Prowadzenie polityki kadrowej przedsiębiorstwa 412[01].Z2.01

MINISTERSTWO EDUKACJI i NAUKI Teresa Dżugaj Teresa Stolarek Prowadzenie polityki kadrowej przedsiębiorstwa 412[01].Z2.01 Poradnik dla nauczyciela Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy Radom 2005

Recenzenci: dr Roman Sobiecki mgr Zofia Sepkowska Opracowanie redakcyjne: Katarzyna Maćkowska Konsultacja: mgr inż. Maria Majewska Korekta: Joanna Iwanowska Edyta Kozieł Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej Z2.01 Prowadzenie polityki kadrowej przedsiębiorstwa zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu technik rachunkowości. Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2005 1

SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie 3 2. Wymagania wstępne 5 3. Cele kształcenia 6 4. Przykładowe scenariusze zajęć 7 5. Ćwiczenia 12 5.1. Obieg informacji w jednostce organizacyjnej 12 5.1.1. Ćwiczenia 12 5.1.2. Sprawdzian postępów 17 5.2. Wizerunek pracownika firmy 17 5.2.1. Ćwiczenia 17 5.2.2. Sprawdzian postępów 19 5.3. Warunki pracy w firmie 19 5.3.1. Ćwiczenia 19 5.3.2. Sprawdzian postępów 22 5.4. Zarządzanie czasem pracy i przyjmowanie interesantów 23 5.4.1. Ćwiczenia 23 5.4.2. Sprawdzian postępów 26 5.5. Polityka kadrowa i planowanie zatrudnienia 26 5.5.1. Ćwiczenia 26 5.5.2. Sprawdzian postępów 30 5.6. Przedmiot i źródła prawa pracy 31 5.6.1. Ćwiczenia 31 5.6.2. Sprawdzian postępów 34 5.7. Zatrudnianie i rozwiązywanie umów o pracę 34 5.7.1. Ćwiczenia 34 5.7.2. Sprawdzian postępów 38 5.8. Dokumentacja związana z zatrudnieniem i ochrona danych 39 5.8.1. Ćwiczenia 39 5.8.2. Sprawdzian postępów 41 5.9. Obowiązki stron stosunku pracy i skutki ich naruszania 42 5.9.1. Ćwiczenia 42 5.9.2. Sprawdzian postępów 45 5.10. Dokumentacja kadrowa w programach komputerowych 45 5.10.1. Ćwiczenia 45 5.10.2 Sprawdzian postępów 59 6. Ewaluacja osiągnięć uczniów 60 7. Literatura 71 2

1. WPROWADZENIE Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole w jednostce modułowej Prowadzenie polityki kadrowej w przedsiębiorstwie. W poradniku zamieszczono: wymagania wstępne, w których wskazano umiejętności jakie powinien uczeń posiadać przed rozpoczęciem pracy w jednostce modułowej, cele kształcenia, które wskazują jakie umiejętności uczeń powinien opanować w procesie kształcenia, przykładowe scenariusze lekcji z uwzględnieniem metod zalecanych w programie jednostki modułowej, ćwiczenia zgodne z zapisami w poradniku dla ucznia, gdzie do każdego ćwiczenia podano: wskazówki do realizacji, zalecane metody nauczania, środki dydaktyczne, ewaluacja osiągnięć ucznia zamieszczono dwa przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego, w których zawarto: plan testu w formie tabelarycznej, punktację zadań, propozycję norm wymagań, instrukcję dla nauczyciela, instrukcję dla ucznia, kartę odpowiedzi i zadania testowe. Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia kierowanego, tekstu przewodniego. Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej. W materiale nauczania zostały omówione również treści dotyczące obsługi użytkowych programów komputerowych kadrowo-płacowych, zarządzania danymi komputerowymi, zabezpieczania ich przed osobami nieuprawnionymi oraz ich archiwizowania. Są to głównie bardzo istotne wskazówki praktyczne, które umożliwią uczniowi wykorzystanie różnych programów komputerowych w pracy zawodowej. 3

SCHEMAT UKŁADU JEDNOSTEK MODUŁOWYCH 412[01].Z2 Organizacja i finansowanie działalności przedsiębiorstwa 412[01].Z2.01 Prowadzenie polityki kadrowej przedsiębiorstwa 412[01].Z2.02 Organizowanie procesu gospodarczego przedsiębiorstwa 412[01].Z2.03 Finansowanie działalności przedsiębiorstwa 412[01].Z2.03 Wykorzystywanie informacji ekonomicznej w procesie decyzyjnym 4

2. WYMAGANIA WSTĘPNE Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: korzystać z literatury i innych źródeł informacji, posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu ekonomii i prawa, przedstawić swój system wartości, panować nad negatywnymi emocjami, unikać konfliktów i dokonywać samooceny, stosować zasady dobrego wychowania oraz kształtować aparycję, dokonać autoprezentacji, komunikować się z innymi z wykorzystaniem wiedzy o mowie ciała i komunikacji werbalnej, organizować pracę zespołową, formułować swoje cele i zadania, wyjaśnić działanie mechanizmu rynkowego ze szczególnym uwzględnieniem rynku pracy, rozróżnić gałęzie prawa oraz powiązać je z odpowiednimi źródłami prawa, posługiwać się podstawową terminologią z zakresu prawa, wyjaśnić zasady publikacji i obowiązywania aktów prawnych, czytać akty prawne, określić istotę i rodzaje wykładni prawa, zaszeregować konkretną sprawę do właściwej gałęzi prawa, wyjaśnić różnicę między przestrzeganiem a stosowaniem prawa, obsłużyć podstawowe środki i urządzenia techniczne stosowane w pracy biurowej, obsługiwać klawiaturę metodą mnemotechniczną, rozmieścić prawidłowo poszczególne elementy pisma, redagować treści pism, opracować dokumenty kandydata do pracy, przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej z pracodawcą, utworzyć bazę do korespondencji seryjnej oraz scalać dane z dokumentem, sporządzić listę płac, wykonywać podstawowe operacje na plikach i folderach, stosować podstawowe zasady obsługi programów w środowisku Windows, tworzyć systematycznie kopie bezpieczeństwa danych w programach komputerowych, definiować użytkowników programów komputerowych i nadawać im indywidualne uprawnienia. zakładać firmę w programie, dokonywać ustawień parametrów pracy. 5

3. CELE KSZTAŁCENIA W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć: zastosować przepisy Kodeksu pracy oraz innych aktów normatywnych regulujących stosunki między pracodawca a pracownikiem, rozróżnić pojęcia i terminy z zakresu prawa pracy i polityki kadrowej, przewidzieć skutki prawne czynności podejmowanych w ramach polityki kadrowej, przeprowadzić analizę podstawowych praw i obowiązków stron stosunku pracy, opracować plan zatrudnienia, obliczyć płynność kadr, przeprowadzić rekrutację pracowników ze szczególnym uwzględnieniem rozmowy kwalifikacyjnej, sporządzić dokumenty związane z nawiązaniem, trwaniem i rozwiązaniem stosunku pracy, sporządzić protokoły, sprawozdania i notatki służbowe, rozróżnić skutki wynikające z nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, skompletować akta osobowe, założyć na potrzeby sprawozdawczości bazę danych dotyczących zatrudnienia, chronić dane osobowe pracowników zgodnie z obowiązującym stanem prawnym, zaplanować i zaewidencjonować czas pracy pracowników, zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej dokonać analizy stanowisk pracy biurowej pod kątem wymagań ergonomii, zaprojektować obieg informacji dotyczących spraw osobowych, wykonywać typowe czynności kancelaryjne, zredagować pisma w sprawach osobowych, również w języku obcym, stosować zasady organizacji pracy organizować pracę własną i zespołową, przyjąć interesantów, zorganizować zebranie służbowe, sporządzać sprawozdania i protokoły, zadbać o wizerunek zewnętrzny stosownie do sytuacji i wykonywanych zadań zawodowych, zastosować normy społeczne dotyczące zachowań w miejscu pracy, porozumieć się zgodnie z zasadami kultury języka, wykorzystać komputery w gromadzeniu i przygotowywaniu informacji niezbędnych do prowadzenia polityki kadrowej przedsiębiorstwa, dokonać transmisji informacji dotyczących zatrudnienia z zastosowaniem programu kadrowo-płacowego, sporządzić raporty: zaświadczenie o ukończeniu szkolenia wstępnego BHP, kwestionariusz osobowy, aneks do umowy o pracę, rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron, świadectwo pracy, sporządzić dla pracowników bilans urlopowy i bilans chorób, odnotować w programie nieobecność pracownika z powodu: choroby, urlopu. 6

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ Scenariusz zajęć 1 Nazwa i nr programu modułowego: Technik Rachunkowości 412[01]SP/MEN Moduł: 412[01].Z2 Jednostka modułowa: 01 Temat lekcji: ORGANIZACJA DNIA PRACY (temat 4.4.1) Czas realizacji: 45 minut Cele kształcenia: Cel ogólny: racjonalne organizowanie czynności zawodowych pracownika z uwzględnieniem czasu ich realizacji Cele szczegółowe: uczeń będzie umiał: wymagania podstawowe: wymienić korzyści z planowania dnia pracy, klasyfikować zadania ze względu na stopień trudności, interpretować krzywą fizjologicznej wydajności pracy, wymienić narzędzia planowania dnia pracy, wymagania rozszerzające: uzasadnić korzyści z planowania dnia na piśmie, analizować zadania do wykonania, wykreślić typową krzywą fizjologicznej wydajności pracy, określić godziny wykonywania zadań A, B, C, wymagania dopełniające: wskazać zadania priorytetowe, wykreślić własną krzywą fizjologicznej wydajności pracy, utworzyć nowe narzędzia planowania. Metody kształcenia: praca z tekstem, pogadanka heurystyczna, pokaz, ćwiczenia Formy organizacyjne pracy uczniów: praca w zespołach jednolita, praca indywidualna jednolita. poradnik dla ucznia, plansza fizjologicznej wydajności pracy, narzędzia planowania kalendarze, terminarze, przykład wykazu zadań zawodowych do wykonania w ciągu dnia pracy. 7

Przebieg zajęć: I. Sprawy organizacyjne: przygotowanie stanowisk pracy uczniów, przygotowanie materiałów dydaktycznych II. Wprowadzenie do tematu: dyskusja na temat istoty planowania, prezentacja lektury Jak organizować czas L. J. Seiwert, III. Podanie tematu i celów kształcenia IV. Realizacja zadań dydaktycznych: Etap I Nauczyciel: podaje temat i cele kształcenia jednostki dydaktyczne, nawiązuje do ww. lektury, inicjuje dyskusję na temat korzyści z planowania dnia pracy i planowania na piśmie, wskazuje na różny stopień trudności zadań do wykonania, omawia typową krzywą fizjologicznej wydajności pracy, wskazuje na rolę przerw w pracy, prezentuje narzędzia planowania. Uczniowie: korzystając z informacji w poradniku dla ucznia, podają korzyści z planowania dnia i planowania na piśmie, dokonują klasyfikacji zadań do wykonania, określają zasadę planowania zadań w ciągu dnia, określają prawidłowy czas wykonania zadań zgodny z krzywą fizjologicznej wydajności pracy, wyciągają wnioski z analizy i robią notatkę. Etap II Nauczyciel: rozdaje uczniom wykaz zadań zawodowych do wykonania, objaśnia ćwiczenie polegające na dokonaniu analizy zadań podanych w wykazie i określenia godziny wykonania zadań, poleca wykreślenie indywidualnej krzywej fizjologicznej wydajności pracy na podstawie ćwiczenia 1 (materiał nauczania 4.4.2), obserwuje pracę uczniów, udziela porad i wskazówek. Uczniowie: klasyfikują zadania do wykonania podane w wykazie, określają godziny wykonania zadań, wykreślają krzywą fizjologicznej wydajności pracy biorąc pod uwagę własne przyzwyczajenia, prezentują wykonane ćwiczenie. V. Podsumowanie lekcji i ocena pracy uczniów: samoocena wykonanych ćwiczeń, ogólne podsumowanie pracy uczniów omówienie ewentualnych trudności, wskazanie na zagadnienia błędnie zrozumiane i na uczniów wyróżniających się, pomyśl o następnej lekcji Harmonogram dnia pracy (określenie własnych priorytetów, konstrukcja narzędzi planowania, określenie własnych złodziei czasu ) 8

SCENARIUSZ ZAJĘĆ 2 Nazwa i nr programu modułowego: Technik Rachunkowości 412[01] ]/SP/MEN Moduł: 412[01].Z2. Jednostka modułowa: 01 Temat zajęć: sporządzanie dokumentacji osobowej pracowników z wykorzystaniem komputera. Liczba godzin: 3 x 45 min. Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności wykorzystania komputera w prowadzeniu dokumentacji kadrowej przedsiębiorstwa. Szczegółowe cele kształcenia: Uczeń potrafi: zarejestrować nową firmę w programie, ustawić parametry pracy programie, dokonać modyfikacji danych firmy, wprowadzić dane personalne pracowników, grupować pracowników wg struktury zatrudnienia, sporządzić wydruki raportów: zaświadczenie o ukończeniu BHP, kwestionariusz osobowy, umowę o pracę, utworzyć kopię bezpieczeństwa danych. W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe: organizowania i planowania pracy, pracy w zespole, oceny pracy zespołu. Metody nauczania: Metoda tekstu przewodniego: uczniowie pracują w zespołach 2 3 osobowych, pogadanka heurystyczna, dyskusja. Zestawy dokumentów teczka dokumentów, opracowane prze nauczyciela dla każdego zespołu uczniów: instrukcja pracy dla ucznia metodą tekstu przewodniego, zadanie, pytania prowadzące. 10 stanowisk komputerowych z zainstalowanym programem kadrowo-płacowym. Drukarka sieciowa. Nagrywarka płyt CD-RW i CD-R, płyty CD-RW, CD-R lub dyskietki. Arkusze obserwacji zespołu. Zadanie dla zespołu uczniów: 1. Na podstawie dokumentów zgromadzonych w teczce: zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, zaświadczenie o numerze statystycznym regon, decyzja w sprawie nadania numeru identyfikacji podatkowej, umowa rachunku bankowego firmy, 9

zarejestruj firmę w programie kadrowo-płacowym. Datę bieżącą przyjmij jako datę rozpoczęcia działalności firmy oraz rozpoczęcia pracy z programem. 2. Dodaj nowego użytkownika w programie o danych: Twoje_imię i Twoje_nazwisko oraz nadaj mu uprawnienia administratora. 3. Wprowadź do programu kadrowo płacowego informacje o właścicielu firmy na podstawie danych członka Twojego zespołu. 4. Na podstawie dokumentów zgromadzonych w teczce: kwestionariusz osobowy, świadectwo pracy z poprzedniego miejsca zatrudnienia, akt urodzenia dziecka, legitymacja ubezpieczeniowa, wprowadź do programu informacje o pracowniku. 5. Wprowadź dla pracownika informację o zatrudnieniu na umowę o pracę na czas nieokreślony, płaca zasadnicza 1 500,00 zł, etat. 6. Sporządź wydruki raportów: zaświadczenie o ukończeniu kursu BHP, wypełniony kwestionariusz osobowy oraz umowę o pracę. 7. Sporządź kopię bezpieczeństwa programu na płycie lub dyskietce. 8. Zakończ pracę z programem. Przebieg zajęć: Faza wstępna: czynności organizacyjno porządkowe, podanie tematu lekcji, zaznajomienie uczniów z pracą metodą teksu przewodniego, podział uczniów na zespoły, rozdanie zadań i dokumentacji w teczkach. Teczka powinna zawierać oprócz wyszczególnionych wyżej dokumentów również inne dokumenty tak, aby uczeń musiał wyselekcjonować potrzebne mu do wykonania zadania dokumenty. Faza właściwa: praca metodą tekstu przewodniego etapy 1 5. Przykłady pytań prowadzących 1. Czy wiesz jakie informacje o firmie będą Ci niezbędne do rejestracji w programie? 2. Czy możesz znaleźć informacje o firmie w dokumentach zgromadzonych w teczce? 3. Jakiego typu dokumentów powinieneś szukać? 4. Jak rozpoczniesz pracę z programem komputerowym? 5. Czy znasz zasady zabezpieczania danych elektronicznych? 6. Jakie kroki podejmiesz, aby wykonać zadanie? (plan działania) ETAP 1. INFORMACJE Oczekiwane odpowiedzi Do rejestracji firmy będą niezbędne następujące dane firmy: pełna nazwa firmy oraz nazwa skrócona, NIP, regon,, struktura własności firmy, typ prowadzonej działalności. Uczniowie: - przeglądają dokumenty w teczce i wstępnie je segregują, - wyszukują dokumentów z danymi identyfikacyjnymi firmy, - dyskutują podział zadań w zespole. - sprawdzają stanowisko komputerowe, - weryfikują konfigurację drukarki na stanowisku, - pobierają od nauczyciela dyskietki lub płyty CD-R do archiwizacji.. Uczniowie sporządzają plan działania: 1. uruchomić program kadrowo-płacowy, 2. zarejestrować firmę w programie, 3. wprowadzić dane dodatkowe firmy z dokumentów, 4. zarejestrować nowego użytkownika w programie, 5. wprowadzić dane do kartotek (właściciel, pracownicy, urzędy itp.), 6. zatrudnić pracownika, 7. sporządzić wydruki raportów, 8. archiwizować dane firmy, 9. zakończyć pracę z programem. 10

ETAP 2. USTALENIA Jak zostały rozdzielone zadania na poszczególnych członków zespołu? Czy została ustalona właściwa kolejność wykonywanych zadań? (konsultują z nauczycielem) Jak będzie wyglądał sposób kontroli międzyoperacyjnej? Dyskusji prowadzonej z nauczycielem podlega: - zaproponowany przez uczniów plan działania. - kolejność wykonywania przez uczniów poszczególnych operacji - zasady drukowania dokumentów. - czas na wykonanie całego zadania. - sposób prezentacji i oceny zadania (np. ocenie podlega jakość, dokładność i staranność wykonania). ETAP 3. WYKONANIE Uczniowie realizują zaplanowane zadania pod bacznym okiem nauczyciela, który w tej fazie zwraca ich uwagę na trudności i możliwość popełnienia błędów. Uczniowie: - generują firmę: nauczyciel kontroluje parametry tworzonej firmy, - dokonują rejestracji nowego pracownika w programie, - wprowadzają przygotowane dane do komputera, weryfikują zapisy, zapisują, - po wprowadzeniu danych z wszystkich dokumentów jeszcze raz sprawdzają ich poprawność. - drukują potrzebne zestawienia (do wydruku potrzebna jest akceptacja nauczyciela, który steruje kolejką do wydruku). - archiwizują dane firmy i nagrywają je na płyty lub dyskietki (pojemność dyskietki jest wystarczająca). ETAP 4. SPRAWDZANIE - Uczniowie sprawdzają w zespołach poprawność sporządzonych i wydrukowanych dokumentów pod względem merytorycznym i pod względem dokładności wprowadzonych danych. - Uczniowie przygotowują dokumenty do zaprezentowania nauczycielowi. ETAP 5. ANALIZA - Uczniowie wraz nauczycielem wskazują, które czynności sprawiły im najwięcej trudności, analizują zadanie pod względem czasu wykonania, sposobów wykonania, usprawnienia pewnych czynności. - Nauczyciel podsumowuje wykonanie zadania przez poszczególne zespoły (po analizie arkuszy obserwacji pracy zespołów oraz wydrukowanych raportów; nie ma potrzeby kontrolowania wpisów w programie na stanowisku uczniowskim, gdyż wszystkie prowadzone dane powinny być widoczne na wydrukach; konieczne jest wprowadzanie przez każdy zespół unikatowej nazwy firmy w celu identyfikacji wydruków), zwraca uwagę na popełnione przez uczniów błędy, wskazuje jak się ich ustrzec w przyszłości. - Uczniowie odpowiadają na pytania: Jak należałoby postąpić, wykonując podobne operacje? sugestie nauczyciela dotyczące tworzenia w programie wzorców pracowników (taka możliwość występuje w wielu programach kadrowo-płacowych). Faza kończąca: zadanie pracy domowej. Praca domowa: Przygotuj odpowiedź na pytania: 1. Jaką strukturę zatrudnienia mógłbyś zaproponować w swojej firmie? 2. Jakie rodzaje umów z pracownikiem udostępnia program, z którym pracujesz? Uzupełniające źródła informacji dla ucznia pomoc w programie kadrowo-płacowym. 11

5. ĆWICZENIA 5.1. Obieg informacji w jednostce organizacyjnej 5.1.1. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Informacja główny produkt pracy biurowej. Uzupełnij definicję: Informacja w pracy biurowej jest to system................ Przed przystąpieniem do realizacji nauczyciel powinien omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia. 1) zapoznać się z poleceniem, 2) skorzystać z treści zawartych w materiale nauczania, 3) uzupełnić luki w tekście. Zalecane metody nauczania uczenia się: podająca odczyt, ćwiczenie praktyczne. literatura zgodna z punktem 6 poradnika. Ćwiczenie 2 Elementy struktury informacji. Wyodrębnij elementy struktury informacji: roczne sprawozdanie finansowe bilans firmy, sporządzony na formularzu : treść... nośnik treści... symbole... sposób przekazania... Przed przystąpieniem do realizacji nauczyciel powinien omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia. 12

1) zapoznać się z poleceniem, 2) skorzystać z treści zawartych w sprawozdaniu bilans firmy, 3) skorzystać z treści zawartych w poradniku dla ucznia, 4) uzupełnić luki w tekście. Zalecane metody nauczania uczenia się: podająca odczyt, ćwiczenie praktyczne. sprawozdanie finansowe bilans firmy, formularz GUS bilans, literatura zgodna z punktem 6 poradnika. Ćwiczenie 3 Systemy kancelaryjne Zaznacz znakiem (+) cechy właściwe dla danego systemu kancelaryjnego: Właściwości Pismo jest przedmiotem szczególnej troski System kosztowny Referent rejestruje sprawy Wysokie kwalifikacje pracowników biurowych Pisma rejestruje się w kancelarii Prowadzony jest spis spraw Hamuje sprawny obieg pism Pracownik całkowicie odpowiada za załatwienie sprawy Prowadzony jest dziennik korespondencyjny Rejestrowanie pism i kwitowanie odbioru Skraca czas załatwiania spraw System kancelaryjny dziennikowy System kancelaryjny bezdziennikowy Przed przystąpieniem do realizacji nauczyciel powinien omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia. 1) skorzystać z treści zawartych w poradniku, 2) skorzystać z instrukcji kancelaryjnej, 3) uzupełnić tabelę, 4) zaprezentować efekty swojej pracy 13

Zalecane metody nauczania uczenia się: - podająca odczyt, ćwiczenie praktyczne. Wyposażenie stanowiska pracy: instrukcja kancelaryjna, literatura zgodna z punktem 6 poradnika. Ćwiczenie 4 Rzeczowy wykaz akt. Uzupełnij zdania: Rzeczowy wykaz akt pozwala na......... przedstawiony jest w instrukcji kancelaryjnej, w formie tabeli, która zawiera następujące kolumny:............ Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i technikę wykonania. 1) skorzystać z treści zawartych w poradniku dla ucznia, 2) skorzystać z treści zawartych w załączniku do instrukcji kancelaryjnej dotyczącej rzeczowego wykazu akt, 3) uzupełnić luki w ćwiczeniu, 4) zaprezentować efekty swojej pracy. Zalecane metody nauczania uczenia się: - podająca odczyt, ćwiczenie praktyczne, instrukcja kancelaryjna, literatura zgodna z punktem 6 poradnika. Ćwiczenie 5 Rzeczowy system klasyfikacji. Konstruowanie symboli klasyfikacyjnych wg systemu dziesiętnego. Niżej podane symbole cyfrowe II stopnia rozpisz na symbole cyfrowe III stopnia i podaj, jakich ogólnych spraw dotyczą: 0 dotyczy sprawy... 14

symbol cyfrowy 01 można rozpisać na... symboli III stopnia w następujący sposób:....... 2 dotyczy sprawy... symbol cyfrowy 22 można rozpisać na... symboli III stopnia w następujący sposób:....... Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i technikę wykonania. 1) skorzystać z treści zawartych w poradniku dla ucznia, 2) skorzystać z załącznika do instrukcji kancelaryjnej rzeczowego wykazu akt, 3) umieć posługiwać się systemem dziesiętnym, 4) uzupełnić luki w ćwiczeniu, 5) zaprezentować efekty swojej pracy. Zalecane metody nauczania uczenia się: podająca odczyt, pokaz z objaśnieniem, ćwiczenie praktyczne, Wyposażenie stanowiska pracy: rzeczowy wykaz akt literatura zgodna z punktem 6 poradnika. Ćwiczenie 6 Archiwowanie akt spraw załatwionych. Jakie sprawy zaliczamy do niżej podanych kategorii archiwalnych i jaki jest okres ich przechowywania: akta kategorii A sprawy:... przechowuje się.... akta kategorii B10 sprawy:... przechowuje się.... Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien określić jego zakres i technikę wykonania 1) zapoznać się z treścią zawartą w poradniku dla ucznia, 2) zapoznać się z przepisami zawartymi w instrukcji kancelaryjnej dotyczącymi archiwizacji, 3) uzupełnić luki w ćwiczeniu, 4) zaprezentować efekty swojej pracy. 15

Zalecane metody nauczania uczenia się: podająca odczyt, ćwiczenia praktyczne rzeczowy wykaz akt literatura zgodna z punktem 6 poradnika. Ćwiczenie 7 Racjonalny obieg pism Do sekretariatu firmy wpłynęła faktura za naprawę kserokopiarki sporządź wykres drogi obiegu tej faktury biorąc pod uwagę punkty zatrzymania i czynności biurowe jakie towarzyszą załatwieniu sprawy. Czy obieg faktury przebiega zgodnie z zasadami racjonalnego obiegu pisma? Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i technikę wykonania 1) zapoznać się z treścią zawartą w poradniku dla ucznia, 2) zbadać drogę obiegu faktury na przykładzie własnej szkoły, 3) narysować tabelę, j w główce wpisać typowe punkty zatrzymania faktury, a w boczku czynności biurowe związanie z obiegiem tej faktury, 4) narysować wykres drogi pisma, 5) zracjonalizować obieg pisma zgodnie z poznanym zasadami, 6) wyznaczyć na tym samym wykresie innym kolorem zracjonalizowaną drogę obiegu pisma, 7) dokonać oceny korzyści z racjonalizowania obiegu pism, 8) zaprezentować wykonane ćwiczenie. Zalecane metody nauczania uczenia się: metoda problemowa, metoda przypadków. dokument faktury, papier lub karton do wykreślania drogi pisma, kolorowe mazaki, literatura zgodna z punktem 6 poradnika. 16

5.1.2. Sprawdzian postępów Uczeń potrafi: 1) określić rolę pracy biurowej w zarządzaniu firmą? 2) analizować elementy struktury informacji? 3) grupować informacje wg różnych systemów klasyfikacji? 4) organizować obieg pism zgodnie z zasadami systemu kancelaryjnego dziennikowego? 5) zarejestrować sprawę i założyć teczkę sprawy? 6) znakować sprawy zgodnie z zasadami systemu kancelaryjnego bezdziennikowego? 7) stosować klasyfikację dziesiętną w porządkowaniu informacji? 8) posługiwać się instrukcją kancelaryjną? 9) przechowywać akta spraw bieżących i akta archiwalne? 10) organizować brakowanie akt archiwalnych? 11) określać typowe punkty zatrzymania pisma? 12) zastosować zasady racjonalnego obiegu pism? Tak Nie 5.2. Wizerunek pracownika firmy 5.2.1. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Kształtowanie wizerunku pracownika firmy Uzupełnij tabelę wpisując cechy pozytywne i negatywne wpływające na wizerunek pracownika firmy. cechy pozytywne nienaganny strój, staranny makijaż, twarz wyrażająca zainteresowanie petentem, wykonywanie czynności po godzinach pracy,............... itp. cechy negatywne prywatne rozmowy ze służbowego telefonu. przywłaszczanie sobie materiałów biurowych, niepunktualność, brak kontaktu wzrokowego z petentem,............... itp. 17

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i technikę wykonania, wskazać dodatkową literaturę. 1) zapoznać się z treściami zawartymi w poradniku dla ucznia, 2) uzupełnić luki w tabeli, 3) zaprezentować efekty pracy. Zalecane metody nauczania uczenia się: - burza mózgów, giełda pomysłów, dyskusja związana z wykładem. - literatura zgodna z punktem 6 poradnika. Ćwiczenie 2 Zasady savoir vivre w biurze Po obejrzeniu filmu dydaktycznego, np. Savoir vivre w biurze, w biznesie i nie tylko, określ zasady poprawnego zachowania się: przy powitaniu...... zachowaniu przy stole...... przy wręczaniu wizytówek...... używaniu tytułów służbowych i naukowych...... prowadzeniu rozmów telefonicznych...... Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i technikę wykonania, wskazać na dodatkową literaturę. 1) obejrzeć film pt. Savoir vivre w biurze, w biznesie i nie tylko, 2) zapoznać się z literaturą Gutowska L. Sekretarka z klasą, 3) uzupełnić luki w ćwiczeniu, 4) zaprezentować efekty pracy. 18

Zalecane metody nauczania uczenia się: - metoda eksponująca film, - dyskusja panelowa, - literatura zgodna z punktem 6 poradnika, - magnetowid, - film dydaktyczny. 5.2.2. Sprawdzian postępów Uczeń potrafi: 1) scharakteryzować elementy składające się na wizerunek firmy? 2) określić wygląd zewnętrzny pracownika biurowego? 3) podać zasady doboru dodatków do stroju pracownika? 4) określić wygląd pracownika podczas uroczystych przyjęć służbowych? 5) scharakteryzować czynniki składające się na wysoką kulturę pracy? 6) określić elementy kultury osobistej pracownika? 7) postępować zgodnie z zasadami poprawnego zachowania? 8) zachowywać się lojalnie i być dyspozycyjny? 9) określić procedury powierzenia pracownikowi odpowiedzialności materialnej? 10) wymienić rodzaje odpowiedzialności pracodawcy za łamanie prawa pracy? Tak Nie 5.3. Warunki pracy w firmie 5.3.1. Ćwiczenia Ćwiczenie 1 Wymogi mebli biurowych Dokończ stwierdzenia: Meble biurowe to podstawowy element wyposażenia pomieszczenia biurowego. Powinny one być: ergonomiczne tzn............. oraz funkcjonalne tzn........... 19

Wymień elementy konstrukcyjne mebli świadczące o ich ergonomiczności i funkcjonalności: Rodzaj mebla Ergonomiczne Funkcjonalne Biurko, stoły Fotel, krzesło Regały, szafy Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i technikę wykonania. 1) zapoznać się z treściami zawartymi w poradniku dla ucznia, 2) obejrzeć katalogi mebli biurowych zwracając uwagę na ich elementy konstrukcyjne, 3) uzupełnić luki w ćwiczeniu, 4) zaprezentować efekty swojej pracy. Zalecane metody nauczania uczenia się: pokaz z objaśnieniem, ćwiczenie praktyczne, - katalogi mebli biurowych, - meble biurowe, - literatura zgodna z punktem 6 poradnika. Ćwiczenie 2 Przepisy BHP i p.poż. Na podstawie instrukcji BHP dowolnego urządzenia technicznego wypisz co najmniej trzy informacje zawarte w częściach: I. Instrukcja BHP - uwagi ogólne........... II. Podstawowe zasady bezpiecznej obsługi......... 20

III. Inne uwagi......... Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i technikę wykonania, 1) zapoznać się z instrukcjami obsługi różnych urządzeń biurowych, 2) uzupełnić luki w ćwiczeniu, 3) zaprezentować efekty pracy. Zalecane metody nauczania uczenia się: - metoda tekstu przewodniego, ćwiczenie praktyczne. - instrukcja BHP obsługi urządzeń biurowych, - literatura zgodna z punktem 6 poradnika. Ćwiczenie 3 Fizjologia i higiena pracy biurowej Uzupełnij określenia: Fizjologia pracy to dziedzina nauki......... Objawy zmęczenia występujące u pracowników biurowych to:......... Przypadki chorób zawodowych pracowników biurowych to:...... Higiena pracy zajmuje się......... Negatywne stany emocjonalne pracowników biurowych to:......... a przyczyny ich występowania to:......... Pracoholizm to......... Wymień jego objawy......... 21

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i technikę wykonania. 1) zapoznać się z treściami zawartymi w poradniku dla ucznia, 2) uzupełnić luki w ćwiczeniu, 3) zaprezentować efekty pracy. Zalecane metody nauczania uczenia się: - wykład informacyjny, giełda pomysłów, - literatura zgodna z punktem 6 poradnika. 5.3.2. Sprawdzian postępów Uczeń potrafi: 1) usytuować pomieszczenia biurowe w lokalu zgodnie z ich przeznaczeniem? 2) zadbać o wizerunek komórek biurowych? 3) rozmieścić meble biurowe zgodnie z wymogami ergonomiczności i funkcjonalności? 4) obsłużyć urządzenia techniczne zgodnie z instrukcją obsługi? 5) przestrzegać przepisy BHP dotyczące obsługi środków technicznych? 6) zapobiec negatywnym stanom emocjonalnym? 7) zorganizować aktywny wypoczynek? Tak Nie 22