Aktualizacja Programu wodno-środowiskowego kraju i Planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy Projekt aktualizacji Programu wodno-środowiskowego kraju (apwśk) programy działań (RW Środkowej Odry, Metuje, Izery, Morawy, Orlicy, Łaby i Ostrożnicy) Rafał Kosieradzki specjalista w dziedzinie wód powierzchniowych Agnieszka Pasztaleniec specjalista w dziedzinie hydrobiologii Mariusz Dyka specjalista w dziedzinie wód podziemnych
Projekt apwśk apwśk Część tekstowa Program działań Podsumowanie i opis apwśk JCWP Załączniki JCWPd Obszary chronione 2
Regiony wodne na obszarze RZGW we Wrocławiu region wodny Środkowej Odry 683 JCWP rzecznych 24 JCWP jeziornych 23 JCWPd region wodny Metuje 4 JCWP rzecznych 2 JCWPd Region wodny Izery 2 JCWP rzecznych 1 JCWPd Region wodny Orlicy 1 JCWP rzecznych 2 JCWPd Region wodny Łaby i Ostrożnicy (Upa) 1 JCWP rzecznych 2 JCWPd Region wodny Morawy 0 JCWP rzecznych 1 JCWPd 3
Program działań dla JCWP rzecznych 4
Podsumowanie działań w apwśk Kategorie działań dla JCWP rzecznych w regionie wodnym Środkowej Odry: działania kontrolne: kontrola postępowania w zakresie gromadzenia i oczyszczania ścieków przez użytkowników prywatnych i przedsiębiorstwa z częstotliwością raz w roku; gospodarka komunalna: działania wynikające z konieczności porządkowania systemu gospodarki ściekowej, realizacja Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych; działania organizacyjno-prawne i edukacyjne: analiza stanu zlewni, weryfikacja warunków korzystania z wód zlewni. 5
Podsumowanie działań w apwśk Kategorie działań dla JCWP rzecznych w regionie wodnym Środkowej Odry: kształtowanie stosunków wodnych oraz ochrona ekosystemów od wód zależnych (w tym morfologia i zachowanie ciągłości biologicznej cieków): budowa przepławki, przywrócenie drożności odcinków rzek, przywrócenie drożności cieków istotnych dla zachowania ciągłości morfologicznej monitoring: monitoring badawczy, monitoring operacyjny; rolnictwo. 6
Podsumowanie działań dla JCWP rzecznych Dla 684 JCWP rzecznych w regionie wodnym Środkowej Odry przypisano 2867 działań podstawowych oraz 1317 działań uzupełniających. Liczba JCWP 2000 1600 1200 800 400 0 obszar dorzecza Odry region wodny Środkowej Odry 7
Podsumowanie działań w apwśk Kategorie działań dla JCWP rzecznych w regionie wodnym Izery: 3 działania - gospodarka komunalna: działania wynikające z konieczności porządkowania systemu gospodarki ściekowej. 8
Podsumowanie działań w apwśk Kategorie działań dla JCWP rzecznych w regionie wodnym Łaby i Ostrożnicy (Upa): działania kontrolne: 1 działanie - kontrola postępowania w zakresie gromadzenia i oczyszczania ścieków przez użytkowników prywatnych i przedsiębiorstwa z częstotliwością raz w roku; gospodarka komunalna: 3 działania - działania wynikające z konieczności porządkowania systemu gospodarki ściekowej; monitoring: 1 działanie - monitoring badawczy. 9
Podsumowanie działań w apwśk Kategorie działań dla JCWP rzecznych w regionie wodnym Metuje: działania organizacyjno-prawne i edukacyjne: 1 działanie - opracowanie oceny jakości wody wykorzystywanej do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia gospodarka komunalna: 15 działań - działania wynikające z konieczności porządkowania systemu gospodarki ściekowej; monitoring: 1 działanie - monitoring operacyjny. 10
Podsumowanie działań w apwśk Kategorie działań dla JCWP rzecznych w regionie wodnym Orlicy: gospodarka komunalna: 3 działania - działania wynikające z konieczności porządkowania systemu gospodarki ściekowej. 11
Koszty programu działań dla JCWP rzecznych w regionach wodnych w RZGW we Wrocławiu Region wodny Środkowej Odry Koszt działań podstawowych [tys. PLN] 5 254 225 Koszt działań uzupełniających [tys. PLN] 110 998 Koszt całkowity działań [tys. PLN] 5 365 223 Region wodny Metuje Koszt działań podstawowych [tys. PLN] 10 352 Koszt działań uzupełniających [tys. PLN] 36 Koszt całkowity działań [tys. PLN] 10 388 Region wodny Izery Koszt działań podstawowych [tys. PLN] 117 Koszt działań uzupełniających [tys. PLN] 0 Koszt całkowity działań [tys. PLN] 117 Razem 5 380 374 tys. PLN Region wodny Łaby i Ostrożnicy Koszt działań podstawowych [tys. PLN] 598 Koszt działań uzupełniających [tys. PLN] 7 Koszt całkowity działań [tys. PLN] 605 Region wodny Orlicy Koszt działań podstawowych [tys. PLN] 4 041 Koszt działań uzupełniających [tys. PLN] 0 Koszt całkowity działań [tys. PLN] 4 041 12
Program działań dla JCWP jeziornych 13
Przesłanki do opracowania działań dla jezior: Funkcjonowanie rzek i jezior jest całkiem odmienne: o rzeki to ekosystemy otwarte, jeziora to ekosystemy prawie zamknięte; Reakcja na dopływ/odcięcie dopływu zanieczyszczeń jest inna w rzekach i w jeziorach: o problem kumulacji zanieczyszczeń w osadach dennych jezior i zasilania wewnętrznego; Konieczność włączenia grupy działań specyficznych dla jezior; Dla jezior bez JCWP rzecznej powyżej głównie działania w zlewni bezpośredniej (w regionie wodnym Środkowej Odry 3 jeziora) ; Dla jezior z JCWP rzeczną powyżej przede wszystkim uporządkowanie gospodarki w zlewniach dopływów + działania w zlewni bezpośredniej (w regionie wodnym Środkowej Odry 21 jezior) 14
Kategorie działań dla JCWP jeziornych: działania kontrolne, działania organizacyjno-prawne i edukacyjne, gospodarka komunalna, monitoring. szereg działań specyficznych dla jezior!!! 15
Działania dla JCWP jeziornych Ustanowienie obszaru ochronnego zbiornika wód śródlądowych Presje: rolnictwo, turystyka i rekreacja, osadnictwo Negatywne oddziaływania: dostawa biogenów (eutrofizacja), niszczenie strefy brzegowej (degradacja siedlisk), Cel działania: odtworzenie strefy buforowej wokół jeziora, ograniczenia w zakresie hodowli, wypasu i pojenia zwierząt, ograniczenia dla lokalizacji zabudowy oraz infrastruktury rekreacyjnej, właściwa organizacja infrastruktury turystycznej. 16
Działania dla JCWP jeziornych Ustanowienie obszaru ochronnego zbiornika wód śródlądowych c.d. Zakres: opracowanie dokumentacji na potrzeby ustanowienia obszaru ochronnego, opracowanie projektu rozporządzenia, wydanie rozporządzenia Dyrektora RZGW w sprawie ustanowienia obszaru ochronnego zbiornika wód śródlądowych, Spodziewane efekty: ograniczenie dopływu biogenów, odtworzenie siedlisk przybrzeżnych, ucywilizowanie ruchu turystycznego W regionie Środkowej Odry działanie wprowadzone dla jedenastu (45%) JCWP jezior 17
Działania dla JCWP jeziornych Kontrola prowadzenia racjonalnej gospodarki rybackiej w zakresie zarybiania gatunkami drapieżnymi Presje: niewłaściwa gospodarka rybacka Negatywne oddziaływania: zaburzone funkcjonowanie jeziora (zaburzona kaskada troficzna), Zakres: ocena wypełnienia wskazań do prowadzenia racjonalnej gospodarki rybackiej ze szczególnym uwzględnieniem praktyki zarybiania gatunkami drapieżnymi, Spodziewane efekty: wzmocnienie populacji ryb drapieżnych -> ograniczenie biomasy glonów oraz zwiększenie przejrzystości wód W regionie Środkowej Odry działanie wprowadzone dla 18 (75%) JCWP jezior 18
Działania dla JCWP jeziornych Kodeks dobrej praktyki wędkarskiej w zakresie stosowania zanęt Presje: turystyka i rekreacja Negatywne oddziaływania: dostawa biogenów i materii organicznej na skutek niekontrolowanego stosowania zanęt, Zakres: wystąpienie do rybackich użytkowników wód w sprawie opracowania zasad kodeksu dobrej praktyki wędkarskiej (regulacja m.in. stosowania zanęt), Spodziewane efekty: ograniczenie dostawy biogenów -> ograniczenie biomasy glonów oraz zwiększenie przejrzystości wód W regionie Środkowej Odry działanie wprowadzone dla 18 (75%) JCWP jezior 19
Koszty programu działań dla JCWP jeziornych Koszt programu działań dla JCWP jeziornych (działania podstawowe i uzupełniające) w regionie wodnym Środkowej Odry wynosi 1,3 mln PLN 41% 40% DZIAŁANIA ORGANIZACYJNO- PRAWNE I EDUKACYJNE GOSPODARKA KOMUNALNA MONITORING 19% Działania z kategorii działania kontrolne nie generują dodatkowych kosztów 20
Program działań dla JCWPd 21
Kategorie działań dla JCWPd Kategorie działań dla JCWPd: badanie i monitorowanie środowiska wodnego działania kontrolne działania organizacyjno-prawne i edukacyjne gospodarka komunalna gospodarka komunalna/przemysł monitoring projekt badawczy przemysł rolnictwo 22
Działania podstawowe dla JCWPd 23
Katalog działań podstawowych dla JCWPd w regionach wodnych administrowanych przez RZGW Wrocław Kategoria działań: ORGANIZACYJNO-PRAWNE i EDUKACYJNE Nazwa działania: Opracowanie dokumentacji na potrzeby ustanowienia obszaru ochronnego zbiornika wód śródlądowych (GZWP); Opracowanie projektu rozporządzenia na potrzeby ustanowienia obszaru ochronnego zbiornika wód śródlądowych (GZWP); Wydanie rozporządzenia na potrzeby ustanowienia obszaru ochronnego zbiornika wód śródlądowych (GZWP): dla JCWPd nr: 69 (dla GZWP 306), 77, 92, 93, 94 (dla GZWP 315), 110 (dla GZWP 330), 127 (dla GZWP 332). Łącznie dla 7 JCWPd; Przegląd pozwoleń wodnoprawnych związanych z poborem wód podziemnych: JCWPd nr: 76, 78, 79, 93, 94, 95, 97, 105, 107, 110, 124, 127. Łącznie dla 12 JCWPd. 24
Katalog działań podstawowych dla JCWPd w regionach wodnych administrowanych przez RZGW Wrocław Kategoria działań: GOSPODARKA KOMUNALNA/PRZEMYSŁ Nazwa działania: Coroczne raportowanie pomiarów ilości eksploatowanych wód podziemnych przez właściciela/użytkownika ujęcia. Wykonanie rocznego raportu i badań z prowadzonych pomiarów dla każdego ujęcia z przekazaniem do właściwego urzędu marszałkowskiego. JCWPd nr: 68, 69, 76, 77, 78, 79, 80, 92, 93, 94, 95, 96, 97, 105, 107, 108, 109, 110, 122, 124, 125, 126, 127, 137, 138. Wykonanie sprawozdania z wielkości dopływów wód podziemnych do wyrobisk górniczych oraz wielkości ich wykorzystania na terenie zakładu z przekazaniem do właściwego urzędu marszałkowskiego. JCWPd nr: 76, 77, 78, 93, 94, 95, 110, 127. (Łącznie dla 27 JCWPd) 25
Katalog działań podstawowych dla JCWPd w regionach wodnych administrowanych przez RZGW Wrocław Kategoria działań: PRZEMYSŁ Nazwa działania: Racjonalne gospodarowanie wodą przeznaczoną do spożycia. JCWPd nr: 105 Rekultywacja odkrywek w sposób ograniczający zagrożenie dla jakości wód podziemnych. JCWPd nr: 127 26
Katalog działań podstawowych dla JCWPd w regionach wodnych administrowanych przez RZGW Wrocław Kategoria działań: MONITORING Nazwa działania: Prowadzenie monitoringu i rozbudowa sieci monitoringu krajowego w JCWPd (dot. wszystkich typów monitoringu prowadzonego przez PSH). JCWPd nr 69, 76, 77, 78, 79, 80, 93, 94, 95, 96, 97, 105, 106, 107, 108, 109, 110, 122, 123, 124, 125, 126, 127, 137, 139. Łącznie 25 JCWPd. 27
Działania uzupełniające dla JCWPd 28
Kategoria działań: ORGANIZACYJNO-PRAWNE i EDUKACYJNE Nazwy działań: Katalog działań uzupełniających dla JCWPd w regionach wodnych administrowanych przez RZGW Wrocław Stworzenie podstaw do umożliwienia przeprowadzenia pomiarów i raportowania ilości nierejestrowanych poborów wód podziemnych. JCWPd nr 93, 94, 95, 105, 127. (5 JCWPd) Zmiana zapisów w ustawach Prawo wodne oraz Prawo ochrony środowiska*. JCWPd nr 93, 94, 105, 127. (4 JCWPd) 29
Kategoria działań: ROLNICTWO Nazwa działania: Katalog działań uzupełniających dla JCWPd w regionach wodnych administrowanych przez RZGW Wrocław Inwentaryzacja ujęć wód podziemnych wykorzystywanych do nawodnień rolniczych (dot. studni wykonanych w ramach zwykłego korzystania z wód), kontrola poboru wody z tych ujęć*. JCWPd nr 93, 94, 95, 105, 127). (5 JCWPd) 30
Kategoria działań: DZIAŁANIA KONTROLNE Nazwa działania: Katalog działań uzupełniających dla JCWPd w regionach wodnych administrowanych przez RZGW Wrocław Identyfikacja występowania przyczyn pojedynczych stwierdzonych zanieczyszczeń środowiska przyrodniczego. JCWPd 93, 94, 95. (3 JCWPd) 31
Katalog działań uzupełniających dla JCWPd w regionach wodnych administrowanych przez RZGW Wrocław Kategoria działań: MONITORING Nazwa działania: Prowadzenie monitoringu lokalnego wokół ujęć wód podziemnych o poborze przekraczającym 1000 m3/d*. JCWPd 93, 94, 95. (3 JCWPd) 32
Katalog działań uzupełniających dla JCWPd w regionach wodnych administrowanych przez RZGW Wrocław Kategoria działań: PRZEMYSŁ Nazwa działania: przekazywanie raz w roku przez zarządzających obiektami prowadzącymi odwodnienia w skali regionalnej i lokalnej (kopalnie wgłębne i odkrywkowe) danych dotyczących wielkości odwodnienia i zasięgu leja depresji*. JCWPd 95, 105. (2 JCWPd) 33
Wybrane działania dla JCWPd 34
Wybrane działania o spodziewanej największej efektywności KATEGORIA: działania organizacyjno-prawne i edukacyjne GRUPA: działania administracyjne RODZAJ: podstawowe NAZWA: - opracowanie dokumentacji na potrzeby ustanowienia obszaru ochronnego zbiornika wód śródlądowych (GZWP) dla 7 JCWPd; - opracowanie projektu rozporządzenia na potrzeby ustanowienia obszaru ochronnego zbiornika wód śródlądowych (GZWP) dla 6 JCWPd; - wydanie rozporządzenia na potrzeby ustanowienia obszaru ochronnego zbiornika wód śródlądowych (GZWP) dla 7 JCWPd.
Wybrane działania o spodziewanej największej efektywności Presje: wszystkie Cel działania: ograniczenie możliwości zanieczyszczenia wód podziemnych w GZWP uporządkowanie i umożliwienie sprawniejszego zarządzania poborem wód podziemnych z GZWP odwrócenie znaczących i utrzymujących się tendencji wzrostowych zanieczyszczenia powstałego w wyniku działalności człowieka ochrona wód podziemnych przeznaczonych do spożycia Spodziewane efekty: utrzymanie stanu dobrego na terenie JCWPd wchodzących w skład obszaru ochronnego GZWP poprawa stanu słabego na terenie JCWPd wchodzących w skład obszaru ochronnego GZWP 36
Wybrane działania o spodziewanej największej efektywności KATEGORIA: działania organizacyjno-prawne i edukacyjne GRUPA: działania administracyjne RODZAJ: podstawowe NAZWA: przegląd pozwoleń wodnoprawnych związanych z poborem wód podziemnych (dla 12 JCWPd) OPIS: przegląd i wydawanie nowych pozwoleń wodnoprawnych przez prezydenta miasta/starostę/marszałka /dyrektora RZGW uwzględniających faktyczne zapotrzebowanie na wodę a nie możliwości techniczne poboru wody z ujęcia 37
Wybrane działania o spodziewanej największej efektywności Presje: wszystkie Cel działania: uporządkowanie i umożliwienie sprawniejszego zarządzania poborem wód podziemnych ochrona zasobów wód podziemnych przeznaczonych do spożycia Spodziewane efekty: odwrócenie tendencji wzrostu (lub jej spowolnienie) zapotrzebowania na wodę liczonego według pozwoleń uwolnienie możliwych do wykorzystania zasobów wód podziemnych, zablokowanych przez pozwolenie dla danego odbiorcy, a niewykorzystywanych przez niego poprawa stanu słabego lub utrzymanie stanu dobrego na terenie JCWPd 38
Koszty działań podstawowych łącznie dla RZGW Wrocław Sumaryczny koszt działań podstawowych i uzupełniających dla JCWPd 34 838,28 tys. zł. KATEGORIA DZIAŁAŃ DZIAŁANIA ORGANIZACYJNO-PRAWNE I EDUKACYJNE GOSPODARKA KOMUNALNA/ PRZEMYSŁ PODSTAWOWE (tys. PLN) UZUPEŁNIAJĄCE (tys. PLN) 267,40 115,38 21 600,00 - PRZEMYSŁ 8 150,00 240,00 MONITORING 2 470,50 495,00 ROLNICTWO - 1 500,00 KONTROLNE - - RAZEM 32 487,90 2 350,38 39
Koszty programu działań dla JCWPd regionach wodnych w RZGW we Wrocławiu Region wodny Środkowej Odry Koszt działań podstawowych [tys. PLN] 29 781,9 Koszt działań uzupełniających [tys. PLN] 2 350,38 Koszt całkowity działań [tys. PLN] 32 132,28 Region wodny Metuje Koszt działań podstawowych [tys. PLN] 929 Koszt działań uzupełniających [tys. PLN] 0 Koszt całkowity działań [tys. PLN] 929 Region wodny Izery Koszt działań podstawowych [tys. PLN] 40,5 Koszt działań uzupełniających [tys. PLN] 0 Koszt całkowity działań [tys. PLN] 40,5 Razem 34 838,28 tys. PLN Region wodny Łaby i Ostrożnicy Koszt działań podstawowych [tys. PLN] 888,5 Koszt działań uzupełniających [tys. PLN] 0 Koszt całkowity działań [tys. PLN] 888,5 Region wodny Orlicy Koszt działań podstawowych [tys. PLN] 848 Koszt działań uzupełniających [tys. PLN] 0 Koszt całkowity działań [tys. PLN] 848 40
Koszty działań podstawowych i uzupełniających dla JCWPd - RZGW we Wrocławiu Działania podstawowe Działania uzupełniające 1% 25% 8% organizacyjno-prawne i edukacyjne gospodarka komunalna/przemysł przemysł 5% 10% 21% organizacyjno-prawne i edukacyjne gospodarka komunalna/przemysł przemysł 66% monitoring 64% monitoring rolnictwo 93,2% 6,8% 41
Baza danych Programy działań dla JCW przedstawione są w formie bazy danych mdb programu MsAccess, obsługiwanej przez dedykowaną aplikację. Aplikacja posiada formularze do prezentacji danych dla poszczególnych JCWP (rzeczne, jeziorne, przejściowe oraz przybrzeżne), JCWPd oraz obszarów chronionych jak również formularze pomocnicze do prezentacji danych dla JCWP i JCWPd w odniesieniu do obszarów dorzeczy, regionów wodnych, obszarów administrowanych przez poszczególne RZGW, zlewni bilansowych, scalonych części wód powierzchniowych oraz podziału administracyjnego (gminy/powiaty/województwa). 42
Zespół realizujący projekt 43
Aktualizacja Programu wodno-środowiskowego kraju i Planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Mott MacDonald Polska Sp. z o.o. ul. Waliców 11, 00-851 Warszawa T + 48 (0)22 583 96 00 l F +48 22 583 96 01 woda@mottmac.com
Aktualizacja Programu wodno-środowiskowego kraju i Planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy ZAPRASZAMY DO DYSKUSJI www.apgw.kzgw.gov.pl