B3.5 Koncentracja. Raport pochodzi z portalu

Transkrypt

1 B3.5 Koncentracja System PIK umożliwia wyznaczanie potencjału gospodarczego regionu z wykorzystaniem wskaźników lokacji i wskaźników przesunięć. Jest to dalszy logiczny krok analizy zaraz po modułach B3.1 B3.4 związanych z kryterium wzrostu i innowacyjności. Analiza ta pozwoli na wskazanie potencjalnych sektorów znaczących przewag w skali porównań międzyregionalnych. Zgodnie z zaimplementowanymi Założeniami analizy systemowej, określenie specjalizacji struktury gospodarczej regionu prowadzi się w oparciu o analizę danych statystycznych z wykorzystaniem indeksów koncentracji i/lub ujawnionej przewagi komparatywnej (location quotient), tzw. wskaźników lokacyjnych. Analiza wskaźnika lokacyjnego pozwala na rozpoznanie wśród działów PKD istniejących lub wschodzących obszarów specjalizacji gospodarczej województwa, wykrycie najsilniejszych sektorów gospodarki regionu. Ponadto wskaźnik lokacyjny może być wykorzystany w badaniach mających na celu zidentyfikowanie klastrów oraz obszarów o dużych skupiskach podmiotów z danych branż czy sektorów w porównaniu do wybranego obszaru referencyjnego. Wysoka wartość wskaźnika lokacyjnego może doprowadzić do rozpoznania trendów specjalizacji regionalnej. Ponadto, portal pozwala na wyliczenie dynamiki wskaźnika lokacji umożliwiającego obserwację trendów poszczególnych sektorów/działów PKD danego województwa oraz na prezentację wyników dla analizy przesunięć udziałów branż gospodarki danego województwa na tle pozostałych regionów. Analiza przesunięć udziałów (ang. shift-share analysis) [1] stanowi narzędzie ekonomiczne, które wykorzystywane jest do badania zmian poziomu rozwoju gospodarki danego województwa na tle zmian zachodzących w stosunku do rozwoju gospodarki obszaru referencyjnego. Wyniki analizy pozwalają na dokonanie selekcji kluczowych rodzajów działalności dla rozwoju badanego obszaru [2]. Moduł B3.5 dotyczy analizy ex ante, należy jednak podkreślić, że analogiczne narzędzie jest dostępne w analizie ex post. Różnicą kluczową w analizie ex post jest obserwowanie już zdefiniowanych wcześniej sektorów przewag w skali porównań międzyregionalnych. Funkcjonalność ta jest dostępna w części portalu B3 Ocena specjalizacji sektory gospodarki o największym potencjale w module B3.5 Wskaźniki lokacji i wskaźniki przesunięć (Rysunek 1). Funkcjonalność pozwala na dokonanie wyboru województwa, roku oraz wskaźnika dla którego analiza ma zostać przeprowadzona (Rysunek 2). W obliczeniach wskaźnika lokacyjnego, jego dynamiki i wskaźnika przesunięć portal wykorzystuje dane GUS obejmujące: liczbę firm podmioty gospodarki narodowej wpisane do rejestru REGON, liczbę pracujących, wielkość produkcji, tj. przychody i koszty według podstawowego rodzaju działalności przedsiębiorstw, wartość dodaną brutto w cenach bieżących. Wyniki analiz prezentowane w funkcjonalności Dane szczegółowe oraz Podsumowanie modułu B3.5 Wskaźniki lokacji i wskaźniki przesunięć wzajemnie się uzupełniają.

2 Rysunek 1 Lokalizacja modułu B3.5 Wskaźniki lokacji i wskaźniki przesunięć w PIK Rysunek 2 Parametry do wyboru w funkcjonalności B3.5 Wskaźniki lokacji i wskaźniki przesunięć

3 Analiza wskaźnika lokacyjnego Po dokonaniu wyboru w pozycji region, rok, rodzaj wskaźnika, w obszarze Dane szczegółowe użytkownik uzyska szczegółowy obraz wszystkich otrzymanych wartości wskaźnika lokacyjnego dla sektorów ogółnych gospodarki, sekcji i działów PKD oraz całej gospodarki w regionie (Rysunek 3). Rysunek 3 Dane szczegółowe w module B3.5 - Wskaźniki lokacji i wskaźniki przesunięć Forma wyświetlanych wartości pozwala na identyfikację trendów dla poszczególnych obszarów PKD (kolor zielony dynamika dodatnia, kolor czerwony dynamika ujemna). Po wybraniu przez użytkownika interesującego go sektora/sekcji/działu PKD, system wyświetli dodatkowe okno. W wygenerowanym oknie można uzyskać szereg szczegółowych informacji m.in. na wykresie liniowym bądź w formie tabelarycznej, można śledzić trend wskaźnika w poszczególnych latach oraz dokonać obliczeń różnicy, która zaprezentuje dokładne zmiany trendu (Rysunek 4).

4 Rysunek 4 Dane szczegółowe w module B3.5 - Wskaźniki lokacji i wskaźniki przesunięć Dodatkowo istnieje możliwość eksportu generowanego wykresu do pliku jpg lub png, bądź całego zestawienia do pliku pdf. W celu przeprowadzenia analizy w ramach funkcjonalności Podsumowanie należy dokonać wyboru województwa, roku oraz rozważanego wskaźnika (Rysunek 5).

5 Rysunek 5 Parametry do wyboru w funkcjonalności Podsumowanie w module B3.5 Wskażniki lokacji i wkaźniki przesunięć Po wybraniu polecenia Pokaż pojawią się wyniki wskaźnika lokacyjnego dla najsilniejszych w regionie sektorów/działów/sekcji gospodarki według następujących wartości progowych (Rysunek 6): cała gospodarka - co najmniej 1.0, sektory gospodarki co najmniej 1.1, sekcje PKD co najmniej 1.25, działy PKD co najmniej 1.25.

6 Rysunek 6 Najważniejsze fakty w module B3.5 Wskaźniki lokacyjne Forma wyświetlanych wartości pozwala na identyfikację trendów dla poszczególnych obszarów PKD (kolor zielony dynamika dodatnia, kolor czerwony dynamika ujemna). Uzyskane wartości indeksu lokacyjnego umożliwią, zgodnie z założeniami analizy systemowej, identyfikację obszarów przewag w stosunki do obszaru referencyjnego. W założeniach wskazuje się, że występuje koncentracja obszaru gospodarki, gdy LQ przekracza wartość 1, co oznacza, że udział wybranej cechy (np. liczby firm) w ogólnej wartości tej cechy dla danego sektora w danym województwie jest wyższy niż podobny udział w skali całego kraju. Przyjmuje się, że wartość wskaźnika lokacyjnego uzyskana na poziomie 1,25 stanowi dowód na regionalną specjalizację sektorową regionu. Pełna, szczegółowa analiza wyników pozwoli ekspertom na wskazanie hipotetycznych sektorów inteligentnej specjalizacji bądź obszarów gospodarki w stadium zalążkowym. Analiza dynamiki wskaźnika lokacyjnego Ponieważ analiza samego wskaźnika lokacji jest niewystarczająca dla prawidłowego rozpoznania sektorów przewag w gospodarce regionu, należy dodatkowo przeanalizować jego dynamikę. Analiza ta pozwoli na zidentyfikowanie zarówno sektorów, które mimo niskiego wskaźnika lokacyjnego charakteryzują się trendem rosnącym, który w przyszłości pozwoli osiągnąć znaczące przewagi gospodarcze w skali międzyregionalnej. Jednocześnie, analiza pozwoli rozpoznać, które obszary gospodarki pomimo wysokiego wskaźnika lokacyjnego charakteryzują się trendem malejącym. Wyniki dla dynamiki wskaźnika lokacyjnego można analizować dla sektorów ogólnych, sekcji oraz działów PKD lub dla całej gospodarki (Rysunek 7).

7 Rysunek 7 Dane szczegółowe w module B3.5 Dynamika wskaźnika lokacyjnego Dodatkowo forma wyświetlanych wartości pozwala na identyfikację, czy dynamika dla poszczególnych obszarów PKD rośnie czy maleje (kolor zielony dynamika rośnie, kolor czerwony dynamika maleje). Po wybraniu przez użytkownika interesującego go sektora/sekcji/działu PKD, system wyświetli dodatkowe okno. W wygenerowanym oknie można uzyskać szereg szczegółowych informacji analogicznie jak to miało miejsce w przypadku okna dla wskaźnika lokacyjnego (Rysunek 4). Generowany rysunek można również eksportować do pliku jpg, bądź png, badź zestwienia do pdf. W przypadku wyboru opcji: Podsumowanie pojawią się wyniki dla sektorów/działów/sekcji gospodarki (oraz dla całej gospodarki), których dynamika wskaźnika lokacyjnego jest dodatnia. Analiza wskaźnika przesunięć Analiza przesunięć w porównaniu z analizą wskaźnika lokacji pozwala dodatkowo zdiagnozować zmiany poziomu rozwoju gospodarki danego regionu na tle zmian zachodzących w pozostałych regionach. Wyniki analizy dostarczają informacji niezbędnych do zrozumienia i zidentyfikowania kluczowego sektora/sekcji/działu PKD poprzez uwzględnienie następujących uwarunkowań: potencjał badanego obszaru na tle rozwoju obszaru referencyjnego, struktura przedsiębiorstw, które funkcjonują na badanym obszarze, konkurencyjność obszaru podlegającego badaniu. Wyniki dla analizy przesunięć można analizować dla całej gospodarki, sektorów ogólnych, sekcji oraz działów PKD (Rysunek 8).

8 Rysunek 8 Dane szczegółowe w module B3.5 - Analiza przesunięć Wyniki analizy przesunięć należy interpretować, jako przewagę konkurencyjną w danym obszarze gospodarki, jeżeli wartość wskaźnika jest dodatnia. Forma wyświetlanych wartości pozwala na identyfikację, czy wartość przesunięć dla poszczególnych obszarów PKD rośnie czy maleje (kolor zielony przesunięcie rośnie, kolor czerwony przesunięcie maleje). Po wybraniu przez użytkownika interesującego go sektora/sekcji/działu PKD, system może wyświetlić szereg szczegółowych informacji analogicznie jak to miało miejsce w przypadku okna dla wskaźnika lokacyjnego (Rysunek 4). Generowany rysunek można również eksportować do pliku jpg, bądź png, bądź zestawienia do pdf. W przypadku wyboru opcji: Podsumowanie pojawią się wyniki dla sektorów/działów/sekcji gospodarki, których wartość wyników analizy przesunięć jest dodatnia. Indeks koncentracji Moduł B3.5 zawiera również funkcjonalność Indeks - koncentracja, która pozwala na wyświetlanie znormalizowanych danych (w przedziale od 1 do 10). Użytkownik może generować wyniki dla wybranych wskaźników (lokacji, dynamiki bądź analizy przesunięć), regionu oraz roku (Rysunek 9).

9 Rysunek 9 Indeks koncentracji Po dokonaniu wyboru parametrów analizy w obszarze Dane szczegółowe zostaną wyświetlone wyniki w formie tabelarycznej (Rysunek 10) dla wszystkich danych (liczba firm, liczba pracujących, wielkość produkcji, przychody brutto ze sprzedaży, wartość dodaną brutto w cenach bieżących) w podziale na sektory ogólne gospodarki oraz sekcje i działy PKD lub dla całej gospodarki.

10 Rysunek 10 Wyniki analizy w module Indeks koncentracji dla wskaźnika lokacyjnego Oprócz wartości znormalizowanych dla poszczególnych danych prezentowana jest również kolumna Wartość indeksu stanowiąca średnią z wartości znormalizowanych danych. Kolejność prezentowanych wyników może być indywidualnie zmieniana poprzez wskazywanie kolumny, według której sortowanie ma zostać przeprowadzone. Ponadto, forma wyświetlanych wartości pozwala na identyfikację trendów dla poszczególnych obszarów PKD (kolor zielony dynamika dodatnia, kolor czerwony dynamika ujemna). Prezentacja wartości znormalizowanych w jednej tabeli pozwala na porównywanie wyników dla różnych wskaźników dla wybranych obszarów PKD. Szczegółowa analiza wyników umożliwia zidentyfikowanie sektorów gospodarki najważniejszych dla specjalizacji regionu. Interpretacja uzyskanych wyników pozwoli potencjalnemu użytkownikowi systemu na stworzenie listy sektorów/działów PKD, które powinny zostać uwzględnione w kolejnych etapach analizy w OIS. [1]Zamienne określenie: analiza przesunięć [2]Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego, Raport końcowy Badanie w zakresie wpływu inicjatyw klastrowych z województwa mazowieckiego na kształtowanie inteligentnej specjalizacji regionu, Warszawa, czerwiec 2013