Dział Edukacji Stowarzyszenie Nowe Horyzonty www.nhef.pl facebook.com/nowehoryzontyedukacjifilmowej CYKL FILMOWE LEKCJE KLASA 1. GRUPA WIEKOWA SZKOŁA PODSTAWOWA 1 3 PRZEDMIOT EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA MATERIAŁY DYDAKTYCZNE DLA NAUCZYCIELA SCENARIUSZ LEKCJI opracowanie: Paulina Krześniak FILM NIESFORNY BRAM Brammetje baas, Holandia 2012, 83 min reżyseria: Anna van der Heide scenariusz: Tamara Bos obsada: Coen van Overdam, René Groothof, Katja Herbers, Roosmarijn van der Hoek Siedmioletni Bram jest podekscytowany tym, że zaczyna naukę w szkole. Myśli wiele o otaczającym go świecie, jest ciekawy wszystkiego i potrafi zadać sto pytań na minutę. Okazuje się jednak, że nowy nauczyciel ma zupełnie inny pomysł na naukę pierwszaków niż chłopiec. Czy Bram i jego wychowawca pokonają trudności i znajdą wspólny język? Niesforny Bram to film szczególny ze względu na ciekawie zarysowaną relację między światem dorosłych i dzieci, a także konstrukcję filmowej opowieści. Bram jest wyjątkowo ciekawskim chłopcem. Nie może usiedzieć w miejscu i ma głowę pełną pytań i pomysłów. Jego zachowanie nie stanowiło do tej pory problemu, ale sytuacja zmienia się, gdy chłopiec zaczyna naukę w szkole, ponieważ ma problem z rutyną i przestrzeganiem zasad panujących w klasie. Jego wychowawca po wielokrotnym zwracaniu mu uwagi zaczyna tracić cierpliwość. Wszystko to prowadzi do serii zabawnych nieporozumień, jednak dzięki zaangażowaniu oraz pomysłowości Brama, nauczyciela i rodziców chłopca pojawia się szansa na porozumienie i uczynienie ze szkoły miejsca, w którym Bram będzie się czuł szczęśliwy.
JAK OKIEŁZNAĆ DRZEMIĄCEGO W NAS NIESFORNEGO BRAMA? Temat lekcji Jak okiełznać drzemiącego w nas niesfornego Brama? Czas trwania lekcji 45 min Cele lekcji Podczas lekcji uczeń: rozwija wrażliwość estetyczną poprzez kontakt ze sztuką filmową; rozmawia na temat oryginalności, trudności w komunikacji oraz odmienności; ćwiczy umiejętności rekonstruowania fabuły; ćwiczy umiejętność formułowania wypowiedzi mówionych i pisanych; ćwiczy dokładność, spostrzegawczość i logiczne myślenie; rozwija wyobraźnię. Metody i formy pracy Podczas lekcji nauczyciel wykorzystuje następujące metody i formy pracy z uczniem: karta pracy; dyskusja; pogadanka; burza mózgów; energizer; praca z klasą, w grupach oraz indywidualna. Środki dydaktyczne Podczas lekcji nauczyciel wykorzystuje następujące środki dydaktyczne: film Niesforny Bram ; karta pracy. Przygotowanie do lekcji Lekcja powinna się odbyć po obejrzeniu filmu Niesforny Bram. Przed zajęciami nauczyciel drukuje karty pracy (patrz s. 5). PRZEBIEG LEKCJI Wprowadzenie Nauczyciel przedstawia temat lekcji, a następnie rozdaje uczniom karty pracy (patrz s. 5) i prosi o wykonanie polecenia pierwszego, w którym dziecko ma stwierdzić, czy film mu się podobał, czy nie, i dlaczego. Na podstawie udzielonych odpowiedzi nauczyciel inicjuje krótką dyskusję. Warto zwrócić w tym miejscu uwagę na to, co można oceniać, oglądając film (np. ciekawa historia, gra aktorska, muzyka, ładne zdjęcia). 2
Realizacja tematu Nauczyciel przeprowadza burzę mózgów. Pyta klasę, jaki jest Bram. Nazwane przymiotnikami cechy charakteru bohatera wypisuje na tablicy. energiczny ciekawy świata niesforny BRAM rozkojarzony ruchliwy nieposłuszny zabawny Nauczyciel przypomina dzieciom, że poznajemy Brama, gdy zaczyna naukę w szkole. Punktem wyjścia do rozmowy jest skierowanie do uczniów pytania, jaki wpływ ma charakter Brama na jego szkolne życie. Podczas dyskusji należy skupić się na nieporozumieniach między chłopcem a jego nauczycielem panem Rybką. Prowadzący powinien zachęcić dzieci, aby przypomniały, w jakich sytuacjach zaostrza się konflikt między Bramem a nauczycielem (np. zaplamienie się atramentem, uwolnienie przez chłopca latającej po sali muchy, doprowadzenie do wypadku pana Rybki). Warto przypomnieć początek filmu, kiedy główny bohater z entuzjazmem i ekscytacją wyobrażał sobie, jak będą wyglądały lekcje, i zapytać dzieci, czy Bram chciał iść do szkoły, a także zwrócić uwagę, że radość chłopca z rozpoczęcia nauki nie trwała długo. Nauczyciel pyta dzieci, dlaczego tak się stało. Bram nie potrafi poddać się szkolnej dyscyplinie. Bram nie chce się uczyć tego, co właśnie jest w programie, ciekawią go zupełnie inne rzeczy. Bram nie umie się dłużej skupić, nie może usiedzieć w miejscu. Bram inaczej wyobrażał sobie naukę w szkole. 3
Ostatni z wniosków stanowi punkt wyjścia do polecenia drugiego z karty pracy. Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie zadania. Następnie dzieci pod kierunkiem nauczyciela sprawdzają swoje odpowiedzi. Prowadzący pozwala dzieciom, by przez kilka minut pochodziły po sali (jeśli warunki pozwalają nawet pobiegały). Potem pyta uczniów, czy taki przerywnik podobałby się Bramowi i dlaczego. Prowadzący pyta dzieci, czyje podejście do nauki w szkole wydaje im się bliższe Brama czy pana Rybki i dlaczego. Wyobrażenie Brama o szkole: uczeń powinien mieć dużo swobody w odkrywaniu świata; dzieciom trudno usiedzieć w miejscu; różne rzeczy (np. złe samopoczucie, koncentracja na ważnym problemie) utrudniają udział w lekcji i nauczyciele powinni brać to pod uwagę. Wyobrażenie pana Rybki o szkole: gdyby wszyscy uczniowie robili to, co chcą, nauczyciele niczego by ich nie nauczyli; dzieci muszą uczyć się wytrwałości, sumienności i staranności; hałasowanie i wiercenie się jednej osoby przeszkadza innym w nauce. Podsumowując dyskusję warto zauważyć, że zarówno pan Rybka, jak i Bram mają swoje racje związane z ich wiekiem, rolą i charakterem. Warto zapytać dzieci, czy ich zdaniem da się w szkole połączyć oczekiwania Brama i pana Rybki. Jak można to zrobić? Czy w filmie komuś się to udaje? Trzeba tu przywołać pana Marka nauczyciela, który przychodzi do szkoły w zastępstwie za pana Rybkę. Można porozmawiać z dziećmi, co różni pana Marka od pana Rybki i dlaczego to właśnie jemu udaje się dotrzeć do Brama (przerwy w lekcji na rozluźnienie, wspólne zabawy, pozwolenie na bieganie, gdy chłopiec nie może się skupić). Podsumowanie tematu Nauczyciel pyta uczniów, czy mają w sobie coś z niesfornego Brama. Czy czasem trudno im skupić się na lekcji i w pełni poświęcić pracy? Co jest dla nich najtrudniejsze do zaakceptowania wśród obowiązków ucznia i wymagań wobec niego? Praca domowa Co lubisz robić na lekcji? Wymień metody pracy, które podobają ci się najbardziej. Możesz opisać lekcję, która szczególnie ci się podobała. 4
KARTA PRACY Zadanie 1 Podkreśl odpowiednią część zdania, a następnie dokończ je. Film Niesforny Bram podobał mi się/nie podobał mi się, ponieważ: Zadanie 2 Bram i pan Rybka inaczej wyobrażają sobie naukę w szkole i zachowanie uczniów. Przyporządkuj opinie do postaci, która mogłaby je wypowiedzieć. BRAM PAN RYBKA Wszyscy uczniowie robią to samo. Uczeń powinien siedzieć spokojnie. Nogi są po to, by nimi ruszać! Każde dziecko może wyjść z klasy, kiedy chce. Ruszający się ząb przeszkadza w nauce. Dzieci nie mogą wychodzić z sali, kiedy chcą. To, że dziecku rusza się ząb, nie jest wytłumaczeniem braku pracy na lekcji. Dzieci robią to, co je w danej chwili interesuje. 5