Bilans pªatniczy i mi dzynarodowa pozycja inwestycyjna Szkoªa Gªówna Handlowa
Rozkªad jazdy 1 Wprowadzenie 2 Bilans pªatniczy i MPI 3 Podsumowanie
Bilans pªatniczy (i mi dzynarodowa pozycja inwestycyjna) Rejestruj mi dzynarodowe przepªywy kapitaªu, zwi zane m.in. z handlem zagranicznym i inwestycjami zagranicznymi. Wa»ne dla banku centralnego poniewa»: ±ci±le monitorowane przez zagranicznych inwestorów, pokazuj, jaka cz ± nierównowagi pomi dzy popytem i poda» wylewa si na zewn trz, pokazuje bilans oszcz dno±ci i inwestycji w gospodarce, pokazuje sposoby nansowania zadªu»enia zagranicznego, determinuj premi za ryzyko.
Przykªad: nierównowagi globalne 800 600 400 200 0-200 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009-400 -600 Gospodarki rozwinięte Gospodarki rozwijające się ródªo: obliczenia wªasne (dane IMF)
Przykªad: nierównowagi w stree euro ródªo: Kang & Shambaugh 2013
Przykªad: premia za ryzyko
Ten wykªad Bilans pªatniczy, jego skªadniki i interpretacja ekonomiczna Mi dzynarodowa pozycja inwestycyjna, jej zwi zek z bilansem pªatniczym i wpªyw na gospodark
Rozkªad jazdy 1 Wprowadzenie 2 Bilans pªatniczy i MPI 3 Podsumowanie
Skªadniki BP rachunek obrotów bie» cych rachunek kapitaªowy rachunek nansowy saldo bª dów i opuszcze«
Rachunek obrotów bie» cych Rachunek obrotów bie» cych to suma bilansu handlowego i dochodu netto z zagranicy (z kapitaªu i pracy) CA t = X t M t + IB t To denicja zgodna z rachunkowo±ci bilansu pªatniczego. Gªówne skªadniki rachunku obrotów bie» cych: saldo obrotów towarowych saldo usªug saldo dochodów (nie wnikamy w rozró»nienie pierwotnych i wtórnych)
Rachunek obrotów bie» cych - alternatywne podej±cia Ale rachunek obrotów bie» cych mo»na te» wyrazi na inne, u»yteczne sposoby: 1 Saldo oszcz dno±ci i inwestycji 2 Zmiana mi dzynarodowej pozycji inwestycyjnej netto kraju
Saldo oszcz dno±ci i inwestycji Rachunek obrotów bie» cy to saldo oszcz dno±ci i inwestycji (prywatnych i publicznych) w caªej gospodarce CA t = X t M t + IB t PNB t = C t + I t + X t M t + IB t PNB t = C t + S t C t + S t = C t + I t + X t M t + IB t CA t = S t I t
Zmiana mi dzynarodowej pozycji inwestycyjnej netto kraju Rachunek obrotów bie» cy jest równy zmianie mi dzynarodowej pozycji inwestycyjnej netto kraju Mi dzynarodowa pozycja inwestycyjna to ró»nica mi dzy aktywami i pasywami nansowymi rezydentów wobec nierezydentów. Tak jak dla ka»dego indywidualnego gospodarstwa, tak i dla caªej gospodarki, przyrost aktywów netto (B t B t 1 ) musi by równy ró»nicy pomi dzy dochodami i wydatkami wobec reszty ±wiata B t B t 1 = X t + IB t M t CA t = B t B t 1 Zatem rachunek obrotów bie» cych jest te» miar naszego zadªu»ania si (lub spªaty zadªu»enia, je±li jest dodatni)
Mi dzynarodowa pozycja inwestycyjna Polski 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Międzynarodow a pozycja inw estycyjna netto / International investment position, net (mln PLN) -977 920-1 064 733-1 142 250-1 188 192-1 117 823-1 128 910 Ogółem aktyw a / Assets 726 621 734 363 716 271 809 340 894 774 1 035 366 Inw estycje bezpośrednie / Direct investment 224 652 223 445 215 839 231 201 242 442 273 464 Inw estycje portfelow e / Portfolio investment 36 567 40 351 48 854 71 436 120 928 105 217 Pochodne instrumenty finansow e / Financial derivatives 19 705 18 938 16 926 27 627 18 449 14 875 Pozostałe inw estycje / Other investment 111 251 114 038 114 718 126 819 142 659 163 733 Oficjalne aktyw a rezerwow e / Reserve assets 334 446 337 591 319 934 352 257 370 296 478 077 Ogółem pasyw a / Liabilities 1 704 541 1 799 096 1 858 521 1 997 532 2 012 597 2 164 276 Inw estycje bezpośrednie / Direct investment 740 452 777 369 829 385 885 218 865 672 933 651 Inw estycje portfelow e / Portfolio investment 432 683 530 506 527 233 571 942 597 774 602 592 Pochodne instrumenty finansow e / Financial derivatives 24 531 21 950 18 317 29 931 25 713 20 597 Pozostałe inw estycje / Other investment 506 875 469 271 483 586 510 441 523 438 607 436 ródªo: NBP
Mi dzynarodowa pozycja inwestycyjna Polski w proc. PKB ródªo: Obliczenia wªasne (dane NBP i GUS)
Subtelno±ci statystyczne CA mierzony wg bilansu pªatniczego w praktyce nie jest dokªadnie równy zmianie mi dzynarodowej pozycji inwestycyjnej netto. Ró»nica: saldo bª dów i opuszcze«; zmiana warto±ci zagranicznych aktywów i pasywów (np. ceny zªota).
Determinanty rachunku obrotów bie» cych Przykªadowe, makroekonomiczne determinanty rachunku obrotów bie» cych: Stopy procentowe (realne): r t = S t I t = CA t Szok inwestycyjny (przykªad Norwegia): I t = CA t Szok dochodowy (przykªad Polska): E t Y t+1 = I t S t = CA t Saldo sektora publicznego (T t G t ) = S t = CA t Inne determinanty oszcz dno±ci i inwestycji: struktura demograczna, niepewno±
ródªo: Ca'Zorzi, Chudik i Dieppe 2012 Determinanty rachunku obrotów bie» cych
Poziom równowagi dla CA Poziomem równowagi dla CA nie musi by 0 Przykªadowo gospodarka ze starszym spoªecze«stwem powinna po»ycza tej ze spoªecze«stwem mªodszym Podejmowane s próby szacowania poziomu równowagi. Przykªad Ca'Zorzi, Chudik i Dieppe 2012
Rachunek kapitaªowy i nansowy Decyt w rachunku obrotów bie» cych musi by jako± snansowany (lub nadwy»ka jako± zagospodarowana) Opisuj to rachunek kapitaªowy i nansowy
Rachunek kapitaªowy Obejmuje transfer kapitaªu rzeczowego Tak»e transfery z przeznaczeniem na inwestycje kapitaªowe (w przypadku Polski np. fundusze strukturalne z UE)
Rachunek nansowy Gªówne skªadniki: inwestycje bezpo±rednie inwestycje portfelowe pozostaªe inwestycje (kredyty) instrumenty pochodne ocjalne aktywa rezerwowe
Inwestycje Inwestycje bezpo±rednie (Foreign Direct Investment (FDI)) - znacz ce (w miar trwaªe) zaanga»owanie inwestora w przedsi biorstwo (np. udziaª w akcjonariacie pow. 10%) Inwestycje portfelowe - zakup papierów warto±ciowych w celu osi gni cia zysku na ró»nicy w cenie papieru. Zakup niewielkich pakietów akcji, zakup bonów i obligacji skarbowych. Istotne jest napªyw jakiego typu kapitaªu pokrywa ew. decyt CA 2 008 2 009 2 010 2 011 2 012 2 013 2 014 CA -83 579-52 536-78 466-80 448-57 313-22 003-8 178 FDI 34 126 43 756 59 090 53 575 23 375 378 24 342 FDI/CA 40,83% 83,29% 75,31% 66,60% 40,78% 1,72% 297,65%
Rezerwy ocjalne Ocjalne aktywa rezerwowe: Ujemne saldo rachunku bie» cego mo»e by snansowane napªywem inwestycji, b d¹ za pomoc rezerw dewizowych banku centralnego.
Bilans pªatniczy Polski ródªo: NBP
Rozkªad jazdy 1 Wprowadzenie 2 Bilans pªatniczy i MPI 3 Podsumowanie
Podsumowanie mierz mi dzynarodowe przepªywy kapitaªu i zwi zane z nimi zadªu»enie zagraniczne Rachunek obrotów bie» cych mierzy transakcje handlowe saldo oszcz dno±ci i inwestycji w gospodarce nadwy»k zagregowanego popytu nad poda» Rachunek kapitaªowy i nansowy pokazuje sposoby nansowania decytu (zagospodarowania nawdy»ki) CA napªyw (odpªyw) kapitaªu inwestycyjnego (FDI) napªyw (odpªyw) kapitaªu portfelowego wzrost (spadek) rezerw banku centralnego