Egzamin maturalny z chemii - model odpowiedzi poziom rozszerzony Zdający otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiązania, precyzyjnie odpowiadające poleceniom zawartym w zadaniach. Odpowiedzi niezgodne z poleceniem (nie na temat) są traktowane jako brak odpowiedzi. Komentarze wykraczające poza zakres polecenia nie podlegają ocenianiu. Gdy do jednego polecenia zdający podaje kilka odpowiedzi (jedną prawidłową, inne nieprawidłowe), to nie otrzymuje punktów za żadną z nich. Jeżeli polecenie brzmi: Napisz równanie reakcji..., to w odpowiedzi zdający powinien napisać równanie reakcji chemicznej, a nie jej schemat. Niewłaściwy dobór lub brak współczynników w równaniu reakcji powoduje utratę 1 punktu za zapis tego równania. W rozwiązaniach zadań rachunkowych oceniane są: metoda, wykonanie obliczeń i podanie wyniku z jednostką. Błędny zapis jednostki lub jej brak przy ostatecznym wyniku liczbowym wielkości mianowanej powoduje utratę 1 punktu. W obliczeniach wymagane jest poprawne zaokrąglanie wyników liczbowych. Poprawne rozwiązania zadań uwzględniające inny tok rozumowania niż podany w schemacie punktowania, oceniane są zgodnie z zasadami punktacji. Za poprawne obliczenia będące konsekwencją zastosowania niepoprawnej metody zdający nie otrzymuje punktów. Za poprawne spostrzeżenia i wnioski będące konsekwencją niewłaściwie zaprojektowanego doświadczenia zdający nie otrzymuje punktów. 1. 2. Za napisanie wzorów strukturalnych zamiast wzorów półstrukturalnych (grupowych) nie odejmuje się punktów. Zapis, w równaniach reakcji nie jest wymagany. W równaniach reakcji, w których ustala się stan równowagi, brak nie powoduje utraty punktów. Elementy odpowiedzi umieszczone w nawiasach nie są wymagane. za wykonanie obliczenia: za podanie liczby atomowej (Z =) 92 Przykład obliczenia: N = 234 0,6068 = 142 Z = A N = 234 142 = 92 za wpisanie trzech nazw: fuzja (jądrowa) rozszczepienie reakcja jądrowa Zapis 92u należy traktować jako błędny. Strona 1 z 3
3. 4. 5. 6. 7. 8. za podanie liczby masowej i symbolu: liczba masowa 12, symbol C za uzupełnienie obu zdań: Katalizatorem reakcji syntezy nitrozylu jest brom lub Br 2 Produktem przejściowym jest związek o wzorze NOBr za uzupełnienie tabeli: Układ Typ Wzór półstrukturalny i nazwa systematyczna orbitali hybrydyzacji węglowodoru, w którym wszystkim atomom węgla można przypisać ten typ hybrydyzacji A. sp 2 np.: C 2 =C 2 eten B. sp np: C C etyn (etin) za poprawne uzupełnienie tabeli: Jednoskładnikowkowy Dwuskładni- Jednofazowy Dwufazowy woda z lodem X X woda z etanolem X X za uzupełnienie tabeli: Nazwa Rodzaj wiązania Temp. topnienia. o C Chlorek potasu jonowe 776,0 Chlorowodór kowalencyjne -114,2 spolaryzowane Wodór kowalencyjne -259,3 za wybór: egzoenergetyczna, o efekcie energetycznym E 2, o energii aktywacji E 1 6 wpisów 5,4 wpisy 3,2 wpisy 1 lub brak wpisu 0p 6 wpisów 5,4 wpisy 3,2 wpisy 1 lub brak wpisu 0p 2
9. 10. 11.1 za napisanie równań reakcji: 2 S + 2 O S + 3 O + i S + 2 O S 2 + 3 O + 2 O S + + i S 2 O S 2 + + ) ( 2 S za napisanie równań reakcji: (T) I: Cu + 2 2 SO 4 CuSO 4 + SO 2 + 2 2 O (T) II: (N 4 ) 2 Cr 2 O 7 Cr 2 O 3 + N 2 + 4 2 O (Pt) III: 4N 3 + 5O 2 4NO + 6 2 O za uzupełnienie tabeli: 1. NO 2. Cr 2 O 3 3. SO 2 za napisanie równań reakcji: Cr 2 O 3 + 6Cl 2CrCl 3 + 3 2 O Cr 2 O 3 + 6NaO + 3 2 O 2Na 3 [Cr(O) 6 ] 11.2 12.1 za obliczenie masy NaO: 0,8 g 12.2 za wybór sprzętu: A, D (C i E) za opis wykonania uwzględniający odważenie oraz rozcieńczenie do objętości 200 cm 3 (do kreski) 3
13. 14.1 14.2 za uzupełnienie tabeli: Cząsteczka obojętna tylko kwasu Brönsteda W roztworze wodnym może pełnić rolę tylko zasady Brönsteda kwasu lub zasady Brönsteda C 3 COO C 3 N 2 Kation 3 O + [Al( 2 O) 5 O] 2+ Anion COO S a) za sporządzenie wykresu: opis osi, dobór jednostki, - sporządzenie wykresu,% 8 7 6 5 4 3 2 1 0 0,1 0,2 0,4 0,6 0,8 1 C, mol/dm 3 b) za odczytanie: ( ) 3,3 (%) dokładność przyjętej skali Jednostka jest wymagana, jeśli na wykresie nie ma naniesionej jednostki. Jeżeli zdający popełni błąd w opisie osi lub doborze jednostek, ale poprawnie sporządzi wykres otrzymuje 1 pkt Jeżeli zdający popełni błąd w opisie osi lub doborze jednostek, ale poprawnie odczyta wartość otrzymuje 1 pkt 6 wpisów 5,4 wpisy 3,2 wpisy 1 lub brak wpisu 0p 4
15.1 za uzupełnienie opisu: Należy uznać oznaczenia: A: i K nazwy elektrod wpisanie symboli i wzorów jonów - 15.2 za obliczenie SEM: SEM = 1,56 V za metodę wykorzystującą prawa elektrolizy: za obliczenia i wynik z jednostką: 16. t = 40,2(1) min lub około 40 min lub 40 min i13 s Przykład obliczenia: M I t m n F 5,4 1 96500 m= t= 2413 s 40 min 17. n F M I 108 2 za metodę wykorzystującą prawo essa: za obliczenie i wynik z jednostką: = 52,4 kj/mol Przykład rozwiązania: x = 2 1 + 2-3 = 2(-393,5)-571,8+1411,2 = 52,4 kj/mol 5
18. 19. 20. 21. za poprawne uzupełnienie kolumny(podanie wzoru i nazwy systematycznej węglowodoru): Węglowodór I Węglowodór II np.: np.: Wzór C 2 C 3 C 2 C 2 C=C 2 półstrukturalny C 2 C 2 2 C C 2 Nazwa systematyczna cyklopentan za podanie wzorów: a) C 3 C C b) C 3 C CC 2 C 2 C 3 pent-1-en za metodę obliczenia wykorzystującą stałą równowagi za obliczenia i wynik z jednostką 0,77 mola Przykład obliczenia: x liczba moli estru i liczba moli wody w stanie równowagi (2 x) liczba moli alkoholu w stanie równowagi (1,25 x) liczba moli kwasu w stanie równowagi 2 2 x x K C 1 (2 x)(1,25 x) (2 x)(1,25 x) x = 0,77 za bilans elektronowy, np.: C 3 C 2 O + 2 O C 3 COO+ 4 + + 4e (x3) Cr 2 O 2 7 + 14 + + 6e 2Cr 3+ + 7 2 O (x2) za uzupełnienie współczynników: 3C 3 C 2 O+ 2Cr 2 O 7 2 +16 + 3C 3 COO + 4Cr 3+ +11 2 O Należy uznać za poprawne wzory uproszczone węglowodorów cyklicznych. Należy uznać każdą inną poprawną formę przedstawienia bilansu elektronowego, np. C -I C 4e VI III 2Cr 6e ( x3) III 2Cr ( x2) 2x 6
22.1 22.2 23. 24.1 24.2 25. a) za uzupełnienie tabeli: Zabarwienie Odczyn roztworu czerwony kwasowy kwas octowy lub różowy palmitynian potasu niebiesko-zielony zasadowy b) za napisanie równań: C 3 COO + 2 O C 3 COO + 3 O + C 15 31 COO + 2 O C 15 31 COO + O za identyfikację: A. skrobia B. glukoza C. laktoza D. sacharoza Za uzupełnienie schematu: O CO O O O C 2 O odczynnik: (zawiesina) Cu(O) 2 lub wodorotlenek miedzi(ii) obserwacje: powstaje (klarowny) roztwór (o szafirowym zabarwieniu) lub osad rozpuszcza się. za wybór: Y Za poprawny należy uznać zapis: C 3 COO C 3 COO + + Wymagane jest wskazanie położenia grup O. Za uzupełnienie wiersza 2x 4 wpisy 3,2 wpisy 1 lub brak wpisu 0p 1 4p 7
za napisanie wzoru: 26. 27. 28. 29. 30. C 3 C C N 2 O N C 2 C O N C C 2 COO za uzupełnienie schematów, np.: COO COO N 2 N 2 C 3 3 C C 3 C 2 C 2 C 3 za określenie stopni utlenienia: -III 0 III C 3 C COO O za podanie wzoru: C 3 C COO O za wpisanie 1. P 2. P 3. F 4. P 5. F COO Wymagane jest wskazanie położenia grup C 3 i N 2. 5 wpisów 4,3 wpisy 2, 1 lub brak wpisu 0p RAZEM 60p 8