PROGRAM ODNOWY WSI WOJEWÓDZTWA L NA LATA 2006-2010 2010 SKIEGO do wiadczenia i perspektywy Jerzy Motłoch och dr Ferdynand Morski www.odnowawsi.pl
ń Odnowa wsi... idea i proces przekształcaj cy obszary wiejskie dzi ki oddolnemu zaanga owaniu samych mieszka ców Ryszard Wilczy ski harmonijne ł czenie wiedzy z przeszło ci z najbardziej aktualn wiedz z tera niejszo ci... umo liwiaj ce popraw warunków ycia wraz z zachowaniem dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego prof. dr hab Andrzej Kalata
Odnowa Wsi Subsydiarno Odnowa wsi to zrealizowana na obszarach wiejskich zasada subsydiarno ci (pomocniczo ci)
Komplementarno przedsi wzi uczestników procesu rozwoju wsi i ról Rodzaj działa Gminne programy rozwoju infrastruktury i inne programy sektorowe Gmina Wiod ca Role Sołectwo Pomocnicza (wkład własny) w Przedsi wzi cia sołeckiego programu odnowy wsi Pomocnicza (system wsparcia) Wiod ca Opr.: Ryszard Wilczyński
ń ą ę ś śą Obszary wiejskie rodzaje przedsi wzi (tzw. PROJEKTÓW) Projekty typowe (infrastrukturalne) Projekty na laduj ce wzorce odnowy wsi wodoci gi, kanalizacja, budowa chodników, przydomowe oczyszczalnie cieków, itp.. wiejskie place spotka remonty domów mieszkalnych, adoptowanie budynków gosp. tworzenie miejsc pami, ci, tereny zielone i rekreacyjne, renowacja zbiorników wodnych, przywracanie tradycyjnych wi t wiejskich
Odnowa wsi jako proces rozwoju: w pierwszym etapie koncentruje si na pokonaniu podstawowych barier i integracji społeczno ci wiejskiej w drugim etapie koncentruje si na zaspokojeniu najwa niejszych potrzeb społeczno ci wiejskiej - ich zaspokojenie umo liwia uruchomienie rozwoju wsi Na podstawie: Ryszard Wilczyński
Odnowa wsi jako proces rozwoju: w trzecim etapie koncentruje si na szeroko rozumianej przedsi biorczo ci (w wymiarze indywidualnym i grupowym) w czwartym etapie koncentruje si na jako ci ycia i wyspecjalizowanej ofercie dla społecze stwa (usług ug i produktów) Prowadzi do osiągnięcia trwałych podstaw zrównowaŝonego rozwoju Na podstawie: R. Wilczyński
śą Ŝ Rozwój programów odnowy wsi w Europie 1977 1980 1984 Badenia-Witembergia Bawaria Nadrenia-Palatynat 1985 Dolna Austria 1991 Republika Czeska, Słowacja 1992 Słowenia 1997 2001 2002 Województwo opolskie Województwo pomorskie Województwo l skie Pilota owe działania w ramach odnowy wsi
10 lat Odnowy Wsi w Polsce sukcesy: 1997-2007 nowa jako w my leniu o rozwoju wsi uznana idea i metoda rozwoju mechanizm planowania strategicznego na poziomie wsi (ponad 1000 strategii) setki udanych oddolnych przedsi wzi 3 programy regionalne (wci( tylko 3) 3 rzesza aktywnych liderów w oddanych idei
... i pora ki: zagubienie idei i podstawowych zasad odnowy wsi my lenie o odnowie wsi zdominowane wymiarem inwestycyjno-finansowym jednorazowe si gni cie po rodki wa niejsze od odnowy jako trwałego procesu opartego na my li przewodniej wyspowy krajobraz programów w regionalnych i lokalnych (zahamowanie ich rozwoju)
ODNOWA WSI nie zdobyła jeszcze trwałego miejsca w polskiej polityce regionalnej
Ą Dwa nurty ODNOWY WSI w województwie l skim PROGRAM ODNOWY WSI WOJEW. L SKIEGO SZKOLENIA KONKURSY DZIAŁANIA UZUPEŁNIAJ CE PROW 2007 2013 PROJEKTY INWESTYCYJNE w OSI 3 + MAŁE PROJEKTY w OSI 4 LEADER
Ŝ ńś ą ą Śą ń Ŝ Śą ń ę Ś ą ń ń Kalendarium odnowy wsi w województwie l skim cd. wrzesie 2002 Wydarzenie uruchomienie Programu Pilota owego Odnowa Wsi l skiej wrzesie 2004 22 maja 2006 uruchomienie we współpracy z Samorz dem Województwa l skiego pilota owych działa na rzecz l skiego Programu Odnowy Wsi Przyj cie przez Sejmik Województwa Programu Odnowy Wsi Województwa l skiego na lata 2006-2010 sierpie 2007 kolejna edycja cyklu szkole dla liderów wiejskich obecnie 90 wsi posiada sołeckie strategie rozwoju
Podział ról l w programie Liderzy GOW Gminy, Powiaty udział w szkoleniach, opracowanie i wdra anie planów w i programów w rozwoju (strategii) wł czanie mieszka ców w w proces odnowy wsi odpowiedzialne za uruchomienie gminnego systemu wsparcia i współprac prac z liderami GOW za jako i kształt t strony merytorycznej programu, realizuje wi kszo elementów w szkoleniowych lobbuje za programem odpowiedzialny za całokszta okształt t programu i zapewnienie jego finansowania uruchamia system instrumentów w wsparcia na poziomie regionu
LICZBY ODNOWY WSI 2002 2002-20072007 w województwie l skim 4 edycje cykli szkoleniowo-aktywizuj cych 90 wiejskich strategii rozwoju 4 edycje Konkursu Pi kna Wie 2 edycje Konkursu przedsi wzi ponad 110 szkole, spotka i warsztatów 7 podró y studyjnych ponad 600 godzin szkoleniowych ponad 550 uczestników i wiele innych działa
Słabo ci programu brak silnie umocowanego przywództwa w strukturach regionu (tak jak np.. w opolskim) brak wyra nej preferencji przy rozdziale rodków w dla najbardziej aktywnych i do wiadczonych sołectw stosunkowo niewielka liczba zaanga owanych sołectw w skali regionu (ok. 8,5 %) niedostateczny stopie zastosowania instrumentów wsparcia bardzo skromne zasoby ludzkie i instytucjonalne w stosunku do ilo ci zada i potencjalnych potrzeb niedostateczny monitoring efektów w programu
Uczestnicy programu tradycyjny cykl szkoleniowo-aktywizuj cy LICZBA SOŁECTW 90 50 10 2002 2003 2004 2005 2006 2007 LATA
SYSTEM WSPARCIA ODNOWY WSI Obudzone w wyniku rozpocz cia procesu odnowy zaanga owanie społeczno ci sołeckiej dla swej trwało ci i rozwoju potrzebuje wsparcia ze strony gmin, w miar mo liwo ci powiatów, oraz województwa,
SYSTEM WSPARCIA POWINIEN ZAFUNKCJONOWA NA CO NAJMNIEJ 2 POZIOMACH REGION WSPARCIE KRAJOWE oraz ZAGRANICZNE (w tym UE) POWIAT GMINA GRUPY ODNOWY WSI
PROJEKTY ODNOWY WSI
O nich pisz w ksi kach Izba od Starki - CHUDÓW (Gierałtowice) Suszeckie Jarmarki SUSZEC (Suszec( Suszec) Fakle - STANICA (Pilchowice) Olimpiada Gier i Zabaw Ulicznych - SUSZEC
ŚĄ Główne elementy programowe: PROGRAMU ODNOWY WSI WOJEWÓDZTWA L SKIEGO: Cykl szkoleniowo-aktywizuj cy Konkurs przedsi wzi odnowy wsi Pi kna wie Konkurs województwa l skiego Działania uzupełniaj ce
Główne elementy programowe: Cykl szkoleniowo-aktywizuj cy: wyjazdy studyjne po do wiadczeniach odnowy wsi warsztaty Planowanie w procesie odnowy wsi poprzedzone wizytami terenowymi moderatorów odnowy, warsztaty Zarz dzanie projektami spotkania informacyjne nt. systemu wsparcia odnowy wsi
Ŝę ćś Główne elementy programowe: Konkurs przedsi wzi odnowy wsi: wsparcie drobnych projektów inwestycyjnych: zagospodarowania centrów wsi, terenów zielonych, sportowych i rekreacyjnych oraz placów zabaw, projekty nieinwestycyjne: zakup strojów ludowych i instrumentów muzycznych dla zespołów ludowych i orkiestr. wysoko dotacji wynosi od 5.000 do 20.000 zł i nie wi 50% całkowitych kosztów projektu Edycja 2006 Projekty zgłoszone 99 cej ni Projekty dofinansowane 74 2007 135?
ń Główne elementy programowe: Konkurs Pi kna wie województwa l skiego kategoria Najpi kniejsza wie kategoria Najpi kniejsza zagroda nagrody do 15.000 zł kategoria Najlepsze przedsi wzi cie odnowy wsi Edycja 2004 2005 2006 2007 Liczba zgłosze 47 46 53 57
Główne elementy programowe: Działania uzupełniaj ce: szkolenia tematyczne, konsultacje z moderatorami odnowy wsi, koncepcje zagospodarowania przestrzennego wsi, wsparcie komunikacyjne strona www edukacja dzieci i młodzie y wiejskiej Regionalne Spotkania Odnowy Wsi / l ski Kongres
FINANSOWANIE 2006: W roku 2006 województwo przeznaczyło na odnow wsi kwot ok. 1,3 mln zł Dodatkowo w ramach Działania 2.3 SPO wydatkowano w woj.. l skim kwot 18,7 mln zł
FINANSOWANIE 2007: W roku 2007 województwo przeznaczyło na odnow wsi kwot ok. 2,2 mln zł
ZREALIZOWALI MY w 2007 r.: udział w VI Ogólnopolskim Spotkaniu Organizacji Działaj cych na Obszarach Wiejskich - MARÓZ (V) udział w VI Europejskim Kongresie Odnowy Wsi KAMIE L SKI (V) seminarium Zagospodarowanie przestrzenne wsi oraz kształtowanie krajobrazu wiejskiego (VIII) szkolenia nt. Wykorzystanie nowoczesnych technologii ICT w rozwoju obszarów wiejskich (VIII)
ZREALIZOWALI MY w 2007 r.: szkolenie Zakładanie stowarzysze (07.IX) na rzecz rozwoju wsi wyjazd studyjny Wsie tematyczne do województwa zachodniopomorskiego (13-16.IX) szkolenia ródła finansowania działalno ci organizacji obywatelskich działaj cych na rzecz rozwoju wsi (IX, X) szkolenie Agroturystyka (X) Szczegóły na www.odnowawsi.pl
Konferencja ROZWÓJ J OBSZARÓW W WIEJSKICH W WOJEWÓDZTWIE L SKIM W LATACH 2007-2013 2013 CZ STOCHOWA, 31 sierpnia 2007 r.
Perspektywy i plany: aktualizacja strategii równie w celu zapewnienia zgodno ci z wymogami PROW 2007-2013 2013 warsztaty nt.. sporz dzania dokumentacji do działania ania Odnowa i rozwój j wsi kolejne edycje konkursów: Pi kna Wie i Przedsi wzi Odnowy Wsi kompleksowe przeszkolenie kolejnej grupy zainteresowanych sołectw nowe tematy szkole : spółdzielnie socjalne, tworzenie mikro przedsi biorstw, samozatrudnienie i inne
śę śą ą ćęę ą Rozwój procesu wsparcia odnowy wsi w czasie Konkurs Pi kna wie województwa l skiego Działania uzupełniaj ce rozwój Konkurs przedsi wzi odnowy wsi Uruchomienie gminnego i powiatowego systemu wsparcia grup odnowy wsi Cykl szkoleniowo-aktywizuj cy czas
Najwi ksze wyzwania w POWW niepopełnienie nienie bł du z SPO wspieranie rozwoju procesu zamiast punktowego pozyskiwania unijnych rodków opracowanie prostych reguł udziału u w programie regionalnym, zawieraj cych mechanizm preferencji dla aktywnych
Najwi ksze wyzwania w POWW formalizacja grup odnowy wsi (stowarzyszenia) zwi kszaj c mo liwo ci pozyskiwania rodków w finansowych i innych form wsparcia zapewnienie zgody i synergii z podej ciem LEADER III Ogólnopolski Kongres Odnowy Wsi 2009
Dzi kujemy za uwag! www.odnowawsi.pl