Urząd Statystyczny w Szczecinie

Oświata i wychowanie w województwie zachodniopomorskim w latach szkolnych 2008/2009-2010/2011 Urząd Statystyczny w Szczecinie Statistical Office in Szczecin INFORMACJE I OPRACOWANIA STATYSTYCZNE Szczecin 2012

Oświata i wychowanie w województwie zachodniopomorskim w latach szkolnych 2008/2009-2010/2011 Urząd Statystyczny w Szczecinie Statistical Office in Szczecin INFORMACJE I OPRACOWANIA STATYSTYCZNE Szczecin 2012

ZESPÓŁ REDAKCYJNY PRZEWODNICZĄCY: Dominik Rozkrut REDAKTOR GŁÓWNY: Renata Wronkowska CZŁONKOWIE: Anna Bilska, Agnieszka Brzezińska, Mirosława Gazińska, Aniela Litke, Magdalena Mojsiewicz, Janina Ofiarska, Dagmara Pawlikowska, Małgorzata Radlińska, Bernadeta Wasilewska, Magdalena Wegner, Maria Witek SEKRETARZ: Ewa Kacperczyk OPRACOWANIE PUBLIKACJI: Jolanta Janik PRACE REDAKCYJNE: Katarzyna Korzonek, Elżbieta Klimaszewska SKŁAD KOMPUTEROWY: Jerzy Karolak, Ewelina Niewiadomska ISSN 1734-9052 Przy publikowaniu danych Urzędu Statystycznego prosimy o podanie źródła Druk: Urząd Statystyczny w Olsztynie, Wydział Poligraficzny 10-980 Olsztyn, ul. Kościuszki 78/82 Publikacja dostępna na stronie http://www.stat.gov.pl Nakład: 95 szt. Cena : 20,00 zł

PRZEDMOWA Publikacja niniejsza jest kolejną edycją opracowania, ukazującego się w cyklu 3-letnim, które kompleksowo opisuje sytuację w zachodniopomorskiej oświacie. Opracowanie zawiera zestaw informacji o infrastrukturze szkolnej, a także o uczniach i absolwentach szkół na różnych poziomach kształcenia. Ponadto przedstawione zostały dane dotyczące wybranych form opieki nad dziećmi i młodzieżą, kształcenia dorosłych oraz wychowania przedszkolnego. W stosunku do wydania poprzedniego publikacja została wzbogacona o tematykę dotyczącą szkolnictwa wyższego. Zaprezentowane dane dotyczą lat szkolnych 2008/2009-2010/2011 i w większości pochodzą z Systemu Informacji Oświatowej, administrowanego przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, z wyjątkiem wyników dotyczących szkolnictwa wyższego, które uzyskano w oparciu o sprawozdawczość GUS. Opracowanie składa się z uwag metodycznych zawierających opis organizacji systemu oświaty oraz definicje podstawowych pojęć, komentarza analitycznego charakteryzującego stan oświaty w województwie oraz szczegółowych tablic statystycznych. Przekazując Państwu niniejszą publikację wyrażam nadzieję, że zaspokoi ona potrzeby informacyjne odbiorców zainteresowanych prezentowaną tematyką. Dyrektor Urzędu Statystycznego w Szczecinie dr Dominik Rozkrut Szczecin, październik 2012 r.

PREFACE Education in Zachodniopomorskie Voivodship in the school years 2008/2009- -2010/2011 constitutes a subsequent edition of the publication issued every three years which comprehensively presents the state in education in Zachodniopomorskie Voivodship. The publication contains data concerning school infrastructure as well as pupils and graduates of schools for children and youth on various levels of education. Moreover, information on selected forms of children and youth care, adult education and pre-primary education have been included. The publication has been supplemented with a chapter concerning higher education. Presented data cover the school years 2008/09-2010/11 and were mainly obtained from the Education Information System, administered by the Ministry of National Education, with the exception of data on higher education which were based on the reporting conducted by the CSO. The publication includes methodological notes with description of the organisation of education system and definitions of basic terms, analytical notes characterising the condition of education in the voivodship and detailed statistical tables. Handing over the following publication, I hope that it will meet information needs of recipients interested in covered subject matter. Director of the Statistical Office in Szczecin Dominik Rozkrut, Ph.D. Szczecin, October 2012

Spis treści Str. PRZEDMOWA...3 UWAGI METODYCZNE... 15 UWAGI ANALITYCZNE... 25 Tablice Str. Dział I TABLICE PRZEGLĄDOWE... 40 1 Przedszkola...40 2 Oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych... 41 3 Zespoły wychowania przedszkolnego i punkty przedszkolne... 41 4 Uczniowie w szkołach... 42 5 Absolwenci w szkołach... 43 6 Uczniowie i absolwenci w szkołach policealnych...44 7 Szkoły według organów prowadzących...44 8 Uczniowie w szkołach według organów prowadzących...46 9 Uczniowie w szkołach dla dorosłych... 47 10 Absolwenci w szkołach dla dorosłych...48 11 Szkoły dla dorosłych według organów prowadzących...49 12 Uczniowie w szkołach dla dorosłych według organów prowadzących... 51 13 Szkoły podstawowe specjalne... 52 14 Gimnazja specjalne...53 15 Licea ogólnokształcące specjalne...54 16 Zasadnicze szkoły zawodowe, technika i licea profilowane specjalne...54 Dział II WYCHOWANIE PRZEDSZKOLNE... 56 1/17/ Wychowanie przedszkolne...56 2/18/ Wychowanie przedszkolne według powiatów w 2010 r...58 3/19/ Dzieci w placówkach wychowania przedszkolnego według wieku...60 Dział III szkoły podstawowe DLA DZIECI I MŁODZIEŻY...62 1/20/ Szkoły podstawowe publiczne i niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych... 62 2/21/ Szkoły podstawowe według powiatów i gmin w roku szkolnym 2010/2011...63 3/22/ Szkoły podstawowe (bez szkół specjalnych)... 74 4/23/ Uczniowie w szkołach podstawowych według wieku i klas (bez szkół specjalnych)... 74 5/24/ Absolwenci szkół podstawowych według wieku (bez szkół specjalnych)... 75 6/25/ Uczniowie dowożeni w szkołach podstawowych według klas i odległości miejsca zamieszkania od szkoły (bez szkół specjalnych)...75 7/26/ Uczniowie korzystający z zajęć w szkołach podstawowych (bez szkół specjalnych)... 76 8/27/ Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi według rodzaju niepełnosprawności w szkołach podstawowych (bez szkół specjalnych)... 76 9/28/ Komputery w szkołach podstawowych według powiatów w roku szkolnym 2010/2011...77 5

Spis treści (cd.) Tablice Str. Dział III szkoły podstawowe DLA DZIECI I MŁODZIEŻY (dok.) 10/29/ Szkoły podstawowe specjalne... 78 11/30/ Uczniowie w szkołach podstawowych specjalnych według wieku i klas...78 12/31/ Uczniowie w szkołach podstawowych specjalnych według rodzaju niepełnosprawności...79 13/32/ Absolwenci szkół podstawowych specjalnych według wieku...80 Dział IV GIMNAZJA DLA DZIECI I MŁODZIEŻY...81 1/33/ Gimnazja publiczne i niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych...81 2/34/ Gimnazja według powiatów w roku szkolnym 2010/2011...82 3/35/ Gimnazja (bez szkół specjalnych)...84 4/36/ Uczniowie w gimnazjach według wieku i klas (bez szkół specjalnych)...85 5/37/ Absolwenci gimnazjów według wieku (bez szkół specjalnych)...85 6/38/ Uczniowie dowożeni w gimnazjach według odległości miejsca zamieszkania od szkoły (bez szkół specjalnych)...85 7/39/ Uczniowie korzystający z zajęć dodatkowych w gimnazjach (bez szkół specjalnych)...86 8/40/ Komputery w gimnazjach według powiatów w roku szkolnym 2010/2011...86 9/41/ Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi według rodzaju niepełnosprawności w gimnazjach (bez szkół specjalnych)...88 10/42/ Gimnazja specjalne...88 11/43/ Uczniowie w gimnazjach specjalnych według wieku i klas...89 12/44/ Uczniowie w gimnazjach specjalnych według rodzaju niepełnosprawności...89 13/45/ Absolwenci gimnazjów specjalnych według wieku...90 Dział V LICEA OGÓLNOKSZTAŁCĄCE I UZUPEŁNIAJĄCE LICEA OGÓLNOKSZTAŁCĄCE DLA MŁODZIEŻY... 91 1/46/ Licea ogólnokształcące i uzupełniające licea ogólnokształcące publiczne, niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych... 91 2/47/ Licea ogólnokształcące i uzupełniające licea ogólnokształcące według powiatów w roku szkolnym 2010/2011...92 3/48/ Licea ogólnokształcące i uzupełniające licea ogólnokształcące (bez szkół specjalnych)... 93 4/49/ Uczniowie w liceach ogólnokształcących i w uzupełniających liceach ogólnokształcących według wieku (bez szkół specjalnych)...94 5/50/ Uczniowie w liceach ogólnokształcących specjalnych i w uzupełniających liceach ogólnokształcących specjalnych według wieku...94 6/51/ Absolwenci liceów ogólnokształcących i uzupełniających liceów ogólnokształcących według wieku (bez szkół specjalnych)...95 7/52/ Absolwenci liceów ogólnokształcących specjalnych według wieku...96 8/53/ Wyniki egzaminu maturalnego w liceach ogólnokształcących i w uzupełniających liceach ogólnokształcących...96 9/54/ Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w liceach ogólnokształcących i w uzupełniających liceach ogólnokształcących według rodzaju niepełnosprawności...98 6

Spis treści (cd.) Tablice Str. Dział VI SZKOŁY zawodowe i licea profilowane dla młodzieży... 99 1/55/ Szkoły zawodowe i licea profilowane publiczne, niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych...99 2/56/ Szkoły zawodowe i licea profilowane według powiatów w roku szkolnym 2010/2011... 100 3/57/ Uczniowie w szkołach zawodowych i liceach profilowanych według grup kierunków kształcenia... 104 4/58/ Absolwenci w szkołach zawodowych i liceach profilowanych według grup kierunków kształcenia... 105 5/59/ Szkoły artystyczne dające uprawnienia zawodowe... 105 6/60/ Szkoły artystyczne niedające uprawnień zawodowych... 106 7/61/ Uczniowie i absolwenci w liceach profilowanych według profili kształcenia ogólnozawodowego... 106 8/62/ Szkoły specjalne przysposabiające do pracy... 107 9/63/ Uczniowie i absolwenci zasadniczych szkół zawodowych według grup zawodów w roku szkolnym 2010/2011... 107 10/64/ Uczniowie i absolwenci techników oraz techników uzupełniających według grup zawodów w roku szkolnym 2010/2011... 115 11/65/ Uczniowie szkół zawodowych i liceów profilowanych według wieku (bez szkół specjalnych)... 121 12/66/ Absolwenci szkół zawodowych I liceów profilowanych według wieku (bez szkół specjalnych)... 123 13/67/ Wyniki egzaminu maturalnego w szkołach zawodowych, liceach profilowanych oraz artystycznych ogólnokształcących dających uprawnienia zawodowe... 125 Dział VII SZKOŁY POLICEALNE... 127 1/68/ Szkoły policealne publiczne, niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych i niepubliczne... 127 2/69/ Szkoły policealne według form kształcenia i powiatów w roku szkolnym 2010/2011... 128 3/70/ Szkoły policealne według form kształcenia... 129 4/71/ Uczniowie i absolwenci w szkołach policealnych według grup kierunków kształcenia... 129 5/72/ Uczniowie i absolwenci szkół policealnych według grup zawodów w roku szkolnym 2010/2011... 130 6/73/ Policealne szkoły artystyczne oraz szkoły bibliotekarskie i animatorów kultury... 133 7/74/ Uczniowie szkół policealnych według wieku... 134 8/75/ Absolwenci szkół policealnych według wieku... 135 9/76/ Zakłady kształcenia nauczycieli... 135 Dział viii NAUCZANIE języków obcych w szkołach dla dzieci i młodzieży...136 1/77/ Nauczanie języków obcych jako przedmiotu obowiązkowego... 136 2/78/ Nauczanie języków obcych jako przedmiotu dodatkowego... 137 7

Spis treści (cd.) Tablice Str. Dział ix SZKOŁY DLA DOROSŁYCH... 139 1/79/ Gimnazja... 139 2/80/ Komputery oraz książki w bibliotekach szkolnych w gimnazjach dla dorosłych... 139 3/81/ Licea ogólnokształcące i uzupełniające licea ogólnokształcące... 140 4/82/ Wyniki egzaminu maturalnego w liceach ogólnokształcących dla dorosłych...141 5/83/ Pomieszczenia szkolne, komputery oraz liczba książek w bibliotekach szkolnych w liceach ogólnokształcących... 142 6/84/ Uczniowie i absolwenci szkół zawodowych i liceów profilowanych dla dorosłych według wieku... 143 7/85/ Wyniki egzaminu maturalnego w liceach ogólnokształcących dla dorosłych... 143 8/86/ Uczniowie i absolwenci zasadniczych szkół zawodowych dla dorosłych według grup zawodów w roku szkolnym 2010/2011... 144 9/87/ Uczniowie i absolwenci techników oraz techników uzupełniających dla dorosłych według grup zawodów w roku szkolnym 2010/2011... 146 10/88/ Nauczanie języków obcych jako przedmiotu obowiązkowego w szkołach dla dorosłych...147 Dział x OPIEKA nad dziećmi i młodzieżą... 149 1/89/ Specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze, ośrodki rewalidacyjno-wychowawcze, młodzieżowe ośrodki wychowawcze i młodzieżowe ośrodki socjoterapii... 149 2/90/ Domy wczasów dziecięcych... 150 3/91/ Placówki wychowania pozaszkolnego... 150 4/92/ Szkolne koła i uczestnicy zajęć pozalekcyjnych i nadobowiązkowych w szkołach w roku szkolnym 2010/2011... 150 5/93/ Świetlice i stołówki w szkołach według typów szkół w roku szkolnym 2010/2011... 152 6/94/ Gabinety medyczne i gabinety pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkołach według typów szkół w roku szkolnym 2010/2011... 153 7/95/ Internaty i bursy szkół ogólnokształcących i zawodowych... 154 Dział xi NAUCZYCIELE...155 1/96/ Nauczyciele pełnozatrudnieni i niepełnozatrudnieni według typów szkół... 155 2/97/ Nauczyciele według stopnia awansu zawodowego... 156 Dział xii SZKOŁY WYŻSZE...157 1/98/ Szkoły wyższe... 157 2/99/ Studenci szkół wyższych według systemów i typów szkół... 157 3/100/ Studenci szkół wyższych według szkół i roku studiów w roku akademickim 2010/2011... 158 4/101/ Studenci szkół wyższych według szkół w roku akademickim 2010/2011... 160 5/102/ Absolwenci szkół wyższych według systemów i typów szkół... 160 6/103/ Cudzoziemcy - studenci i absolwenci według systemów studiów i typów szkół... 161 8

Spis treści (dok.) Tablice Str. Dział xii SZKOŁY wyższe (dok.) 7/104/ Studenci i absolwenci niepełnosprawni w roku akademickim 2010/2011... 161 8/105/ Studenci otrzymujący stypendia i zapomogi w 2010 r... 162 9/106/ Studenci otrzymujący stypendia o charakterze socjalnym oraz za wyniki w nauce lub w sporcie w 2010 r... 163 10/107/ Studia podyplomowe w roku akademickim 2010/2011... 164 11/108/ Uczestnicy studiów doktoranckich w roku akademickim 2010/2011... 165 12/109/ Pełnozatrudnieni i niepełnozatrudnieni nauczyciele akademiccy według typów szkół w roku akademickim 2010/2011... 165 13/110/ Domy i stołówki studenckie według typów szkół w 2010 r... 167 Spis wykresów 1. Szkoły według rodzajów... 28 2. Uczniowie w szkołach... 29 3. Uczniowie według najpopularniejszych grup kierunków kształcenia w zasadniczych szkołach zawodowych w roku szkolnym 2010/2011... 31 4. Uczniowie szkół policealnych według najpopularniejszych grup zawodów w roku szkolnym 2010/2011... 32 5. Uczniowie i absolwenci szkół policealnych według najpopularniejszych grup kierunków kształcenia w roku szkolnym 2010/2011... 33 6. Nauczanie w szkołach specjalnych... 34 7. Struktura uczestnictwa w zajęciach pozalekcyjnych i nadobowiązkowych w szkołach w roku szkolnym 2010/2011... 37 8. Liczba uczniów przypadających na 1 komputer w szkołach... 38 Objaśnienia znaków umownych Kreska ( ) - zjawisko nie wystąpiło Znak x - wypełnienie pozycji jest niemożliwe lub niecelowe W tym - oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy Skróty tys. = tysiąc km = kilometr r. = rok cd. = ciąg dalszy dok. = dokończenie nr (Nr) = numer tabl. = tablica poz. = pozycja Dz. U. = Dziennik Urzędowy 9

Contents Page PREFACE...4 METHODOLOGICAL NOTES... 15 ANALYTICAL NOTES... 25 Tables Page Chapter I REVIEW TABLES... 40 1 Nursery schools...40 2 Pre-primary departments in primary schools... 41 3 Pre-primary education groups and pre-primary points... 41 4 Pupils in schools for children and youth... 42 5 Graduates of schools for children and youth... 43 6 Students and graduates of post-secondary schools...44 7 Schools for children and youth by school governing authority...44 8 Students of schools for children and youth by school governing authority...46 9 Students in schools for adults... 47 10 Graduates of schools for adults...48 11 Schools for adults by school governing authority...49 12 Students of schools for adults by school governing authority... 51 13 Special primary schools... 52 14 Special lower secondary schools...53 15 Special upper secondary schools...54 16 Special basic vocational schools, technical upper secondary schools and specialised upper secondary schools...54 Chapter II PRE-PRIMARY EDUCATION... 56 1/17/ Pre-primary education...56 2/18/ Pre-primary education by counties in 2010...58 3/19/ Children attending pre-primary education establishments by age...60 Chapter III PRIMARY SCHOOLS FOR CHILDREN AND YOUTH...62 1/20/ Public and non-public primary schools with public status... 62 2/21/ Primary schools by counties and communes in the school year 2010/2011...63 3/22/ Primary schools for children and youth (excluding special schools)... 74 4/23/ Pupils in primary schools by age and grade (excluding special schools)... 74 5/24/ Graduates of primary schools by age (excluding special schools)...75 6/25/ Pupils using school transport by grade and distance from domicile to school (excluding special schools)...75 7/26/ Pupils attending additional classes in primary schools (excluding special schools)... 76 8/27/ Pupils with special educational needs in primary schools by the type of disability (excluding special schools)... 76 10

Contents (cont.) Tables Page Chapter III PRIMARY SCHOOLS FOR CHILDREN AND YOUTH (cont.) 9/28/ Computers in primary schools by counties in the school year 2010/2011...77 10/29/ Special primary schools for children and youth...78 11/30/ Pupils in special primary schools by age and grade...78 12/31/ Pupils in special primary schools by the type of disability...79 13/32/ Graduates of special primary schools by age...80 Chapter IV LOWER SECONDARY SCHOOLS FOR CHILDREN AND YOUTH...81 1/33/ Public and non-public lower secondary schools with public status...81 2/34/ Lower secondary schools by counties in the school year 2010/2011...82 3/35/ Lower secondary schools for children and youth (excluding special schools)...84 4/36/ Pupils in lower secondary schools by age and grade (excluding special schools)...85 5/37/ Graduates of lower secondary schools by age (excluding special schools)...85 6/38/ Pupils using school transport by distance from domicile to school (excluding special schools)...85 7/39/ Pupils attending additional classes in lower secondary schools (excluding special schools)...86 8/40/ Computers in lower secondary schools by counties in the school year 2010/2011...86 9/41/ Pupils with special educational needs in lower secondary schools by the type of disability (excluding special schools)...88 10/42/ Special lower secondary schools for children and youth...88 11/43/ Pupils in special lower secondary schools by age and grade...89 12/44/ Pupils in special lower secondary schools by the type of disability...89 13/45/ Graduates of special lower secondary schools by age...90 Chapter V UPPER SECONDARY SCHOOLS AND SUPPLEMENTARY UPPER SECONDARY SCHOOLS FOR YOUTH... 91 1/46/ Public and non-public upper secondary schools and supplementary upper secondary schools with public status... 91 2/47/ Upper secondary schools and supplementary upper secondary schools by counties in the school year 2010/2011...92 3/48/ Upper secondary schools and supplementary upper secondary schools (excluding special schools)...93 4/49/ Pupils in upper secondary schools and supplementary upper secondary schools by age (excluding special schools)...94 5/50/ Pupils in special upper secondary schools and special supplementary upper secondary schools by age...94 6/51/ Graduates of upper secondary schools and supplementary upper secondary schools by age (excluding special schools)...95 7/52/ Graduates of special upper secondary schools by age...96 8/53/ Results of matura exam in upper secondary schools and supplementary upper secondary schools...96 11

Contents (cont.) Tables Page Chapter V UPPER SECONDARY SCHOOLS AND SUPPLEMENTARY UPPER SECONDARY SCHOOLS FOR YOUTH (cont.) 9/54/ Pupils with special educational needs in upper secondary schools and supplementary upper secondary schools by the type of disability...98 Chapter VI VOCATIONAL SCHOOLS AND SPECIALISED UPPER SECONDARY SCHOOLS FOR YOUTH... 99 1/55/ Vocational schools and specialised upper secondary schools - public, non-public with public status...99 2/56/ Vocational schools and specialised upper secondary schools by counties in the school year 2010/2011... 100 3/57/ Pupils in vocational schools and specialised upper secondary schools by fields of education... 104 4/58/ Graduates of vocational schools and specialised upper secondary schools by fields of education... 105 5/59/ Art schools awarding professional qualifications... 105 6/60/ Art schools not awarding professional qualifications... 106 7/61/ Pupils and graduates of specialised upper secondary schools by profiles of education. 106 8/62/ Special job-training schools... 107 9/63/ Pupils and graduates of basic vocational schools by occupational groups in the school year 2010/2011... 107 10/64/ Pupils and graduates of technical upper secondary schools and supplementary technical upper secondary schools by occupational groups in the school year 2010/2011... 115 11/65/ Pupils in vocational schools and specialised upper secondary schools by age (excluding special schools)... 121 12/66/ Graduates of vocational schools and specialised upper secondary schools by age (excluding special schools)... 123 13/67/ Results of matura exam in vocational schools, specialised upper secondary schools and general art schools awarding professional qualifications... 125 Chapter VII POST-SECONDARY SCHOOLS... 127 1/68/ Post-secondary schools - public, non-public with public status and non-public... 127 2/69/ Post-secondary schools by form of education and counties in the school year 2010/2011... 128 3/70/ Post-secondary schools by forms of education... 129 4/71/ Students and graduates of post-secondary schools by fields of education... 129 5/72/ Students and graduates of post-secondary schools by occupational groups in the school year 2010/2011... 130 6/73/ Post-secondary art schools and schools for librarians and cultural animators... 133 7/74/ Students of post-secondary schools by age... 134 8/75/ Graduates of post-secondary schools by age... 135 9/76/ Teacher training institutions... 135 12

Contents (cont.) Tables Page Chapter viii TEACHING FOREIGN LANGUAGES IN SCHOOLS FOR CHILDREN AND YOUTH...136 1/77/ Teaching foreign languages as mandatory subject... 136 2/78/ Teaching foreign languages as additional subject... 137 Chapter ix SCHOOLS FOR ADULTS... 139 1/79/ Lower secondary schools... 139 2/80/ Computers and books in libraries in lower secondary schools for adults... 139 3/81/ Upper secondary schools and supplementary upper secondary schools... 140 4/82/ Results of matura exam in upper secondary schools for adults...141 5/83/ School facilities, computers and the number of books in libraries in upper secondary schools... 142 6/84/ Students and graduates of vocational schools and specialised upper secondary schools for adults by age... 143 7/85/ Results of matura exam in upper secondary schools for adults... 143 8/86/ Students and graduates of basic vocational schools for adults by occupational groups in the school year 2010/2011... 144 9/87/ Students and graduates of technical upper secondary schools and supplementary technical upper secondary schools for adults by occupational groups in the school year 2010/2011... 146 10/88/ Teaching foreign languages as mandatory subject in schools for adults...147 Chapter x CHILD AND YOUTH CARE FACILITIES... 149 1/89/ Special education care centres, rehabilitation-education centres, youth education centres and youth sociotherapy centres... 149 2/90/ Children vacation care centres... 150 3/91/ Establishments of extracurricular education... 150 4/92/ School interest groups and participants of extra-curricular and additional classes in schools for children and youth in the school year 2010/2011... 150 5/93/ Day-care rooms and canteens in schools for children and youth by the type of school in the school year 2010/2011... 152 6/94/ Medical surgeries and psychological and pedagogical consultancies in schools for children and youth by the type of school in the school year 2010/2011... 153 7/95/ Dormitories of general and vocational schools... 154 Chapter xi TEACHERS...155 1/96/ Full-time and part-time teachers by the type of school... 155 2/97/ Teachers by the degree of professional promotion... 156 Chapter xii HIGHER EDUCATION INSTITUTIONS...157 1/98/ Higher education institutions... 157 2/99/ Students of higher education institutions by the system and type of institution... 157 13

Contents (cont.) Tables Page Chapter xii HIGHER EDUCATION INSTITUTIONS (cont.) 3/100/ Students of higher education institutions by an institution and a year of studies in the academic year 2010/2011... 158 4/101/ Students of higher education institutions by an institution in the academic year 2010/2011... 160 5/102/ Graduates of higher education institutions by the system and type of institution... 160 6/103/ Foreign students and graduates by the system of studies and type of institution... 161 7/104/ Disabled students and graduates in the academic year 2010/2011... 161 8/105/ Students receiving scholarships and subsistence allowances in 2010... 162 9/106/ Students receiving social scholarships and scholarships for academic and sports achievements in 2010... 163 10/107/ Post-graduate studies in the academic year 2010/2011... 164 11/108/ Ph.D. students in the academic year 2010/2011... 165 12/109/ Full-time and part-time academic teachers by type of institution in the academic year 2010/2011... 165 13/110/ Student dormitories and canteens by type of institution in 2010... 167 List of graphs 1. Schools for children and youth by type...28 2. Pupils in schools for children and youth...29 3. Pupils by the most popular fields of education in basic vocational schools... 31 4 Students of post-secondary schools by the most popular occupational groups in the school year 2010/2011... 32 5. Students of post-secondary schools in the school year 2010/2011 by the most popular fields of education... 33 6. Education in special schools...34 7. Participation in extra-curricular and additional classes in schools for children and youth in the school year 2010/2011... 37 8. The number of pupils per 1 computer in schools for children and youth....38 14

UWAGI METODYCZNE Wszystkie informacje zawarte w niniejszej publikacji, prezentowane są według stanu organizacyjnego ustroju szkolnego regulowanego przez przepisy ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. Nr 256 z 2004 r., poz. 2572 z późn. zm.) oraz zasad wdrażania nowego systemu edukacji, które reguluje ustawa z dnia 8 stycznia 1999 roku Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego (Dz. U. Nr 12, z 1999 r., poz. 96 z późn. zm.). Przedstawione dane pochodzą z Systemu Informacji Oświatowej wprowadzonego na mocy ustawy z dnia 19 lutego 2004 r. (Dz. U. z 2004 r., poz. 463 z późn. zm.). W wyniku wdrażania reformy systemu oświaty (po wprowadzeniu sześcioletniej szkoły podstawowej i trzyletniego gimnazjum) w drugim jej etapie od roku szkolnego 2002/2003 zaczęły funkcjonować szkoły ponadgimnazjalne: dwu-, trzyletnie zasadnicze szkoły zawodowe, trzyletnie licea ogólnokształcące, trzyletnie licea profilowane i czteroletnie technika. Kolejny etap wdrażania reformy systemu oświaty od roku szkolnego 2004/2005 wprowadził nowe typy szkół działające na podbudowie zasadniczych szkół zawodowych: dwuletnie uzupełniające licea ogólnokształcące i trzyletnie technika uzupełniające. Oprócz nich działają, do czasu zakończenia cyklu kształcenia, szkoły ponadpodstawowe dla dorosłych (obecnie wykazujące wyłącznie absolwentów). Edukacja W publikacji ujęto wszystkie szkoły objęte systemem oświaty. Prezentowane dane o szkołach, z wyjątkiem liczb dotyczących absolwentów, podane są według stanu na początek roku szkolnego (30 września). Dane o absolwentach dotyczą poprzedniego roku szkolnego. Przez szkołę rozumie się jednostkę edukacyjną powołaną - na podstawie aktu założycielskiego lub wpisu do ewidencji przez organ administracji rządowej, jednostkę samorządu terytorialnego, osobę prawną lub osobę fizyczną na podstawie przepisów ustawy o systemie oświaty. Szkoła prowadzi kształcenie określonego rodzaju i na określonym poziomie, posiada statut, nadany przez organ lub osobę prowadzącą szkołę, określający m.in. jej nazwę, typ, organ prowadzący oraz organizację wewnętrzną. Szkoły i placówki mogą być publiczne, niepubliczne o uprawnieniach szkoły publicznej i niepubliczne. Szkoła publiczna jest instytucją edukacyjną, powołaną na podstawie aktu założycielskiego przez organ administracji rządowej lub jednostkę samorządu terytorialnego (gminę, powiat, województwo) lub inną osobę prawną lub fizyczną. Zapewnia ona bezpłatne nauczanie i realizuje ustalone przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania programy nauczania, a także zasady oceniania i klasyfikacji uczniów. Szkoła niepubliczna jest instytucją edukacyjną prowadzoną przez osoby prawne lub osoby fizyczne na podstawie wpisu do ewidencji placówek i szkół niepublicznych, dokonanego w wydziale oświaty właściwej jednostki samorządu terytorialnego. Może ona uzyskać uprawnienia szkoły publicznej (co wyraża się m.in. prawem do nadawania świadectw i dyplomów państwowych), jeżeli realizuje minimum programowe oraz stosuje zasady klasyfikowania i promowania uczniów ustalone przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, umożliwiające uzyskanie świadectw lub dyplomów państwowych. Właściwi ministrowie i jednostki samorządu terytorialnego (gminnego, powiatowego i województwa) mogą zakładać i prowadzić tylko szkoły publiczne. Szkoły podstawowei gimnazja mogą być tylko publiczne lub niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych. Przez klasę rozumie się zespół uczniów uczących się według programu danego roku nauczania. Przy dużej liczbie uczniów w danej klasie dokonuje się podziału klasy na oddziały (np. VIa, VIb, VIc). Oddział w szkole jest podstawową jednostką organizacyjną szkoły. W szkole oddział stanowi grupa uczniów pobierających naukę w tej samej klasie. Dodatkowym wyróżnikiem oddziału może być specyficzny skład grupy uczniów (oddział specjalny, integracyjny, 15

UWAGI METODYCZNE ogólnodostępny) lub program nauczania (oddział dwujęzyczny, przysposabiający do pracy). W publikacji dane o liczbie oddziałów mogą się nieprecyzyjnie sumować ze względu na zastosowanie zaokrąglenia. Szkołą sportową jest szkoła, która realizuje program szkoły podstawowej, gimnazjum lub szkoły ponadgimnazjalnej dla młodzieży oraz prowadzi szkolenie sportowe w jednej lub kilku dyscyplinach sportu, w co najmniej dwóch oddziałach, liczących co najmniej 15 uczniów w oddziale, w co najmniej kolejnych trzech klasach danego typu szkoły. Obowiązkowy tygodniowy wymiar godzin zajęć sportowych wynosi co najmniej 10 godzin. Szkołą mistrzostwa sportowego jest szkoła, która realizuje program szkoły podstawowej, gimnazjum lub szkoły ponadgimnazjalnej dla młodzieży oraz prowadzi szkolenie sportowe w jednej lub kilku dyscyplinach sportu, w co najmniej jednym oddziale, co najmniej w kolejnych trzech klasach danego typu szkoły. Liczba uczniów w oddziale szkoły mistrzostwa sportowego jest uzależniona od możliwości zebrania uczniów o zbliżonym poziomie sportowym. Obowiązkowy tygodniowy wymiar godzin zajęć sportowych wynosi co najmniej 16 godzin. Przez pomieszczenie szkolne rozumie się pomieszczenie przeznaczone do realizacji programu nauczania w szkole. Do pomieszczeń szkolnych zalicza się sale lekcyjne, pracownie szkolne ( komputerowe i językowe), świetlice, sale gimnastyczne i pływalnię (basen). W tablicach dotyczących pomieszczeń szkolnych każdą salę lekcyjną, pracownię szkolną, salę gimnastyczną i pływalnię liczono jeden raz, niezależnie od parokrotnego ich wykorzystywania przez kilka szkół. Dotyczy to również wykorzystywanych w szkole komputerów i liczby książek w bibliotekach szkolnych. Przez salę lekcyjną rozumie się pomieszczenie przeznaczone do nauczania wielu przedmiotów, bez specjalnego wyposażenia w urządzenia i pomoce naukowe dla tych przedmiotów. Przez pracownię szkolną rozumie się pomieszczenie przystosowane do nauczania jednego przedmiotu (lub kilku przedmiotów pokrewnych), np. do nauczania fizyki, chemii, biologii, zajęć technicznych, wyposażone w odpowiednie instalacje, urządzenia i pomoce naukowe. Księgozbiór w bibliotekach obejmuje wydawnictwa nieperiodyczne (książki i broszury) i wydawnictwa periodyczne (gazety i czasopisma). Jednostką obliczeniową księgozbioru jest wolumin, czyli tom (zawartość jednej okładki) zarejestrowany w księdze inwentarzowej. W przypadku periodyków za wolumin uważa się zbiór (zazwyczaj roczny) numerów jednego tytułu gazety lub czasopisma stanowiący jedną pozycję inwentarzową. W statystyce edukacji gromadzona jest informacja o liczbie książek w woluminach (tomach) w bibliotece szkolnej. Absolwenci są to osoby, które ukończyły klasę programowo najwyższą w danym typie szkoły i otrzymały świadectwo ukończenia tej szkoły. W publikacji podano dane o absolwentach szkół podstawowych, gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych: liceów ogólnokształcących i uzupełniających liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych, techników i techników uzupełniających, szkół specjalnych oraz zasadniczych szkół zawodowych, jak również szkół policealnych. Uczniowie i absolwenci szkół zawodowych sklasyfikowani zostali według grup kierunków kształcenia zgodnie z Międzynarodową Standardową Klasyfikacją Edukacji ISCED 1997 (International Standard Classification of Education). W publikacji przyjęto podział szkół na szkoły oraz szkoły dla dorosłych, w których stosuje się odrębną organizację kształcenia jak również wyodrębniono dane dla szkół specjalnych. Do szkół dla dorosłych przyjmowane są osoby w wieku 18 lat i więcej (a także kończące 18 lat w roku kalendarzowym, w którym przyjmowane są do szkoły). W Polsce nauka jest obowiązkowa do ukończenia 18 roku życia. Obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat (i nie odroczono mu rozpoczęcia spełniania obowiązku szkolnego) i trwa do ukończenia gimnazjum, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18 roku życia. Ponadto od roku szkolnego 2004/2005 dzieci sześcioletnie mają 16

obowiązek uczęszczać do oddziałów zerowych przygotowujących do nauki szkolnej, w ramach szkół podstawowych lub przedszkoli. Po ukończenia gimnazjum obowiązek nauki spełnia się przez uczęszczanie do publicznej lub niepublicznej szkoły ponadgimnazjalnej lub uczęszczanie na zajęcia realizowane w formach pozaszkolnych w akredytowanych placówkach publicznych i niepublicznych, lub uczęszczanie na zajęcia realizowane w ramach działalności oświatowej prowadzonej przez osoby prawne i fizyczne, albo realizowanie, zgodnie z odrębnymi przepisami, przygotowania zawodowego u pracodawcy. Wychowanie przedszkolne Placówki wychowania przedszkolnego są to placówki przeznaczone dla dzieci w wieku od lat 3 do rozpoczęcia przez nie nauki w szkole podstawowej, zapewniające dzieciom opiekę oraz mające na celu przygotowanie ich do nauki w szkole. Do placówek wychowania przedszkolnego zaliczono: przedszkola, oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych, a od roku szkolnego 2008/2009 również zespoły wychowania przedszkolnego i punkty przedszkolne zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 stycznia 2008 r. (Dz. U. Nr 7, poz. 38). Do roku szkolnego 2003/2004 dziecko w wieku 6 lat miało prawo do rocznego przygotowania przedszkolnego. Z dniem 1 września 2004 r. wprowadzono obowiązek odbycia rocznego przygotowania przedszkolnego przez dzieci w wieku 6 lat w przedszkolu albo w oddziale przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej. Obowiązek ten rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 6 lat. Przedszkola specjalne organizowane są dla dzieci: z wadami wzroku, z wadami słuchu, z niepełnosprawnością ruchową, przewlekle chorych, z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym i z niepełnosprawnością sprzężoną. Przedszkole specjalne może być placówką samodzielną bądź organizacyjnie związaną ze szkołą podstawową specjalną, specjalnym ośrodkiem szkolno-wychowawczym lub zakładem opieki zdrowotnej. Do zbiorowości dzieci korzystających z posiłków zalicza się dzieci spożywające pełne śniadanie, obiad bądź podwieczorek, natomiast nie zalicza się dzieci korzystających tylko ze szklanki mleka lub innego napoju oraz spożywających kanapki przygotowane w domu itp. Podana w tablicach liczba miejsc w przedszkolu odpowiada liczbie zadeklarowanych miejsc w arkuszu organizacyjnym placówki. UWAGI METODYCZNE Szkoły 1. Szkoły podstawowe, do których zaliczono: szkoły podstawowe, szkoły filialne, szkoły podstawowe sportowe i szkoły podstawowe mistrzostwa sportowego, ogólnokształcące szkoły artystyczne niedające uprawnień zawodowych oraz szkoły specjalne - są to szkoły sześcioletnie, w których w ostatnim roku nauki przeprowadza się obowiązkowy sprawdzian (weryfikujący opanowanie przez ucznia umiejętności określonych w standardach wymagań dotyczących czytania, pisania, rozumowania, korzystania z informacji i wykorzystania wiedzy w praktyce), uprawniający do dalszego kształcenia w gimnazjum. Struktura organizacyjna tych szkół obejmuje klasy I VI, w których nauka jest obowiązkowa. W dziale dotyczącym szkół podstawowych nie uwzględniono edukacji przedszkolnej realizowanej w przedszkolach i oddziałach przedszkolnych dla dzieci 6-letnich, a zamieszczono ją w dziale dotyczącym wychowania przedszkolnego. Szkoły filialne stanowią element sieci szkolnictwa podstawowego. Podporządkowane są szkołom podstawowym. Szkoły filialne mogą być organizowane z klasami: I-VI, I-V, I-IV, I-III. Filia jest jednostką organizacyjną prowadzącą działalność edukacyjną, podporządkowaną jednostce macierzystej. Filie mogą tworzyć tylko takie jednostki, dla których 17

UWAGI METODYCZNE możliwość taka została przewidziana w ustawie lub przepisach wykonawczych do ustawy o systemie oświaty (np. szkoły podstawowe art. 61 ust. 2 ustawy). Szkoły artystyczne niedające uprawnień zawodowych (I stopnia), jako szkoły realizujące pierwszy etap kształcenia artystycznego, którego ukończenie nie daje zawodu, zaprezentowane zostały oddzielnie poza szkolnictwem zawodowym. Szkoły artystyczne ogólnokształcące niedające uprawnień zawodowych realizujące jednocześnie program szkoły podstawowej (sześcioletnie szkoły muzyczne), wyodrębnione zostały w dziale dotyczącym szkolnictwa podstawowego. 2. Gimnazja, do których zaliczono: gimnazja, gimnazja dwujęzyczne, gimnazja sportowe i gimnazja mistrzostwa sportowego, gimnazja specjalne oraz gimnazja z oddziałami przysposabiającymi do pracy są to szkoły trzyletnie, organizowane na podbudowie programowej VI klasy szkoły podstawowej. W ostatnim roku nauki przeprowadza się egzamin zewnętrzny. Pozytywny wynik tego egzaminu daje możliwość dalszego kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych. Struktura organizacyjna gimnazjum obejmuje klasy I III. Nauka w gimnazjum jest obowiązkowa. 3. Szkoły ponadgimnazjalne dla młodzieży rozpoczęły działalność w roku szkolnym 2002/2003 w ramach wdrażania II etapu reformy ustroju szkolnego. Są to: dwu- i trzyletnie zasadnicze szkoły zawodowe, trzyletnie licea ogólnokształcące, trzyletnie licea profilowane i czteroletnie technika (na podbudowie programowej gimnazjum). Do szkół tych zalicza się również umownie szkoły artystyczne dające uprawnienia zawodowe (w publikacji prezentowane są oddzielnie). W roku szkolnym 2004/2005 zaczęły funkcjonować nowe typy szkół ponadgimnazjalnych: dwuletnie uzupełniające licea ogólnokształcące i trzyletnie technika uzupełniające (na podbudowie programowej zasadniczej szkoły zawodowej) oraz trzyletnie specjalne szkoły przysposabiające do pracy. Do szkół ponadgimnazjalnych zalicza się również szkoły policealne. Informacje o nich prezentowane są w odrębnym dziale. Specjalne szkoły przysposabiające do pracy są to szkoły trzyletnie działające na podbudowie programowej gimnazjum. Po zakończeniu nauki uczeń otrzymuje świadectwo potwierdzające przysposobienie do pracy. Jest to typ szkoły, której ukończenie nie przewiduje dalszego kontynuowania nauki. Zasadnicze szkoły zawodowe są to szkoły dające wykształcenie zasadnicze zawodowe, umożliwiają uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminu, a także dalsze kształcenie w uzupełniających liceach ogólnokształcących lub technikach uzupełniających. Do szkoły tej przyjmowani są absolwenci gimnazjum. Nauka trwa od 2 do 3 lat. Licea ogólnokształcące są szkołami, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego. Nauka trwa 3 lata, a w szkołach dwujęzycznych (oddziałach dwujęzycznych) z klasą wstępną 4 lata. Absolwenci liceów ogólnokształcących po ukończeniu klasy programowo najwyższej uzyskują wykształcenie średnie, co daje im możliwość ubiegania się o przyjęcie do szkół policealnych. Po zdaniu egzaminu maturalnego uzyskują prawo do ubiegania się o przyjęcie na studia wyższe. Uzupełniające licea ogólnokształcące są szkołami działającymi od roku szkolnego 2004/2005 na podbudowie programowej zasadniczej szkoły zawodowej. Nauka trwa 2 lata a absolwenci klasy programowo najwyższej uzyskują wykształcenie średnie. Ukończenie szkoły umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego. Licea profilowane są trzyletnimi szkołami kształcącymi w profilach kształcenia ogólnozawodowego, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego. Podstawy programowe zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w poszczególnych profilach kształcenia ogólnozawodowego w liceach profilowanych (Dz.U. z 2002 r. Nr 50, poz 451 z późn. zm.). Profile kształcenia w liceach profilowanych opracowano na podstawie załącznika do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2007 r. w sprawie Klasyfikacji Zawodów Szkolnictwa Zawodowego (Dz.U. z 2007 r. Nr 124, poz. 860). Uczniowie w liceach profilowanych kształcili się w 15 profilach: chemiczne badanie środowiska ekonomiczno-administracyjny 18

elektroniczny elektrotechniczny kreowanie ubiorów kształtowanie środowiska leśnictwo i technologia drewna mechaniczne techniki wytwarzania mechatroniczny rolniczo-spożywczy rzemiosło artystyczne i użytkowe w metalu socjalny transportowo-spedycyjny usługowo-gospodarczy zarządzanie informacją Technika są szkołami czteroletnimi, których ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminu. Kształcenie zawodowe odbywa się w zawodach określonych Klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego została opracowana na podstawie załącznika do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2007 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U. z 2007 r. Nr 124, poz. 860, oraz rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 16 lipca 2008 r - Dz.U. z dnia 7 sierpnia 2008 r.). Absolwenci techników uzyskują wykształcenie średnie, a także mają możliwość uzyskania świadectwa dojrzałości, po zdaniu egzaminu maturalnego. Technika uzupełniające są szkołami działającymi od roku szkolnego 2004/2005 na podbudowie programowej zasadniczej szkoły zawodowej. Nauka trwa trzy lata, a ukończenie tego typu szkoły umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe oraz po przystąpieniu do egzaminu maturalnego, świadectwa dojrzałości Ogólnokształcące szkoły artystyczne dające uprawnienia zawodowe, umożliwiające uzyskanie średniego wykształcenia zawodowego oraz średniego wykształcenia ogólnego, do których zalicza się: sześcioletnie ogólnokształcące szkoły muzyczne II stopnia, sześcioletnie ogólnokształcące szkoły sztuk pięknych, czteroletnie licea plastyczne oraz dziewięcioletnie ogólnokształcące szkoły baletowe. Absolwenci ogólnokształcących szkół artystycznych mają możliwość przystąpienia do egzaminu maturalnego, po zdaniu którego otrzymują świadectwo dojrzałości. Po ukończeniu szkoły dającej wykształcenie w zawodzie uczeń otrzymuje dyplom ukończenia szkoły potwierdzający uzyskanie tytułu zawodowego. UWAGI METODYCZNE Szkoły policealne są szkołami organizowanymi na podbudowie programowej szkoły ponadgimnazjalnej, umożliwiającymi uzupełnienie wykształcenia ogólnego o kwalifikacje zawodowe na poziomie średnim technicznym lub równorzędnym. Szkoły te przygotowują absolwentów liceów ogólnokształcących oraz liceów profilowanych do pracy zawodowej w zawodach robotniczych lub nierobotniczych. Nauka w szkołach policealnych trwa nie więcej niż 2,5 roku. Absolwenci otrzymują dyplom, który określa kwalifikacje zawodowe na poziomie technika lub robotnika wykwalifikowanego. Do szkół policealnych zaliczono policealne szkoły zawodowe, kolegia pracowników służb społecznych oraz zakłady kształcenia nauczycieli: nauczycielskie kolegia języków obcych oraz kolegia nauczycielskie. Wyróżnia się szkoły policealne dla młodzieży, specjalne i dla dorosłych. Kolegia nauczycielskie mają na celu teoretyczne i praktyczne przygotowanie słuchaczy do wykonywania zadań nauczycieli przedszkoli, szkół podstawowych oraz innych placówek oświatowo-wychowawczych i opiekuńczo-wychowawczych. Kolegia organizowane są jako placówki prowadzone przez samorządy województw, organizacje społeczne, osoby fizyczne itp. lub w ramach organizacyjnych szkoły wyższej. Nauka trwa 3 lata. 19

UWAGI METODYCZNE Kształcenie specjalne Nauczycielskie kolegia języków obcych kształcą kandydatów do zawodu nauczyciela, a ich absolwent uzyskuje kwalifikacje do nauczania języka obcego w szkołach podstawowych, gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych. Nauka w kolegium trwa 3 lata i jest prowadzona w systemie dziennym, wieczorowym lub zaocznym. Słuchacz kolegium może uzyskać tytuł zawodowy licencjata oraz odbywać uzupełniające studia magisterskie na zasadach określonych w porozumieniu o opiece naukowo-dydaktycznej. Kształcenie specjalne organizowane jest ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, dla młodzieży niepełnosprawnej. Może być realizowane w systemie szkolnym lub w formie indywidualnej. Kształcenie specjalne (na poziomie szkoły podstawowej, gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalnej) odbywa się w funkcjonujących samodzielnie szkołach specjalnych lub w szkołach ogólnodostępnych, w których tworzone są oddziały specjalne, integracyjne, ogólnodostępne, klasy terapeutyczne i wyrównawcze oraz w specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych, innych placówkach oświatowo-wychowawczych lub zakładach opieki zdrowotnej. Dane o szkołach specjalnych podano w tablicach w działach odpowiadających właściwym poziomom kształcenia. Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi realizują naukę w jednej z przewidzianych form organizacyjnych kształcenia specjalnego na podstawie orzeczenia publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej ( publicznej poradni specjalistycznej) o potrzebie kształcenia specjalnego lub indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży. Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze organizuje się dla uczniów, którzy mają znaczne trudności w uzyskaniu osiągnięć z zakresu określonych zajęć edukacyjnych, wynikających z podstawy programowej dla danego etapu edukacyjnego. Zajęcia prowadzone są przez nauczyciela właściwych zajęć edukacyjnych. Liczba uczestników zajęć wynosi od 4 do 8 uczniów. Zajęcia specjalistyczne organizowane dla uczniów mających trudności w nauce oraz wymagających wspomagania rozwoju (z zaburzeniami rozwojowymi). W zakresie zajęć specjalistycznych prowadzone są zajęcia korekcyjno-kompensacyjne, logopedyczne, socjoterapeutyczne oraz inne zajęcia o charakterze terapeutycznym. W uzasadnionych przypadkach, za zgodą organu prowadzącego szkołę, zajęcia specjalistyczne mogą być prowadzone indywidualnie. Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne organizuje się dla uczniów, u których stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające uzyskanie osiągnięć wynikających z podstawy programowej dla danego etapu edukacyjnego; zajęcia prowadzą nauczyciele posiadający przygotowanie w zakresie terapii pedagogicznej; liczba uczestników zajęć wynosi od 2 do 5 uczniów. Zajęcia logopedyczne organizuje się dla uczniów z zaburzeniami mowy, które powodują zakłócenia komunikacji językowej oraz utrudniają naukę; zajęcia prowadzą nauczyciele posiadający przygotowanie w zakresie logopedii lub logopedii szkolnej; liczba uczestników zajęć wynosi od 2 do 4 uczniów. Zajęcia socjoterapeutyczne oraz zajęcia o charakterze terapeutycznym organizuje się dla uczniów z dysfunkcjami i zaburzeniami utrudniającymi funkcjonowanie społeczne; zajęcia prowadzą nauczyciele posiadający przygotowanie w zakresie pracy o charakterze terapeutycznym lub socjoterapii; liczba uczestników zajęć wynosi od 3 do 10 uczniów. Szkoły podstawowe specjalne i gimnazja specjalne prowadzą kształcenie dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, niepełnosprawnych. W ogólnodostępnych szkołach podstawowych i gimnazjach organizowane są oddziały specjalne przeznaczone dla dzieci niepełnosprawnych ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Oddziały specjalne, jak również klasy ogólnodostępne, integracyjne, terapeutyczne i wyrównawcze, stanowią organizacyjną część szkoły i podlegają dyrektorowi szkoły. Szkoły podstawowe i gimnazja specjalne mogą być organizowane także w specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych, domach pomocy społecznej, przy placówkach interwencyjnych, placówkach wsparcia dziennego lub zakładach opieki zdrowotnej. 20

Szkoły podstawowe przy placówkach interwencyjnych są przeznaczone w wieku od 7 do 18 lat pozbawionych opieki rodzicielskiej. Zapewniają doraźną i okresową opiekę oraz naukę dzieciom opuszczonym i osieroconym bądź wymagającym odizolowania od dotychczasowego środowiska. Specjalne szkoły przysposabiające do pracy są szkołami, do których uczęszczać mogą absolwenci gimnazjów, działającymi od roku szkolnego 2004/2005. Przeznaczone są dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi. Ukończenie tego typu szkoły umożliwia uzyskanie świadectwa potwierdzającego przysposobienie do pracy. Specjalne licea ogólnokształcące ( uzupełniające) są szkołami ogólnokształcącymi, organizowanymi dla młodzieży wymagającej stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy. Licea ogólnokształcące specjalne realizują obowiązujące dla liceum plany i programy nauczania, a ponadto cele rewalidacyjne, rehabilitacyjne i resocjalizacyjne. Specjalne szkoły zawodowe i ogólnozawodowe dostosowane są programowo i organizacyjnie do potrzeb i możliwości psychofizycznych młodzieży niepełnosprawnej. Ich zadaniem jest przygotowanie młodzieży do pracy w określonych zawodach. Nauka trwa, w zależności od typu szkoły, od 2 do 5 lat. UWAGI METODYCZNE Szkoły dla dorosłych Szkoły dla dorosłych to szkoły, w których stosuje się odrębną organizację kształcenia, do których przyjmowane są osoby mające 18 lat i więcej (a także kończące 18 lat w roku kalendarzowym, w którym przyjmowane są do szkoły) i do których zaliczono szkoły podstawowe (VI klasa), gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne - zasadnicze szkoły zawodowe, licea ogólnokształcące, licea profilowane, technika, uzupełniające licea ogólnokształcące i technika uzupełniające, łącznie ze szkołami (oddziałami) ponadpodstawowymi działającymi do zakończenia ich cyklu kształcenia. O przyjęcie: na semestr pierwszy klasy szóstej szkoły podstawowej ubiegać się mogą kandydaci, którzy ukończyli klasę piątą szkoły podstawowej, natomiast na semestr pierwszy gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalnej lub szkoły ponadpodstawowej mogą ubiegać się absolwenci szkół, których ukończenie daje możliwość podjęcia nauki w danej szkole. Licea ogólnokształcące dla dorosłych są szkołami ogólnokształcącymi organizowanymi na podbudowie programowej ośmioletniej szkoły podstawowej lub równorzędnej (4-letnia), ponadpodstawowej szkoły zasadniczej (3-letnia), gimnazjum (3 letnia) i ponadgimnazjalnej zasadniczej szkoły zawodowej (2 letnia). Absolwenci, po ukończeniu klasy programowo najwyższej uzyskują świadectwo ukończenia szkoły i mogą ubiegać się o przyjęcie do szkoły policealnej lub przystąpić do egzaminu dojrzałości na ogólnie przyjętych zasadach. Technika i licea przeznaczone dla dorosłych umożliwiają uzyskanie tytułu technika oraz średniego wykształcenia ogólnego. W zależności od podbudowy programowej nauka trwa: od 1,5 roku do 5 lat dla osób po szkole podstawowej bądź od 1 roku do 4 lat dla osób po szkole zasadniczej, w technikach uzupełniających po zasadniczej szkole zawodowej 3 lata. Nauczyciele Dane dotyczące nauczycieli zawierają informacje o liczbie etatów nauczycieli realizujących obowiązkowe zajęcia edukacyjne, w podziale na zatrudnionych w pełnym oraz niepełnym wymiarze czasu pracy. Wskazania w zakresie liczby etatów nauczycieli mogą się nie sumować ze względu na zaokrąglenia wartości ułamkowych. W zestawieniach pominięto nauczycieli zatrudnionych, ale z różnych przyczyn nie realizujących obowiązków oraz nauczycieli pełniących wyłącznie obowiązki niezwiązane z realizacją obowiązkowych zajęć edukacyjnych. Status osoby zatrudnionej w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy przypisano wszystkim nauczycielom, niezależnie od formy zatrudnienia (np. zatrudnionych na umowę zlecenie lub umowę o dzieło). 21