Oznaczenia stosowane do analizy: Poniżej podaję wybrane wskaźniki handlu mierzące jego koncentrację, dywersyfikacje czy też przewagi. Stosowane oznaczenia: X eksport, M - import indeks górny oznacza kto jest eksporterem (bądź importerem czyli kraj z którego eksportujemy lub do którego importujemy), R kraj reporter, W świat, P kraj partnerki lub grupa krajów (regionu) indeks dolny wyznacza przedmiot eksportu ( i grupa produktów) jak i kraj docelowy (kraj do którego eksportujemy, lub z którego importujemy) P - kraj partnerski lub grupa krajów, W - świat i grupa produktów (może to być, na przykład, grupa na poziomie CN lub sekcji) a: = =, gdzie n = liczbie grup produktowych (np. 99 grup jeśli liczy na poziomie CN lub 1 jeśli dla sekcji) Wskaźnik dynamiki eksportu (importu) Mierzy zmiany w wartości eksportu/importu rocznie: Lub w stosunku do roku zerowego (np. 000) = 100 = 100 Roczna stopa wzrostu mierzy to samo tylko wyniki podawane są w % i interpretacja jest bardziej bezpośrednia = 100% Mierząc roczny wzrost wartości eksportu możemy otrzymać np. wynik równy 130 dla wskaźnika lub równy 30% dla stopy wzrostu. Oznacza to, że w badanym okresie eksport wzrósł o 30%. 1
Struktura geograficzna (przykład dla eksportu) Udział eksportu do kraju partnerskiego P (lub grupy krajów) w całkowitym eksporcie kraju R do świata w %, liczymy: = 100 Możemy mierzyć udział np. eksportu wewnętrznego (INUE) w eksporcie całkowitym UE = + 100 Czy udział eksportu kraju R do krajów strefy euro (euro) w eksporcie do UE, = 100 Zmiany w strukturze geograficznej obliczamy odejmując od siebie udziały, wyniki podajemy w pkt. procentowych, =,, Struktura rzeczowa (przykład dla eksportu) Udział eksportu produktów grupy i w całkowitym eksporcie kraju R do świata w % liczymy: = 100 Zmiany znaczenia w strukturze eksportu, porównanie roku t do roku t1 (lub roku poprzedniego). Otrzymany wynik jest w punktach procentowych., =,,
Indeks ujawnionych przewag komparatywnych (wskaźnik Balassy) The Revealed Comparative Advantage Index (RCA) mierzy relatywna specjalizację w eksporcie kraju R w danym sektorze i w eksporcie światowym. = Wskaźnik orientacji handlu The Regional Orientation Index (ROI) mierzy relatywne znaczenie eksportu z R do P (gdzie P jest krajem lub grupa państw czyli eksportu wewnątrz-regionalnego kraju R) dla danej grupy produktów i w odniesieniu do handlu ze światem. = Modyfikacja dla pracy z handlem zewnętrznym i wewnętrznym UE Przewagi komparatywne kraju reportera w handlu zewnętrznym UE = Przewagi komparatywne kraju reportera w handlu wewnętrznym UE = ROI mierzy relatywne znaczenie eksportu do krajów UE z kraju R dla danej grupy produktów i w odniesieniu do eksportu kraju R do świata. = 3
Indeks koncentracji (wskaźnik Herfindahla-Hirschmanna) Concentration index (H) mierzy stopień koncentracji. Wskaźnik przyjmuje wartości od 0 do 1 gdzie 1 oznacza maksymalną koncentrację. Stopień koncentracji eksportu z kraju R do świata: 1/ = 1 1/ Indeks można modyfikować. Na przykład można zmierzyć stopień koncentracji z kraju R do krajów UE = 1 1/ 1/ eksportu wewnętrznego UE = 1 1/ 1/ jak i eksportu zewnętrznego = 1 1/ 1/ Indeks dywersyfikacji handlu Diversification index (D) wskazuje na to na ile struktura eksportu lub importu danego kraju różni się od struktury eksportu lub importu światowego (lub innej wybranej grupy krajów).wskaźnik przyjmuje wartości od 0 do 1, gdzie 1 oznacza istotną różnicę od struktury eksportu/importu światowego (lub wybranej grupy) = 4
Modyfikując indeks dywersyfikacji można mierzyć, na przykład, różnicę między strukturą eksportu zewnętrznego i wewnętrznego UE jak i wybranego kraju: = = Indeks podobieństawa(wskaźnik Fingera-Kreinina) Export similarity index został wprowadzony przez Fingera i Kreinina (więcej w Finger, J. M. and M. E. Kreinin (1979), A measure of export similarity and its possible uses in the Economic Journal, 89: 905-1.). Mierzy podobieństwo struktury (np. eksportu) z kraju R do kraju P w porównaniu do W. =, Modyfikując indeks można zmierzyć podobieństwo struktury eksportu do krajów UE z kraju R w porównaniu do podobieństwa eksportu do krajów spoza UE z kraju R. =, Można też zmierzyć podobieństwo struktury eksportu wewnętrznego do eksportu zewnętrznego UE. =, Wskaźnik zmian struktury handlu Structural change index mierzy zmiany w strukturze eksportu (lub importu) porównując strukturę eksportu w roku t do struktury eksportu w roku bazowym, np. 000 (oznaczonym jako 0) lub roku 5
poprzedniego. Przyjmuje wartości od 0 do 1, przy czym jeśli zbliża się do 1 oznacza to istotne zmiany w zmianach struktury handlu. Można porównywać zmiany w strukturze eksportu kraju R do świata: jak i w handlu wewnętrznym UE =,,,, =,,,, Komplementarność handlu Merchandise trade complementarity mierzy na ile struktura handlu kraju R z krajem partnerskim (lub grupy krajów partnerskich) jest dopasowana do struktury handlu z innym krajem (lub grupy państw). Zmiany w czasie wskazują nam na to czy profil handlu staje się mniej lub bardziej komplementarny. Porównajmy na ile komplementarny jest eksport kraju R do krajów UE z importem wewnętrznym UE = Porównajmy dalej na ile komplementarny jest eksport wewnątrz UE do importu zewnętrznego UE: = 6