Biuletyn Bisnode Q2 2013 REGIONU EUROPY CENTRALNEJ PRZEGLĄD SYTUACJI EKONOMICZNEJ W CHORWACJI W 2012 ROKU + Szybki przegląd następujących rynków: Bośnia i Hercegowina, Chorwacja, Czechy, Polska, Serbia, Słowacja, Słowenia, Węgry
Biuletyn Bisnode Q2 2013 W BIULETYNIE 2 KONIEC 13 3 12 WSTĘP 4 11 5 TEMAT MIESIĄCA: SZYBKI OGLĄD SYTUACJI GOSPODARCZEJ W CHORWACJI Z 2012 ROKU MAKRO PKB,, HANDEL ZAGRANICZNY, INFLACJA, STOPA BEZROBOCIA MIKRO NOWO POWSTAŁE FIRMY WYREJESTROWANE FIRMY PROCEDURY UPADŁOŚCIOWE BLOKADA ŚRODKÓW POSTĘPOWANIA SĄDOWE 10 6 9 7 8 Biuletyn Bisnode dostępny jest bezpłatnie. Wydawca: BISNODE CENTRAL EUROPE Główny analityk: SANJA FILIPIČ Zespół redakcyjny: ESTER ŽIGON, BISNODE SŁOWENIA Kierownictwo: MARTIN COUFAL Oprawa graficzna: AD AGENCY COSTO Zdjęcia: BISNODE AB Źródła danych: BISNODE BOŚNIA I HERCEGOWINA, BISNODE CZECHY, BISNODE CHORWACJA, BISNODE WĘGRY, BISNODE POLSKA, BISNODE SERBIA, BISNODE SŁOWACJA, BISNODE SŁOWENIA
Słowo od naszego Dyrektora Regionalnego WE SHARE BECAUSE WE CARE Rodzina Unii Europejskiej wzbogaciła się w czerwcu o nowego członka Chorwację. Jest to ogromna szansa dla chorwackiej gospodarki i społeczeństwa. Bazując na doświadczeniach innych krajów z Europy środkowej, które stały sie członkami Unii kilka lat temu, akcesja jest określana jest przez wielu jako wielki krok w stronę osiągnięcia stabilności, który przyciąga większą uwagę inwestorów zagranicznych, otwiera nowe możliwości nawiązywania kontaktów i inwestycji. Na samym szczycie stoją współfinansowane przez UE projekty, które pomagają rządowi przyspieszyć rozwój w ważnych dla poprawienia poziomu życia i ułatwienia działalności biznesowej, obszarów. Przykładem może być ulepszenie infrastruktury, tworzenie nowych stref ekonomicznych. Motorem rozwoju i tym, co stanowi największą wartość są ludzie, którzy są ciekawi nowych rzeczy, nigdy nie spoczywają na laurach i ciągle poszukują czegoś lepszego. Dlatego zasady We are open i We can do it stanowią podstawę naszych działań. Z drugiej strony, akcesja oznacza również bardziej otwartą gospodarkę część ludzi może postrzegać to jako zagrożenie, ale osobiście zaliczam ją do kategorii szanse. Chorwackie firmy i chorwaccy przedsiębiorcy mogą teraz łatwiej otwierać się na rynki europejskie, czy znaleźć godnych zaufania partnerów handlowych, którzy podzielą się z nimi swoją wiedzą i doświadczeniem. My natomiast, jako lider branży informacji gospodarczej, jesteśmy szczęśliwi, że możemy pomóc im w minimalizowaniu ryzyka, maksymalizowaniu zysków i rozwoju. Jak już wspomniałem w poprzednim wydaniu. Bardziej konkurencyjne kraje regionu, do których zwykle należą nowi członkowie UE, mogą również wiele zyskać ucząc się od swoich bardziej doświadczonych sąsiadów, wymieniając się know how, transakcjami i doświadczeniem wynikającym z handlu z państwami spoza regionu. To jest właśnie to, co robimy w Bisnode. Jesteśmy tu po to, aby dzielić się wszystkim, od najbardziej szczegółowych informacji do ogólnych informacji dostępnych regionalnie. Stale rozwijamy nasze produkty. Każdego dnia zaobserwować można znaczną poprawę jakości naszych produktów i zawartych w nich danych. Teraz też, aby jeszcze lepiej odpowiadać na potrzeby naszych klientów rozszerzamy swoją ofertę o konsumenckie bazy danych (B2C), dzięki którym wesprzemy ich nie tylko w dotarciu ze swoją oferta do firm, ale też osób indywidualnych. Motorem rozwoju i tym, co stanowi największą wartość są ludzie, którzy są ciekawi nowych rzeczy, nigdy nie spoczywają na laurach i ciągle poszukują czegoś lepszego. Dlatego zasady We are open i We can do it stanowią podstawę naszych działań. Dzięki temu możemy skupiać wokół siebie najbardziej ambitnych ludzi, którzy wypracowują coraz to lepsze rozwiązania mające na celu bezpiecznie rozwijać się Twojemu biznesowi. Martin Coufal, Regional Director Bisnode Central Europe
Temat miesiąca: SZYBKI OGLĄD SYTUACJI GOSPODARCZEJ W CHORWACJI Z 2012 ROKU BILANS RACNEK WYNIKÓW AKTYWA ZOBOWIĄZANIA BIEŻĄCE AKTYWA: 48.2 mld EUR DSO 111 dni (2011: 113 dni) INNE: 1.4 mld EUR AKTYWA TRWAŁE: 92 mld EUR ROA 0,5 % (2011: 0,7 %) KAPITAŁ: 48.1 mld EUR KRÓTKO I DŁUGOTERMINOWE ZOBOWIĄZANIA: 93,5 mld EUR ROE UDZIAŁ ZOBOWIĄZAŃ 1,39 % (2011: 1,96 %) 66 % (2011: 65 %) ZYSKOWNOŚĆ NETTO 0,8 % (2011: 1,1 %) CAŁKOWITY ZYSK: 81.4 mld EUR (2011: 83.3 mld EUR) AKTYWA I ZWROT AKTYWÓW W 2012 r. chorwacka gospodarka (analizy uwzględniają wszystkie chorwackie aktywne firmy w latach 2011 i 2012) operowała aktywami o łącznej wysokości 141,655 milionów euro, co stanowiło o 1.6% mniej niż w roku 2011. Stopa zwrotu aktywów (ROA) wyniosła zaledwie 0,5% i była niższa niż w poprzednim roku (0,7%). WIERZYTELNOŚCI W 2012 roku chorwackie firmy delikatnie poprawiły swój wskaźnik DSO (współczynnik spłaty należności). Porównując rok do roku, opóźnienie nieco zmalało z 113 do 111 dni. KAPITAŁ I ZADŁUŻENIE W 2012 roku całkowity kapitał chorwackiej gospodarki wyniósł 481 108 mln. euro, co stanowiło o 3,7% mniej niż w roku poprzedzającym (49 886 mln. euro). Stopa zwrotu kapitału własnego wyniosła 1.39%, podczas gdy w poprzednim roku było to 1.96%. Udział zadłużenia osiągnął nieznaczny wzrost z 65% do 66%. ZATRUDNIENIE LICZBA ZATRUDNIONYCH ŚREDNIE WYNAGRODZENIE WARTOŚĆ WYPRACOWANA PRZEZ PRACOWNIKA 2012 5,8 % 612 EUR 2,4 % 17.426 EUR/empl 9,3 % 2011 631 EUR 19.221 EUR/empl 4 Biuletyn Bisnode Q2 2013 TEMAT MIESIĄCA
LICZBA FIRM CAŁKOWITE WYDATKI: 80.7 mld EUR (2011: 82.3 mld EUR) ZYSK NETTO: 0.66 mld EUR -33% (2011: 0.96 mld EUR) 97.254 19.871 PRZYCHODY I ZYSKOWNOŚĆ NETTO W 2012 r. gospodarka chorwacka wypracowała przychody na poziomie 81,379 mln. euro, co stanowiło o 2.3% mniej niż w roku poprzedzającym (83,304 mln. euro). Zyskowność netto pozostała niska i była niższa niż w roku poprzedzającym: 0.8% (2011: 1.1%). ZYSK NETTO Całkowity zysk netto w chorwackich firmach wyniósł w 2012 roku 659 mln. euro o 33% mniej niż w poprzednim roku (957 euro). ZATRUDNIENIE / WARTOŚĆ WYPRACOWANA I WYNAGRODZENIA W 2012 r. w chorwackiej gospodarce zatrudnionych było 856,383 osób, co stanowiło o 5.8% więcej niż w roku 2011 (851,386). Wartość wypracowana przez pracowników wyniosła 17,426 euro. W 2012 roku średnie miesięczne wynagrodzenie brutto osiągnęło 616 euro. O 2.4% zmalało opóźnienie w wypłacalności w stosunku do roku 2011. Słowniczek: DSO = Days sales outstanding - współczynnik spłaty należności ROE = Stopa zwrotu kapitału własnego ROA = Stopa zwrotu z aktywów ZYSKOWNOŚĆ NETTO = net return on revenue (taking total revenue and net profit into account) = 100.000 zatrudnionych = liczba firm w 2012 = liczba inwestorów w 2012 Źródło: Bisnode CE 5 Biuletyn Bisnode Q2 2013 TEMAT MIESIĄCA
Zarys danych makroekonomicznych w I kwartale (IQ) 2013 w porównaniu do IQ 2012 PKB, HANDEL ZAGRANICZNY, INFLACJA, STOPA BEZROBOCIA EU28 AVERAGE *** 6,400 11.0% 1.7% PL -522.90 2,500 10.5% 0.2% CZ 3,592.00 3,500 6.8% * PKB per capita dla Serbii nie jest dostępny ** PKB per capita dla Bośni i Hercegowiny nie jest dostępny. *** Handel zagraniczny dla EU nie jest dostępny. **** Stopa bezrobocia w % dla Q1 2012 dla Bośni i Hercegowiny nie jest dostępna. 2.3% SK 1,295.40 3,300 14.4% 1.7% 1,739.00 2,400 10.4% 1.9% -282.63 4,300 11.2% 1.9% BIH SRB -1,652.00 2,500 16.5% 2.0% -763.28 ** **** 1.0% -2,452.80 * **** ***** 6 Biuletyn Bisnode Q2 2013 MAKRO
PKB Ze wszystkich krajów Europy centralnej należących do Bisnode, w pierwszym kwartale roku Słowenia osiągnęła najwyższy poziom PKB per capita 4,300 euro, podczas gdy Węgry wygenerowały najniższy PKB per capita 2,400 euro. W tym czasie wszystkie kraje Bisnode CE (Central Europe) osiągnęły niższy poziom PKB per capita w porównaniu do obszaru UE, gdzie wyniósł on 6,400 euro. Porównanie pierwszego kwartału roku do analogicznego okresu roku poprzedniego pokazują, że wyłącznie Polska osiągnęła wzrost PKB per capita o 4.2 procent, podczas gdy we wszystkich innych krajach zanotowano spadek. Największy miał miejsce w Czechach 5.4%. HANDEL ZAGRANICZNY W pierwszym kwartale bieżącego roku wyłącznie Czesi, Węgrzy i Słowacy zanotowali nadwyżkę w handlu zagranicznym (eksport przewyższający import). Wszystkie inne kraje zanotowały deficyt, który zmniejszył się w porównaniu do analogicznego okresu poprzedniego roku najbardziej znacząco w Polsce, aż o 83,9%. Pośród krajów z nadwyżką, Słowacja zanotowała najwyższą pozycję 50.8% nadwyżka zmalała najbardziej w Czechach o 4.1%. STOPA BEZROBOCIA Najwyższa stopa bezrobocia w I kwartale 2013 r. pośród krajów Bisnode CE została zanotowana w Chorwacji, Serbii oraz Bośni i Hercegowinie. W ostatnim przypadku było to 46.1%. Najniższa stopa bezrobocia jest natomiast w Czechach zaledwie 8%, będąc jednocześnie poniżej średniej europejskiej. W krajach Bisnode CE stopa bezrobocia w analizowanym okresie była wyższa od średniej UE. Spadek bezrobocia został zanotowany wyłącznie w Czechach (o jeden punkt procentowy), pozostał bez zmian na Węgrzech i wzrósł we wszystkich innych krajach. Chorwacja zanotowała najwyższy jego wzrost o 1.8 %. INFLACJA W pierwszym kwartale roku Serbia zanotowała najwyższą średnią miesięczną inflację (12.1%). Bośnia i Hercegowina oraz Polska zaś najniższą (odpowiednio 1.0 i 1.3 %). Dwa powyższe kraje były jedynymi, których poziom inflacji był niższy niż średnia europejska ta zaś była na poziomie 2%. Inflacja była wyższa we wszystkich innych krajach Bisnode CE. W porównaniu do analogicznego okresu poprzedniego roku, najbardziej wzrosła w Serbii o 7.6%, a najbardziej obniżyła sie w Polsce o 2.8%. Legenda: IKONA WZROST /ZMIANA WARTOŚĆ STOPA BEZROBOCIA POZYTYWNY WZROST MAKSYMALNA WARTOŚĆ HANDEL ZAGRANICZNY NA FIRMĘ NEGATYWNY SPADEK MINIMALNA WARTOŚĆ PKB NA OSOBĘ NEGATYWNY WZROST INFLACJA POZYTYWNY SPADEK ZEROWA ZMIANA Słowniczek: PKB (PRODUKT KRAJOWY BRUTTO) kluczowy wskaźnik aktywności ekonomicznej w poszczególnym kraju. Odzwierciedla wartość całego rynku w postaci wyprodukowanych dóbr i usług w danym kraju wyliczaną w aktualnych cenach. HANDEL ZAGRANICZNY reprezentuje dobra wymienialne z innymi krajami: eksport dóbr za granicę oraz import dóbr do wewnątrz kraju. INFLACJA wskazuje na generalny wzrost poziomu cen, podczas gdy stopa inflacji pokazuje zmiany w poziomie cen. Miarą determinującą inflację jest indeks cen konsumenckich, który jest używany do sprawdzania zmian w cenach oferowanych na produkty i usługi konsumenckie. BEZROBOCIE określa stan znajdowania się bez oficjalnego zatrudnienia. Może być mierzony poprzez stopę bezrobocia, która odzwierciedla procent osób bezrobotnych w stosunku do całej populacji. 7 Biuletyn Bisnode Q2 2013 MAKRO
NOWO POWSTAŁE FIRMY Liczba nowo zarejestrowanych firm zawiera przedsiębiorstwa, spółki jednoosobowe oraz inne legalne formy zaangażowane w działalność gospodarczą. Diagram prezentuje liczbę nowych firm w krajach z regionu w drugim kwartale 2013 roku w porównaniu do analogicznego okresu w roku 2012. LICZBA NOWO POWSTAŁYCH FIRM W Q2 2013 W PORÓWNANIU DO Q2 2012 W PODZIALE NA KRAJE - 15.8% 16.0% 60,828 5.7% 10.7% 4,560 12.0% 4,324-7.7% 2,531 23,450 15,052 SRB NOWE FIRMY CZ PL SK Wskaźnik SRB CZ PL SK Nowe firmy 2013 Q2 4,560 4,324 2,531 23,450 60,828 15,052 Nowe firmy 2012 Q2 4,120 3,860 2,741 20,223 72,207 14,237 W wybranym okresie, w porównaniu do zeszłorocznego, liczba nowo powstałych firm wzrosła we wszystkich krajach Bisnode CE za wyjątkiem POLSKI i SERBII, gdzie zanotowano spadek. W Polsce był on na poziomie 15.8 %. Wśród krajów, które zanotowały wzrost przodują WĘGRY, gdzie ich liczba podwoiła się. UDZIAŁ NOWO POWSTAŁYCH FIRM W PROCENTACH (Q2 2013) W drugim kwartale 2013 roku, SŁOWENIA miała najwyższy udział nowo powstałych firm, mianowicie 3.3% wszystkich firm, podczas gdy w CZECHACH było to 0.8 %. 0.8% 1.8% 1.8% 1.8% 1.9% 2.0% 2.3% 3.3% CZ PL BIH SRB SK * dane niedostępne na BIH Data not available for BIH (N/A). 8 Biuletyn Bisnode Q2 2013 MI
WYREJESTROWANE FIRMY Wykres obrazuje usunięcia z krajowych rejestrów przedsiębiorstw, firm jednoosobowych i organizacji prowadzących działalność gospodarczą. Liczba usuniętych podmiotów w krajach z regionu w drugim kwartale 2013 roku prezentowana jest w porównaniu do okresu analogicznego w roku 2012. LICZBA WYREJESTROWANYCH FIRM W Q2 2013 W PORÓWNIANIU DO Q2 2012 W PODZIALE NA KRAJE -1.1% 51,295-18.1% -4.5% 2,962-40.5% 2,038 22.1% 8,661 9,645 SK PL WYREJESTROWANE SK PL Wyrejestrowane Q2 2013 2,962 2,038 8,661 9,645 51,295 Wyrejestrowane Q2 2012 3,102 3,423 7,092 11,774 51,858 * dane niedostępne dla BIH, SR i CZ Porównując drugi kwartał tego roku z analogicznym okresem poprzedniego widać, że najwyższy wzrost w liczbie wyrejestrowanych firm nastąpił na WĘGRZECH 22.1 %, podczas gdy ilość wyrejestrowań spadła najbardziej w Chorwacji o 40.5%. PROCENTOWY UDZIAŁ WYREJESTROWAŃ (Q2 2013) W drugim kwartale 2013 roku, Słowenia miała najwyższy udział wyrejestrowanych firm 2.1%, a Serbia najniższy 0.3 procent. 0.3% 0.8% 1.1% 1.3% 1.5% 1.5% 2.1% RS BIH SK PL * dane niedostępne dla CZ 9 Biuletyn Bisnode Q2 2013 MIKRO
PROCEDURY UPADŁOŚCIOWE Procedury upadłościowe to procedury przeprowadzane w stosunku do przedsiębiorstw i innych podmiotów gospodarczych, które mają zbyt wysoki poziom zadłużenia lub były niewypłacalne przez dłuższy okres czasu. Procedury upadłościowe dotyczą bankructw, upadłości układowej i likwidacji. Wykres przedstawia sumę wszystkich rozpoczętych procedur w krajach z regionu, w drugim kwartale 2013 roku w porównaniu do analogicznego okresu w roku 2012. LICZBA UPADŁOŚCI W Q2 2013 W PORÓWNANIU Z Q2 2012 W PODZIALE NA KRAJE -54.7% 20.9% 155.6% 2,976 1,554 6.0% 1,043 247 PL UPADŁOŚCI Wskaźnik PL Upadłości Q2 2013 1,554 1,043 247 2,976 Upadłości Q2 2012 1,285 408 233 6,575 Serbskie prawo upadłościowe w 2012 roku stanowiło, że wszystkie firmy, które mają zablokowane środki przez okres dłuży niż 365 dni, automatycznie stają się upadłościami, to prawo następnie zostało zmienione. Dla BIH, SR i SŁ dane niedostępne (N/A). Porównanie drugiego kwartału tego i poprzedniego roku pokazuje, że CHORWACJA zanotowała największy wzrost upadłości liczba ta podwoiła się, podczas gdy na WĘGRZECH zanotowano najbardziej znaczący spadek w ilości upadłości o 54.7%. UDZIAŁ PROCENTOWY UPADŁOŚCI W STOSUNKU DO WSZYSTKICH FIRM (Q2 2013) W omawianym okresie, Słowenia miała najwięcej upadłości 1.1%, a Polska najmniej 0.01%. 0.01% 0.03% 0.1% 0.1% 0.2% 0.4% 0.5% 1.1% PL SK RS CZ BIH 10 Biuletyn Bisnode Q2 2013 MIKRO
BLOKADA ŚRODKÓW Konto bankowe danego podmiotu zostaje zablokowane w momencie, gdy jest na nim debet i jednocześnie brakuje funduszy aby go pokryć. Podmioty zalicza się do tej grupy jeżeli ich bieżące rachunki zostały zablokowane przynajmniej na 1 dzień w danym miesiącu. Wykres przedstawia firmy z grupy w drugim kwartale bieżącego i poprzedniego roku w krajach z regionu. ZABLOKOWANE ŚRODKI W Q2 2013 ROKU W PORÓWNANIU DO Q2 2013-41.0% 31.4% 52,506 43,671-29.1% 8,905 RS BLOKADA ŚRODKÓW Wskaźnik RS Blokada środków Q2 2013 Blokada środków Q2 2012 43,671 8,905 52,506 33,231 12.565 89.066 Dane niedostępne dla BIH, CZ, PL, i SŁ. W porównaniu do drugiego kwartału poprzedniego roku, SŁOWENIA zaobserwowała najwyższy wzrost w ilości zablokowanych środków, aż o 31.4 %, podczas gdy Serbia zanotowała największy spadek w tej kategorii o 41%. UDZIAŁ FIRM Z BLOKADĄ ŚRODKÓW W PORÓWNANIU DO WSZYSTKICH FIRM (Q2 2013) W drugim kwartale 2013 roku, Serbia miała największą ilość liczbę z zablokowanymi środkami 38.7% wszystkich działających firm, CHORWACJA zaś najmniejszy 3.6%. 3.6% 9.5% 31.2% 38.7% BIH RS Dane niedostępne dla CZ, PL,, SŁ. 11 Biuletyn Bisnode Q2 2013 MIKRO
POSTĘPOWANIA SĄDOWE Procesy sądowe mają miejsce, gdy strony procesujące się spotkają się przed sądem w ustalonej dacie. Termin może również zostać zdefiniowany jako spotkanie pomiędzy stronami gdzie miejsce mają procedury sądowe. Wykres przedstawia ilość procedur sądowych rozpoczętych w drugim kwartale bieżącego i poprzedniego roku w krajach z regionu. POSTĘPOWANIA SĄDOWE W Q2 2013 ROKU W PORÓWNANIU DO Q2 2013-62.7% 73.1% 33,559 4.1% 13,239 3,093 RS POSTĘPOWANIA SĄDOWE Wskaźnik RS Postępowania Q2 2013 3,093 13,239 33,559 Postępowania Q2 2012 2,972 35,520 19,386 Dane niedostępne dla, BIH, CZ, PL. Na WĘGRZECH i w SŁOWENII w drugim kwartale 2013 roku ilość prowadzonych procesów sądowych wzrosła w porównaniu do analogicznego okresu poprzedniego roku. Najwyższy wzrost został zanotowany na WĘGRZECH i wyniósł aż 73.1 %. Jednocześnie o 62.7% nastąpił w tej kategorii spadek w SERBII. UDZIAŁ POSTĘPOWAŃ SĄDOWYCH W PORÓWNANIU DO WSZYSTKICH FIRM (Q2 2013) W drugim kwartale 2013 roku, Serbia miała najwyższy udział prowadzonych postępowań prawnych w stosunku do wszystkich działających firm. W Słowenii 2.3%. 2.2% 5.9% 9.8% RS Dane niedostępne dla, BIH, CZ, PL 12 Biuletyn Bisnode Q2 2013 MIKRO
Have confidenc e. Catch a new deal! 30 LAT DOŚWIADCZENIA WE WSPIERANIU DECYZJI W JEDNYM MIEJSCU
Bisnode Central Europe www.bisnode.com