Kodeks spółek handlowych z komentarzem PRZYGOTOWANYM PRZEZ EKSPERTÓW
Pieniądze & Inwestycje to miesięcznik dla osób, które chcą bezpiecznie pomnażać swoje oszczędności i zarobić więcej niż na lokatach bankowych Czytelnicy, którzy korzystają z naszych porad inwestując na giełdzie, zarabiają: Aż 53 spółki na 55, które rekomendowaliśmy w 2013 roku, przyniosły zysk! Ponad połowa spółek zanotowała stopy zwrotu rzędu 40 50%. W naszym zestawieniu mamy też perełki, które dały zarobić nawet ponad 100%! Zawsze pokazujemy, jakie jest ryzyko oraz radzimy w jaki sposób można się przed nim zabezpieczyć. Oprócz analiz spółek giełdowych w każdym numerze prezentujemy sprawdzone strategie inwestycyjne, stosowane przez największych i najbogatszych inwestorów giełdowych. Pokazujemy, jak krok po kroku można inwestować według ich metod oraz jak dopasować daną strategię do bieżącej sytuacji na giełdzie. W każdym numerze prezentujemy trzy portfele dla inwestorów z budżetem: 10 tys. zł, 50 tys. zł i 100 tys. zł. Jednego zawsze można być pewnym - nasze porady są w pełni niezależne i obiektywne! Chcesz dowiedzieć się więcej? Skontaktuj się z naszym Centrum Obsługi Klienta: tel. 22 518 29 29, email: cok@wip.pl Aby skorzystać z prenumeraty w promocyjnej cenie, podaj hasło: ID2014
Kodeks spółek handlowych z komentarzem przygotowanym przez ekspertów Stan prawny: 20 stycznia 2014 r.
Redaktor Naczelna Grupy Czasopism Urszula Wróblewska Redaktor prowadząca Barbara Brózda Korekta Zespół Teksty ujednolicone opracowali Dominik Poręcki Paweł Poręcki Wydawca Weronika Wota ISBN: 978-83-269-2536-8 Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9a, 03-918 Warszawa, tel. 22 518 29 29, faks 22 617 60 10 DTP: Raster Studio, Norbert Bogajczyk Druk: Miller Druk sp. z o.o. Książka Kodeks spółek handlowych. Z komentarzem chroniona jest prawem autorskim. Przedruk materiałów opublikowanych w książce bez zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Informujemy, że Państwa dane osobowe będą przetwarzane przez Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie przy ul. Łotewskiej 9a w celu realizacji niniejszego zamówienia oraz do celów marketingowych przesyłania materiałów promocyjnych dotyczących innych produktów i usług. Mają Państwo prawo do wglądu oraz poprawiania swoich danych, a także do wyrażenia sprzeciwu wobec ich przetwarzania do celów promocyjnych. Podanie danych jest dobrowolne. Zapewniamy, że Państwa dane nie będą przekazywane bez Państwa wiedzy i zgody innym podmiotom. Zaproponowane w niej wskazówki, porady oraz interpretacje dotyczą sytuacji typowych. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku wymaga dodatkowych konsultacji. Publikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w publikacji Kodeks spółek handlowych. Z komentarzem wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków.
Spis treści Założenia i objaśnienie skrótów... 4 Wprowadzenie... 5 Rys historyczny... 5 Kodeks spółek handlowych a Kodeks cywilny... 6 Zmiany na rynku kapitałowym... 8 Wpływ prawa wspólnotowego... 8 Dalsze zmiany ksh... 9 Zmiany ksh, które weszły w życie w 2013 roku... 10 Zakończenie Programu Powszechnej Prywatyzacji... 10 Dalsze zmiany dotyczące przekształcania przedsiębiorców w spółki... 10 Sprawozdania finansowe do celów przekształcenia... 11 Walne zgromadzenia po nowelizacji prawa pocztowego... 12 Obowiązki informacyjne emitentów... 12 Łączenie się spółek... 13 Założenia projektu przyszłych zmian ksh... 13 Ocena projektu... 14 Fakultatywny kapitał zakładowy... 15 Udziały beznominałowe... 15 Instrumenty ochrony wierzycieli... 16 Obligatoryjny kapitał zapasowy... 16 Zniesienie wzorów podpisów... 16 Ustawa Kodeks spółek handlowych... 19 3
Kodeks spółek handlowych Założenia i objaśnienie skrótów Kodeks spółek handlowych (ksh) Ustawa z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych, tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 1030. Kodeks cywilny (kc) Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 ze zm. Kodeks handlowy (kh) Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 27 czerwca 1934 r. Kodeks handlowy, Dz.U. z 1934 r. nr 57, poz. 502 ze zm. Oznaczenie zmian w tekście ustawy Kodeks spółek handlowych: zmiany weszły w życie 1 stycznia 2013 r. i 23 kwietnia 2013 r. pogrubienie tekstu 4
Kodeks spółek handlowych Wprowadzenie Ustawa z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych 1 [dalej: Kodeks spółek handlowych lub ksh ], która weszła w życie 1 stycznia 2001 r., zmieniła obowiązujący reżim prawny. Uchyliła obowiązujące od 1934 roku przepisy Kodeksu handlowego 2 [dalej: Kodeks handlowy lub kh ]. Jednocześnie wraz z ustawą z 20 sierpnia 1997 r. o krajowym rejestrze sądowym 3 oraz ustawą z 9 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej 4, zastąpioną następnie przez ustawę z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej 5, wskazane powyżej przepisy stanowią podstawowe rozwiązania systemowe w zakresie funkcjonowania obrotu gospodarczego z udziałem spółek handlowych. Rys historyczny Kodeks handlowy, oceniany po dzień dzisiejszy jako jedno ze znaczących osiągnięć prawnych legislacji II Rzeczpospolitej, wskutek okoliczności związanych z zawirowaniami historycznymi, a w tym otoczeniem społeczno-gospodarczym, utracił na znaczeniu i przestał odpowiadać wymaganiom gospodarki rynkowej. Wprowadzenie w okresie powojennym gospodarki centralnie planowanej, marginalizacja obrotu prywatnego i prymat państwowych przedsiębiorstw w gospodarce doprowadziły do marginalizacji prawa handlowego, co skutkowało brakiem wprowadzania stosownych zmian w przedmiotowym obszarze regulacyjnym. Należy podkreślić, że nowelizacji tego kodeksu nie dokonywano przez przeszło 50 lat. W wyniku powyższych zdarzeń stagnacji uległo również kształtowanie się praktyki orzeczniczej. Kolejną istotną okolicznością było wprowadzenie w 1964 roku Kodeksu cywilnego 6 [dalej: Kodeks cywilny lub kc ], na podstawie którego wykreślno z Kodeksu handlowego w części przepisy dotyczące funkcjonowania przedsiębiorców oraz w całości przepisy o czynnościach handlowych. Regulacje odnoszące się do tych zagadnień zostały umieszczone w części ogólnej kc. Rezultatem tej nowelizacji stało się więc wprowadzenie zasady jednolitości prawa cywilnego, zerwanie z odrębną kategorią czynności handlowych istniejącą na gruncie Kodeksu handlowego i istniejącym dualizmem prawa prywatnego. Regulacje wprowadzone przepisami kc objęły bowiem zarówno obrót powszechny, jak i obrót uspołeczniony, stanowiący znaczną część obrotu profesjonalnego w gospodarce centralnie planowanej. W wyniku omawianej nowelizacji prawo handlowe zostało podporządkowane prawu cywilnemu, stało się jego częścią, 1 Tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 1030. 2 Dz.U. z 1934 r. nr 57, poz. 502 ze zm. 3 Dz.U. z 1997 r. nr 121, poz. 769 ze zm. 4 Dz.U. z 1999 r. nr 101, poz. 1178 ze zm. 5 Dz.U. z 2004 r. nr 173, poz. 1807 ze zm. 6 Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 ze zm. 5
Kodeks spółek handlowych a nie odrębną gałęzią prawa. W konsekwencji przedmiotem regulacji kh pozostały tylko kwestie istnienia i funkcjonowania spółek handlowych. W zakresie istnienia tych spółek regulacji kh podlegały również firma, prokura aż do czasu nowelizacji kc dokonanej ustawą z 14 lutego 2003 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny i niektórych innych ustaw 7, oraz rejestr handlowy. Transformacja ustrojowa, która dokonała się po 1989 roku, doprowadziła do sytuacji, kiedy obowiązujące w tym czasie przepisy kh w żadnej mierze nie przystawały do wymogów ówczesnej gospodarki rynkowej. Pomimo kolejnych zmian dostosowujących kh do realiów obrotu wolnorynkowego regulacja ta nie tylko przestała nadążać za dynamicznie zmieniającym się otoczeniem społeczno-gospodarczym, ale także przestała odpowiadać zasadom dobrej legislacji. W tych okolicznościach Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego przyjęła koncepcję o przygotowaniu nowej całościowej regulacji opartej na niemieckiej tradycji prawa cywilnego, z której wywodził się również kh, w miejsce dokonywania jego kolejnych nowelizacji. Kodeks spółek handlowych a Kodeks cywilny Prace Komisji Kodyfikacyjnej doprowadziły do uchwalenia wspomnianego na wstępie Kodeksu spółek handlowych. Pomimo nadania nowym przepisom regulującym: tworzenie, organizację, funkcjonowanie, rozwiązywanie, łączenie, podział i przekształcanie spółek handlowych, formy kodeksu Kodeksu spółek handlowych regulacja ta nie stanowi odrębnej względem prawa cywilnego gałęzi prawa. Ustawodawca zdecydował się na nadanie przepisom Kodeksu spółek handlowych ograniczonej autonomii, która nie narusza zasady jedności prawa cywilnego. Zgodnie z przepisem art. 2 ust. 2 ksh w sprawach nieuregulowanych przepisami tej ustawy zastosowanie znajdują przepisy kc. Przepisy Kodeksu cywilnego należy stosować jednak odpowiednio, gdy wymaga tego właściwość (natura) stosunku prawnego spółki handlowej. Pomiędzy przepisami Kodeksu spółek handlowych a przepisami Kodeksu cywilnego istnieje zatem relacja na zasadzie lex specialis lex generalis. Nowa regulacja kodeksowa nie zrywa jednak całkowicie z dorobkiem Kodeksu handlowego. Zastosowane bowiem rozwiązania legislacyjne w części odpowiadają tym z 1934 roku, oczywiście z uwzględnieniem niezbędnych zmian systemowych, terminologicznych i językowych. Umożliwia to odpowiednie odwołanie się do wydanego na gruncie kh orzecznictwa oraz przedwojennej doktryny prawa handlowego. Należy również podkreślić, że Kodeks spółek handlowych wprowadził także nowe konstrukcje prawne nieznane przedwojennej legislacji. Są to m.in. nowe typy spółek spółka partnerska i spółka komandytowo- -akcyjna, a także regulacje dotyczące łączenia i podziału spółek kapitałowych. W stosunku do przepisów kh istotnym modyfikacjom poddano również regulacje dotyczące spółki akcyjnej, w tym takie kwestie, jak np. kapitał warunkowy czy kapitał docelowy. Pomimo przyjęcia modelu całkowicie nowej legislacji, w miejsce dostosowywania i aktualizacji istniejących rozwiązań prawnych, dość szybko uwidoczniła się konieczność nowelizacji ksh. Zmiany determinowane były zmieniającymi się uwarunkowaniami rynkowymi, a w późniejszym okresie również koniecznością dostosowania 7 Dz.U. z 2003 r. nr 49, poz. 408. 6
Kodeks spółek handlowych USTAWA z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z dnia 8 listopada 2000 r.) PRZEPISY OGÓLNE DZIAŁ I Przepisy wspólne Art. 1. 1. Ustawa reguluje tworzenie, organizację, funkcjonowanie, rozwiązywanie, łączenie, podział i przekształcanie spółek handlowych. 2. Spółkami handlowymi są: spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna. Art. 2. W sprawach określonych w art. 1 1 nieuregulowanych w ustawie stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego. Jeżeli wymaga tego właściwość (natura) stosunku prawnego spółki handlowej, przepisy Kodeksu cywilnego stosuje się odpowiednio. Art. 3. Przez umowę spółki handlowej wspólnicy albo akcjonariusze zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu przez wniesienie wkładów oraz, jeżeli umowa albo statut spółki tak stanowi, przez współdziałanie w inny określony sposób. Art. 4. 1. Użyte w ustawie określenia oznaczają: 1) spółka osobowa spółkę jawną, spółkę partnerską, spółkę komandytową i spółkę komandytowo-akcyjną, 2) spółka kapitałowa spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością i spółkę akcyjną, 3) spółka jednoosobowa spółkę kapitałową, której wszystkie udziały albo akcje należą do jednego wspólnika albo akcjonariusza, 4) spółka dominująca spółkę handlową w przypadku, gdy: a) dysponuje bezpośrednio lub pośrednio większością głosów na zgromadzeniu wspólników albo na walnym zgromadzeniu, także jako zastawnik albo użytkownik, bądź w zarządzie innej spółki kapitałowej (spółki zależnej), także na podstawie porozumień z innymi osobami, lub 19
Kodeks spółek handlowych b) jest uprawniona do powoływania lub odwoływania większości członków zarządu innej spółki kapitałowej (spółki zależnej) albo spółdzielni (spółdzielni zależnej), także na podstawie porozumień z innymi osobami, lub c) jest uprawniona do powoływania lub odwoływania większości członków rady nadzorczej innej spółki kapitałowej (spółki zależnej) albo spółdzielni (spółdzielni zależnej), także na podstawie porozumień z innymi osobami, lub d) członkowie jej zarządu stanowią więcej niż połowę członków zarządu innej spółki kapitałowej (spółki zależnej) albo spółdzielni (spółdzielni zależnej), lub e) dysponuje bezpośrednio lub pośrednio większością głosów w spółce osobowej zależnej albo na walnym zgromadzeniu spółdzielni zależnej, także na podstawie porozumień z innymi osobami, lub f) wywiera decydujący wpływ na działalność spółki kapitałowej zależnej albo spółdzielni zależnej, w szczególności na podstawie umów określonych w art. 7, 5) spółka powiązana spółkę kapitałową, w której inna spółka handlowa albo spółdzielnia dysponuje bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 20% głosów na zgromadzeniu wspólników albo na walnym zgromadzeniu, także jako zastawnik lub użytkownik, albo na podstawie porozumień z innymi osobami lub która posiada bezpośrednio co najmniej 20% udziałów albo akcji w innej spółce kapitałowej, 6) spółka publiczna spółkę w rozumieniu przepisów o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych, 7) instytucja finansowa bank, fundusz inwestycyjny, towarzystwo funduszy inwestycyjnych lub powierniczych, zakład ubezpieczeń, zakład reasekuracji, fundusz powierniczy, towarzystwo emerytalne, fundusz emerytalny lub dom maklerski, mające siedzibę w Rzeczypospolitej Polskiej albo w państwie należącym do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) *, 8) rejestr rejestr przedsiębiorców, 9) głosy głosy za, przeciw lub wstrzymujące się oddane podczas głosowania w sposób zgodny z ustawą, umową albo statutem spółki, 10) bezwzględna większość głosów więcej niż połowę głosów oddanych, 11) sprawozdanie finansowe sprawozdania finansowe w rozumieniu przepisów o rachunkowości. 2. Ilekroć w ustawie mowa jest o umowie spółki, należy przez to rozumieć także akt założycielski sporządzony przez jedynego wspólnika albo akcjonariusza spółki kapitałowej. 3. W przypadku gdy dwie spółki handlowe dysponują wzajemnie większością głosów obliczoną zgodnie z 1 pkt 4 lit. a), za spółkę dominującą uważa się spółkę handlową, która posiada większy procent głosów na zgromadzeniu wspólników albo walnym zgromadzeniu drugiej spółki (spółki zależnej). W przypadku gdy każda ze spółek handlowych posiada równy procent głosów na zgromadzeniu wspólników albo walnym zgromadzeniu drugiej spółki, za spółkę dominującą uważa się tę spółkę, któ- * Zmiana wprowadzona na podstawie przepisów ustawy z 30 marca 2012 r. o uchyleniu ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji oraz o zmianie niektórych innych ustaw, która weszła w życie 1 stycznia 2013 r. (Dz.U. z 2012 r., poz. 596). Stan prawny: 20 stycznia 2014 r. 20
Aby skorzystać z prenumeraty w promocyjne cenie, podaj hasło: SPE2014
Dominik Poręcki adwokat, wspólnik w Kancelarii Janowski Poręcki Dąbrowska Ignatjew sp.j. Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalizuje się w doradztwie prawnym w obszarze prawa gospodarczego, prawa spółek, fuzji i przejęć oraz zbiorowym prawie pracy. Ma doświadczenie w projektach obejmujących restrukturyzację spółek handlowych, transakcjach M&A, jak również projektach IPO. Paweł Poręcki prawnik w Kancelarii Janowski Poręcki Dąbrowska Ignatjew sp.j. Absolwent Kolegium Prawa na Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie. Specjalizuje się w doradztwie prawnym w obszarze prawa spółek. Ma doświadczenie w projektach obejmujących bieżącą obsługę spółek kapitałowych, restrukturyzację spółek handlowych, jak również transakcje M&A. UOQ 06 CENA 99 ZŁ