Biuletyn 8/2017, Łódź Wyniki badania jakości pracy kadry dydaktycznej i prowadzonych w SAN zajęć dydaktycznych. Semestr lato 2016/2017 Opracowanie: Dział Jakości Kształcenia Ocena zajęć dydaktycznych jest realizowana zgodnie z obowiązującą w ramach Wydziałowego Systemu Zarządzania Jakością Kształcenia procedurą P-09. O konieczności badania ich jakości mówi także art. 132. Ustawy z dn. 27 lipca 2005 r. PRAWO O SZKOLNICTWIE WYZSZYM oraz 39 Statutu Społecznej Akademii Nauk, które stanowią, że nauczyciele akademiccy podlegają ocenie okresowej raz na 2 lub 4 lata (w zależności od posiadanego stopnia/tytułu). Zarówno ustawa, jak i statut mówią o konieczności uwzględnienia w tej ocenie m.in. opinii studentów. Głównym celem badania jakości pracy nauczycieli akademickich jest uzyskanie od studentów informacji dotyczących pracy wykładowców, z którymi mają zajęcia. Wyniki badania pozwalają zidentyfikować obszary problematyczne wymagające poprawy i pobudzają do refleksji nad wykonywaną pracą dydaktyczną. Ma to na celu doskonalenie warsztatu pracy osób prowadzących zajęcia. Ocena zajęć dydaktycznych i pracy wykładowców została przeprowadzona po zakończeniu semestru letniego roku akademickiego 2016/2017. Objęła zajęcia na wszystkich kierunkach, na studiach niestacjonarnych. W sumie oceniono ponad 100 zajęć prowadzonych przez 63 wykładowców. W badaniu wykorzystano kwestionariusz ankietowy składający się z 13 pytań zamkniętych oraz 1 pytania otwartego, w którym studenci mogli zamieścić swoje uwagi dotyczące pracy ocenianego wykładowcy lub prowadzonych przez niego zajęć. Oceniali takie aspekty pracy kadry, jak:
- punktualność prowadzącego, - przygotowanie prowadzącego do zajęć, - znajomość tematyki zajęć przez prowadzącego, - zdolność prowadzącego do przejrzystego i precyzyjnego przekazywania treści zajęć, - umiejętność zainteresowania studentów tematyką zajęć, - gotowość prowadzącego do odpowiadania na pytania studentów i udzielania dodatkowych wyjaśnień, - zdolność prowadzącego do nawiązywania kontaktu ze studentami, - kultura osobista prowadzącego i stosunek do studentów, - możliwość poszerzenia wiedzy o przedmiocie na zajęciach, - możliwość nabycia nowych umiejętności i kompetencji na zajęciach, - przydatność zajęć w praktyce zawodowej, - ogólna jakość wykorzystywanych pomocy dydaktycznych. Korzystali przy tym ze skali 1-5, gdzie 1 jest oceną najgorszą, a 5 najlepszą. Kwestionariusz został przygotowany przez Dział Jakości Kształcenia w konsultacji z Samorządem Studentów i jest wynikiem refleksji i dyskusji nad wykorzystywanymi wcześniej kwestionariuszami. Zgodnie z obowiązującą w ramach Wydziałowego Systemu Zarządzania Jakości Kształcenia procedurą P-09, wyniki dotyczące poszczególnych wykładowców zostały im przesłane drogą mailową. Wyniki zbiorcze otrzymał Rektor SAN, Pełnomocnik Rektora ds. Jakości Kształcenia oraz Dziekani poszczególnych Wydziałów. Kierownicy Instytutów/Katedr otrzymali wyniki swoich pracowników. Analizując wyniki dla poszczególnych Wydziałów, najlepiej w ocenie studentów wypadł Wydział Studiów Międzynarodowych i Informatyki, dla którego odnotowano średnią ze wszystkich ocen 4,5. Dla porównania, w przypadku Wydziału Zarządzania jest to średnia na poziomie 4,4, a dla Wydziału Nauk Społecznych i Humanistycznych - 4,3. Na wszystkich 3 Wydziałach najwyższe średnie oceny otrzymały: znajomość tematyki zajęć przez prowadzącego oraz kultura osobista prowadzącego i stosunek do studentów. Podobna sytuacja ma miejsce dla pytań o najniższych średnich najniższe średnie oceny uzyskano dla tych samych aspektów pracy kadry na wszystkich trzech Wydziałach, są to: umiejętność zainteresowania studentów tematyką zajęć oraz ogólna jakość wykorzystywanych pomocy dydaktycznych. Biorąc pod uwagę średnie oceny dla poszczególnych kierunków, można stwierdzić, że najwyżej ocenione zostały kierunki: Zdrowie publiczne /4,9/, Prawo /4,8/ i Socjologia /4,8/, a najniżej - Geoinformatyka /4,0/, Geodezja i kartografia /4,2/ oraz Logistyka /4,2/. Najwyżej
na poszczególnych kierunkach oceniona została znajomość tematyki zajęć przez prowadzącego na kierunku Socjologia oraz kultura osobista prowadzącego i stosunek do studentów na kierunku Zdrowie publiczne. Obydwa aspekty zostały ocenione na najwyższą średnią 5,0. Najniższa średnia ze wszystkich kierunków to ocena 3,5 uzyskana na Geoinformatyce za umiejętność zainteresowania studentów tematyką zajęć. Należy podkreślić, że z analizy średnich dla poszczególnych kierunków wyłączona została Praca socjalna z uwagi na to, że na tym kierunku uzyskano wypełnione kwestionariusze tylko dla jednej osoby. Ogólne wnioski dotyczące oceny wykładowców i zajęć dydaktycznych dla Wydziału Nauk Społecznych i Humanistycznych: Najwyższe średnie dla Wydziału Nauk Społecznych i Humanistycznych odnotowano dla punktualności prowadzącego (4,9) na kierunkach Prawo i Socjologia, znajomości tematyki zajęć przez prowadzącego na Socjologii (5,0) i na Prawie (4,9) oraz gotowości do odpowiadania na pytania studentów i udzielania dodatkowych wyjaśnień (4,9) oraz kultury osobistej prowadzących i stosunku do studentów (4,9) na Socjologii. Najniżej oceniono możliwość poszerzenia wiedzy o przedmiocie i możliwość nabycia nowych umiejętności i kompetencji na kierunku Dziennikarstwo i komunikacja społeczna średnia ocena 4,1. Na poszczególnych kierunkach najwyżej oceniono następujące osoby: Administracja mgr Łukasz Chłądzyński, Bezpieczeństwo narodowe dr Michał Jurewicz i dr Dariusz Stokwiszewski, Dziennikarstwo i komunikacja społeczna mgr Tomasz Jermalonek, Filologia dr Adam Bednarek, Pedagogika dr Ewa Przygońska, Prawo mgr Marta Kuc, Psychologia mgr Małgorzata Klimka, Socjologia mgr Marek Bogusz. Na WNSiH studenci przyznali najwyższe oceny dla punktualności prowadzącego średnie wahały się od 3,6 do 5,0. Najgorzej w tym aspekcie wypadła dr Joanna Łuczak (ze średnią 3,4), dr Małgorzata Roślak-Olczyk (3,6), mgr Marzena Korosteńska (3,7) i dr hab. Piotr Rozwadowski (3,7).
Studenci wysoko ocenili kulturę osobistą prowadzącego i stosunek do studentów średnie oceny przekraczają 4,0, a najwyższe oceny (5,0) otrzymali: mgr Łukasz Chłądzyński, dr Michał Jurewicz, dr Dariusz Stokwiszewski, dr Adam Bednarek, dr Wiktor Pskit, mgr Marta Kuc, dr hab. Henryk Cudak, dr Małgorzata Roślak, mgr Marek Bogusz i mgr Małgorzata Nowastowska. Równie wysoko studenci ocenili aspekt związany ze znajomością tematyki zajęć przez prowadzącego oraz zdolność prowadzącego do przejrzystego i precyzyjnego przekazania treści zajęć. Średnie w tych pytaniach wahają się od 4,1 do maksymalnej wartości (5,0). Najsłabiej w badaniu ankietowym wypadła ogólna jakość wykorzystywanych pomocy dydaktycznych oraz przydatność zajęć w praktyce zawodowej ze średnimi ocenami zaczynającymi się od odpowiednio 3,6 i 3,8. Najwyższe oceny (5,0) przyznano tutaj dr Adamowi Bednarkowi z Filologii prowadzącemu przedmiot Tłumaczenia pisemne. Ogólne wnioski dotyczące oceny wykładowców i zajęć dydaktycznych dla Wydziału Zarządzania: Średnie dla poszczególnych kierunków prowadzonych na Wydziale Zarządzania przedstawia tabela 4. Średnia wszystkich ocen dla kierunku Finanse i rachunkowość kształtuje się na poziomie 4,4, dla Logistyki - 4,2, a dla Zarządzania 4,3. Ze wszystkich 12 aspektów ocenianych przez studentów w badaniu najniższe oceny dla całego Wydziału otrzymały pytania: umiejętność zainteresowania studentów tematyką zajęć, przydatność zajęć w praktyce zawodowej, a najwyższe - punktualność prowadzącego. Natomiast na poszczególnych kierunkach najwyższe średnie odnotowano dla: na Finansach i rachunkowości przygotowanie prowadzącego do zajęć, znajomość tematyki zajęć przez prowadzącego oraz kultura osobista prowadzącego i stosunek do studentów średnie 4,7, na Logistyce punktualność prowadzącego średnia 4,6, na Zarządzaniu punktualność prowadzącego średnia 4,8. Natomiast najniższe odnotowane średnie na poszczególnych kierunkach prowadzonych na WZ dotyczyły: umiejętności zainteresowania studentów tematyką zajęć (średnie oceny 3,9 dla Logistyki i Zarządzania), przydatności zajęć w praktyce zawodowej (średnie oceny 3,9 dla Logistyki i Zarządzania) oraz ogólnej jakości wykorzystywanych pomocy dydaktycznych (średnia ocena 3,9 dla Logistyki). Pozostałe oceny kształtują się na poziomie 4,0 lub wyżej.
Na kierunku Finanse i rachunkowość najwyższe średnie otrzymała mgr Magdalena Łysek prowadząca konwersatorium z przedmiotu Prawo w gospodarce. Na Logistyce najlepszy okazał się mgr Paweł Bukowski prowadzący Gospodarkę elektroniczną. Spośród 8 wykładowców ocenianych na Zarządzaniu najwyższe oceny przyznano mgr Małgorzacie Krajewskiej-Nieckarz na przedmiocie Zarządzanie Zasobami Ludzkimi. Najniższe oceny studenci kierunku Zarządzanie przyznali wykładowcom: mgr Monice Sobczyk prowadzącej ćwiczenia z Analizy finansowej na IV semestrze oraz dr hab. Mirosławowi Wypychowi, który prowadzi wykłady na II semestrze studiów II-go stopnia. W przypadku dra hab. Wypycha pojawiło się bardzo dużo komentarzy ilustrujących przyznane niskie oceny, m.in. ( )zajęcia prowadzone w sposób monotonny, niezrozumiały, ( ) nie potrafi zainteresować słuchaczy, sposób przekazywania wiedzy mógłby być bardziej ciekawy, porywający studentów do dyskusji. Na Logistyce najsłabiej wypadła dr Dominika Drożdż, prowadząca wykład z Podstaw prawa i ochrony własności intelektualnej na II semestrze. Tu podobnie studenci podzielili się w komentarzach swoimi uwagami dotyczącymi pracy wykładowcy. Były to uwagi dotyczące braku zainteresowania studentów bardzo nudne zajęcia, zajęcia nudne, dużo pisania, wykładowca czyta prawo ( ), a my to prawo mamy w kodeksie. Podobna sytuacja ma miejsce na kierunku Finanse i rachunkowość. Najniżej ocenianym wykładowcą ponownie okazała się dr Dominika Drożdż. Nie pojawiły się tutaj żadne komentarze obrazujące taki stan rzeczy. Bardzo pozytywne komentarze otrzymała od studentów prowadząca Rachunek kosztów i Rachunkowość międzynarodową dr Justyna Fijałkowska. Pomimo, że średnie z tych dwóch przedmiotów nie były najwyższe wśród wszystkich ocenianych zajęć na kierunku Finanse i rachunkowość, to z całą pewnością może ona zostać zaliczona do grona osób najlepiej prowadzących zajęcia. Cieszy fakt, że wykładowca prowadzący corowe przedmioty na kierunku, przedmioty trudne, jest wysoko oceniany przez studentów. Szczególnie wysokie oceny dr Justyna Fijałkowska otrzymała od grupy specjalnościowej na ostatnim roku studiów z przedmiotu Rachunkowość międzynarodowa. Można to rozpatrywać w kategorii sukcesu dydaktycznego. Ogólne wnioski dotyczące oceny wykładowców i zajęć dydaktycznych dla Wydziału Studiów Międzynarodowych i Informatyki: Na Wydziale Studiów Międzynarodowych i Informatyki najwyżej oceniony został kierunek Zdrowie publiczne (średnia ze wszystkich ocen 4,9) i Grafika (4,6). Najsłabiej w badaniu wypadły kierunki: Geoinformatyka, Geodezja i kartografia. Średnie dla tych kierunków to
odpowiednio 4,0 i 4,2. Pozostałe dwa kierunki: Fizjoterapia i Informatyka otrzymały średnie na poziomie 4,5. Spośród 12 aspektów pracy ocenianych w badaniu najwyższe oceny dla całego Wydziału przyznano za punktualność prowadzącego i znajomość tematyki zajęć przez prowadzącego, a najniższe - za umiejętność zainteresowania studentów tematyką zajęć oraz przydatność zajęć w praktyce zawodowej. Patrząc na średnie oceny na poszczególnych kierunkach, najniższa ocena (3,5) pojawiła się na Geoinformatyce za umiejętność zainteresowania studentów tematyką zajęć, a najwyższa średnia (5,0) dotyczyła kultury osobistej prowadzącego i stosunku do studentów i została uzyskana na Zdrowiu publicznym. Najwyżej ocenionymi wykładowcami na poszczególnych kierunkach są: Fizjoterapia - mgr Ewelina Papieska, Geodezja i kartografia - mgr Leszek Rogulski, Geoinformatyka - dr Andrzej Kaźmierczak, Grafika - mgr Agata Moryto, Informatyka - dr inż. Piotr Goetzen, Zdrowie publiczne - dr n. med. Dominika Cichońska. Najniżej oceniono następujących wykładowców: dr Dominika Dróżdż /Podstawy prawa i własności intelektualnej/ - średnie kształtowały się od 2,1 do 3,9; wyższa średnia jedyna powyżej 4,5 dotyczyła tylko punktualności prowadzącego ; dr Alina Marchlewska, prowadząca przedmiot Metody przetwarzania danych statystycznych na kierunku Geoinformatyka; prof. dr hab. Jolanta Nastula, prowadząca zajęcia Geodezja wyższa i astronomia geodezyjna na kierunku Geodezja i kartografia; Na kierunku Fizjoterapia średnie oceny dla wykładowców kształtowały się na dość wysokim poziomie. Większość z nich nie spadła poniżej 4,0. Tylko mgr Michał Marzec z zajęć Elementy treningu siłowego otrzymał niższe oceny od 3,5 do 4,4. Pojawiły się także komentarze od studentów uzasadniające niskie oceny: obojętne podejście na zajęciach, zajęcia prowadzone obojętnie, brak współpracy, mało czytelne prowadzenie zajęć. Studenci, podobnie jak na innych Wydziałach, wskazują problemy z ogólną jakością wykorzystywanych pomocy dydaktycznych. Jest to niepokojące z racji tego, że przedmioty realizowane na takich kierunkach, jak: Geodezja i kartografia, Geoinformatyka czy Informatyka powinny w dużej mierze opierać się o takie pomoce (np. oprogramowanie
specjalistyczne), a właśnie dla tych kierunków odnotowano tutaj najniższe średnie. Tylko dwie osoby (mgr Ewelina Papieska, dr n. med. Dominika Cichońska) otrzymały najwyższą średnią (5,0) dla tego aspektu swojej oceny. Konieczne wydaje się zatem wzbogacenie pomocy dydaktycznych wykorzystywanych na zajęciach o formy atrakcyjne dla studentów, np.: o prezentacje multimedialne, case study, symulacje czy gry decyzyjne. Dla całej Uczelni najwięcej możliwości poszerzenia wiedzy o przedmiocie studenci mieli na następujących zajęciach: Tłumaczenia pisemne /Filologia/, prowadzący: dr Adam Bednarek średnia ocena 4,9; System bezpieczeństwa narodowego /Bezpieczeństwo narodowe/, prowadzący: dr Michał Jurewicz średnia ocena 4,9; Bezpieczeństwo europejskie i euroatlantyckie /Bezpieczeństwo narodowe/, prowadzący: dr Dariusz Stokwiszewski średnia ocena 4,9; Prawo medyczne /Prawo/, prowadzący: dr hab. Justyna Zajdel - średnia ocena 4,9; Kryminalistyka /Socjologia/, prowadzący: mgr Marek Bogusz średnia ocena 4,9; Integracja i dezintegracja instytucji społecznych /Socjologia/, prowadzący: dr Anna Sołtys średnia ocena 4,9; Komunikacja interpersonalna /Fizjoterapia/, prowadzący: mgr Ewelina Papieska średnia ocena 5,0; Geodezyjne pomiary szczegółowe i Podstawy szacunkowe nieruchomości /Geodezja i kartografia/, prowadzący: mgr Leszek Rogulski średnia ocena 5,0; Geodynamika /Geoinformatyka/, prowadzący: dr Andrzej Kaźmierczak średnia ocena 4,9; Pracownia specjalnościowa /Grafika/, prowadzący: mgr Agata Moryto średnia ocena 5,0; Systemy operacyjne /Informatyka/, prowadzący: dr inż. Piotr Goetzen - średnia ocena 5,0; Propedeutyka zdrowia publicznego /Zdrowie publiczne/, prowadzący: dr n. med. Dominika Cichońska średnia ocena 4,9; Metody kontroli jakości i kosztów w ochronie zdrowia /Zdrowie publiczne/, prowadzący: dr Roman Lewandowski średnia ocena 4,9; Podstawy epidemiologii /Zdrowie publiczne/, prowadzący: dr n. med. Paweł Skoczylas średnia 4,9;
Elementy metodologii nauk społecznych /Zdrowie publiczne/, prowadzący: dr Andrzej Woźniak średnia 4,9. Studenci ocenili najwyżej możliwość nabycia nowych umiejętności i kompetencji na zajęciach na przedmiotach: Postępowanie administracyjne /Administracja/, prowadzący: dr Agnieszka Korzeniowska-Polak średnia ocena 4,9; Tłumaczenia pisemne /Filologia/, prowadzący: dr Adam Bednarek średnia 4,9; Systemy bezpieczeństwa narodowego /Bezpieczeństwo narodowe/, prowadzący: dr Michał Jurewicz średnia ocena 4,9; Bezpieczeństwo europejskie i euroatlantyckie /Bezpieczeństwo narodowe/, prowadzący: dr Dariusz Stokwiszewski średnia ocena 4,9; Prawo medyczne /Prawo/, prowadzący: dr hab. Justyna Zajdel - średnia ocena 4,9; Komunikacja interpersonalna /Fizjoterapia/, prowadzący: mgr Ewelina Papieska średnia ocena 4,9; Geodezyjne pomiary szczegółowe i Podstawy szacunkowe nieruchomości /Geodezja i kartografia/, prowadzący: mgr Leszek Rogulski średnia ocena 5,0; Geodynamika /Geoinformatyka/, prowadzący: dr Andrzej Kaźmierczak średnia ocena 4,9; Pracownia specjalnościowa i Warsztaty 2D /Grafika/, prowadzący: mgr Agata Moryto średnia ocena 4,9; Systemy operacyjne /Informatyka/, prowadzący: dr inż. Piotr Goetzen - średnia ocena 4,9; Propedeutyka zdrowia publicznego /Zdrowie publiczne/, prowadzący: dr n. med. Dominika Cichońska średnia ocena 4,9; Podstawy epidemiologii /Zdrowie publiczne/, prowadzący: dr n. med. Paweł Skoczylas średnia ocena 4,9; Jak łatwo zauważyć, większość przedmiotów, które w pytaniu o możliwość nabycia nowych umiejętności i kompetencji na zajęciach otrzymały najwyższe średnie pokrywa się z najwyższymi średnimi uzyskanymi w pytaniu o możliwość poszerzenia wiedzy o przedmiocie na zajęciach. Najniższe średnie w omawianym aspekcie otrzymały zajęcia: Biomechanika kliniczna /Fizjoterapia/, prowadzący: dr Elżbieta Łuczak średnia ocena 3,3;
Elementy prawa pracy /Pedagogika/, prowadzący: dr Dominika Drożdż średnia ocena 3,3; Geodezja wyższa i astronomia geodezyjna /Geodezja i kartografia/, prowadzący: prof. dr hab. Jolanta Nastula średnia ocena 3,1; Podstawy dydaktyki /Filologia/, prowadzący: dr hab. Przemysław Krakowian - średnia ocena 3,1; Podstawy prawa i własności intelektualnej / Informatyka/, prowadzący: dr Dominika Dróżdż średnia ocena 3,0; Metody przetwarzania danych statystycznych /Geoinformatyka/, prowadzący: dr Alina Marchlewska średnia ocena 2,9. Niskie oceny mogą być wynikiem tego, że powtarzają się w przedmiotach treści, z którymi studenci mieli już styczność na wcześniejszych semestrach podczas realizacji innych przedmiotów. Zaleca się dokonanie analizy w tym obszarze i modyfikacje w treściach kształcenia, jeśli taka sytuacja faktycznie wystąpi. Po analizie ponad 3.000 odpowiedzi na pytanie: czy prowadzący określił na początku semestru warunki zaliczenia przedmiotu? można stwierdzić, że wykładowcy wywiązują się z obowiązku informowania o tym studentów. 91% uzyskanych odpowiedzi to odpowiedzi twierdzące, 3% to odpowiedzi nie i 6% to odpowiedzi nie wiem/nie pamiętam. Studenci raczej chętnie dzielili się swoimi uwagami/komentarzami dotyczącymi pracy ocenianych wykładowców. W znacznej większości pojawiające się w ankietach komentarze/uwagi dotyczyły tych prowadzących, którzy uzyskali niskie średnie oceny. Były to negatywne komentarze dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, zmienianych w trakcie semestru wymagań dotyczących formy zaliczenia przedmiotu i kultury osobistej. Pojawiały się także pozytywne komentarze o ocenianych wykładowcach. Cieszy fakt, że z semestru na semestr studenci chętniej udzielają odpowiedzi na pytania otwarte. Może być to efekt działań naprawczych podjętych z tym obszarze. Osoby przeprowadzające badanie ankietowe informują studentów, że ich wypowiedzi są cenną informacją o pracy wykładowców i zachęcają ich do tego, aby je wpisywali. Zaleca się prowadzenie dalszej, systematycznej oceny kadry dydaktycznej w kolejnych latach akademickich. W pierwszej kolejności należy przeprowadzić ocenę tych wykładowców, którzy nie zostali ocenieni w tym roku akademickim oraz tych, którzy w roku akademickim 2015/2016 otrzymali niskie oceny i/bądź negatywne komentarze. Z uwagi na stosunkowo niskie oceny wskazana jest powtórna ocena następujących osób: dr Dominika Dróżdż, dr
Alina Marchlewska, mgr Monika Sobczyk. Natomiast z uwagi na niewielką ilość wypełnionych kwestionariuszy zaleca się powtórną ocenę następujących wykładowców: dr Adam Bednarek, mgr Marzena Korosteńska, dr Krzysztof Przybyszewski, dr hab. Piotr Rozwadowski, mgr Bogusław Sikorski, dr Agnieszka Vizvary. Rekomenduje się, by Kierownicy Katedr/Zakładów omówili wyniki badania na spotkaniach Katedr/Zakładów. Co do osób, które uzyskały niskie oceny w badaniu ankietowym zaleca się rozmowy indywidualne z każdą osobą i wdrożenie planu naprawczego. Wyniki zbiorcze powinny być przedstawione na spotkaniu Rad Wydziału oraz Wydziałowych Komisji ds. Jakości Kształcenia. Tam też powinny zostać omówione ogólne wnioski z badania. Zaleca się odświeżenie kwestionariusza i weryfikację zadawanych w nim pytań. W prace nad nową jego wersją należy włączyć studentów. Warto zastanowić się nad zasadnością pytania dotyczącego jakości wykorzystywanych pomocy dydaktycznych z uwagi na fakt, że studenci bardzo różnie interpretują użyte w kwestionariuszu sformułowanie ogólna jakość wykorzystywanych pomocy dydaktycznych. Jedni interpretują to jako materiały dydaktyczne wykorzystywane przez prowadzącego do realizacji zajęć (kserówki, prezentacje, skrypty, itd.), a drudzy bardziej jako sprawy techniczne sprawność działania rzutników, nagłośnienia itd. Należy zatem przeformułować to pytanie lub z niego zrezygnować.