwołaną z zarządu spółki 148 Kazus 42. Dział 6. Krajowego Rejestru Sądowego 151 Kazus 43. Elektroniczny katalog KRS, udostępnianie dokumentów 154 Kazus 44. Wpis do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej a jego ogłoszenie 159 Kazus 45. Wyposażenie fundacji 164 Kazus 46. Majątek fundacji 167 Kazus 47. Wpis do rejestru dłużników niewypłacalnych 171 Kazus 48. Wykreślenie z rejestru dłużników niewypłacalnych 174 Rozdział III. Zamówienia publiczne 179 Kazus 49. Pełnomocnik w zamówieniach publicznych (konsorcjum)_ 179 VI
Spis treści Kazus 50. Cesja w zamówieniach publicznych 183 Kazus 51. Odwołanie a unieważnienie umowy zawartej w postępowaniu o udzielenie zamówienia 185 Kazus 52. Warunki zamówień a uczciwa konkurencja 189 Kazus 53. Zakres dokumentów wymaganych od wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego 192 Kazus 54. Oferta wariantowa w zamówieniach publicznych 196 Rozdział IV. Konkurencja i ochrona konsumentów 199 Kazus 55. Nadużywanie pozycji dominującej 199 Kazus 56. Praktyka naruszająca interesy konsumentów 203 Kazus 57. Utrudnianie dostępu do rynku 206 Rozdział V. Pozostałe zagadnienia 211 Kazus 58. Komercjalizacja przedsiębiorstwa państwowego 211 Kazus 59. Prywatyzacja pośrednia 214 Kazus 60. Kurator w postępowaniu upadłościowym 218 Kazus 61. Zdolność upadłościowa 222 Wzory pism 227 1. Wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej 229 2. Wniosek o wykreślenie z ewidencji gospodarczej 238 3. Wniosek o wydanie zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia 239 4. Wniosek o rejestrację podmiotu w rejestrze przedsiębiorców (spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa) 240 5. Wniosek o rejestrację podmiotu w rejestrze przedsiębiorców (przedsiębiorstwo państwowe, jednostka badawczo-rozwojowa, instytucja gospodarki budżetowej) 244 6. Wniosek o rejestrację podmiotu w Krajowym Rejestrze Sądowym (fundacja, stowarzyszenie, inna organizacja społeczna lub zawodowa) 248 7. Wniosek o dokonanie wpisu w rejestrze dłużników niewypłacalnych 253 8. Wniosek o wykreślenie dłużnika z pozycji rejestru dłużników niewypłacalnych 256 9. Wniosek o wydanie odpisu z Rejestru Dłużników Niewypłacalnych 258 10. Wniosek o wydanie zaświadczenia, że podmiot nie jest wpisany do Rejestru Dłużników Niewypłacalnych 259 11. Wniosek o wydanie odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego 260 12. Wniosek o wydanie wyciągu z Krajowego Rejestru Sądowego 261 VII
Spis treści 13. Wniosek o publikację ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym 262 14. Wniosek o wykreślenie podmiotu z Krajowego Rejestru Sądowego 264 Indeks rzeczowy 269 VIII
Wprowadzenie Kazusy z prawa gospodarczego miałam zamiar napisać już dawno. Jako wykładowca w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Tarnowie od wielu lat prowadzę zajęcia i wiem, że najlepszym sposobem na zapamiętanie przez studenta danej instytucji jest właśnie kazus. Poprzez kazus student znajduje się bowiem w hipotetycznej, ale możliwej do zaistnienia sytuacji. O wiele lepiej zapamiętuje wówczas np. co to jest wpis, ile kosztuje oraz co musi zrobić gdy chce zawiesić działalność gospodarczą. Sama pamięciowa nauka przepisów nie uczy prawidłowego stosowania prawa, a taki powinien być przecież jej cel. Niniejsza publikacja jest przeznaczona zarówno dla studentów prawa, jak i uczelni ekonomicznych, którzy stykają się z przedmiotami prawniczymi (szczególnie Prawem gospodarczym) w trakcie swoich studiów. W moim zamierzeniu kazusy mają służyć równocześnie jako swoistego rodzaju pomoc dydaktyczna, dlatego też przed rozwiązaniem podaję aktualny stan prawny, poglądy doktryny oraz orzecznictwo dotyczące danej dziedziny prawa. Z uwagi na fakt, że kazusy są kierowane do studentów, a w mojej ocenie student powinien najpierw dobrze poznać podstawy danej dziedziny prawa, stany faktycznie nie są szczególnie skomplikowane czy podchwytliwe, gdyż moim celem było podjęcie próby zapoznania Czytelników z podstawowymi instytucjami Prawa gospodarczego publicznego, a nie rozstrzyganie licznych sporów doktryny czy też orzecznictwa. Oczywiście wybór kazusów jest jak najbardziej subiektywny, mam jednak nadzieję, że zawierają one najważniejsze instytucje, których poznanie i zrozumienie jest konieczne nie tylko w trakcie studiów, ale i w późniejszym życiu zawodowym, szczególnie przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Warszawa, czerwiec 2010 r. Joanna Ablewicz IX
Wykaz skrótów 1. Akty prawne AlkU ustawa z 26.10.1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473 ze zm.) BezpŻywnU ustawa z 25.8.2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U. Nr 171, poz. 1225 ze zm.) CentrInfKRSR rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 19.12.2006 r. w sprawie ustroju i organizacji Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego oraz szczegółowych zasad udzielania informacji z Rejestru i udostępniania kopii dokumentów z katalogu (Dz.U. Nr 247, poz. 1811 ze zm.) FundU ustawa z 6.4.1984 r. o fundacjach (tekst jedn. Dz.U. z 1991 r. Nr 46, poz. 203 ze zm.) GospNierU ustawa z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.) GryHazardU ustawa z 19.11.2009 r. o grach hazardowych (Dz.U. Nr 201, poz. 1540) GryWzajU ustawa z 29.7.1992 r. o grach i zakładach wzajemnych (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 4, poz. 27 ze zm.) KKS Kodeks karny skarbowy KomPrywU ustawa z 30.8.1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r. Nr 171, poz. 1397 ze zm.) KoncBudU ustawa z 9.1.2009 r. o koncesji na roboty budowlane (Dz.U. Nr 19, poz. 101 ze zm.) Konstytucja RP _ Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm. i ze sprost.) KPA Kodeks postępowania administracyjnego KrRejSU ustawa z 20.8.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 168, poz. 1186 ze zm.) KSH Kodeks spółek handlowych KW Kodeks wykroczeń OchrKonkurU ustawa z 16.2.2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. Nr 50, poz. 331 ze zm.) XI
Wykaz skrótów PPiWU ustawa z 24.4.2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. Nr 96, poz. 873 ze zm.) PrAdw ustawa z 26.5.1982 r. Prawo o adwokaturze (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 146, poz. 1188 ze zm.) PrDew ustawa z 27.7.2002 r. Prawo dewizowe (Dz.U. Nr 141, poz. 1178 ze zm.) PrGosp ustawa z 19.11.1999 r. Prawo działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 101, poz. 1178 ze zm.) PrNot ustawa z 14.2.1991 r. Prawo o notariacie (tekst jedn. Dz.U. z 2008 r. Nr 189, poz. 1158 ze zm.) PrPostSAdm ustawa z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) PrUpNapr ustawa z 28.2.2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1361 ze zm.) PrZamPubl ustawa z 29.1.2004 r. Prawo zamówień publicznych (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655 ze zm.) RTVU ustawa z 29.12.1992 r. o radiofonii i telewizji (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 253, poz. 2531 ze zm.) SwobGospU ustawa z 2.7.2002 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095 z e zm.) ŚwiadUsługU ustawa z 4.3.2010 r. o świadczeniu usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 47, poz. 278) TranspDrogU ustawa z 6.9.2001 r. o transporcie drogowym (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 125, poz. 874 ze zm.) UsługTurU ustawa z 29.8.1997 r. o usługach turystycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 223, poz. 2268 ze zm.) ZNKU ustawa z 16.4.1993 r. o zwalczeniu nieuczciwej konkurencji (tekst jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.) 2. Czasopisma Biul. SN Biuletyn Sądu Najwyższego MoP Monitor Prawniczy MoPod Monitor Podatkowy OSA Orzecznictwo Sądów Administracyjnych POP Przegląd Orzecznictwa Podatkowego PPH Przegląd Prawa Handlowego Pr. Sp. Prawo Spółek PUG Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego R. Pr. Radca Prawny Wok. Wokanda XII
Wykaz skrótów 3. Organy orzekające KIO Krajowa Izba Odwoławcza NSA Naczelny Sąd Administracyjny SA Sąd Apelacyjny SN Sąd Najwyższy SOKiK Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów WSA wojewódzki sąd administracyjny 4. Inne skróty Dz.U. Dziennik Ustaw Dz.Urz. Dziennik Urzędowy KRS Krajowy Rejestr Sądowy MSiG Monitor Sądowy i Gospodarczy Nr numer poz. pozycja s. strona tekst jedn. tekst jedn. UOKiK Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów z. zeszyt XIII
XIV
Wykaz literatury J. Gospodarek, Prawo turystyczne, Warszawa 2001. P. Granecki, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2009. P. Granecki, Prawo zamówień publicznych, Warszawa 2009. S. Gurgul, Prawo upadłościowe i naprawcze. Komentarz, Warszawa 2010. J. Jacyszyn, wykonywanie wolnych zawodów w Polsce, Warszawa 2004. A. Kidyba, Prawo handlowe, Warszawa 2009. K. Kruczalak, Prawo handlowe. Zarys wykładu, Warszawa 2006. Z. Krzemiński, Etyka adwokacka, Warszawa 2008. E. Marszałkowska-Krześ, J. Jacyszyn, Wpisy w rejestrze przedsiębiorców dotyczące spółek handlowych, Warszawa 2004. E. Marszałkowska-Krześ, Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym. Komentarz, Warszawa 2001. M. Nesterowicz, Prawo w turystyce, Warszawa 2009. E. Norek, Prawo zamówień publicznych, Warszawa 2009. J. Olszewski, Prawo gospodarcze. Kompendium, Warszawa 2009. K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2009. P. Pionor, [w:] J. Strzępka (red.), Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2009. M. Płużański, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2009. A. Powałowski (red.), Leksykon prawa gospodarczego publicznego, Warszawa 2009. M. Sieradzka, Kiedy przedsiębiorca może zawiesić działalność gospodarczą, MoP 2009, Nr 17 dodatek. T. Skoczny, Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, Warszawa 2009. T. Skoczny, [w:] Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz, J. Szwaja (red.), Warszawa 2009. Z. Snażyk, A. Szafrański, Publiczne prawo gospodarcze, Warszawa 2009. M. Tarska, Krajowy Rejestr Sądowy. Komentarz, Warszawa 2009. XV
XVI
Rozdział I. Działalność gospodarcza Kazus 1. Dzia³alnoœæ wytwórcza w rolnictwie Stan faktyczny Grzegorz T., znany i ceniony adwokat, postanowił zakupić na Mazurach działkę rolną. Gdy znalazł odpowiedni kawałek ziemi, zbudował na nim dom. Po roku postanowił przenieść się z miasta na wieś i udzielać porad wirtualnie, wyjeżdżając do miasta jedynie wtedy, gdy była taka konieczność. W związku ze zmianą miejsca zamieszkania rozbudował swoją posiadłość, wybudował kilka budynków gospodarczych. Zaczął hodować w nich owce, świnie i krowy. Ponadto wykopał staw i hodował w nim ryby. Zatrudnił też kilka osób, które miały mu pomagać w prowadzeniu gospodarstwa rolnego. Zarówno pożytki ze zwierząt, jak i ryby sprzedawał stałym odbiorcom z Warszawy. Zyski przeznaczał na wynagrodzenie dla pracowników i rozbudowę gospodarstwa. Niedługo potem rozpoczął hodowlę kwiatów. Problemy: 1) Czy Grzegorz T. prowadzi działalność gospodarczą? 2) Jakie jest stanowisko orzecznictwa w kwestii prowadzenia działalności gospodarczej w postaci wykonywania działalności wytwórczej w rolnictwie? Odpowiedzi: Zgodnie z art. 2 ustawy z 2.7.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095 ze zm.), działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Definicja dzia³alnoœci gospodarczej 1
Kazus 1 Rozdział I. Działalność gospodarcza Dzia³alnoœæ rolnicza Jak to wyjaśniono w uchwale NSA (7) z 2.4.2007 r. (II OPS 1/07, ONSAiWSA 2007, Nr 3, poz. 62), działalność wytwórcza w rolnictwie mieści się w definicji działalności gospodarczej określonej w art. 2 SwobGospU. Ten przepis charakteryzuje działalność gospodarczą jako zarobkową oraz wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły. Cechy te wypełnia prowadzenie gospodarstwa rolnego. Działalność ta nie różni się niczym od wykonywania innej indywidualnej działalności zawodowej, która jest wyłączona spod działania przepisów ustawy (lekarza czy adwokata) i jest objęta inną regulacją prawną, choć co do charakteru działalności tych grup zawodowych nie ma wątpliwości, że jest to działalność gospodarcza. Zatem wprowadzanie różnicy pomiędzy prowadzeniem gospodarstwa rolnego a inną działalnością zawodową, skoro obie charakteryzują się tymi samymi cechami (zarobkowa, zorganizowana i ciągła), nie ma uzasadnienia z uwagi na art. 3 SwobGospU. Przewidziane w art. 3 SwobGospU wyłączenie (przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów) nie może zatem prowadzić do wniosku, że działalność wytwórcza w rolnictwie nie jest działalnością gospodarczą, o której mowa w art. 2 SwobGospU, a jedynie, że działalność ta nie podlega reżimowi ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Sposób ujęcia przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej polegający na tym, że najpierw w art. 2 SwobGospU określa się, co jest działalnością gospodarczą, a następnie w art. 3 SwobGospU stanowi się, że przepisów tej ustawy nie stosuje się do działalności wymienionej w tym artykule, wyraźnie wskazuje, że działalność wytwórcza w rolnictwie (prowadzenie gospodarstwa rolnego) jest działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 2 SwobGospU, jednakże do tej działalności nie stosuje się pozostałych jej przepisów. Dokonane w art. 3 SwobGospU wyłączenie, jak zaznaczono, nie przesądza, że prowadzenie gospodarstwa rolnego nie jest działalnością gospodarczą, lecz jedynie o tym, że prowadzenie gospodarstwa rolnego nie wymaga np. wpisu do rejestru przedsiębiorców czy do ewidencji działalności gospodarczej, a z kolei jego zakończenie nie podlega wykreśleniu, nie podlega również innym rygorom wynikającym z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (posługiwanie się określonymi w niej dokumentami, kontrola wykonywania działalności prowadzonej na podstawie jej przepisów itd.). W przedmiotowym kazusie przyjąć należy, że Grzegorz T. prowadzi działalność gospodarczą zarówno jako adwokat, jak i jako rolnik. 2
Rozdział I. Działalność gospodarcza Kazus 1 Literatura: J. Olszewski, Prawo gospodarcze. Kompendium, Warszawa 2009. P. Bielski, Cele definiowania pojęcia gospodarstwa rolnego w systemie prawa uwagi z perspektywy prawa handlowego, Rej. 2005, Nr 10, s. 62. Orzecznictwo: Uchwała NSA (7) z 2.4.2007 r. (II OPS 1/07, ONSAiWSA 2007, Nr 3, poz. 62). Wyrok NSA z 29.8.2007 r. (II OSK 1618/06, niepubl.). NOTATKI 3