Wideokonferencja Temat: Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru Częstochowa 30.09.2013r. mgr inż. Jerzy Trzos mgr inż. Marek Żyłka
Podstawowe pojęcia Zawód to zbiór zadań zawodowych wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wymagających od pracownika odpowiednich kwalifikacji. Zawód zdefiniowany został, jako zbiór zadań (zespół czynności) wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami przez poszczególne osoby i wymagających odpowiednich kwalifikacji (wiedzy i umiejętności), zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu stanowi źródło dochodów. Zawód może dzielić się na specjalności. Specjalność jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera część czynności o podobnym charakterze (związanych z wykonywaną funkcją lub przedmiotem pracy), wymagających pogłębionej lub dodatkowej wiedzy i umiejętności, zdobytych w wyniku dodatkowego szkolenia lub praktyki". (Rozporządzenie MPiPS z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz jej stosowania (Dz. U. z 2010 r. Nr 82 poz. 537), s. 6974.))
Podstawowe pojęcia Rodzaje klasyfikacji zawodów. W Polsce istnieją dwie formalne klasyfikacje zawodów: na potrzeby rynku pracy - 2366 zawodów i specjalności (do 12 listopada 2012 r było ich 2360)., szkolnictwa zawodowego - 200 zawodów (do 15 grudnia 2011 r było ich 213). Nowa klasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowego - kształcenie w 200 zawodach - (23 zawody trzykwalifikacyjne, 72 zawody dwukwalifikacyjne, 98 zawodów jednokwalifikacyjnych )
Nowa klasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowego Wdrożenie nowej podstawy programowej kształcenia w zawodach 193 zawody w jednym akcie prawnym dotyczy kształcenia w szkołach i w formach pozaszkolnych podstawa jako standard wymagań egzaminacyjnych Modernizacja systemu egzaminów zewnętrznych nowa filozofia egzaminu zawodowego otwarcie systemu egzaminów zewnętrznych na efekty uczenia się pozaformalnego i nieformalnego (egzamin eksternistyczny zawodowy) Wdrożenie nowego modelu kształcenia zawodowego opartego na elastycznych ścieżkach uczenia się wprowadzenie kwalifikacyjnych kursów zawodowych włączenie szkół zawodowych w system kształcenia ustawicznego Stworzenie możliwości lepszej współpracy szkół zawodowych i pracodawców Promocja kształcenia zawodowego i współpracy z pracodawcami
Podstawowe pojęcia Klasyfikacja zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy Klasyfikacja zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (KZiS) oraz jej stosowania została określona w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. (Dz.U z 2010 r. nr 82, poz 537)
Podstawowe pojęcia Klasyfikacja zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy jest pięciostopniowym, hierarchicznie usystematyzowanym zbiorem zawodów i specjalności występujących na rynku pracy. Grupuje poszczególne zawody (specjalności) w coraz bardziej zagregowane grupy oraz ustala ich symbole i nazwy.
Podstawowe pojęcia Klasyfikacja zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy służy ujednoliceniu nazewnictwa zawodów i specjalności występujących na rynku pracy oraz racjonalnemu planowaniu obsługi rynku pracy i określaniu jego struktury zawodowej" (Rozporządzenie MPiPS, op. cit., s. 6974). Zgodnie z treścią 2 rozporządzenia klasyfikacja jest stosowana w zakresie: 1) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego; 2) szkolenia zawodowego; 3) gromadzenia danych do określania polityki zatrudnienia i kształcenia ustawicznego; 4) prowadzenia badań, analiz, prognoz i innych opracowań dotyczących rynku pracy" (Rozporządzenie MPiPS, op. cit., s. 6906).
Podstawowe pojęcia Kwalifikacje zawodowe rozumiane są układy wiedzy i umiejętności wymagane do realizacji składowych zadań zawodowych ( S. M. Kwiatkowski, I. Woźniak Krajowe standardy kwalifikacji zawodowych. Projektowanie i stosowanie" MGiPS, Warszawa 2003, s. 9 ). Klasyfikacja została opracowana na podstawie Międzynarodowego Standardu Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 w oparciu o Międzynarodową Standardową Klasyfikację Kształcenia (International Standard Classification of Education, w skrócie ISCED). Została opracowana przez UNESCO na początku lat siedemdziesiątych. Najnowsza klasyfikacja, znana pod nazwą ISCED 1997 została zaaprobowana przez Konferencję Ogólną UNESCO na jej 29 sesji w listopadzie 1997 r. Przygotował ją zespół zadaniowy powołany do tego celu przez Dyrektora Generalnego i jest rezultatem rozległych konsultacji przeprowadzanych na całym świecie. Obejmuje dwie zmienne klasyfikacji: poziomy i dziedziny kształcenia. Dla celów klasyfikacji istotne są dwa aspekty kwalifikacji: poziom kwalifikacji, specjalizacja kwalifikacji.
Podstawowe pojęcia Poziom kwalifikacji - funkcja kompleksowości i zakresu umiejętności (kompleksowość umiejętności traktując jako czynnik ważniejszy), wynikających ze złożoności oraz zakresu zadań i obowiązków" (Rozporządzenie MPiPS, op.cit., s.6974-6975). Specjalizację kwalifikacji to rodzaj koniecznej wiedzy czy umiejętność posługiwania się określonymi urządzeniami i narzędziami lub przez rodzaj stosowanych materiałów czy produkowanych wyrobów albo rodzaj świadczonych usług" (Rozporządzenie MPiPS, op.cit., s. 6975).
Poziomy kwalifikacji CZWARTY POZIOM KWALIFIKACJI (odniesiono do piątego poziomu ISCED) uzyskane na studiach: zawodowych, magisterskich i podyplomowych oraz odniesione do szóstego poziomu ISCED uzyskane na studiach doktoranckich TRZECI POZIOM KWALIFIKACJI (odniesiono do pierwszego poziomu wykształcenia ISCED) uzyskanego w szkole policealnej oraz do 3 poziomu wykształcenia ISCED uzyskanego w technikum DRUGI POZIOM KWALIFIKACJI (odniesiono do drugiego poziomu wykształcenia ISCED) Odniesiono do pierwszego poziomu wykształcenia ISCED uzyskanego w gimnazjum oraz do 3 poziomu wykształcenia ISCED uzyskanego w liceum ogólnokształcącym, liceum profilowanym i zasadniczej szkole zawodowej PIERWSZY POZIOM KWALIFIKACJI (oznaczający kwalifikacje elementarne) Odniesiono do pierwszego poziomu wykształcenia ISCED uzyskanego w szkole podstawowej Rysunek 4. Poziomy kwalifikacji odniesione do poziomów wykształcenia określonych w Międzynarodowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych (ISCED 97) zdefiniowane w rozporządzeniu MPiPS w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz jej stosowania.
Rysunek A Rysunek B
Kwalifikacje po europejsku Krajowe Ramy Kwalifikacji Projekt systemowy pt. "Opracowanie założeń merytorycznych i instytucjonalnych wdrażania Krajowych Ram Kwalifikacji oraz Krajowego Rejestru Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie" realizowany jest przez Instytut Badań Edukacyjnych w okresie od lipca 2010 do końca 2013 r. w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Ramy kwalifikacji Polska Rama Kwalifikacji (film animowany o Polskiej Ramie Kwalifikacji)
Polska Rama Kwalifikacji Edukacja nowych możliwości - film
Przygotowanie modułowej oferty programowej przez szkołę Podniesienie jakości kształcenia Zaplanowane efekty reformy kształcenia zawodowego Poprawa konkurencyjności i umocnienie pozycji na rynku usług edukacyjnych Wprowadzenie atrakcyjnej oferty edukacyjnej skorelowanej z potrzebami rynku pracy, EQF/NQF, PP Przygotuje absolwentów do mobilności na krajowym i europejskim rynku pracy (ECVET, Europass) 21
Nowa model szkoły zawodowej z uwzględnieniem Polskiej Ramy Kwalifikacji i strategii LLL Strategia uczenia się przez całe życie (LLL) Szkołą pozytywnego wyboru Szkoła zawodowa Szkołą innowacyjnej wiedzy Szkołą praktycznych umiejętności Szkołą kształtowania kompetencji
Koncepcja kształcenia zawodowego na podstawie modułowych programów nauczania Warunek tworzenia właściwej oferty kształcenia zawodowego to: obserwacja, monitorowanie, diagnozowanie i prognozy rynku pracy Rynek Globalny Rynek Europejski Rynek Krajowy Rynek Regionalny Rynek lokalny
Prognoza demograficzna GUS Liczba młodzieży w wieku 16-18
W ROKU SZKOLNYM 2013/2014
PODSTAWOWE KIERUNKI REALIZACJI POLITYKI OŚWIATOWEJ PAŃSTWA W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 1) Wspieranie rozwoju dziecka młodszego w związku z obniżeniem wieku realizacji obowiązku szkolnego 2) Podniesienie jakości kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych 3) Działania szkoły na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa uczniów 4) Kształcenie uczniów niepełnosprawnych w szkołach ogólnodostępnych
Polityka Oświatowa Państwa jest realizowana poprzez reformę szkolnictwa zawodowego Założenia reformy wdrażanej od 1 września 2012: modyfikacja struktury szkolnictwa zawodowego nowelizacja klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego przygotowanie kompleksowej obudowy programowej kształcenia zawodowego (nowa podstawa programowa kształcenia w zawodach, przykładowe szkolne plany i programy nauczania) modernizacja systemu egzaminów zewnętrznych wprowadzenie nowych pozaszkolnych form kształcenia ustawicznego rozwój współpracy z pracodawcami zmiana wizerunku szkolnictwa zawodowego
Nowa struktura szkolnictwa zawodowego i edukacji ustawicznej elastyczne ścieżki kształcenia w zawodzie Od 1 września 2012 r. w systemie szkolnym funkcjonują: szkoły prowadzące kształcenie zawodowe: trzyletnia zasadnicza szkoła zawodowa czteroletnie technikum szkoła policealna szkoły ogólnokształcące dla dorosłych: szkoła podstawowa dla dorosłych (szósta klasa) trzyletnie gimnazjum dla dorosłych trzyletnie liceum ogólnokształcące dla dorosłych Osoby dorosłe mają możliwość połączenia zdobywania wykształcenia ogólnego z nabywaniem kwalifikacji zawodowych w systemie pozaszkolnym (w tym zwłaszcza na kwalifikacyjnych kursach zawodowych)
Schemat struktury szkolnictwa zawodowego w Polsce
Nowe formy działania na rzecz poprawy jakości i efektywności kształcenia zawodowego 1. Nowe elastyczne formy kształcenia dorosłych 2. Rozwój technologii informacyjnokomunikacyjnych i multimediów (kształcenie na odległość) 3. Tworzenie centrów kształcenia zawodowego i ustawicznego 31
Działania na rzecz poprawy jakości i efektywności kształcenia zawodowego 1. Wdrożenie nowych elastycznych form kształcenia ogólnego i zawodowego dorosłych Rozwój nowych form organizacyjnych w kształceniu dorosłych Poszerzenie oferty kursów zawodowych dla osób dorosłych realizowanych we współpracy z pracodawcami, 2. Rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnych i multimediów (kształcenie na odległość) Opracowanie multimedialnych materiałów dydaktycznych do kształcenia zawodowego, 3. Tworzenie centrów kształcenia zawodowego i ustawicznego Tworzenie i rozwój ukierunkowanych branżowo centrów kształcenia zawodowego i ustawicznego,
Nowe elastyczne formy kształcenia ogólnego i zawodowego dorosłych
Kwalifikacyjny kurs zawodowy jako elastyczna forma zdobywania nowych kwalifikacji to kurs, którego program nauczania uwzględnia podstawę programową kształcenia w zawodach, w zakresie jednej kwalifikacji, którego ukończenie umożliwia przystąpienie do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie w zakresie tej kwalifikacji. Kwalifikacyjne kursy mogą organizować szkoły (w zawodach, których kształcą), placówki oraz instytucje rynku pracy.
Kto może być uczestnikiem kwalifikacyjnego kursu zawodowego absolwenci wszystkich typów szkół - od 7/8-klasowych szkół podstawowych, gimnazjów, poprzez wszystkie typy szkół ponadgimnazjalnych, po szkoły policealne, absolwenci studiów wyższych, dla których zdobyty zawód nie daje miejsca na rynku pracy, ludzie bardzo dorośli, którzy zapomnieli, kiedy chodzili do szkoły, pracują od wielu lat w danym zawodzie, ale chcą nabyć wiedzę i umiejętności zawodowe wymagane przez pracodawcę często niedostępne w szkole przed wieloma laty, aktualni słuchacze liceów ogólnokształcących dla dorosłych, którzy znajdą czas na równoległe zdobywanie kwalifikacji zawodowych.
Przykłady: Kto może być uczestnikiem kwalifikacyjnego kursu zawodowego magister pedagogiki, który zechce zostać wykwalifikowanym technikiem informatykiem może zdobyć niezbędne przygotowanie zawodowe, potwierdzone dyplomem bez konieczności zapisywania się do szkoły dla dorosłych albo zdawania egzaminów eksternistycznych; niepełnoletni absolwent gimnazjum, który ze względu na sytuację życiową lub stan zdrowia został przyjęty do liceum ogólnokształcącego dla dorosłych.
Akty prawne zawiązane ze reformą szkolnictwa zawodowego Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach
Akty prawne dotyczące programów nauczania. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U.2012.poz.977) http://www.abc.com.pl/du-akt/-/akt/dz-u-2012-977 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników. (Dz.U.2012.poz. 752) http://www.abc.com.pl/du-akt/-/akt/dz-u-2012-752
Przygotowanie modułowej oferty programowej przez szkołę Dokumenty powiązane z kształceniem zawodowym PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU Podstawa programowa kształcenia w zawodzie Plan nauczania dla zawodu Programy nauczania w układzie: Przedmiotowym Modułowym Standard wymagań egzaminacyjnych Ramowy plan nauczania dla szkoły zawodowej Szczegółowe cele kształcenia Materiał nauczania Wskazówki metodyczne dotyczące realizacji programu Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Dyplom potwierdzający kwalifikacje w zawodzie Suplement Europass do dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe
Współpraca szkół z pracodawcami Szkoła zawodowa + pracodawcy = partnerzy w przygotowaniu absolwenta do rynku pracy Uczniowie: możliwość praktycznego zapoznania się z nowoczesnymi metodami zarządzania i rzeczywistymi warunkami pracy, organizacji pracy, stosowaniem i wykorzystaniem nowoczesnych technologii. Nauczyciele: możliwość aktualizacji wiedzy teoretycznej i praktycznej.
Współpraca szkół z pracodawcami (oczekiwania) Pomoc wzbogacaniu środków dydaktycznych szkół poprzez: - przesyłanie materiałów dotyczących wprowadzanych innowacji oraz oferowanych produktów, - udostępnianie swoich produktów szkołom i placówkom kształcenia praktycznego do wykorzystania podczas zajęć praktycznych, - włączenie się w pozaszkolne formy kształcenia prowadzone dla uczniów ostatnich klas szkół kształcących zawodowo, przygotowujące do poszukiwania i podjęcia pracy,
Zmiany w prawie oświatowym
NOWE STANDARDY KSZTAŁCENIA NAUCZYCIELI (obowiązują od 21 lutego 2012 r.) 1. Rozporządzenie Ministra i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012 roku w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela Dz.U. z 2012 r. poz.131 2. Zgodnie z ostatnią nowelizacją ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym odstąpiono od kształcenia dwuspecjalnościowego, obowiązkowego dotychczas na studiach pierwszego stopnia. Przygotowanie zawodowe (nauczycielskie) ma charakter modułowy i jego realizacja będzie możliwa w trakcie studiów pierwszego i drugiego stopnia oraz studiów podyplomowych.
NOWE STANDARDY KSZTAŁCENIA NAUCZYCIELI (obowiązują od 21 lutego 2012 r.) 3. Kształcenie przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela prowadzone będzie w ramach trzech modułów obowiązkowych, obejmujących: przygotowanie w zakresie merytorycznym do nauczania przedmiotu (prowadzenia zajęć), psychologiczno-pedagogicznym oraz dydaktycznym.
Zmiany w prawie oświatowym Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 grudnia 2012 r. w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczyciela, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego - Dz. U. z 2012 r. poz. 1538 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2013 - Dz. U. z 2012 r. poz. 1541 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 lutego 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologicznopedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych - Dz. U. z 2013 r. poz. 199 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 marca 2013 r. w sprawie ramowego programu szkolenia kandydatów na ekspertów wchodzących w skład komisji egzaminacyjnych i kwalifikacyjnych dla nauczycieli ubiegających się o awans na stopień zawodowy, sposobu prowadzenia listy ekspertów oraz trybu wpisywania i skreślania ekspertów z listy - Dz. U. z 2013 r. poz. 354
Zmiany w prawie oświatowym Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 lutego 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych bibliotek pedagogicznych - Dz. U. z 2013 r. poz. 369 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 marca 2013 r. w sprawie organizacji kształcenia oraz warunków i form realizowania specjalnych działań opiekuńczo-wychowawczych w przedszkolach i szkołach specjalnych, zorganizowanych w podmiotach leczniczych i jednostkach pomocy społecznej - Dz. U. z 2013 r. poz. 380 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 5 marca 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych - Dz. U. z 2013 r. poz. 384 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 marca 2013 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli - Dz. U. z 2013 r. poz. 393
Zmiany w prawie oświatowym Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 kwietnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych - Dz. U. z 2013 r. poz. 520 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach - Dz. U. z 2013 r. poz. 532 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 maja 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie nadzoru pedagogicznego - Dz. U. z 2013 r. poz. 560
Dziękujemy za uwagę. Zachęcamy do odwiedzin naszej strony www.womczest.edu.pl Jerzy Trzos i Marek Żyłka trzos@womczest.edu.pl zylka@womczest.edu.pl W prezentacji wykorzystano materiały przygotowane przez Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej w Warszawie. Kopiowanie, rozpowszechnianie, przedruk i publikacja w jakiejkolwiek formie (również elektronicznej) do celów komercyjnych i prywatnych, bez zgody autorów -zabronione.