Projekt z dn r.

Transkrypt

1 UZASADNIENIE rozporządzenia Nr.. Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie z dnia r. w sprawie ustalenia warunków korzystania z wód regionu wodnego Świeżej Opracowanie warunków korzystania z wód regionu wodnego Świeżej wynika z Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Świeżej (M.P. z 2011 r. Nr 59, poz. 579). Opracowanie warunków korzystania z wód regionu wodnego jest jednym z działań podstawowych z grupy B przewidzianych dla wszystkich części wód w Programie wodno-środowiskowym kraju. Rozporządzenie w sprawie ustalenia warunków korzystania z wód regionu wodnego Świeżej zwane dalej Warunkami stanowi wykonanie upoważnienia zawartego w art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2012 r., poz. 145 z późn. zm.), który zobowiązuje dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej do ustalenia, w drodze aktu prawa miejscowego, warunków korzystania z wód regionów wodnych. Zgodnie z art. 115 ust. 1 ustawy Prawo wodne warunki korzystania z wód regionu wodnego określają szczegółowe wymagania w zakresie stanu wód wynikające z ustalonych celów środowiskowych, priorytety w zaspokajaniu potrzeb wodnych oraz ograniczenia w korzystaniu z wód na obszarze regionu wodnego lub jego części albo dla wskazanych jednolitych części wód niezbędne dla osiągnięcia ustalonych celów środowiskowych. Nadrzędnym celem Warunków jest ustanowienie zasad, reguł i wytycznych dla zapewnienia osiągnięcia lub utrzymania dobrego stanu lub potencjału wód oraz zapewnienie skuteczności działań prowadzących do osiągnięcia celów środowiskowych wskazanych w Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Świeżej. Działając na postawie art. 92 ust. 3 pkt 2 ustawy Prawo wodne oraz kierując się zapisem art. 120 ust. 2 ustawy Prawo wodne, Dyrektor RZGW w Warszawie w dniu 17 października 2011 r. wydał obwieszczenie o przystąpieniu do sporządzenia Warunków. Tym samym Dyrektor RZGW w Warszawie poinformował o możliwości składania przez zainteresowane strony uwag i wniosków w terminie do 18 listopada 2011 r. W wyniku konsultacji społecznych do RZGW wpłynęły 24 wnioski. Zebrane uwagi zostały przeanalizowane pod kątem możliwości uwzględnienia w Warunkach. Do wszystkich uwag i wniosków wniesionych w trakcie konsultacji społecznych przedstawiono uzasadnienie uwzględnienia lub nieuwzględnienia ich w Warunkach. W związku z opinią Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Olsztynie, wskazującą konieczność przeprowadzenia procedury strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, opracowano prognozę oddziaływania na środowisko Warunków zwaną dalej Prognozą. Warunki wraz z Prognozą poddano konsultacjom społecznym zgodnie z art. 54 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r., poz z późn. zm.). W Obwieszczeniu o sporządzeniu Warunków wraz z Prognozą z dnia 12 sierpnia 2013 r. Dyrektor RZGW w Warszawie poinformował o możliwości składania przez zainteresowane podmioty uwag i wniosków w terminie do 4 września 2013r. W trakcie konsultacji do Warunków oraz do Prognozy nie wpłynęły uwagi. Dnia 26 listopada 2013 r. zgodnie z art. 100 ust.2 pkt 1 ustawy Prawo wodne Rada Gospodarki Wodnej Regionu Wodnego Środkowej Wisły, regionu wodnego Jarftu, regionu wodnego Niemna, regionu wodnego Łyny i Węgorapy oraz regionu wodnego Świeżej zaopiniowała pozytywnie przedłożone Warunki. Zgodnie z art. 120 ust. 1 ustawy Prawo wodne Warunki zostały uzgodnione przez Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej. 1

2 Zgodnie z art. 59 ust. 2 ustawy z 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. z 2009 Nr 31 poz. 206 z późn. zm.) Warunki podlegały uzgodnieniom z Wojewodą Warmińsko-Mazurskim. W wyniku uzgodnień w Warunkach wprowadzono zmiany wynikające z uwag zgłoszonych przez Wojewodę Warmińsko-Mazurskiego. W regionie wodnym Świeżej w powiecie braniewskim, gminie Lelkowo występuje jezioro o dwóch nazwach według Państwowego Rejestru Nazw Geograficznych jest to Jezioro Głębokie, natomiast według Nazewnictwa Geograficznego Polski, Tom I Hydronimy, Część 2. Wody stojące (GUGiK, 2006) jest to Jezioro Głębockie. Zgodnie z zarządzeniem Ministra Administracji Publicznej z dnia 17 września 1949 r. o przywróceniu i ustaleniu nazw miejscowości (M.P. Nr A-76, poz. 947) nazwa jeziora brzmi Jezioro Głębokie. RZGW w Warszawie nie jest legitymowany do prostowania ewentualnych błędów w nazewnictwie wód, z tego powodu w załącznikach do Warunków zostały użyte obie nazwy. Z uwagi na wejście w życie ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o zmianie ustawy Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 850) wprowadzono korektę 3 Warunków. W związku z wprowadzeniem ww. zmian Warunki zostały ponownie poddane uzgodnieniom z Wojewodą. Warunki zostały uzgodnione z Wojewodą Warmińsko-Mazurskim w dniu r. Szczegółowe uzasadnienie treści rozporządzenia nr. Dyrektora RZGW w Warszawie z dnia r. w sprawie ustalenia warunków korzystania z wód regionu wodnego Świeżej 1. Uzasadnienie dotyczące szczegółowych wymagań w zakresie stanu wód wynikających z ustalonych celów środowiskowych 1.1 Wymagania w zakresie jakości wód powierzchniowych Zapisy zawarte w 5 oraz 6 mają na celu ustalenie zasad wprowadzania ścieków do wód w zależności od stanu odbiornika, pozwalających zapobiegać pogarszaniu stanu wód odbiornika i uwzględniają potrzebę poprawy jego stanu. Zapisy 5 ograniczają skalę negatywnego oddziaływania wprowadzanych ścieków poprzez wskazanie w zależności od stanu odbiornika wyższych wymagań oczyszczania ścieków niż te, które wynikają z Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. z 2006 r. Nr 137, poz. 984 z późn. zm.). Jednocześnie zapisy Warunków określają górną granicę wymagań dotyczących oczyszczania ścieków jaką jest zastosowanie najlepszej dostępnej techniki (BAT) oczyszczania ścieków w rozumieniu ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r., poz z późn. zm.). Zapisy 6 zapewniają możliwość rzetelnej analizy stopnia oddziaływania wprowadzanych ścieków na stan wód odbiornika w przypadku braku badań prowadzonych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska, poprzez nałożenie obowiązku wykonywania badań odbiornika dla nowych obiektów w przekroju planowanego zrzutu, a dla istniejących obiektów poniżej i powyżej miejsca wprowadzania ścieków. Liczba wykonywanych przez użytkownika badań jest zróżnicowana w zależności od wielkości planowanego wprowadzania ścieków. 1.2 Wymagania w zakresie ciągłości morfologicznej Jednym z kluczowych problemów w kontekście osiągnięcia dobrego stanu ekologicznego lub dobrego potencjału ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych (JCWP), są braki ciągłości morfologicznej cieków w zlewni rzecznej w wyniku zastosowania zabudowy poprzecznej. Konieczność odtwarzania ciągłości morfologicznej cieków, poprzez ich udrażnianie, jest niezbędna do osiągnięcia celów środowiskowych. Przerwanie ciągłości morfologicznej rzek, poprzez ich zabudowę 2

3 uważa się za działanie najgroźniejsze dla organizmów wodnych. Ryby są najbardziej wrażliwym na brak ciągłości morfologicznej rzeki elementem biologicznym. Stworzenie warunków do ich migracji gwarantuje jednocześnie możliwość migracji innym organizmom wodnym. Biorąc pod uwagę konieczność osiągnięcia przez JCWP celów środowiskowych w granicach obszarów dorzeczy w Polsce, poddano analizie wszystkie cieki pod kątem ustalenia priorytetów udrożnieniowych (Błachuta J. i in., Ocena potrzeb i priorytetów udrożnienia ciągłości morfologicznej rzek na obszarach dorzeczy w kontekście osiągnięcia dobrego stanu i potencjału części wód w Polsce, Poznań, 2010). W wyniku przeprowadzonej analizy w regionie wodnym Świeżej nie wskazano cieków szczególnie istotnych oraz istotnych ze względu na występowanie miejsc rozmnażania, migracji oraz bytowania ryb, w związku z czym w 7 ustalono jednolite wymagania dla wszystkich cieków w regionie wodnym Świeżej. Jako reprezentatywne gatunki ryb charakteryzujące się najwyższymi wymaganiami w zakresie drożności cieków wśród wszystkich rozpatrywanych gatunków ryb wskazano certę lub węgorza. Zapewnienie możliwości migracji tym gatunkom ryb pozwoli na migrację gatunkom mniej wymagającym pod względem zachowania drożności cieku. 1.3 Wymagania w zakresie wód podziemnych Zapis 8 Warunków wskazuje wymóg utrzymania eksploatacji (poborów) wód podziemnych na takim poziomie, aby nie spowodować negatywnych oddziaływań na stan zasobów wód podziemnych, pośrednio na zasoby wód powierzchniowych oraz ekosystemy wodne i od wody zależne. 1.4 Wymagania w zakresie zachowania przepływu nienaruszalnego Obecnie brak jest aktu prawnego wskazującego metodę, która powinna być stosowana do obliczania przepływu nienaruszalnego, co powoduje dowolność wyboru metody stosowanej do określenia wielkości tego przepływu i w konsekwencji znaczne zróżnicowanie uzyskiwanych wyników. Zaproponowany w Warunkach zapis spowoduje ujednolicenie wyznaczania przepływu nienaruszalnego w zlewni co zapewni jego ciągłość i jednorodność wzdłuż cieku. W 9 Warunków dokonano standaryzacji zasad wyznaczania przepływu nienaruszalnego na obszarze regionu wodnego Świeżej. Uwzględniono przy tym szczególne wymagania dla cieków w obszarach chronionych, w tym obszarach Natura Przyjęto, że przepływ nienaruszalny nie może być mniejszy niż największa z wartości ustalonych w odrębnych aktach prawnych lub wartości ustalonej jako iloczyn współczynnika k (Cabala B, i in., Wskazanie metody obliczania przepływu nienaruszalnego dla cieków na obszarze RZGW w Warszawie, 2012, Raszyn), zależnego od typu hydrologicznego cieku oraz powierzchni jego zlewni w przekroju zamierzonego korzystania z wód oraz wielkości średniego rocznego niskiego przepływu (SNQ) w tym przekroju JCWP. Załącznik nr 5 do rozporządzenia przedstawia wartości współczynnika k dla poszczególnych JCWP. 2. Uzasadnienie dotyczące ustalonych priorytetów w korzystaniu z wód O przyjętej hierarchii zaspokajania potrzeb wodnych zdecydowały konsekwencje społecznoekonomiczne niedostarczenia wody oraz względy ekologiczne, przy czym ustalone priorytety obowiązują w przypadku gdy zamierzone korzystanie obejmuje jednoczesne pobory wody na różne cele przez dwóch lub więcej użytkowników w ramach tych samych dostępnych zasobów dyspozycyjnych. Z uwagi na konieczność zachowania przepływu reprezentującego minimalne wymagania środowiskowe, w tym dla obszarów chronionych, na pierwszym miejscu w hierarchii zaspokajania potrzeb wodnych wskazano przepływ nienaruszalny. Na kolejnym miejscu w hierarchii ustalono użytkowników wymagających wody wysokiej jakości tj. ludność, której należy zapewnić wodę do spożycia i na cele socjalno-bytowe. 3

4 Następną pozycję w hierarchii przyznano zakładom produkującym artykuły żywnościowe i farmaceutyczne. Za takim podejściem przemawia fakt, iż zabezpieczenie wody pitnej oraz do produkcji żywności i artykułów farmaceutycznych wiąże się z zaspokojeniem celów nadrzędnego interesu publicznego. Ostatnie miejsce w hierarchii zajmują potrzeby pozostałych działów gospodarki. Ponadto w 11 ustalono kolejność korzystania z zasobów wodnych dla celów rolniczych. Wykorzystanie dla zaspokojenia potrzeb rolniczych w pierwszej kolejności wód powierzchniowych zapobiegnie nadmiernemu korzystaniu z zasobów wód podziemnych, które zgodnie z art. 32 ustawy Prawo wodne wykorzystywane są przede wszystkim do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia. Spośród wód podziemnych w pierwszej kolejności zaleca się wykorzystanie zasobów wód czwartorzędowego piętra wodonośnego, ponieważ jakość wód pięter starszych niż czwartorzędowe jest wyższa, z powodu ich zazwyczaj głębszego położenia. Ustalona kolejność wykorzystania wód pomoże w ochronie wód podziemnych, które są priorytetowe ze względu na cele zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia. 3. Uzasadnienie dotyczące ustalonych ograniczeń w korzystaniu z wód niezbędnych do osiągnięcia ustalonych celów środowiskowych Głównym celem Warunków jest wspomaganie osiągnięcia celów środowiskowych ustalonych w Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Świeżej. Konieczne jest więc zagwarantowanie tego poprzez wprowadzenie ograniczeń w korzystaniu z wód. Wprowadzone ograniczenia w zakresie korzystania z wód wynikają ze szczegółowych wymagań dotyczących stanu wód. Zapisy 13 ograniczają korzystanie z wód do takiego, które nie stworzy nowego zagrożenia nieosiągnięcia celów środowiskowych dla poszczególnych części wód lub nie zwiększy istniejącego zagrożenia. 3.1 Ograniczenia w zakresie wprowadzania ścieków do wód powierzchniowych, w tym jezior W odniesieniu do zidentyfikowanych potencjalnych zagrożeń wynikających z wprowadzania ścieków do odbiorników zapisy 14 ograniczają możliwość wprowadzania zanieczyszczeń do wód uwzględniając jakość odbiorników tych zanieczyszczeń. Zapisy 15 umożliwiają wprowadzenie bardziej restrykcyjnych ograniczeń dla jakości odprowadzanych ścieków niż wynika to z Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego i ma na celu stopniową eliminację lub zaniechanie ich emisji do środowiska. Zapisy 16 ograniczają wydawanie pozwoleń wodnoprawnych na wprowadzanie ścieków o wyższych stężeniach zanieczyszczeń niż najwyższe dozwolone w odrębnych przepisach do części wód zagrożonych nieosiągnięciem celów środowiskowych i tym samym stanowią doprecyzowanie art. 41 ust. 6 ustawy Prawo wodne. 3.2 Ograniczenia w zakresie poboru wód podziemnych Ograniczenia w poborze wód podziemnych ustalone w 17 wynikają z konieczności ochrony zasobów wodnych przed skutkami nadmiernego ich rozdysponowania. Jeśli nadmierna eksploatacja przekroczy wielkość dostępnych do zagospodarowania zasobów to może dojść do obniżenia zwierciadła wód podziemnych oraz degradacji zasobów w wyniku ich zanieczyszczenia. W efekcie następuje zmniejszenie zasobów wód podziemnych możliwych do zagospodarowania, w tym zasobów wód przeznaczonych do spożycia oraz zagrożone zostają cele środowiskowe dla wód podziemnych i powierzchniowych, a także dla ekosystemów od wód zależnych. 3.3 Ograniczenia w zakresie wykorzystywania budowli piętrzących 4

5 Wprowadzone w 18 ograniczenia w wykorzystywaniu oraz budowie nowych budowli piętrzących wynikają z konieczności zachowania ciągłości morfologicznej cieków jako elementu dobrego stanu wód oraz zapewnienia możliwości migracji ryb. Zapisy 18 ust. 4 wskazują na konieczność wyposażenia budowli piętrzących w urządzenia umożliwiające migrację reprezentatywnych gatunków ryb, tym samym zapewniając możliwość migracji pozostałym gatunkom ryb. Mając na uwadze ochronę ichtiofauny wód zapisy 18 ust. 1 pkt 2 dopuszczają wykorzystanie budowli piętrzących wyposażonych w zabezpieczenia wlotów do elektrowni wodnych oraz kanałów i ujęć wód zmniejszające śmiertelność ryb związaną z eksploatacją ww. budowli. Zapisy 18 ust. 3 dotyczą działań związanych z udrożnianiem istniejących obiektów niewyposażonych w urządzenia umożliwiające migrację ryb. W związku z naturalną umiejętnością pokonywania przeszkód przez ryby przyjęto, iż maksymalna wysokość sztucznej budowli poprzecznej możliwej do pokonania przez ryby może wynosić do 30 cm w zależności od składu gatunkowego migrujących ryb (krainy rybnej). Równocześnie niezbędne jest wyposażenie budowli piętrzącej w przelew koncentrujący przepływ wody zapewniający głębokość tranzytową równą trzykrotnej wysokości dorosłego osobnika. Takie podejście zostało wypracowane w ramach Spotkań Grupy Roboczej ds. Dobrych Praktyk w Projektowaniu Urządzeń Służących Migracji Ryb przy Europejskiej Komisji Doradczej ds. Rybactwa Śródlądowego w Rzymie (EIFAC European Inland Fisheries Advisory Commission), Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO). 3.4 Ograniczenia w zakresie zachowania przepływu nienaruszalnego Zapisy 19 dopuszczają korzystanie z wód powierzchniowych pod warunkiem zachowania w cieku przepływu nienaruszalnego. Wprowadzony obowiązek określenia sposobu realizacji wielkości przepływu nienaruszalnego, wynika z nieprecyzyjnych zapisów prawa w tym zakresie, co powoduje niejednokrotnie konflikty użytkowników korzystających z tego samego piętrzenia oraz brak możliwości kontroli nad realizowanym przepływem. Wprowadzając zaproponowane zapisy w Warunkach można takich sytuacji uniknąć na etapie wydawania decyzji administracyjnych. 5