Przedmiotowy system oceniania z przyrody w ZSP nr 1 w Piszu został opracowany w oparciu o: a) Podstawę programową, b) Program nauczania przyrody w szkole podstawowej wydawnictwa Nowa Era, c) Wewnątrzszkolny System Oceniania zawarty w Statucie ZSP nr 1 w Piszu. PSO polega na rozpoznaniu przez nauczyciela poziomu postępów w opanowywaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności, wynikających z programu nauczania na poziomie klasy lub grupy zaawansowania, umożliwiający formułowanie oceny. Ma na celu: a) bieżące i systematyczne informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych, b) mobilizowanie ucznia do systematycznej pracy, c) pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu własnego rozwoju oraz przedstawienie bieżących postępów w nauce, d) dostarczanie bieżącej informacji o trudnościach w przyswajaniu wiedzy przez uczniów, e) wzrost efektywności pracy ucznia, f) umożliwianie nauczycielom doskonalenia organizacji pracy na lekcji, w celu wzrostu jej efektywności. Przedmiotowy system oceniania z przyrody obejmuje: 1. Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych semestralnych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z przyrody. 2. Sposób sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów (wiadomości i umiejętności). Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z przyrody. Ocenie podlegają: - znajomość i rozumienie treści programowych; - opisywanie zjawisk, procesów i zależności zachodzących w środowisku geograficznym z użyciem terminologii stosowanej w naukach przyrodniczych; - umiejętność czytania i interpretacji map występujących w różnych pomocach naukowych (atlasach, podręcznikach, czasopismach, itp.); - celowe wykorzystywanie roczników statystycznych, zestawień tabelarycznych i graficznych (diagramów, rysunków, przekrojów, fotografii, modeli, ), które mają posłużyć do prawidłowego oceniania, wnioskowania i prognozowania zmian zachodzących w środowisku przyrodniczym; - umiejętność dokonywania obserwacji, pomiarów i obliczeń (środowisko przyrodnicze, mapa, rocznik statystyczny); - celowe korzystanie z różnych źródeł wiedzy, stosowania metod badawczych.
Wykaz umiejętności i wiadomości dla danego poziomu przedstawiony jest uczniom na początku roku szkolnego poprzez omówienie programu nauczania w danej klasie z jednoczesnym wskazaniem na kierunek pracy, częstotliwość i sposób uzyskania oceny. Ocenie podlegają wiadomości i umiejętności, zgodnie z wymaganiami podstawy programowej z przyrody. Kryteria oceniania zawarte są w skali 1-6 i uwzględniają treści zawarte w programie nauczania oraz w podręczniku. Kryteria zostały rozłożone na skalę 6-stopniową w ten sposób, że wymagania na poszczególne oceny uzupełniają się (aby otrzymać wyższą ocenę należy spełnić wymagania na ocenę niższą). 1. FORMY AKTYWNOŚCI UCZNIA PODLEGĄJACE OCENIE: 1. Sprawdzian wiadomości po zakończonym dziale prace klasowe; 2. Sprawdziany pisemne obejmujące zagadnienia z 3-4 ostatnich lekcji; 3. Test diagnozujący; 4. Krótkie sprawdziany wiedzy kartkówki z ostatniej lekcji, sprawdzające wybrane umiejętności; 5. Konturówki - sprawdzające umiejętność orientacji na mapie; 6. Podstawowe umiejętności praktyczne - czytanie mapy, interpretacja rysunku, orientacja w terenie (położenie, kierunki, dokonywanie podstawowych obliczeń stosowanych w geografii; czytanie i graficzna interpretacja danych liczbowych); 7. Samodzielnie wykonana praca domowa zadania w zeszycie przedmiotowym, zeszycie ćwiczeń lub karcie pracy; 8. Aktywność na lekcji indywidualne zaangażowanie, umiejętność komunikowania się i współpracy w zespole, korzystanie z różnych źródeł informacji, efektywność pracy; 9. Przygotowanie do lekcji, w tym długoterminowe: prezentacje multimedialne i inne opracowania tematyczne; 10. Krótkie odpowiedzi w toku lekcji; 11. Prezentowanie pracy grupy; 12. Wykonanie prac dodatkowych (zaproponowanych przez ucznia lub wskazanych przez nauczyciela), wynikających z zainteresowań ucznia, wiążących się z programem jak i wykraczające poza program np.: własne działania na rzecz środowiska potwierdzone przez dorosłych, przygotowanie materiału do nowej lekcji, zorganizowanie wystawy, konkursu itp. 2. SPOSOBY OCENIANIA - NARZĘDZIA POMIARU Narzędzie Zasady przeprowadzania Formy poprawiania Ilość w semestrze
prac pisemnych Praca klasowa do 45 min przeprowadzona po powtórzeniu materiału oraz podany jest zakres sprawdzanych umiejętności i wiadomości, zapowiedziana dwa tygodnie przed terminem i wpisana do e-dziennika, informacja o ocenie wpisana na pracy, praca klasowa do wglądu na spotkaniach indywidualnych u nauczyciela przedmiotu lub na wywiadówkach u wychowawcy tylko na terenie szkoły. sprawdzenie i oddanie do 2 tygodni, uczeń może poprawić każdą ocenę w terminie ustalonym z nauczycielem, nie później niż 2 tygodnie od otrzymania oceny, Uczniowi nie przysługuje prawo poprawy, kiedy pracę napisał w sposób niesamodzielny (tzn.: korzystał z pomocy niedozwolonych na pracy klasowej). po zakończonym dziale Sprawdzian 20-30 min * obejmuje dział lub fragment danego działu (do 4 ostatnich tematów), * zapowiedziany z tygodniowym wyprzedzeniem i wpisany do e- dziennika, * informacja o ocenie na pracy, * sprawdziany do wglądu na spotkaniach indywidualnych u nauczyciela przedmiotu lub na wywiadówkach u wychowawcy tylko na terenie szkoły. sprawdzenie i oddanie do 2 tygodni, uczeń może poprawić każdą ocenę w terminie ustalonym z nauczycielem, nie później niż 2 tygodnie od otrzymania oceny. Uczniowi nie przysługuje prawo poprawy, kiedy pracę napisał w sposób niesamodzielny (tzn.: korzystał z pomocy do 2 x w semestrze
niedozwolonych na sprawdzianie). Kartkówka do 15 min * obejmuje materiał z ostatniego tematu, * nie jest zapowiadana, * informacja o ocenie na kartkówce, * kartkówka nie musi być pisana w innym terminie przez nieobecnych uczniów chyba, że nauczyciel uzna to za konieczne, * kartkówki do wglądu na spotkaniach indywidualnych u nauczyciela przedmiotu lub na wywiadówkach u wychowawcy tylko na terenie szkoły. sprawdzenie i oddanie w ciągu tygodnia, nie podlega poprawie. w zależności od omawianego materiału Konturówka (10-15 min) * samodzielna praca ucznia na lekcji obejmująca znajomość mapy, * konturówka jest zapowiedziana, * konturówki do wglądu na spotkaniach indywidualnych u nauczyciela przedmiotu lub na wywiadówkach u wychowawcy tylko na terenie szkoły. * konturówka nie podlega poprawie, chyba, że nauczyciel zadecyduje inaczej, * konturówka powinna zostać zaliczona przez każdego ucznia w terminie wyznaczonym przez nauczyciela. w zależności od omawianego materiału Prace klasowe i sprawdziany są obowiązkowe. W przypadku nieobecności ucznia na pracy klasowej lub sprawdzianie powinien napisać ją w terminie
dwutygodniowym od momentu powrotu do szkoły ( czas i sposób do uzgodnienia z nauczycielem). Uczeń, który nie napisze pracy pisemnej w ustalonym terminie otrzymuje zamiast (bz.) ocenę niedostateczną. Nieobecność ucznia na poprzedniej lekcji nie zwalnia go z przygotowania się i możliwości pisania pracy pisemnej, z wyjątkiem bardzo długiej nieobecności w szkole. Nieobecność ucznia na pracy pisemnej wynikająca z celowego unikania lekcji (nieobecność nieusprawiedliwiona) równoznaczna jest z otrzymaniem oceny niedostatecznej. Nieobecność ucznia na lekcji nie zwalnia go z obowiązku jej nadrobienia. Wszystkie notatki i prace domowe realizowane podczas nieobecności, uczeń powinien uzupełnić w ciągu 1 tygodnia. Poprawa oceny niedostatecznej jest dobrowolna i musi odbywać się poza lekcjami w ciągu 2 tygodni od dnia podania informacji o ocenach. Uczeń może poprawiać pracę z danego zakresu sprawdzanych umiejętności i wiedzy tylko jeden raz w terminie uzgodnionym z nauczycielem (przy ocenie końcowej brane są pod uwagę wszystkie uzyskane w tym zakresie noty). Praca domowa: Praca ucznia wykonywana jest w domu i jest obowiązkowa - chyba, że nauczyciel wskaże ją jako pracę dla chętnych. W przypadku nie zgłoszenia braku pracy domowej nauczyciel ma prawo wstawić ocenę niedostateczną. Uczeń nie otrzymuje oceny niedostatecznej tylko w przypadku, gdy na początku lekcji zgłosi nauczycielowi, iż nie potrafił w domu sam wykonać zadanej pracy. W powyższym przypadku uczeń ma obowiązek odrobienia pracy na najbliższą godzinę lekcyjną. Brak zeszytu przedmiotowego, zeszytu ćwiczeń lub karty pracy, w których było do zrobienia zadanie domowe jest równoznaczny z brakiem zadania domowego. Zgłoszony brak zadania domowego odnotowywany jest w dzienniku w postaci (-), a trzykrotny brak jest równoznaczny z otrzymaniem oceny niedostatecznej. Prace domowe mogą być sprawdzane w następujący sposób: - wybiórczo (nauczyciel wybiera pracę domową do oceny), - poprzez głośne odczytanie przez ucznia na zajęciach lekcyjnych, - wspólnie z całą klasą. Ocenione prace domowe nie podlegają poprawie. Aktywność: Za trzy plusy uczeń otrzymuje ocenę bardzo dobrą, zaś za trzy minusy uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną. Samodzielna praca na lekcji (indywidualna, grupowa): Obserwacja i ocena ucznia pracującego w grupie ma na celu wzmocnienie u uczniów zachowań pozytywnych z punktu widzenia funkcjonowania grupy i eliminowanie działań destrukcyjnych.
Aby ocenić współpracę ucznia w grupie, nauczyciel obserwuje: - w jakim stopniu jego zachowanie świadczy o odpowiedzialności za wykonanie zadania powierzonego grupie, czy podejmuje się pełnienia roli ustalonej przez grupę, czy realizuje zadania wynikające z roli prawidłowo i z korzyścią dla grupy; - w jakim stopniu jego zachowanie świadczy o odpowiedzialności za funkcjonowanie grupy jako całości oraz za pełnienie ról przez jej członków, - czy występuje z inicjatywą pomocy innym uczniom, czy akceptuje decyzje grupy i rozwiązuje konflikty. Współpracę w grupie mogą oceniać: nauczyciel lub uczniowie (wzajemnie lub dokonując samooceny). Może być oceniana w skali ocen 1 6, w zależności od trudności postawionego zadania. Sprawdzanie w sytuacjach praktycznych (na bieżąco lub długoterminowo): Niezależnie od wyników pisemnego i ustnego sprawdzania osiągnięć ucznia, nauczyciel zleca, a następnie kontroluje prace praktyczne w czasie lekcji oraz jako zadanie domowe. Do nich należą: - opisy, rysunki, schematy, szkice, wykresy, tabele, modele wykonywane samodzielnie przez uczniów na podstawie różnych źródeł informacji (np. atlasu, podręcznika, literatury popularnonaukowej, filmów, multimediów, czasopism geograficznych); - opisy, rysunki, schematy, szkice, wykresy, tabele wykonywane przez uczniów w wyniku obserwacji i pomiarów obiektów oraz zjawisk przyrodniczych; - krótkie opracowania, prezentacje multimedialne dotyczące wybranych wydarzeń na świecie, w Polsce i we własnym regionie, wykonywane na podstawie informacji z prasy, radia, telewizji, Internetu; - opracowania, prezentacje multimedialne charakteryzujące wybrane państwo lub region świata; - opracowania, prezentacje multimedialne eksponujące specyfikę i walory własnego regionu. Ocena tych prac odbywa się według następujących kryteriów: - poprawność merytoryczna i językowa; - zgodność treści z tematem, jej przejrzystość i porządek, z uwzględnieniem wstępu, rozwinięcia i zakończenia. - dobór treści i materiału ilustracyjnego, umiejętność oceny wiarygodności i selekcji informacji; - estetyka i staranność wykonania, czytelność i funkcjonalność rozwiązań graficznych; - jakość bibliografii, różnorodność wykorzystywanych źródeł informacji, umiejętność powoływania się na literaturę źródłową. Mogą być oceniane w skali ocen 1 6, w zależności od trudności postawionego zadania. Udział w konkursach: Konkursy mają na celu motywowanie ucznia do dalszego rozwoju i stwarzają warunki do samodzielnej pracy.
Uczniowie mogą brać udział w konkursach: - wewnątrzszkolnych indywidualni laureaci (I, II, III miejsce) otrzymują cząstkową ocenę celującą, - zewnątrzszkolnych indywidualni laureaci konkursów przyrodniczych na szczeblu międzyszkolnym, powiatowym, wojewódzkim lub krajowym otrzymują ocenę roczną celującą. 3. POZOSTAŁE ZASADY OCENIANIA: Oceny są jawne, uzasadnione i zgodne z wymogami na daną notę. Skala ocen zawiera stopnie od 1 do 6, rozszerzone o + i -. Ocena semestralna i roczna jest średnią ważoną. Oznacza to, że każda ocena cząstkowa ma swoją wagę procentową (patrz dziennik elektroniczny). Uczeń ma prawo do zgłoszenia przed rozpoczęciem lekcji bez żadnych konsekwencji raz w semestrze nieprzygotowania (z wyjątkiem zaplanowanych prac klasowych, sprawdzianów, konturówek, oddania prac długoterminowych i lekcji powtórzeniowych). W przypadku prac pisemnych zdobyte punkty przelicza się na ocenę zgodnie z WSO. Uczeń ma prawo poprawić każdą ocenę z pracy klasowej i sprawdzianu w terminie dodatkowym ustalonym przez nauczyciela. Do dziennika wpisuje się obok oceny uzyskanej ocenę poprawioną (ocena końcowa jest średnią tych dwóch ocen ). Uczeń ma prawo poprawić konkretną ocenę tylko raz. Na koniec semestru nie przewiduje się dodatkowych sprawdzianów zaliczeniowych. Uzyskane stopnie w poszczególnych formach aktywności ucznia stanowią podstawę stopnia semestralnego. Przy wystawianiu oceny na koniec roku szkolnego uwzględnia się pracę i wyniki z całego roku szkolnego. Na lekcjach przyrody zwraca się uwagę na poprawność ortograficzną oraz staranność (pismo) prac i zeszytów ćwiczeń. Rażąca ilość błędów może spowodować obniżenie oceny (z wykluczeniem dysgrafików i dysortografików). Wszystkie sprawy sporne, nie ujęte w PSO z przyrody rozstrzygane będą zgodnie z Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania oraz z rozporządzeniami MEN. W stosunku do ucznia, u którego stwierdzono specyficzne trudności w nauce uniemożliwiające sprostanie wymogom edukacyjnym wynikającym z realizowanego programu nauczania, potwierdzone pisemnym orzeczeniem lub opinią poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innej upoważnionej do tego jednostki nauczyciel stosuje obniżenie wymagań. 4. WYMAGANIA DLA UCZNIÓW Z OPINIĄ PPP Uczniowi z dysleksją - wydłuża się czas na wykonanie zadania, pracy pisemnej (docenia się przede wszystkim wysiłek włożony w wykonanie różnych zadań). Ucznia z dysgrafią - w większym stopniu ocenia się na podstawie wypowiedzi ustnych, w pracach pisemnych ocenia się przede wszystkim ich treść (stronę merytoryczną).
Uczniowie realizują ten sam program co uczniowie z normą intelektualną, przy czym wymagania programowe są dostosowane do ich potrzeb i możliwości. Uczniowie z orzeczeniem PPP o potrzebie kształcenia specjalnego realizują tę samą Podstawę Programową, co uczniowie z normą intelektualną, ze szczególnym uwzględnieniem wskazań zawartych w orzeczeniu PPP. Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych: zmniejszanie ilości, stopnia trudności i obszerności zadań, dzielenie materiału na mniejsze partie, wyznaczanie czasu na ich opanowanie i odpytywanie, wydłużanie czasu na odpowiedź, przeczytanie tekstu, odwoływanie się do znanych sytuacji z życia codziennego, formułowanie pytań w formie zdań o prostej konstrukcji powołujących się na ilustrujące przykłady, częste podchodzenie do ucznia w trakcie samodzielnej pracy w celu udzielania dodatkowej pomocy, wyjaśnień, wyrażenie zgody na dokończenie w domu niektórych prac wykonywanych na lekcjach, zwiększenie ilości czasu i powtórzeń na opanowanie materiału. Niektóre prace klasowe uczeń pisze takie same jak reszta uczniów, tylko ma punktowane wyżej. Kryteria oceniania na poszczególne oceny szkolne: Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: - opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności określony w programie nauczania, - pisze sprawdziany wiadomości na oceny celujące, jest twórczy, potrafi rozwiązywać problemy nietypowe, - samodzielnie, korzystając z różnych źródeł wiedzy, zdobywa informacje potrzebne do rozwijania zainteresowań przedmiotowych, - jest szczególnie aktywny na tle klasy, - biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami w rozwiązywaniu problemów, - potrafi zastosować wiedzę przedmiotową w różnych sytuacjach życiowych, - potrafi uzasadniać i argumentować własne stanowiska, - biegle posługuje się językiem przedmiotowym, - uczestniczy w konkursach oraz turniejach wiedzy przyrodniczej i zajmuje w nich wysokie lokaty (laureat, finalista), - podejmuje się dodatkowych zadań po uzgodnieniu ich z nauczycielem. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: - sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami wypowiedzi są pełne, samodzielne, poprawne, - samodzielnie, korzystając z różnych źródeł zdobywa informacje w celu rozwiązywania problemów przyrodniczych, - pracuje samodzielnie, jest aktywny,
- rozwiązuje zadania, ćwiczenia, problemy różnymi metodami, - potrafi biegle i samodzielnie używać sformułowań przyrodniczych, - projektuje doświadczenia i je prezentuje, - dostrzega i ocenia związki dotyczące zjawisk przyrodniczych i działalności człowieka, - przewiduje następstwa i skutki działalności człowieka oraz przebieg procesów naturalnych w przyrodzie, wyjaśnia je, - bardzo dobrze czyta i interpretuje mapy, wykresy, tabele, - jest aktywny w czasie lekcji. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: - opanował w dużym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem nauczania, - poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności do rozwiązywania typowych problemów, - właściwie wykorzystuje przyrządy do obserwacji i pomiarów elementów przyrody, - korzysta z różnych źródeł informacji, - dostrzega wpływ przyrody na życie i gospodarkę człowieka, - proponuje działania na rzecz ochrony środowiska przyrodniczego, - wykonuje zaplanowaną obserwację lub eksperyment, - aktywnie uczestniczy w lekcji. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: - opanował w podstawowym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem, - potrafi zastosować wiadomości i umiejętności z pomocą nauczyciela, - potrafi wykonać z pomocą nauczyciela prosty eksperyment lub obserwację, - rozpoznaje i ocenia postawy człowieka wobec środowiska przyrodniczego, - potrafi korzystać z różnych źródeł wiedzy. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: - ma braki w wiadomościach i umiejętnościach określonych programem nauczania, a braki te nie przekraczają możliwości dalszego kształcenia, - rozwiązuje przy pomocy nauczyciela typowe zadania o niewielkim stopniu trudności, - z pomocą nauczyciela potrafi korzystać z różnych źródeł informacji mapy, globusa, - rozpoznaje i nazywa podstawowe zjawiska przyrody, wskazuje kierunki świata, - zna najpospolitsze rośliny i zwierzęta, - na bieżąco wykonuje pisemne polecenia nauczyciela. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: - nie opanował wiadomości i umiejętności określonych programem nauczania, które są potrzebne do dalszego kształcenia,
- nie potrafi rozwiązać problemów przedmiotowych o elementarnym stopniu trudności, nawet przy pomocy nauczyciela, - nie zna podstawowych określeń przyrodniczych, - nie potrafi współpracować zespole i skutecznie porozumieć się w różnych sytuacjach. Ewaluacja przedmiotowego Systemu Oceniania 1. Zmiany w WSO powodują zmiany w PSO. 2.PSO podlega ewaluacji i monitorowaniu. Monitorowanie PSO jest prowadzone w sposób ciągły, ewaluacja odbywa się pod koniec każdego roku szkolnego (na skutek wniosków wyciągniętych z całorocznej pracy przez nauczyciela). Zmian w przedmiotowym systemie oceniania dokonują nauczyciele przyrody PSO z przyrody jest zgodne z WSO ZSP nr 1 w Piszu i został opracowany przez nauczyciela przyrody - Jolantę Kiraga.