OCENIANIE ARKUSZA POZIOM ROZSZERZONY Zdający otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiązania, precyzyjnie odpowiadające poleceniom zawartym w zadaniach. Odpowiedzi niezgodne z poleceniem (nie na temat) są traktowane jako brak odpowiedzi. Komentarze wykraczające poza zakres polecenia nie podlegają ocenianiu. Gdy do jednego polecenia zdający podaje kilka odpowiedzi (jedną prawidłową, inne nieprawidłowe), to nie otrzymuje punktów za żadną z nich. Jeżeli polecenie brzmi: Napisz równanie reakcji..., to w odpowiedzi zdający powinien napisać równanie reakcji chemicznej, a nie jej schemat. Jeżeli polecenie brzmi: Napisz schemat ciągu przemian...,to zdający powinien napisać schemat ciągu przemian, a nie równania kolejnych reakcji. Niewłaściwy dobór brak współczynników w równaniu reakcji powoduje utratę punktu za zapis tego równania. W rozwiązaniach zadań rachunkowych oceniane są: metoda, wykonanie obliczeń i podanie wyniku z jednostką. Błędny zapis jednostki jej brak przy ostatecznym wyniku liczbowym wielkości mianowanej powoduje utratę punktu. W obliczeniach wymagane jest poprawne zaokrąglanie wyników liczbowych. Poprawne rozwiązania zadań, uwzględniające inny tok rozumowania niż podany w schemacie punktowania, oceniane są zgodnie z zasadami punktacji. Za poprawne obliczenia będące konsekwencją zastosowania niepoprawnej metody zdający nie otrzymuje punktów. Za poprawne spostrzeżenia i wnioski będące konsekwencją niewłaściwie zaprojektowanego doświadczenia zdający nie otrzymuje punktów.
Zadanie Kryteria punktowania i przewidywana odpowiedź (w nawiasach podano elementy odpowiedzi, które nie są wymagane). za uzupełnienie tabeli: Konfiguracja elektronowa Numer Numer Symbol okresu grupy bloku s s p 6 s p 6 4s 4 s s s p 6 s p 6 d 5 4s 4 6 d s s p 6 s p 6 d 0 4s 4p 5 4 7 p Uwagi. za narysowanie wzoru elektronowego: Należy uznać każdy inny poprawny wzór elektronowy uwzględniający budowę kątową cząsteczki wody.. za napisanie równania reakcji: K + H O KOH + H K +H O K + + OH + H 4. za uszeregowanie tlenków: Al O, MgO, Na O, K O 5. za napisanie wyrażenia na stężeniową stałą równowagi: [SO] [O] K = [SO] 6. za podanie dwóch sposobów spośród przedstawionych poniżej: zmniejszenie ciśnienia zwiększenie objętości (rozprężenie) podwyższenie temperatury (ogrzanie) zmniejszenie stężenia któregokolwiek z produktów (usuwanie produktu) Punktacja za czynność za zadanie Za 9 prawidłowych uzupełnień pkt; za 8, 7 6 uzupełnień pkt; za 5,4 uzupełnienia pkt; za, brak uzupełnień 0 pkt.
7. za napisanie cząsteczkowych równań reakcji: I. AgNO + NH 4 Cl AgCl + NH 4 NO II. H SO 4 + NH 4 Cl HCl + (NH 4 ) SO 4 III. NH 4 Cl + NaOH NH + H O + NaCl 8. za uzupełnienie tabeli (odczytanie z wykresu i zapisanie rozpuszczalności oraz określenie rodzaju roztworu): Rozpuszczalność Rodzaj roztworu Chlorek amonu 45 g/00 g H O nasycony Azotan(V) potasu 65 g/00 g H O nienasycony 9. za podanie nazw substancji: substancja o najniższej rozpuszczalności azotan(v) potasu, substancja o najwyższej rozpuszczalności cukier 0. za metodę za obliczenia i wynik z jednostką: c p = 6,5% przykładowe rozwiązanie: odczytanie z wykresu masy substancji i obliczenie masy roztworu jodku potasu: m r = 60 g + 00 g = 60 g obliczenie stężenia procentowego 60 g 60 g cp = 00%= 00%= 6,5% 60 g +00 g 60 g 60 g substancji jest w 60 g roztworu x g w 00g roztworu 00 g 60 g x = = 6,5 g c p = 6,5% 60g Należy uznać zapis równania: H SO 4 + NH 4 Cl HCl + NH 4 HSO 4 Brak strzałek i w równaniach reakcji nie powoduje utraty punktów. Należy uznać za poprawne każde oszacowanie rozpuszczalności wynikające z dokładności skali wykresu. x Za 4 prawidłowe uzupełnienia - pkt; za uzupełnienia - pkt; za uzupełnienie brak - 0 pkt.
4. za napisanie jonowego równania reakcji: Fe + Cu + Fe + + Cu za sformułowanie wniosku, np.: Żelazo jest metalem bardziej aktywnym (niż miedź).. za przedstawienie bilansu elektronowego np.: Cr O - 7 + 4 H + + 6 e - Cr + + 7 H O Fe + Fe + + e - (x 6) VI III - Cr+ 6e Cr (x ) II Fe- e - III Fe (x ) za dobranie współczynników stechiometrycznych w podanym schemacie reakcji: K Cr O 7 + 6FeSO 4 + 7H SO 4 Cr (SO 4 ) + + Fe (SO 4 ) + K SO 4 + 7H O. za napisanie równań reakcji elektrodowych: K( ) Pb + + e Pb A(+) Cl Cl + e Należy uznać za poprawne odpowiedzi: Żelazo wypiera miedź z roztworu soli. Żelazo redukuje jony Cu + do metalicznej miedzi. Należy uznać inne równania schematy przedstawiające poprawnie bilans elektronowy. Należy uznać inne poprawnie zapisane równania reakcji elektrodowych.
5 4. za metodę za obliczenia za wynik z jednostką: v = 0,6 dm przykładowe rozwiązanie: q= I t = 5A 5 60s q=4500 C 4 96500 C,4dm tlenu 4500 C V tlenu 4500C,4dm V tlenu = = 0,6dm 4 96500C - MIt g mol 5A 5 60s m= = - z F 4 96500 A s mol m = 0,7 g,4 dm - g tlenu y - 0,7 g tlenu y=0,6 dm 5. a) za napisanie wzoru: F b) za wskazanie jonu: Fe + 6. za określenie roli wody:. zasady. kwasu 7. a) za określenie odczynu roztworu w probówce I: zasadowy b) za napisanie numeru probówki: III
6 8. za uzupełnienie tabeli (określenie odczynu każdego roztworu i zapisanie jonowych skróconych równań reakcji): x probówka I odczyn roztworu kwasowy (kwaśny) równanie reakcji Zn + + H O Zn(OH) + H + Zn + + H O Zn(OH) + + H + Zn + + 4H O Zn(OH) +H O + Zn + +H O Zn(OH) + +H O + II zasadowy NO + H O HNO + OH 9. a) za napisanie obserwacji dla obu probówek: Wodorotlenek glinu roztwarza się. Osad zanika (rozpuszcza się). b) za określenie charakteru chemicznego: (Wodorotlenek glinu ma charakter) amfoteryczny. c) za napisanie jonowego równania reakcji: Al(OH) + OH [Al(OH) 4 ] Al(OH) + OH [Al(OH) 6 ] Dopuszcza się zapis: Al(OH) + OH AlO + H O Al(OH) + OH AlO + H O
7 0. za napisanie równania reakcji: MCO + HCl MCl + H O + CO ( ) za metodę: za obliczenia: za podanie nazwy symbolu metalu: wapń Ca przykładowe rozwiązanie: 80 7,9 dm CO g MCO x,4 dm CO 80g,4dm x = 7,9dm M = 00g mol MCO =00 g 00 g 60 g = 40 g wapń. za oznaczenie osi oraz dobór jednostki: za szkic wykresu: m, g - 0,50 0,5 0,00 0,075 0,050 0,05 0,000 0 4 8 6 0 4 8 t, dni za odczytanie z wykresu masy jodu ok. 0,05 g Jeżeli zdający do błędnego zapisu równania poprawnie rozwiąże część obliczeniową, otrzymuje pkt. Podanie jednostki przy wyniku liczbowym nie jest wymagane. Można uznać za poprawne każde oszacowanie wynikające z wykonanego wykresu i dokładności przyjętej skali. 4
8. a) za określenie stanu skupienia n-alkanu: ciekły ciecz b) za napisanie wzoru sumarycznego: C 0 H 4. a) za wybór odczynnika: woda bromowa Br, Br (aq) b) za zapisanie obserwacji, np.: odbarwienie obserwujemy tylko w jednym naczyniu (obserwacja może dotyczyć tylko jednego węglowodoru np.: nie zaobserwowano zmian w przypadku węglowodoru I nastąpiło odbarwienie w przypadku węglowodoru II) c) za określenie typu reakcji: addycja przyłączanie 4. - za napisanie wzorów półstrukturalnych (grupowych) związków organicznych: OH. H C C CH CH. CH H C CH CH Cl Jeżeli zdający zapisze wzory strukturalne reagentów organicznych (zamiast wzorów półstrukturalnych), należy przyznać pkt. x
9 5. a) za napisanie równania reakcji otrzymywania butanalu: CH CH CH CH OH T,kat. CH CH CH CHO + H za napisanie równania reakcji otrzymywania butanonu: CH CHCH CH T,kat. CH CCH CH + H II OH O b) za podanie nazwy reagenta występującego w postaci enancjomerów: butan--ol -butanol 6. za napisanie nazw związków: Probówka II: etanol Probówka III: glicerol za napisanie równania reakcji w probówce I: (temp.) HCOOH + Cu(OH) CO + Cu O + H O (temp.) HCOOH + Cu(OH) + NaOH Na CO + Cu O + 4 H O 7. za napisanie wzorów: X: CH =CH Y: CH CH NH (+) Br ( ) CH CH NH Br CH CH NH + + Br CH CH NH HBr W przypadku podania wzoru aldehydu: CH COH nie należy przyznać punktu za zapis równania. Jeżeli zdający zapisze wzory strukturalne reagentów organicznych (zamiast wzorów półstrukturalnych) rozpisze strukturalnie grupę funkcyjną, należy przyznać pkt. Jeżeli zdający zapisze wzory strukturalne reagentów organicznych (zamiast wzorów półstrukturalnych) rozpisze strukturalnie grupę funkcyjną, należy przyznać pkt. Równania reakcji: HCOOH + Cu(OH) temp. H CO + Cu O + + H O oraz H CO CO + H O należy uznać za poprawne. Jeżeli zdający zapisze wzory strukturalne reagentów organicznych (zamiast wzorów półstrukturalnych) rozpisze strukturalnie grupę funkcyjną, należy przyznać pkt. Dopuszcza się zapis równania reakcji: CH COOH + CH CH NH T CH COO NH + CH CH x
0 za napisanie równania reakcji: (T) CH COOH+CH CH NH CH CONH CH CH + H O 8. za uzupełnienie tabeli (określenie stopni utlenienia wyróżnionych atomów węgla): CH CH OH CH CHO CH COOH Stopień utlenienia -I I III 9. za metodę: za obliczenia i wynik: α = 0,6% α = 0,006 przykładowe rozwiązanie:,8 0 n + = = 0 H - 6,0 0 mol n = 0,00 mol H + - mol 0g n HR = = 0,5 mol - 60g mol 0,00mol α = 00% = 0,6% 0,5mol α = 0,006 0. za napisanie wzoru półstrukturalnego: CF =CF Jeżeli zdający zapisze wzór strukturalny związku, należy przyznać pkt.