DOBÓR PLATFORMY E-LEARNINGOWEJ DLA DZIAŁALNO CI KURSOWEJ

DOBÓR PLATFORMY E-LEARNINGOWEJ DLA DZIAŁALNO CI KURSOWEJ WALDEMAR WOLSKI Uniwersytet Szczeci ski Streszczenie W artykule dokonano oceny open source owych platform e-learningowej dla działalno ci kursowej za pomoc metody AHP. Dobór odpowiedniej platformy e-learningowej jest bardzo wa ny dla o rodka oferuj cego internetowe kursy, gdy determinuje ona jako oferowanych kursów przejawiaj ca si sposobem prezentacji tre ci szkoleniowej, prostot obsługi, stabilno ci samego systemu, a tak e mo liwo- ci komunikacji mi dzy uczestnikami kursu i nauczycielem prowadz cym Słowa kluczowe: e-learning, platformy e-learningowe, kształcenie na odległo 1. Wprowadzenie Zastosowanie w procesie szkole technik oferowanych przez e-learning daje firmom wiele korzy ci. W przypadku cz stej rotacji pracowników istnieje ci gła potrzeba szkolenia nowych pracowników. Je li firma ma stabiln pozycj i wzgl dnie niewielk rotacj pracowników, pojawia si potrzeba podnoszenia kwalifikacji. Kursy e-learningowe daj mo liwo szkolenia i podnoszenia kwalifikacji pracowników firmy bez opuszczania jej siedziby, a tak e monitorowania post pów pracowników i zakresu szkole w jakich uczestnicz. Istnieje szeroki wybór e-learningowych platform open source owych, spo ród których organizacje szkol ce, mog wybra dla siebie najodpowiedniejsz. Jednak instytucje, które maj bardzo wysokie wymagania co do jako ci oferowanych przez siebie kursów, pragn ce mie mo liwo korzystania z najbardziej zaawansowanych technologii stosowanych w e-learningu, nie unikn zakupu platformy komercyjnej. Wybór odpowiedniej platformy e-learningowej jest bardzo wa ny dla o rodka oferuj cego internetowe kursy, gdy determinuje ona jako oferowanych kursów przejawiaj ca si sposobem prezentacji tre ci szkoleniowej, prostot obsługi, stabilno ci samego systemu, a tak e mo liwo- ci komunikacji mi dzy uczestnikami kursu i nauczycielem prowadz cym. Ma ona równie wpływ na mo liwo ci rozbudowy kursów oraz funkcjonalno systemu. Ocen platform e-learningowej dla działalno ci kursowej dokonano w oparciu o subiektywne kryteria eksperckie przy u yciu metody AHP (ang. Analitic Hierarchy Process). 2. Charakterystyka wybranych platform edukacyjnych Rozwi zania e-learningowe dotycz ce platform kursowych mo na podzieli na komercyjne oraz open source owe. W ka dym rozwi zaniu dost pne s kursy: adaptowane, dedykowane oraz kursy z półki. W analizie wybranych platform kursowych skupimy si na rozwi zaniach open source owych. Architektura prezentowanych platform (rys. 1) z reguły zbudowana jest modułowo,

302 Dobór platformy e-learningowej dla działalno ci kursowej dzi ki czemu o rodek szkoleniowy mo e wdro y tylko te funkcje, które s mu aktualnie potrzebne, ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby w przyszło ci rozbudowa system o dodatkowe moduły 1. Rysunek 1. Architektura systemu e-learningowego ródło: A. Stecyk, abc elearningu: system LAMS, Wyd. Difin., Warszawa 2008, str. 30. Platforma Moodle (ang. Modular Object-Oriented Dynamic Learning Environment) jest to platforma edukacyjna klasy LMS (ang. Learning Management System), zbudowana w internetowej technologii PHP. Wymaga serwera WWW Apache oraz z baz danych MySQL lub PostgreSQL, a od wersji 1.7 mo e tak e u ywa baz MS SQL Server i Oracle. Aplikacja uruchamia si na wi kszo ci popularnych systemach operacyjnych, takich jak: Windows, Linux, Unix, Mac OS X, NetWare lub FreeBSD. System Moodle ma budow modułow, dlatego stosunkowo łatwo mo na dodawa nowe moduły, które zwi ksz jego funkcjonalno. Umo liwia zarz dzanie u ytkownikami, okre lanie praw dost pu do kursów, monitorowanie post pów w nauce, jak równie tworzenie nowych kursów przy u yciu edytorów stron internetowych. Oferuje tak e dost p do repozytoriów plików, zasobów Wiki, forów dyskusyjnych i czatów. Obecnie jest jedn z najpopularniejszych platform na wiecie wspieraj cych e-kształcenie. OLAT (ang. Online Learning And Training) jest system klasy LMS stworzony na Uniwersytecie w Zurychu. Udost pniany jest zgodnie z zasadami licencji Open-Source Apache 2.0. Napisany jest w j zyku Java, dzi ki czemu mo e by implementowany na ró nych platformach systemowych oraz wykorzystywa ró ne systemy baz danych. Wspiera techniki nauczania synchronicznego, asynchronicznego, mieszanego, jak te trybu indywidualnego. Pakiet jest zgodny ze standardem SCORM (The Sharable Courseware Object Reference Model)2, co zapewnia jego łatwo implementowania w ró nych rodowiskach sieciowych. 1 Stecyk A., abc elearningu: system LAMS, Wyd. Difin., Warszawa 2008, str. 30 31. 2 http://www.olat.org/.

POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 28, 2010 303 Dokeos jest platform edukacyjn e-learningowa do zarz dzania nauczaniem, zbudowan w oparciu o internetow technologi PHP i baz danych MySQL. System dost pny jest w trzech wersjach: FREE, PRO oraz MEDICAL. Wersja open source owa FREE oparta na licencji GNU GPL i jest zdecydowanie najprostsz z nich. Zawiera moduły do zarz dzania kursami i u ytkownikami, funkcje kontroli i oceny post pów w nauce, narz dzia do współpracy online (fora uczestników, blogi, czaty, udost pnianie dokumentów) oraz podstawowe narz dzia do tworzenia kursów. Ponadto umo liwia import wi kszo ci gotowych kursów zgodnych ze standardami IMS3 i AICC4 (ang. Aviation Industry CBT Committee) i jest w pełni kompatybilna ze standardem SCORM. Komercyjna wersja Dokeos PRO wzbogacona została o mo liwo szybkiego tworzenia tre ci szkoleniowej (rapid authoring), wsparcie dla wideokonferencji oraz rozbudowane funkcje administrowania (m. in. autoryzacja poprzez OpenID, LDAP lub Active Directory). Najbogatsz funkcjonalnie wersj jest wersja MEDICAL. Stworzona została specjalnie z my l o odbiorcach z bran y medycznej: szpitalach, firmach farmaceutycznych..lrn (dot LRN) platforma e-learningowa oparta na licencji GNU GPL. Stworzona przez MIT Sloan School of Management, jest obecnie rozwijana we współpracy z wieloma uniwersytetami, instytucjami badawczymi i organizacjami z całego wiata pod przewodnictwem. LRN Consortium, organizacji o charakterze non-profit. Aplikacja jest zgodna ze standardami IMS i SCORM. Jest kompatybilna z nast puj cymi systemami operacyjnymi: Windows, Linux, Solaris, BSD i Mac OS oraz systemami bazodanowymi Oracle i PostgreSQL.5 ILIAS (ang. Integriertes Lern-, Informations- und Arbeitskooperations System) jest open source owy system klasy LMS, stworzony na Uniwersytecie w Kolonii (Universität zu Köln). Posiada funkcje komunikacyjne takie jak wewn trzna poczta, czat, czy forum. Od wersji 3.8.x posiada pełne wsparcie autoryzacji za pomoc takich usług jak LDAP czy RADIUS. Dodano tak e obsług znaczników RSS i mo liwo personalizowania wygl du interfejsu poszczególnych kont u ytkowników. Wykazuje zgodno ze standardami AICC, IMS i SCORM. Sakai CLE (ang. Sakai Collaboration and Learning Environment) prace rozwojowe nad platform do zarz dzania nauczaniem zdalnym koordynuje organizacja non-profit o nazwie Sakai Foundation. Aplikacja dystrybuowana jest na licencji Educational Community License. Zawiera narz dzia wspieraj ce zarówno tryb samokształcenia, jak i formy nauki grupowej. Zbudowana została w oparciu o j zyk Java i baz danych MySQL. Wykazuje zgodno ze standardem SCORM. ATutor ATutor jest platform 6 e-learningow klasy LCMS (ang. Learning Content Management System) stworzon na Uniwersytecie w Toronto, rozpowszechnian na open source owej licencji GNU GPL. Serwer internetowy obsługuj cy ten system musi posiada interpretator j zyka skryptowego PHP oraz współpracowa z baz danych MySQL. ATutor przystosowany jest do spełniania zało e wyznaczanych przez specyfikacje IMS i SCORM. LAMS (ang. Learning Activity Mangement System) platforma7, oparta na licencji GPL. Jest wspólnym przedsi wzi ciem organizacji LAMS Foundation Ltd., LAMS International Pty Ltd. i Macquarie E-learning Centre Of Excellence (MELCOE), powi zanymi z Macquarie University w Sydney. Napisana w j zyku Java, wymaga równie bazy danych MySQL. Po stronie u ytkownika przegl darka internetowa musi obsługiwa technologi FLASH. Posiada dodatkow 3 http://www.imsglobal.org/ 4 http://www.aicc.org/ 5 http://dotlrn.org/ 6 http://www.atutor.ca/ 7 http://www.lamsfoundation.org/

304 Dobór platformy e-learningowej dla działalno ci kursowej funkcjonalno w postaci modułu integruj cego z innymi systemami8 klasy LMS (obecnie obsługiwane s platformy: Moodle, Sakai, Blackboard,.LRN, MS SharePoint Server 3.0, Tiger Training LMS, trwaj prace nad integracj z platform Atut i Dokeos). System zbudowany jest w oparciu o zalecenia standardu SCORM. 3. Dobór open source owej platformy e-learningowej dla organizacji kursów Podj cia decyzji o wyborze platformy e-learningowej wspieraj cej proces nauczania w o rodkach prowadz cych szkolenia, wymaga w pierwszej kolejno ci okre lenia kryteriów oraz wariantów decyzyjnych, które mogłyby stanowi przeszkod w swobodnym wyborze takiej platformy. Nast pnie okre lenie przede wszystkim wymaga jakie o rodek kursowy musi spełnia odno nie dysponowania odpowiedni infrastruktur informatyczn zarówno sprz tu komputerowego, jak i ł cz internetowych o du ej przepustowo ci. W dalszej cz ci artykułu skoncentrujemy si na rozwi zaniu pierwszego problemu, którego celem jest wybór platformy e-learningowej spo ród tych, których charakterystyki opisano w punkcie drugim. Proces wyboru platformy dokonamy metod 9 AHP, który przebiega b dzie w dwóch fazach: konstrukcja hierarchicznego drzewa decyzyjnego (Rys. 2.) oraz dokonanie jego oceny. Modelowanie w metodzie AHP realizowane jest w czterech etapach 10: zbudowanie macierzy kryteriów i wariantów, przypisanie ocen dominacji poprzez seryjne porównania parami, okre lenie wzajemnych priorytetów w odniesieniu do kryteriów i wariantów decyzyjnych (preferencje globalne i lokalne) i uporz dkowanie klasyfikuj ce ranking ko cowy wariantów decyzyjnych. Dobór platformy e - learningowej Technologia Komunikacja Zarz dzanie Interfejs u yt. Administrowanie Funkcjonalo ci + F. społeczno ciowe J zyk polski ATutor SCLE OLAT ILIAS LAMS Dokeos Moodle Rysunek 2. Konstrukcja hierarchicznego drzewa decyzyjnego Etap 1: Hierarchizacja drzewa decyzyjnego Cel wybór platformy e-learningowej platforma musi by typu open source, nie wymagaj ca do współpracy adnego dodatkowego, odpłatnego oprogramowania. Kryteria w oparciu o wiedz eksperck wybrano osiem kryteriów, według których oceniane b d wybrane platformy: 8 A. Clarke, e-learning nauka na odległo Wydawnictwa Komunikacji i Ł czno ci, Warszawa 2007, str. 83 84. 9 P. Ziemba., M. Piwowarski., Metody analizy wielokryterialnej we wspomaganiu porównywania produktów w Internecie, Kwartalnik Komisji Informatyki Polskiej Akademii Nauk Oddział w Gda sku, nr 2/2008. 10 T. Trzaskalik, Metody wielokryterialne na polskim rynku finansowym, PWN, Warszawa 2006, str. 229.

POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 28, 2010 305 Interfejs u yteczno witryny, czyli intuicyjna nawigacja i zrozumiała dla u ytkownika komunikacja z platform, jak te wygl d i mo liwo dostosowania tego wygl du do potrzeb własnych, Technologia w jakiej technologii została platforma stworzona, jakie ma wymagania instalacyjne, Komunikacja funkcje do komunikacji pomi dzy prowadz cym nauczycielem i u ytkownikami Administrowanie mo liwo ci zarz dzania u ytkownikami jak i sam aplikacj, Zarz dzanie kursami obejmuje przede wszystkim mo liwo ci tworzenia i modyfikowania zawarto ci kursów, ale tak e importowania gotowych szkole stworzonych w autorskich programach, Dodatkowe funkcjonalno ci dodatkowe wbudowane narz dzia do obsługi platformy, Wsparcie społeczno ci mo liwo ci udzielania porad na problemy powstałe podczas pracy z systemem, tworzenia dodatkowych modułów i wtyczek zwi kszaj cych funkcjonalno platformy. Społeczno mo e si objawia zarówno jako niezrzeszonych programistów i u ytkowników, jak równie instytucje wspieraj ce platform, J zyk polski w jakim stopniu platforma radzi sobie z j zykiem polskim, dotyczy głównie stopnia spolszczenia interfejsu. Warianty: Badaniu zostały poddane nast puj ce platformy e-learningowe: OLAT, ATutor,.LRN, Dokeos, ILIAS, LAMS, Moodle. Etap 2: Okre lenie wa no ci kryteriów Po stworzeniu struktury hierarchicznej wszystkie kryteria zostały porównane ze sob parami i oceniono preferencje decydenta wzgl dem nich. Na tej podstawie została zbudowana macierz wzgl dnej wa no ci kryteriów prezentowana w tabeli 1. Interfejs Tabela 1. Macierz wzgl dnej wa no ci kryteriów Zarz dzanie kursami Technologia Komunikacja Administracja Dodatkowe funkcje Społeczno Interfejs 1/1 5/1 1/5 1/5 1/7 1/3 3/1 1/1 Technologia 1/5 1/1 1/7 1/7 1/9 1/5 1/3 1/5 Komunikacja 5/1 7/1 1/1 1/2 1/3 3/1 4/1 1/3 Administracja 5/1 7/1 2/1 1/1 1/3 3/1 5/1 3/1 Zarz. kursami 7/1 9/1 3/1 3/1 1/1 5/1 6/1 5/1 Dod. funkcje 3/1 5/1 1/3 1/3 1/5 1/1 3/1 3/1 Społeczno 1/3 3/1 1/4 1/5 1/6 1/3 1/1 3/1 J zyk polski 1/1 5/1 1/3 1/3 1/5 1/3 3/1 1/1 J zyk polski Nast pnym krokiem jest wyznaczenie uogólnionej wa no ci kryteriów poprzez wyznaczenie warto ci własnej macierzy. W tym celu nale ało podda przekształceniu wyra enia macierzy wzgl dnej wa no ci kryteriów do postaci dziesi tnej i wyznaczenie jej kwadratu. Nast pnie zsumowa warto ci elementów w ka dym wierszu i uzyskany wektor poda normalizacji. Ka dy element nowego, znormalizowanego wektora, zwanego macierz wag powstał jako iloraz

306 Dobór platformy e-learningowej dla działalno ci kursowej odpowiadaj cego mu elementowi z macierzystego wektora oraz sumy tych elementów. Poprawno oblicze sprawdzamy wyznaczaj c sum wektora macierzy wag powinna wynie 1, jak w tabeli 2. Tabela 2. Ranking wag kryteriów (miejsce w rankingu I VIII) Interfejs 0,059514 VI Technologia 0,018902 VIII Komunikacja 0,148096 III Administracja 0,201212 II Zarz dzanie kursami 0,348009 I Dodatkowe funkcje 0,102174 IV Społeczno 0,055258 VII J zyk polski 0,066835 V Suma 1,0000 Etap 3: Okre lenie preferencji wariantów wzgl dem ka dego kryterium Maj c oszacowan uogólnion wa no kryteriów, nale y wykonywa analogiczne obliczenia dla ka dego z siedmiu wariantów. Poniewa obliczenia preferencji wariantów dla ka dego kryterium wykonywane s analogicznie, dlatego zaprezentujemy tylko konstrukcj jednej macierzy preferencji wzgl dem najistotniejszego kryterium w rankingu zarz dzanie kursami. Dla tego kryterium, macierz preferencji wariantów przedstawia si nast puj co (Tabela 3): Tabela 3. Macierz preferencji wariantów wzgl dem kryterium zarz dzanie kursami OLAT ATutor LRN Dokeos ILIAS LAMS Moodle OLAT 1/1 1/1 1/3 1/5 2/1 1/6 4/1 ATutor 1/1 1/1 1/5 1/7 1/3 1/7 1/5 LRN 3/1 5/1 1/1 1/3 4/1 1/3 2/1 Dokeos 5/1 7/1 3/1 1/1 5/1 2/1 3/1 ILIAS 1/2 3/1 1/4 1/5 1/1 ¼ 1/3 LAMS 6/1 7/1 3/1 1/2 4/1 1/1 3/1 Moodle 1/4 5/1 1/2 1/3 3/1 1/3 1/1 Na podstawie macierzy preferencji wariantów z tabeli 3, wyznaczono macierz preferencji wariantów wzgl dem kryterium zarz dzania kursami, które zawiera tabela 4.

POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 28, 2010 307 Tabela 4. Ranking wag preferencji wariantów wzgl dem kryterium zarz dzania kursami (miejsce I VII) OLAT 0,0927906 IV ATutor 0,0347086 VII LRN 0,1477236 III Dokeos 0,3178678 I ILIAS 0,0501657 VI LAMS 0,2692321 II Moodle 0,0875115 V Suma 1,0000 Zbiorcze zestawienie preferencji wszystkich wariantów wzgl dem wszystkich kryteriów, zawiera tabela 5. Tabela 5. Macierz preferencji wariantów wzgl dem wszystkich kryteriów Interfejs Technologia Komunikacja Administracja Zarz dz. kursami Dod. funkcje Społeczno J zyk polski wariantu 0,3939 0,3383 0,0494 0,2450 0,0928 0,0339 0,0536 0,2505 OLAT wariantu 0,0252 0,0397 0,0273 0,0255 0,0347 0,1805 0,0369 0,0168 ATutor wariantu 0,2393 0,0397 0,3419 0,1445 0,1477 0,1015 0,1435 0,2505.LRN wariantu 0,0785 0,0397 0,1449 0,0511 0,3179 0,1188 0,1567 0,0792 Dokeos wariantu 0,1087 0,1148 0,0912 0,4114 0,0502 0,4250 0,0386 0,0598 ILIAS wariantu 0,0972 0,3383 0,2368 0,0454 0,2692 0,1155 0,0279 0,2505 LAMS wariantu 0,0573 0,0895 0,1086 0,0771 0,0875 0,0249 0,5428 0,0926 Moodle Etap 4. Wyznaczenie uogólnionej miary (synteza preferencji). Ostatnim etapem w modelu jest wyznaczenie uogólnionej miary syntezy wag poszczególnych wariantów wzgl dem wag poszczególnych kryteriów. Obliczenie polega na zsumowaniu dla danego wariantu, iloczynów poszczególnych wag kryteriów i odpowiadaj cych im wag preferencji wariantu. Wyniki oblicze zawiera tabela 6.

308 Dobór platformy e-learningowej dla działalno ci kursowej Interfejs Zarz dz. kursami Dod. funkcje Technologia Komunikacja Administracja Społeczno J zyk polski Synteza preferencji Wektor wag 0,0595 0,0189 0,1481 0,2012 0,3480 0,1022 0,0553 0,0668 wariantu 0,3939 0,3383 0,0494 0,2450 0,0928 0,0339 0,0536 0,2505 OLAT 0,0234 0,0064 0,0073 0,0493 0,0323 0,0035 0,0030 0,0167 0,1419 wariantu 0,0252 0,0397 0,0273 0,0255 0,0347 0,1805 0,0369 0,0168 ATutor 0,0015 0,0008 0,0040 0,0051 0,0121 0,0184 0,0020 0,0011 0,0451 wariantu 0,2393 0,0397 0,3419 0,1445 0,1477 0,1015 0,1435 0,2505.LRN 0,0142 0,0008 0,0506 0,0291 0,0514 0,0104 0,0079 0,0167 0,1812 wariantu 0,0785 0,0397 0,1449 0,0511 0,3179 0,1188 0,1567 0,0792 Dokeos 0,0047 0,0008 0,0215 0,0103 0,1106 0,0121 0,0087 0,0053 0,1739 wariantu 0,1087 0,1148 0,0912 0,4114 0,0502 0,4250 0,0386 0,0598 ILIAS 0,0065 0,0022 0,0135 0,0828 0,0175 0,0434 0,0021 0,0040 0,1719 wariantu 0,0972 0,3383 0,2368 0,0454 0,2692 0,1155 0,0279 0,2505 LAMS 0,0058 0,0064 0,0351 0,0091 0,0937 0,0118 0,0015 0,0167 0,1802 wariantu 0,0573 0,0895 0,1086 0,0771 0,0875 0,0249 0,5428 0,0926 Moodle 0,0034 0,0017 0,0161 0,0155 0,0305 0,0025 0,0300 0,0062 0,1059 Tabela 6. Synteza preferencji wariantów (platform) wzgl dem wszystkich kryteriów 1,0000

POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 28, 2010 309 Ranking ko cowy badanych platform w formie graficznej przedstawiono na rysunku 3. 0,2 0,18 0,16 0,14 0,12 0,1 0,08 0,06 0,04 0,02 0 OLAT ATutor.LRN Dokeos ILIAS LAMS Moodle Rys. 3. Ranking platform e-learingowych dla działalno ci kursowej Przeprowadzone modelowanie wykazało, e najlepsz preferencj dla przyj tych przez ekspertów kryteriów stanowi platforma.lrn (utworzona przez MIT Sloan School of Management), uzyskuj c wska nik syntezy preferencji 18,12%. Wysok preferencj uzyskały równie jeszcze trzy platformy e-learningowe: LAMS, Dokeos i ILIAS, których wska niki preferencji tylko nieznacznie ró ni si od zwyci skiej platformy. 4. Uwagi ko cowe E-edukacja, dzi ki zastosowaniu nowych technologii informatycznych, umo liwia kursantom dost p do materiałów szkoleniowych w dowolnym czasie i miejscu. Uczestnik kursu sam decyduje jak parti materiału chce w danej chwili przerobi. Mo e to uczyni w domu, bez konieczno ci pokonywania czasami długiej drogi do siedziby o rodka szkol cego. To wszystko sprawia, e kursy e-learningowe staj si atrakcyjne dla wielu firm i ludzi, bez wzgl du na wiek czy płe, zwłaszcza dla osób pracuj cych. Na prowadzeniu zdalnego nauczania zyskuj równie o rodki kształc ce, które mog znacznie ograniczy koszty zwi zane z utrzymaniem lokalu czy zatrudnianiem etatowych nauczycieli. Musz natomiast ponie koszty zwi zane z zapewnieniem odpowiedniej infrastruktury technicznej, administrowaniem platform e-learningow oraz tworzeniem lub zakupem kursów dla wybranej platformy e-learningowej.

310 Dobór platformy e-learningowej dla działalno ci kursowej [1] Clarke A., e-learning nauka na odległo, Wydawnictwa Komunikacji i Ł czno ci, Warszawa 2007. [2] Stachowiak K., Wielokryterialna analiza decyzyjna w badaniach przestrzennoekonomicznych, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Pozna 2002 [3] Stecyk A.,abc elearningu: system LAMS Wyd. Difin., Warszawa 2008. [4] Trzaskalik T, Metody wielokryterialne na polskim rynku finansowym, PWN, Warszawa 2006. [5] Wysocki A., Wybor platformy e-learningowej dla organizacji kształc cej, praca magisterska napisana pod kierunkiem Waldemara Wolskiego, Uniwersytet Szczeci ski 2009. [6] Ziemba P., Piwowarski M., Metody analizy wielokryterialnej we wspomaganiu porównywania produktów w Internecie, Kwartalnik Komisji Informatyki Polskiej Akademii Nauk Oddział w Gda sku, nr 2/2008. SELECTION OF PLATFORM FOR RATE ACTIVITY E-LEARNING Summary In article is presented estimate for rate activity e-learning open source platform. Selection of proper platform is very important for center offering internet rate e-learning, because it determines quality of offered rate manner of presentation of educational content displaying, simplicity of process, stability of system, as well as between participants of rates capability of communication and teacher leading Keywords: e-learning, open source platform, method PHP Uniwersytet Szczeci ski ul. Mickiewicza 64, 71-101 Szczecin e-mail: wwolski@wneiz.pl http://www.wneiz.pl/