Szkolenie z zakresu Programu wodno-środowiskowego kraju. Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Transkrypt

1 Szkolenie z zakresu Programu wodno-środowiskowego kraju Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

2 PLAN SZKOLENIA WSTĘP: Sprawy organizacyjne, plan szkolenia 09:00 09:15 CZĘŚĆ TEORETYCZNA 1: Informacje podstawowe o PWŚK i I cyklu planistycznym 09:15 09:45 PRZERWA (15 min) 09:45 10:00 CZĘŚĆ TEORETYCZNA 2: Założenia i harmonogram aktualizacji PWŚK 10:00 10:30 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA 1: Aplikacja bazodanowa: instalacja, interfejs, podstawowa funkcjonalność 10:30 11:00 PRZERWA (15 min) 11:00 11:15 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA 2: Działanie aplikacji i jej obsługa na wybranych przykładach problemowych: wyszukiwania, selekcja i eksport danych, raporty, zagadnienia problemowe itp. 11:15 12:00 PRZERWA (15 min) 12:00 12:15 PANEL DYSKUSYJNY: Pytania i odpowiedzi, dyskusja ZAKOŃCZENIE: Podsumowanie szkolenia 12:15 12:50 12:50 13:00

3 WIEDZA ZDOBYTA PODCZAS SZKOLENIA Czym jest i co zawiera Program wodno -środowiskowy kraju? Po co został opracowany oraz dlaczego i jak jest aktualizowany? Jakie jest znaczenie PWŚK dla władz samorządowych i instytucji ochrony środowiska? Jak posługiwać się zasobami zgromadzonymi w bazie danych PWŚK? Gdzie i jak wykorzystać dane zgromadzone w PWŚK?

4 CZĘŚĆ TEORETYCZNA PODSTAWY PWŚK

5 Obowiązek sporządzenia PWŚK spoczywa na Prezesie KZGW i wynika z zapisów RAMOWEJ DYREKTYWY WODNEJ transponowanych do PRAWA WODNEGO(art.90,113i119) Art Planowanie w gospodarowaniu wodami obejmuje następujące dokumenty planistyczne: 1) program wodno-środowiskowy kraju, z uwzględnieniem podziału na obszary dorzeczy, zwany dalej programem wodno-środowiskowym kraju ; 1a) plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza; 2) plan zarządzania ryzykiem powodziowym; 2a) plan przeciwdziałania skutkom suszy na obszarze dorzecza; 2b) plan utrzymania wód; UWARUNKOWANIA PRAWNE 4) warunki korzystania z wód regionu wodnego; 5) sporządzane w miarę potrzeby warunki korzystania z wód zlewni.

6 Prawo wodne w art. 113b precyzuje co musi zawierać PWŚK i określa podstawowe i uzupełniające działania zmierzające do poprawy lub utrzymania dobrego stanu wód w poszczególnych obszarach dorzeczy. Działania podstawowe są ukierunkowane na spełnienie minimalnych wymogów i obejmują: 1) działania umożliwiające wdrożenie przepisów dotyczących ochrony wód, w szczególności działania: a) służące zaspokajaniu obecnych i przyszłych potrzeb wodnych w zakresie zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi w rozumieniu ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, b) służące ochronie siedlisk lub gatunków zgodnie z ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, c) służące kontroli zagrożeń wypadkami z udziałem substancji niebezpiecznych w rozumieniu ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska,

7 d) związane z oceną oddziaływania przedsięwzięć na środowisko oraz na obszary Natura 2000, e) służące właściwemu wykorzystaniu osadów ściekowych, f) służące zapobieganiu zanieczyszczeniom ze źródeł rolniczych, o których mowawart.47; 2) działania służące wdrożeniu zasady zwrotu kosztów usług wodnych, uwzględniającej wkład wniesiony przez użytkowników wód oraz koszty środowiskowe i koszty zasobowe; 3) działania służące propagowaniu skutecznego i zrównoważonego korzystania z wody w celu niedopuszczenia do zagrożenia realizacji celów środowiskowych; 4) działania prewencyjne, ochronne i kontrolne, związane z ochroną wód przed zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł punktowych i obszarowych; 5) działania uniemożliwiające znaczny wzrost stężeń substancji priorytetowych, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 38d ust. 4, charakteryzujących się zdolnością do akumulacji, w osadach lub organizmach żywych;

8 6) działania na rzecz optymalizowania zasad kształtowania zasobów wodnych i warunków korzystania z nich, w tym działania na rzecz kontroli poboru wody; 7) ograniczanie poboru słodkich wód powierzchniowych i wód podziemnych, a także ograniczanie piętrzenia słodkich wód powierzchniowych, z uwzględnieniem potrzeby rejestrowania takich ograniczeń; 8) ograniczanie sztucznego zasilania wód podziemnych, które jest dopuszczalne tylko przy założeniu, że dokonywany w tym celu pobór wody powierzchniowej lub wody podziemnej nie zagrozi osiągnięciu celów środowiskowych, ustalonych dla wód zasilanych lub zasilających; 9) działania służące eliminowaniu lub ograniczaniu zanieczyszczeń ze źródeł obszarowych, w tym stanowienie przepisów prawa powszechnie obowiązującego; 10) działania służące temu, by znaczące oddziaływania na stan wód, nieobjęte działaniami wymienionymi w pkt. 1 9, zostały poprzedzone przedsięwzięciami zapewniającymi utrzymanie warunków hydromorfologicznych JCW na takim poziomie, który umożliwi osiągnięcie wymaganego stanu ekologicznego lub dobrego potencjału ekologicznego, w przypadku JCW sztucznych lub silnie zmienionych;

9 11) niewprowadzanie zanieczyszczeń bezpośrednio do wód podziemnych, rozumiane jako wprowadzanie w inny sposób niż przez przesiąkanie przez glebę i podglebie, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w odrębnych przepisach, o ile nie zagrożą one osiągnięciu celów środowiskowych dla jednolitych części wód podziemnych; 12) działania służące eliminowaniu substancji priorytetowych z wód powierzchniowych oraz stopniowemu ograniczaniu innych zanieczyszczeń, jeżeli mogłyby one zagrozić osiągnięciu celów środowiskowych ustalonych dla tych wód; 13) działania zapobiegające uwalnianiu w znaczących ilościach substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego z instalacji technicznych, a także służące zapobieganiu lub łagodzeniu skutków zanieczyszczeń niedających się przewidzieć, w tym przez stosowanie systemów wczesnego ostrzegania, a w przypadku zaistnienia niedających się przewidzieć okoliczności niezbędne środki dla zredukowania zagrożeń dla ekosystemów wodnych.

10 Działania uzupełniające, są ukierunkowane w szczególności na osiągnięcie celów środowiskowych JCW i mogą wskazywać: 1) środki prawne, administracyjne i ekonomiczne niezbędne do zapewnienia optymalnego wdrożenia przyjętych działań; 2) wynegocjowane porozumienia dotyczące korzystania ze środowiska; 3) działania na rzecz ograniczenia emisji; 4) zasady dobrej praktyki; 5) rekonstrukcję terenów podmokłych; 6) działania służące efektywnemu korzystaniu z wody i ponownemu jej wykorzystaniu, przede wszystkim promowanie technologii polegających na efektywnym wykorzystaniu wody w przemyśle i wodooszczędnych technik nawodnień; 7) przedsięwzięcia techniczne, badawcze, rozwojowe, demonstracyjne i edukacyjne.

11 OPRACOWANIE I WZROŻENIE PWŚK Program wodno środowiskowy kraju opracowano w roku 2008 Konsultowano go od grudnia 2008 do czerwca 2009 Przyjętogowroku2010 Założono iż PWŚK będzie aktualizowany co6lat.

12 ZAWARTOŚĆ PWŚK Program wodno - środowiskowy część tekstowa Zał. 1 wykaz JCWP wraz z charakterystykami(excel) Zał. 2 program działań dla wód powierzchniowych(access) Zał. 3 program działań dla wód podziemnych(excel) Zał. 4 Klimat w Polsce oraz analiza programów działań pod kątem zmian klimatu do 2015 r. (word) Zał. 5 Ochrona przed powodzią i Dyrektywa Powodziowa w kontekście identyfikacji działań (word) Zał. 6 katalog działań(excel)

13 Działania podstawowe skierowane były do realizacji niemal we wszystkich częściach wód na terenie całego kraju. Do działań podstawowych grupy A zaliczono realizację: Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych KPOŚ; Programu wyposażenia aglomeracji poniżej RLM w oczyszczalnie ścieków i systemy kanalizacji zbiorczej; Programu wyposażenia zakładów przemysłu rolno-spożywczego o wielkości nie mniejszej niż RLM odprowadzających ścieki bezpośrednio do wód w urządzenia zapewniające wymagane przez polskie prawo standardy ochrony wód; Programów przyjętych dla obszarów wrażliwych na zanieczyszczenia pochodzenia rolniczego(osn); Działań zapobiegających zanieczyszczeniu wód substancjami zanieczyszczającymi lub grupami substancji zanieczyszczających, stanowiących poważne zagrożenie dla środowiska wodnego lub za jego pośrednictwem środowiska przyrodniczego.

14 Działania podstawowe grupy B objęły: Działania dla silnie zmienionych i sztucznych części wód pozwalające na osiągnięcie przez te części wód dobrego potencjału; Działania wymagane na mocy części A załącznika VI RDW (działania wymagane w pozostałych dyrektywach); Zestawienie pozostałych działań podstawowych wymagane na mocy art. 11 ust.3rdw. Działania uzupełniające wpisane do PWŚK: Działania, które należało podjąć dodatkowo, aby spełnić założone w JCW cele środowiskowe.

15 WDRAŻANIE DZIAŁAŃ PWŚK

16 PODSUMOWANIE DZIAŁAŃ PWŚK Stopień realizacji działań z PWŚK w zakresie planów inwestycyjnych dotyczących oczyszczalni ścieków zawartych w KPOŚK.

17 PODSUMOWANIE DZIAŁAŃ PWŚK Dla inwestycji z zakresu budowy nowej kanalizacji ukończono 43% zadań założonych w PWŚK. W przypadku rozbudowy sieci kanalizacyjnej wykonano 31% zaplanowanych prac, około 33% działań jest w trakcie realizacji, a dla 12% nie było danych pozwalających na weryfikację. Inwestycje obejmujące rozbudowę i modernizację sieci zrealizowano tylko w około 9%, w trakcie realizacji jest 40% inwestycji, a dla 17% nie było wystarczających danych do oceny stanu realizacji. Odpowiednio 24% i 34% inwestycji w zakresie rozbudowy oraz rozbudowy i modernizacji sieci nie zrealizowano.

18 PODSUMOWANIE DZIAŁAŃ PWŚK W Programie zawarte zostały dwie grupy działań związane z warunkami korzystania z wód: opracowanie warunków korzystania z wód regionów wodnych oraz zlewni. Dla pięciu regionów wodnych (Warty, Dniestru, Czarnej Orawy, Górnej Wisły oraz Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego) opublikowano obowiązujące rozporządzenia. Projekty rozporządzeń dla pozostałych regionów są na etapie konsultacji społecznych lub uzgodnień z Prezesem KZGW, bądź z właściwymi miejscowo wojewodami. Stopień realizacji działań dotyczących opracowania warunków korzystania z wód dla poszczególnych zlewni jest zróżnicowany. Obecnie żadna ze zlewni nie posiada obowiązującego rozporządzenia, jednak większość jest w znacznym stopniu zaawansowania. W obowiązującym PWŚK wyznaczono 56 zlewni rzek, które wymagały opracowania warunków, wśród których 43 projekty rozporządzeń są w trakcie opracowywania, a dla 13 zlewni nie wszczęto takiego postępowania.

19 PODSUMOWANIE DZIAŁAŃ PWŚK W programach działań zamieszczono 248 planowanych zadań inwestycyjnych prowadzonych z zakresu gospodarki odpadami na składowiskach odpadów komunalnych, wśród których 225 zadań, to modernizacja istniejących składowisk odpadów. Zadanie to zrealizowano w 90%. Z kolei dla 23 działań obejmujących zamknięcie składowisk odpadów komunalnych, stopień realizacji wynosi 83%. Działanie w zakresie ochrony, zachowania i przywracania biotopów naturalnych siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory obejmowały sporządzenie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura Poziom realizacji wskazanych działań wynosi w skali kraju ok. 50%, w trakcie realizacji jest 20%, natomiast pozostałą część (30%) stanowią plany dotychczas nieopracowane.

20 PODSUMOWANIE DZIAŁAŃ PWŚK Działania mające na celu zapewnienie ciągłości rzek i potoków, poprzez udrożnienie obiektów stanowiących przeszkodę dla migracji ryb na ciekach naturalnych i silnie zmienionych, obejmowały przywrócenie ciągłości morfologicznej na 409 odcinkach cieków. Z analizy stopnia realizacji działań wynika, iż dla ok. 17% fragmentów cieków wskazanych do udrożnień możliwa jest na obecnym etapie migracja ichtiofauny. W przypadku JCWPd w trakcie obowiązywania PWŚK nastąpił szereg istotnych zmian, w szczególności powstał nowy podział kraju na JCWPd tj. wydzielono 172 jednolitych części wód(vs. 161). Z tego powodu podsumowania i ocena efektów działań są trudne.

21 PODSUMOWANIE EFEKTÓW PWŚK JCWP rzeki standobry:24% stanzły:76% 58% jest zagrożonych nieosiągnięciem celów środowiskowych

22 PODSUMOWANIE EFEKTÓW PWŚK JCWP jeziora standobry:20% stanzły:80% 67%jest zagrożonych nieosiągnięciem celów środowiskowych JCWP przybrzeżne i przejściowe standobry:0% stanzły:100%

23 PODSUMOWANIE EFEKTÓW PWŚK JCWP podziemne standobry:83% stanzły:17% 23 % zagrożonych nieosiągnięciem celów środowiskowych

24 CZĘŚĆ TEORETYCZNA AKTUALIZACJA PWŚK

25 Celem aktualizacji PWŚK jest weryfikacja działań zaplanowanych w zatwierdzonym w 2010 r. PWŚK, pod kątem stopnia ich realizacji i ich skuteczności oraz wskazanie zaktualizowanych w wyniku tej analizy działań dla jednolitych części wód powierzchniowych, podziemnych oraz obszarów chronionych, których realizacja zapewni osiągnięcie założonych celów środowiskowych.

26 HARMONOGRAM AKTUALIZACJI Zgodniezwymaganiamiart.113bust.9ustawyPrawowodneorazart.11ust. 8 RDW programy działań (PWŚK) muszą być poddane przeglądowi i uaktualnione najpóźniej w ciągu 15 lat, licząc od wejścia w życie dyrektywy, czylido22grudnia2015roku. Etap I: 1. Przegląd i aktualizacja działań podstawowych wynikających z art. 113b ust. 2 ustawy Prawo wodne oraz art. 11 ust. 3 RDW oraz działań uzupełniających wynikających z art. 113b ust. 5 Prawa wodnego oraz art. 11pkt4ipkt5orazzałącznikaVIczęśćBRDWwrazzokreśleniemkosztów realizacji poszczególnych działań, źródeł finansowania, terminów i jednostek odpowiedzialnych za ich realizację. 2. Opracowanie projektu aktualizacji Programu wodno-środowiskowego kraju. Termin:do30września2014r.

27 Etap II: HARMONOGRAM AKTUALIZACJI 1. Opracowanie projektu Prognozy oddziaływania na środowisko PWŚK z uwzględnieniem wymagań ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko oraz Dyrektywy 2001/42/WE w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko. 2. Zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu w sprawie oceny oddziaływania na środowisko ww. dokumentu oraz przeprowadzenie tego procesu. 3. Analiza uwag zgłoszonych w ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. 4. Opracowanie ostatecznej wersji Prognozy OOŚ uwzględniającej uwagi wniesione podczas postępowania SOOŚ. Termin:do31marca2015r.

28 Etap III: HARMONOGRAM AKTUALIZACJI 1. Przygotowanie zestawienia wszystkich uwag oraz uzasadnień / opinii merytorycznych do uwag zgłaszanych do projektu aktualizacji Programu wodno-środowiskowego kraju w ramach uzgodnień wewnątrz resortowych. 2. Przygotowanie zestawienia wszystkich uwag oraz uzasadnień / opinii merytorycznych do uwag zgłaszanych w trakcie konsultacji społecznych do projektu aktualizacji Programu wodno-środowiskowego kraju. 3. Opracowanie ostatecznej wersji aktualizacji Programu wodnośrodowiskowego kraju, uwzględniającej uwagi zgłaszane do projektu aktualizacji Programu wodno-środowiskowego kraju. Termin:do30września2015r.

29 HARMONOGRAM AKTUALIZACJI Gdzie jesteśmy teraz? 25 listopada 2014 rozpoczęto konsultacje społeczne apwśk. Wterminieod25listopada2014rokudo 26 maja 2015 roku można zgłaszać uwagi i wnioski do apgw i apwśk na stronach KZGW:

30 ZAWARTOŚĆ apwśk W treści dokumentu znajduje się: Podsumowanie oceny realizacji programów działań zawartych w PWŚK, Podsumowanie metodyki identyfikacji programów działań, Struktura programu działań, Harmonogram wdrażania proponowanych programów działań, Koszty działań i potencjalne źródła finansowania, Jednostki odpowiedzialne za realizację działań, Przeprowadzenie sprawdzianu klimatycznego programów działań, Sposób monitorowania programów działań, Dobre praktyki w zakresie gospodarowania wodami, Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko.

31 ZAWARTOŚĆ apwśk Załączniki Programu stanowią: Katalog działań krajowych, KatalogidziałańdlaJCWPiJCWPd, Wskaźniki stopnia realizacji działań, Potencjalne źródła finansowania działań, Szablony formularzy zbierania danych o postępie wdrażania działań, Sprawdzian klimatyczny, Baza danych apwśk wraz z instrukcją użytkownika aplikacji apwśk dla MsAccess.

32 ZAWARTOŚĆ apwśk

33 ZAWARTOŚĆ apwśk

34 ZAWARTOŚĆ apwśk Podobnie jak w PWŚK w apwśk do poszczególnych JCW przypisywano działania podstawowe i uzupełniające. Działania podstawowe to minimalne wymogi niezbędne do wypełnienia i obejmują przede wszystkim działania, których obowiązek realizacji wynika z innych dyrektyw. Działania te są ukierunkowane przede wszystkim na utrzymanie presji na tym samym poziomie oraz niepogarszanie stanu JCW i są obowiązkowe do wdrożenia we wszystkich JCW niezależnie od ich aktualnego stanu czy ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych. Działania uzupełniające to wszelkie inne działania, które należy wdrożyć, w przypadku, gdy działania podstawowe nie są wystarczające do osiągnięcia dobrego stanu JCW. W momencie wpisania danego działania w program działań, staje się ono obowiązkowe dla JCW, której zostało przypisane.

35 SCHEMAT DOBORU DZIAŁAŃ

36 DZIAŁANIA apwśk Zgodnie z art. 11 oraz załącznikiem VI RDW, działania podstawowe są to środki wymagane na mocy następujących dyrektyw: dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/7/WE z dnia 15 lutego 2006 r. dotycząca zarządzania jakością wody w kąpieliskach i uchylająca dyrektywę 76/160/EWG dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa dyrektywa Rady z dnia 12 grudnia 1991 r. dotycząca ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego 91/676/EWG dyrektywa Rady 98/83/WE z dnia 3 listopada 1998 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi dyrektywa Rady 96/82/WE z dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie kontroli niebezpieczeństwa poważnych awarii związanych z substancjami niebezpiecznym oraz dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/18/UE z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie kontroli zagrożeń poważnymi awariami związanymi z substancjami niebezpiecznymi, zmieniająca, a następnie uchylająca dyrektywę Rady 96/82/WE dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/92/UE z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko zmieniająca dyrektywę 2011/92/UE dyrektywa Rady z dnia 12 czerwca 1986 r. w sprawie ochrony środowiska, w szczególności gleby, w przypadku wykorzystywania osadów ściekowych w rolnictwie 86/278/EWG dyrektywa Rady z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych 91/271/EWG rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczące wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin i uchylające dyrektywy Rady 79/117/EWG i 91/414/EWG dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola) - poprzednio dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/1/WE z dnia 15 stycznia 2008 r. dotycząca zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli dyrektywa 2006/118/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich stanu

37 DZIAŁANIA apwśk Działania podstawowe podzielono na: działania obowiązkowe do realizacji we wszystkich JCW na obszarze całego kraju(katalog działań krajowych); działania, które zostały przypisane indywidualnie dla poszczególnych JCW w związku z reakcją na konkretną zidentyfikowaną presję; działania dla obszarów chronionych. Pośród działań uzupełniających można wyróżnić: instrumenty prawne instrumenty administracyjne instrumenty ekonomiczne i fiskalne wynegocjowane porozumienia dotyczące środowiska kontrole emisji kodeksy dobrej praktyki ponowne tworzenie i odtwarzanie terenów podmokłych

38 DZIAŁANIA apwśk kontrole poboru wody środki zarządzania popytem, między innymi promowanie przyjętej produkcji rolnej, takiej jak uprawa roślin o zmniejszonym zapotrzebowaniu na wodę na terenach narażonych na susze środki na rzecz efektywnego i ponownego użycia, np. technologie oszczędzające wodę w przemyśle czy wodooszczędne techniki nawodnień zakłady odsalania projekty rehabilitacyjne projekty edukacyjne projekty badawcze, rozwojowe i pokazowe inne właściwe środki. Katalog działań przedstawiono w tabelach w załączniku 1 i 2 do apwśk

39 W programie działań dla JCWP oraz JCWPd wskazano 13 kategorii działań, podzielonych na 35 grup działań. W ramach apwśk dokonano również wskazania działań dla obszarów chronionych. Stanowią one działania ochronne, zawarte w planach zadań ochronnych i planach ochrony, przewidziane do wdrożenia w odniesieniu do siedlisk i gatunków zależnych od wód, których realizacja przyczyni się do osiągnięcia celów środowiskowych w tych obszarach i JCW, w rejonie których obszary te są zlokalizowane. DZIAŁANIA apwśk

40 DZIAŁANIA apwśk Dla 4586 JCWP rzecznych określono działań podstawowych oraz 5260 działań uzupełniających. Dla 1044 JCWP jeziornych określono 880 działań podstawowych oraz 2437 działań uzupełniających. Dla 19 JCWP przejściowych i przybrzeżnych określono 144 działania podstawowe oraz 84 działania uzupełniające. Dla 171 JCWPd określono 747 działań podstawowych oraz 116 działań uzupełniających.

41 HARMONOGRAM WDRAŻANIA DZIAŁAŃ W programach działań przyjęto terminy realizacji na podstawie: Podanych przez jednostki realizujące działanie np. monitoring, budowa przepławek, itp.; Terminy wynikające z rozporządzeń i programów, np. KPOŚK, OSN; Działania ciągłe realizowane przez cały okres realizacji apwśk np. budowa przydomowych oczyszczalni ścieków; IVkw.2018dlanowychdziałań; Dłuższy termin niż IV kw dla działań wymagających dłuższego czasu na wdrożenie np. ustanawianie obszarów ochronnych zbiorników wód śródlądowych, rekultywacja jezior, itp.

42 KOSZTY PROGRAMÓW DZIAŁAŃ Koszt działań apwśk został określony na kwotę ok. 27,8 mld zł. 96% tej wartości to koszty działań podstawowych, czyli wynikających z zapisów prawa i istniejących planów / programów, które nawet bez konieczności opracowania apwśk powinny być wdrażane na obszarze kraju. Koszty działań uzupełniających określono na kwotę 1,15 mld zł(4%).

43 ŹRÓDŁA FINANSOWANIA Finansowanie działań zaplanowanych w apwśk może odbywać się z różnych źródeł. Poza samodzielnym realizowaniem zadań, inwestorzy mogą wykorzystać instrumenty finansowe do pozyskiwania zarówno środków zwrotnych jak i bezzwrotnych na szczeblu administracji centralnej, regionalnej oraz za pośrednictwem instytucji międzynarodowych.

44 ŹRÓDŁA FINANSOWANIA Możliwe źródła finansowania działań apwśk dla JCWP i JCWPd to: Budżet jednostek odpowiedzialnych za realizację działania, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, Regionalne Programy Operacyjne, Europejska Współpraca Terytorialna, Europejski Fundusz Morski i Rybacki Potencjalne źródła finansowania dla poszczególnych grup działań wskazano w załączniku 5 apwśk

45 PODMIOTY ODPOWIEDZIALNE ZA WDRAZANIE apwśk Jednostki odpowiedzialne za realizację działań apwśk: wskazane w zapisach prawa: organy administracji rządowej, organy administracji samorządowej, podmioty prywatne; będące użytkownikami lub właścicielami obiektów/gruntów. Podmioty odpowiedzialne za wdrażanie poszczególnych grup działań wskazanowzałącznikach1i2apwśk.

46 SPRAWDZIAN KLIMATYCZNY PROGRAMÓW DZIAŁAŃ W Programie, na podstawie przyjętych scenariuszy oceniono odporność działańnazmianyklimatuiichmożliwywpływnanie. Procedurze weryfikacji poddano katalog działań z zał. 2 osobno dla JCWP rzecznych i jeziornych, wód przejściowych i przybrzeżnych oraz podziemnych. W matrycach oceniano interakcję: zmienność i zmiana klimatu (wraz z konsekwencjami środowiskowymi) vs działanie (planowane do wdrożenia, realizacji) Wyniki analizy przedstawiono w załączniku 7a, 7b, 7c, 7d Działania odporne 76 działań Działania podatne 58 działań

47 SPOSÓB MONITOROWANIA PROGRAMÓW DZIAŁAŃ Monitorowanie stanu realizacji programów działań jest niezbędnym narzędziem, które pozwoli na ocenę, czy wprowadzanie założonych działań pozwala na osiągnięcie ustalonych celów środowiskowych w wyznaczonym terminie. Ponadto, art. 15 RDW nakłada na Państwa Członkowskie obowiązek przedłożenia do Komisji Europejskiej sprawozdania, opisującego postęp we wdrażaniu programów działań, w ciągu trzech lat od opublikowania planu gospodarowania wodami lub jego aktualizacji. W załączniku 6 apwśk przedstawiono szablon formularza zbierania danych o postępie wdrażania działań. Zwiera on wymagany zakres informacji oraz wskaźników koniecznych do zebrania w celu prawidłowego monitorowania wdrażania działań. Określa również podmioty odpowiedzialne za zbieranie i przekazywanie danych.

48 SPOSÓB MONITOROWANIA PROGRAMÓW DZIAŁAŃ

49 SPOSÓB MONITOROWANIA PROGRAMÓW DZIAŁAŃ Prezes KZGW jest organem odpowiedzialnym za koordynację monitoringu realizacji programu działań oraz przedkładanie KE sprawozdań z ich realizacji. W związku ze skalą realizacji działań oraz liczną grupą podmiotów odpowiedzialnych za ich wdrażanie, dane dotyczące realizacji działań podstawowych, za które ustawowo odpowiedzialne są organy administracji na szczeblu krajowym, przekazywane będą bezpośrednio do Prezesa KZGW. Natomiast informacje o działaniach podstawowych, które realizują pozostałe podmioty odpowiedzialne oraz o działaniach uzupełniających, w związku z ich regionalnym i lokalnym charakterem, będą zbierane za pośrednictwem dyrektorów RZGW i przekazywane Prezesowi KZGW. Dyrektorzy RZGW po zatwierdzeniu apwśk przekażą informacje o objęciu programem działań do gmin, których mieszkańcy i użytkownicy gruntów zostali zobowiązani do realizowania działań. Natomiast gminy na podstawie otrzymanych informacji w sposób zwyczajowo przyjęty poinformują podmioty indywidualne(np. rolników).

50 SPOSÓB MONITOROWANIA PROGRAMÓW DZIAŁAŃ Oprócz stopnia realizacji działań niezbędna jest kontrola ich efektywności. Skuteczność działań zawartych w opracowanych na potrzeby apwśk programach definiowana jest przez postęp w osiągnięciu celów środowiskowych ustalonych dla danej części wód. Prowadzone na potrzeby monitoringu wód badania wskazują m. in. zmiany stanu / potencjału wód (ekologicznego, chemicznego), dzięki czemu możliwe jest określenie, czy zaplanowane działania spełniają swój cel. Jednostką odpowiedzialną za kontrolę skuteczności działań dla wód powierzchniowych jest Główny Inspektor Ochrony Środowiska, który przy współpracy z Wojewódzkimi Inspektorami Ochrony Środowiska odpowiada za prowadzenie monitoringu środowiska. Monitoring prowadzony będzie zgodnie z Programem Monitoringu Środowiska na lata W przypadku wód podziemnych za prowadzenie monitoringu odpowiada Państwowy Instytut Geologiczny PIB, w związku z tym jednostka ta jest odpowiedzialna za ocenę skuteczności zaplanowanych działań.

51 SPOSÓB MONITOROWANIA PROGRAMÓW DZIAŁAŃ Dla obszarów chronionych skuteczność działań mierzona będzie za pomocą monitoringu przedmiotów ochrony, dla których zostały one wyznaczone. W zależności od formy ochrony jaką objęty jest obszar, odpowiedzialnymi za monitorowanie będą organy zarządzające obszarem, tj.: na obszarze parków narodowych- dyrektor parku narodowego, na obszarze parków krajobrazowych - dyrektor parku krajobrazowego, dyrektor zarządu parków krajobrazowych(regionalnie), na obszarze rezerwatów - regionalny dyrektor ochrony środowiska, regionalny/ wojewódzki konserwator przyrody, nadleśniczy nadleśnictwa, w obszarach chronionego krajobrazu - regionalny dyrektor ochrony środowiska, wojewódzki konserwator przyrody, zarząd województwa, marszałek województwa, dyrektor zarządu parków krajobrazowych, na obszarze zespołów przyrodniczo- krajobrazowych - regionalny dyrektor ochrony środowiska, wojewoda, zarząd województwa, na obszarach NATURA regionalny dyrektor ochrony środowiska; za działania związane z gospodarką leśną mogą odpowiadać nadleśnictwa.

52 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA APLIKACJA apwśk

53 APLIKACJA apwśk Programy działań dla JCW przedstawione są w formie bazy danych mdb programu MsAccess, obsługiwanej przez dedykowaną aplikację. W bazie apwśk zawarte są informacje dotyczące jednolitych części wód, w szczególności dane dotyczące oceny stanu JCW, oceny ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych, występujących głównych presji, zaproponowanych działań w podziale na kategorie, grupy i rodzaje działań, kosztów sumarycznych działań dla poszczególnych grup działań w JCW i dla nadrzędnych jednostek hydrograficznych (dorzecze/region wodny/ zlewnia bilansowa).

54 APLIKACJA apwśk Aplikacja apwśk dla MsAccess stworzona została w środowisku MsAccess. Wymaganą platformą systemową jest Windows XP SP3 lub nowszy. Wymaganym środowiskiem programowym jest MsAccess w wersji 2002 lub nowszy lub MsAccessRuntime w wersji 2007 lub nowszy. Poszczególne wersje MsAccessRuntime będące darmową alternatywą MsAccess można pobrać z: MsAccess Runtime wersja MsAccess Runtime wersja MsAccess Runtime wersja

55 APLIKACJA apwśk Dostarczone archiwum zawiera następującą strukturę katalogów: Aplikację stworzono w wersji 32-bit oraz 64-bit. W poszczególnych katalogach znajdują się: Aplikacja\32-bit - aplikacja apwśk dla MsAccess w wersji 32-bit w postaci pliku apwśkaplikacja.mde, Aplikacja\64-bit - aplikacja apwśk dla MsAccess w wersji 64-bit w postaci pliku apwśkaplikacja.mde, Baza-bazawpostaciplikuaPWŚK.mdb W celu zainstalowania aplikacji należy rozpakować dostarczone archiwum z aplikacją w dowolnym katalogu, np. w katalogu D:\aPWŚK - zostanie utworzona opisana wyżej struktura katalogów.

56 W celu konfiguracji aplikacji należy: 1. Przejść do zakładki Konfiguracja APLIKACJA apwśk 2. W polu Baza danych podać pełną ścieżkę dostępu do pliku z bazą apwśk.mdb lub kliknąć przycisk obok tego pola i wskazać plik apwśk.mdb z bazą. 3. Nacisnąć przycisk Podłącz bazę - baza danych zostanie podłączona do aplikacji. Konfigurację połączenia z bazą danych wystarczy zrobić tylko raz. Po ponownym uruchomieniu aplikacji połączenie z bazą danych będzie już skonfigurowane.

57 APLIKACJA apwśk Po uruchomieniu aplikacji pojawia się główny formularz aplikacji. Na zakładce Baza danych dostępne są przyciski służące do otwierania formularzy do przeglądania danych: dotyczących podziału hydrograficznego (Dorzecza, Regiony wodne, Zlewnie bilansowe, RZGW, SCWP, JCWP, JCWPd), dotyczących działań (Działania dla JCWP, Działania dla JCWPd, Działania krajowe, Działania- obszary chronione), dotyczących podziału administracyjnego(województwa, Powiaty, Gminy), dotyczących obszarów chronionych(obszary chronione).

58 APLIKACJA apwśk

59 APLIKACJA apwśk Do przeglądania danych zawartych w bazie danych służą formularze otwierane po naciśnięciu jednego z przycisków dostępnych na zakładce Baza danych głównego formularza aplikacji. W sekcji filtru danych na górze formularza znajdują się pola definiujące podstawowe kryteria filtrowania obiektów. W sekcji narzędzi znajdują się przyciski do operacji na aktualnie wybranych (przefiltrowanych) obiektach. Sekcja atrybutów podzielona jest na obszar atrybutów podstawowych oraz obszar atrybutów dodatkowych i obiektów powiązanych. Obszar atrybutów podstawowych zawiera pola określające podstawowe atrybuty - kod, nazwę oraz nadrzędne jednostki hydrograficzne. Przy każdej z nadrzędnych jednostek podziału hydrograficznego znajduje się ikona służąca do otwarcia formularza dotyczącego wskazanej jednostki. Obszar atrybutów dodatkowych i obiektów powiązanych jest w postaci zakładek. Wśród tych zakładek można wyróżnić zakładki dotyczące podziału hydrograficznego, zakładki dotyczące podziału administracyjnego oraz pozostałe zakładki dotyczące atrybutów dodatkowych.

60 APLIKACJA apwśk W sekcji narzędzi znajdują się następujące przyciski: Znajdź - służy do wyszukiwania danych w formularzu na podstawie wprowadzonego tekstu, podobnie jak w innych programach typu Office, Eksport służy do eksportu aktualnie wybranych(poprzez filtr) obiektów, Raport służy do wygenerowania raportu dla aktualnie wybranych (poprzez filtr) obiektów, Widok Lista/Formularz służy do przełączania widoku formularza lub podformularza, w którym znajduje się kursor między trybem listy a trybem formularza. W trybie listy istnieje dodatkowo możliwość posortowania wyświetlanej listy wykorzystując standardową funkcjonalność MsAccess.

61 APLIKACJA apwśk- wyszukiwanie Każdy z formularzy służących do przeglądania danych posiada przycisk Znajdź, którym można wyszukać dane w formularzu. Przykładowo chcąc znaleźć wszystkie gminy, w nazwie których występuje szukany tekst, np. Nowa należy: 1. W formularzu GMINA w sekcji filtru danych ustawić we wszystkich polach wartość * - to spowoduje, że w formularzu będą dostępne wszystkie gminy zawarte w bazie, 2. Nacisnąć przycisk Znajdź. Pojawi się standardowe okno, w którym określa się parametry wyszukiwania. 3. W polu Znajdź wpisać szukany tekst. W polu Szukaj określić zakres przeszukiwania danych. 5. W polu Uwzględnij określić tryb dopasowania szukanego tekstu do zawartości przeszukiwanych pól. 6. W polu Wyszukaj określić kierunek wyszukiwania.

62 APLIKACJA apwśk- eksport danych Każdy z formularzy służących do przeglądania danych posiada przycisk Eksport, po naciśnięciu którego pojawia się formularz eksportu danych w którym podaje się folder eksportu danych oraz format eksportowanego pliku. Zakres eksportu wynika z aktualnie ustawionego filtru. Dane można eksportować w formatach XLS, DOC, PDF, TXT, HTML. Przykładowo chcąc wyeksportować wszystkie JCWP z dorzecza Wisły należy: 1. W formularzu JCWP w sekcji filtru danych w polu Dorzecze wybrać wartość PL to spowoduje, że w formularzu będą dostępne wszystkie JCWP z dorzecza Wisły (wykorzystując pasek nawigacyjny można będzie przeglądać kolejno wszystkie JCWP z bazy). 2. Nacisnąć przycisk Eksportuj 3. Po ukazaniu się okienka wybrać folder docelowy oraz format danych a następnie nacisnąć przycisk Eksportuj.

63 APLIKACJA apwśk generowanie raportów Każdy z formularzy służących do przeglądania danych posiada przycisk Raport, po naciśnięciu którego pojawia się raport dla wszystkich obiektów spełniających warunki aktualnie ustawionego filtru. Wygenerowany raport następnie można wydrukować lub wyeksportować wykorzystując standardową funkcjonalność MsAccess/MsAccessRuntime. Przykładowo chcąc wygenerować raport dla JCWP o określonym identyfikatorze należy: 1. W formularzu JCWP w sekcji filtru danych w polu JCWP wpisać identyfikator JCWP - to spowoduje, że w formularzu dla JCWP pojawią się dane dotyczące tej jednej JCWP. 2. Nacisnąć przycisk Raport.

64 DODATKOWE ŹRÓDŁA INFORMACJI Geoportal KZGW(geoportal.kzgw.gov.pl) Przeznaczeniem Geoportalu jest wspieranie procesu wdrażania Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW) w Polsce, szczególnie w zakresie gromadzenia i publikowania danych przestrzennych związanych z realizacją RDW oraz wspomagania procesu konsultacji społecznych.

65 DODATKOWE ŹRÓDŁA INFORMACJI Geoportal WKW(warunki.krakow.rzgw.gov.pl) Przeznaczeniem Geoportalu jest wspomaganie procesu wdrażania Planów gospodarowania wodami oraz Warunków Korzystania z Wód w regionie wodnym górnej Wisły, szczególnie w zakresie gromadzenia i publikowania danych przestrzennych.

66 DODATKOWE ŹRÓDŁA INFORMACJI Geoportal PLUSK(mapy.plusk.eu) Celem Geoportalu PLUSK jest poprawa dostępności informacji przestrzennej o stanie wód, w tym likwidacja bariery wynikającej z istnienia granicy państwowej między Polską a Słowacją.

67 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Waldemar Bernatowicz Ekovert Łukasz Szkudlarek Średzka 39/lok Wrocław mail: tel: