Nazwa modułu: Surowce energetyczne ciekłe i ich przetwarzanie Rok akademicki: 2016/2017 Kod: STC-1-403-s Punkty ECTS: 6 Wydział: Energetyki i Paliw Kierunek: Technologia Chemiczna Specjalność: Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne Język wykładowy: Polski Profil kształcenia: Ogólnoakademicki (A) Semestr: 4 Strona www: Osoba odpowiedzialna: prof. dr hab. inż. Buczek Bronisław (bbuczek@agh.edu.pl) Osoby prowadzące: prof. dr hab. inż. Buczek Bronisław (bbuczek@agh.edu.pl) dr inż. Zabierowski Piotr (zabierow@agh.edu.pl) dr hab. inż. Czosnek Cezary (czosnek@agh.edu.pl) Krótka charakterystyka modułu Przedmiot ma charakter poznawczo-praktyczny, gdzie studenci zapoznają się z pojęciem ropy naftowej i jej przeróbką, a następnie na zajęciach laboratoryjnych dokonują charakteryzacji ropy naftowej. Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Powiązania z EKK Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) Wiedza 1 / 7
M_W001 Student dysponuje wiedzą z zakresu: podstawowych wiadomości o ropie naftowej; klasyfikacji rop naftowych i głównych rafineryjnych; wariantów przeróbki ropy naftowej oraz jej przygotowania; destylacji i rektyfikacji ropy; ekstrakcji rozpuszczalnikowej i odparafinowania; przeróbki destrukcyjnej; przeróbki ropy surowej; zna procesy jednostkowe, technologie przetwarzania/wytwarzania ciekłych surowców energetycznych oraz metody badania ich właściwości fizykochemicznych i użytkowych TC1A_W01, TC1A_W02, TC1A_W09, TC1A_W11, TC1A_W12, TC1A_W03, TC1A_W08, TC1A_W19, TC1A_W14 Egzamin, Kolokwium M_W002 Zna zasady bezpiecznej pracy z substancjami chemicznymi. zna podstawowe operacje, procesy i metody analizy stosowane w praktyce. TC1A_W18, TC1A_W19 Kolokwium, Sprawozdanie Umiejętności M_U001 Student potrafi przewidywać na podstawie właściwości ropy naftowej warianty jej przeróbki w zakładach rafineryjnych wskazać produkty z destylacji ropy naftowej przeznaczone do wytwarzania handlowych rozróżniać najbardziej istotne parametry procesów zachowawczych oraz destrukcyjnych czytać ze zrozumieniem teksty z zakresu technologii przeróbki ropy, stosować terminologię i zwyczajowe zasady nazewnictwa związków organicznych obecnych w ropie i jej produktach TC1A_U26, TC1A_U01, TC1A_U02, TC1A_U12, TC1A_U24, TC1A_U10, TC1A_U09, TC1A_U08 Egzamin 2 / 7
M_U002 Umie dokonać klasyfikacji, wskazać możliwe zastosowania i kierunki przeróbki ropy naftowej; potrafi dobierać techniki analityczne oraz określać wskaźniki charakteryzujące badane produkty przeróbki; umie bilansować procesy zachowawcze i destrukcyjne; umie dobierać parametry procesów przetwarzania ropy naftowej umie dokonać analizy wyników pracy laboratoryjnej; umie posługiwać się sprzętem laboratoryjnym i przeprowadzać podstawowe operacje laboratoryjne związane z analizą paliw ciekłych TC1A_U26, TC1A_U23, TC1A_U01, TC1A_U02, TC1A_U27, TC1A_U24, TC1A_U10, TC1A_U09, TC1A_U25 Kolokwium, Sprawozdanie, Wykonanie ćwiczeń laboratoryjnych Kompetencje społeczne M_K001 Student potrafi konstruktywnie współpracować w zespole rozwiązującym problemy rachunkowe/laboratoryjne TC1A_K03, TC1A_K07, TC1A_K04 Zaangażowanie w pracę zespołu M_K002 Angażuje się w dyskusję w grupie, jak również z prowadzącym, i potrafi dobrze sformułować swoje argumenty TC1A_K03, TC1A_K06 Udział w dyskusji Matryca efektów kształcenia w odniesieniu do form zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Forma zajęć Wykład Ćwiczenia audytoryjne Ćwiczenia laboratoryjne Ćwiczenia projektowe Konwersatori um seminaryjne praktyczne terenowe warsztatowe Inne E-learning Wiedza 3 / 7
M_W001 M_W002 Umiejętności M_U001 Student dysponuje wiedzą z zakresu: podstawowych wiadomości o ropie naftowej; klasyfikacji rop naftowych i głównych rafineryjnych; wariantów przeróbki ropy naftowej oraz jej przygotowania; destylacji i rektyfikacji ropy; ekstrakcji rozpuszczalnikowej i odparafinowania; przeróbki destrukcyjnej; przeróbki ropy surowej; zna procesy jednostkowe, technologie przetwarzania/wytwarzania ciekłych surowców energetycznych oraz metody badania ich właściwości fizykochemicznych i użytkowych Zna zasady bezpiecznej pracy z substancjami chemicznymi. zna podstawowe operacje, procesy i metody analizy stosowane w praktyce. Student potrafi przewidywać na podstawie właściwości ropy naftowej warianty jej przeróbki w zakładach rafineryjnych wskazać produkty z destylacji ropy naftowej przeznaczone do wytwarzania handlowych rozróżniać najbardziej istotne parametry procesów zachowawczych oraz destrukcyjnych czytać ze zrozumieniem teksty z zakresu technologii przeróbki ropy, stosować terminologię i zwyczajowe zasady nazewnictwa związków organicznych obecnych w ropie i jej produktach + + + - - - - - - - - - + + - - - - - - - - + - - - - - - - - - - 4 / 7
M_U002 Umie dokonać klasyfikacji, wskazać możliwe zastosowania i kierunki przeróbki ropy naftowej; potrafi dobierać techniki analityczne oraz określać wskaźniki charakteryzujące badane produkty przeróbki; umie bilansować procesy zachowawcze i destrukcyjne; umie dobierać parametry procesów przetwarzania ropy naftowej umie dokonać analizy wyników pracy laboratoryjnej; umie posługiwać się sprzętem laboratoryjnym i przeprowadzać podstawowe operacje laboratoryjne związane z analizą paliw ciekłych + + + - - - - - - - - Kompetencje społeczne M_K001 M_K002 Student potrafi konstruktywnie współpracować w zespole rozwiązującym problemy rachunkowe/laboratoryjne Angażuje się w dyskusję w grupie, jak również z prowadzącym, i potrafi dobrze sformułować swoje argumenty - + + - - - - - - - - - + + - - - - - - - - Treść modułu zajęć (program wykładów i pozostałych zajęć) Wykład Podstawowe wiadomości o ropie naftowej. Klasyfikacje rop naftowych. Główne produkty rafineryjne. Warianty przeróbki ropy naftowej. Przygotowanie ropy naftowej do przeróbki-odsalanie. Destylacja i rektyfikacja ropy. Destylacja atmosferyczna i próżniowa. Ekstrakcja rozpuszczalnikowa i odparafinowanie. Kraking termiczny, piroliza, koksowanie. Kraking katalityczny. Hydrokraking i jego rodzaje. Reforming katalityczny. Izomeryzacja. Polimeryzacja. Alkilacja. Produkcja asfaltu. Procesy wytwarzania olejów smarowych, parafin oraz środków smarnych. Biopaliwa: biogaz, bioetanol, biodiesel. Ćwiczenia audytoryjne 1) Właściwości rop naftowych i frakcji (8 h) a) obliczenia związane z klasyfikacją strukturalną rop b) obliczenia związane z podziałem na klasy c) obliczenia związane z emulsjami ropo wodnymi d) obliczenia związane z właściwościami surowców i frakcji ropy naftowej 2) Bilanse masowe (6 h) a) przeróbka zachowawcza b) przeróbka destrukcyjna 3) Termodynamika procesów przeróbki ropy (8 h) 5 / 7
a) wpływ parametrów procesowych b) określenie trwałości c) kinetyczna funkcja ostrości procesu W skład zajęć wchodzą również zajęcia wstępne (wprowadzenie, kryteria ocen i zaliczenia, literatura), 2 kolokwia, kolokwium zaliczeniowe (8 h) Ćwiczenia laboratoryjne Emulsje olejowo-wodne: oznaczenie zawartości olejów w odpadowych wodach rafineryjnych (w emulsjach typu O/W). Odparafinowanie frakcji naftowych: oznaczanie zawartości stałych parafin we frakcjach naftowych drogą adduktywnej krystalizacji. Substancje asfaltenowo-żywiczne: zapoznanie się z metodyką odasfaltowania frakcji naftowych metodą ekstrakcji rozpuszczalnikami selektywnymi, oznaczenie zawartości substancji asfaltenowo-żywicznych we frakcjach naftowych. Kraking termiczny: określenie zmian zawartości węglowodorów C1-C2 w gazie pokrakingowym w funkcji temperatury oraz określenie ilości frakcji destylujących. Destylacja paliw naftowych: określenie składu frakcyjnego naftowych oraz wyznaczenie zależności pomiędzy wydajnością destylatu a temperaturą destylacji. Sposób obliczania oceny końcowej Oceny z ćwiczeń audytoryjnych i laboratoryjnych (L) oraz z egzaminu (E) obliczane są następująco: procent uzyskanych punktów przeliczany jest na ocenę zgodnie z Regulaminem Studiów AGH. Ocena końcowa (OK) obliczana jest jako średnia ważona powyższych ocen: OK = 0,5 w E + 0,3 w C + 0,2 w L w = 1 dla I terminu, w = 0,9 dla II terminu, w = 0,8 dla III terminu Wymagania wstępne i dodatkowe Warunkiem uczestnictwa jest zaliczenie przedmiotów: Chemia organiczna II, Podstawy konstrukcji inżynierskich. Zalecana literatura i pomoce naukowe 1. E. Grzywa, J. Molenda: Technologia podstawowych syntez organicznych, WNT Warszawa 1996. 2. Handbook of petroleum petrochemicals production processes, (ed. R. A. Myers) McGRAWHILL, New York 2005. 3. A. Podniało, Paliwa oleje i smary w ekologicznej eksploatacji, WNT Warszawa 2002. 4. Ropa naftowa-właściwości-przetwarzanie-produkty, praca zbiorowa pod redakcją J. Surygały, WNT Warszawa 2006. 5. J. Magiera, Rafinacja olejów przepracowanych, WNT Warszawa 2006. 6. Ropa naftowa a środowisko przyrodnicze, praca zbiorowa pod redakcją J. Surygały, OWPW Wrocław 2001. 7. Cz. Kajdas, Chemia i fizykochemia ropy naftowej, WN-T Warszawa 1979 Publikacje naukowe osób prowadzących zajęcia związane z tematyką modułu 1. B. BUCZEK, Analysis of spent active coke properties by spouted bed technique, Chemical and Process Engineering 2013 vol. 34 no. 3, s. 415 421. 2. P. ZABIEROWSKI, Confined fluidised bed porosity in the light of bubbling-bed models, Chemical and Process Engineering 2012 vol. 33 nr 3, s. 431 444. 3. B. BUCZEK, A. Zajezierska, Biodegradable lubricating greases containing used frying oil as additives, Industrial Lubrication and Tribology 2015 vol. 67 iss. 4, s. 315 319. 4. B. BUCZEK, Methane recovery from gaseous mixtures using carbonaceous adsorbents Pozyskiwanie metanu z mieszanin gazowych za pomocą adsorbentów węglowych, Archives of Mining Sciences = Archiwum Górnictwa 2016 vol. 61 no. 2, s. 285 292. 5. Aparat i układ do sterowania przepływem i wymiany ciepła ziaren fazy fluidalnej do aparatu z warstwą z ograniczoną fluidyzacją wynalazca: ZABIEROWSKI Piotr. Opis zgłoszeniowy wynalazku ; PL 6 / 7
395170 A1 ; Opubl. 2012-12-17. Zgłosz. nr P.395170 z dn. 2011-06-08 // Biuletyn Urzędu Patentowego ; ISSN 0137-8015 ; 2012 nr 26, s. 8-9. Informacje dodatkowe Brak Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma aktywności studenta Udział w wykładach Udział w ćwiczeniach audytoryjnych Udział w ćwiczeniach laboratoryjnych Samodzielne studiowanie tematyki zajęć Przygotowanie do zajęć Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł Obciążenie studenta 28 godz 28 godz 14 godz 75 godz 30 godz 175 godz 6 ECTS 7 / 7