KLASA II Rozkład i Wymagania 4. Jak opiujemy ruch? 33 Układ odnieienia. Tor ruchu, droga opiuje ruch ciała w podanym układzie odnieienia klayfikuje ruchy ze względu na kzał oru rozróżnia pojęcia oru ruchu i drogi obiera układ odnieienia i opiuje ruch w ym układzie wyjaśnia, co o znaczy, że poczynek i ruch ą względne opiuje położenie ciała za pomocą wpółrzędnej x oblicza przebyą przez ciało drogę jako = x- x1= D x 34 35 Ruch prooliniowy jednoajny 36 Warość (zybkość) ciała w ruchu jednoajnym prooliniowym 37 Prędkość w ruchu jednoajnym prooliniowym 38 39 Średnia warość (średnia zybkość). Prędkość chwilowa wymienia cechy charakeryzujące ruch prooliniowy jednoajny na podawie różnych wykreów () odczyuje drogę przebywaną przez ciało w różnych odępach czau zapiuje wzór u= i nazywa wyępujące w nim wielkości oblicza drogę przebyą przez ciało na podawie wykreu zależności u () oblicza warość ze wzoru u= warość w km/h wyraża w m/ i na odwró uzaadnia porzebę wprowadzenia do opiu ruchu wielkości wekorowej na przykładzie wymienia cechy, jako wielkości wekorowej oblicza średnią warość u śr = planuje cza podróży na podawie mapy i ozacowanej średniej zybkości pojazdu odróżnia średnią warość od chwilowej warości wyznacza doświadczalnie średnią warość biegu lub pływania lub jazdy na rowerze doświadczalnie bada ruch jednoajny prooliniowy i formułuje wnioek ~ porządza wykre zależności () na podawie wyników doświadczenia zgromadzonych w abeli porządza wykre zależności u () na podawie danych z abeli podaje inerpreację fizyczną pojęcia zybkości przekzałca wzór u= i oblicza każdą z wyępujących w nim wielkości opiuje ruch prooliniowy jednoajny używając pojęcia ryuje wekor obrazujący prędkość o zadanej warości (przyjmując odpowiednią jednokę) wyjaśnia, że pojęcie prędkość w znaczeniu fizycznym o prędkość chwilowa wykonuje zadania obliczeniowe, poługując ię średnią warością
40 Ruch prooliniowy jednoajnie przypiezony 41 Przypiezenie w ruchu prooliniowym jednoajnie przypiezonym podaje przykłady ruchu przypiezonego i opóźnionego opiuje ruch jednoajnie przypiezony z wykreu zależności u () odczyuje przyroy zybkości w określonych jednakowych odępach czau podaje wzór na warość u- u przypiezenia a = podaje jednoki przypiezenia poługuje ię pojęciem warości przypiezenia do opiu ruchu jednoajnie przypiezonego podaje warość przypiezenia ziemkiego 0 porządza wykre zależności u () dla ruchu jednoajnie przypiezonego opiuje jakościowo ruch opóźniony u- u0 przekzałca wzór a = i oblicza każdą wielkość z ego wzoru porządza wykre zależności a() dla ruchu jednoajnie przypiezonego podaje inerpreację fizyczna pojęcia przypiezenia 4 43 Powórzenie. Sprawdzian 5. Siły w przyrodzie 44 Wzajemne oddziaływanie ciał. Trzecia zaada 45 Wypadkowa ił działających na ciało wzdłuż jednej proej. Siły równoważące ię 46 Pierwza zaada wymienia różne rodzaje oddziaływania ciał na przykładach rozpoznaje oddziaływania bezpośrednie i na odległość wykazuje doświadczalnie, że iły wzajemnego oddziaływania mają jednakowe warości, en am kierunek, przeciwne zwroy i różne punky przyłożenia podaje przykład dwóch ił równoważących ię oblicza warość i określa zwro wypadkowej dwóch ił działających na ciało wzdłuż jednej proej o zwroach zgodnych i przeciwnych na proych przykładach ciał poczywających wkazuje iły równoważące ię analizuje zachowanie ię ciał na podawie pierwzej zaady podaje przykłady wyępowania ił prężyości w ooczeniu wymienia iły działające na na dowolnym przykładzie wkazuje iły wzajemnego oddziaływania, ryuje je i podaje cechy ych ił opiuje wzajemne oddziaływanie ciał poługując ię rzecią zaadą Newona opiuje zjawiko odrzuu podaje przykład kilku ił działających wzdłuż jednej proej i równoważących ię oblicza warość i określa zwro wypadkowej kilku ił działających na ciało wzdłuż jednej proej o zwroach zgodnych o przeciwnych opiuje doświadczenie powierdzające pierwzą zaadę na przykładzie opiuje zjawiko bezwładności wyjaśnia, że w kuek rozciągania lub ścikania ciała pojawiają ię w nim iły dążące do przywrócenia począkowych rozmiarów i kzałów, czyli iły
ciężarek wizący na prężynie 47 48 Siła oporu powierza. Siła arcia 49 Ciśnienie hydroayczne 50 Siła parcia. Prawo Pacala 51 5 53 54 55 56 Siła wyporu i jej wyznaczanie. Prawo Archimedea Druga zaada podaje przykłady, w kórych na ciała poruzające ię w powierzu działa iła oporu powierza podaje przykłady świadczące o ym, że warość iły oporu powierza wzraa wraz ze wzroem zybkości ciała wymienia niekóre pooby zmniejzania i zwiękzania arcia wykazuje doświadczalnie, że iły arcia wyępujące przy oczeniu mają mniejze warości niż przy przeuwaniu jednego ciała po drugim podaje przykłady pożyecznych i zkodliwych kuków działania ił arcia wykorzyuje ciężar cieczy do uzaadnienia zależności ciśnienia cieczy na dnie zbiornika od wyokości łupa cieczy opiuje prakyczne kuki wyępowania ciśnienia hydroaycznego podaje przykłady parcia gazów i cieczy na ściany zbiornika podaje przykłady wykorzyania prawa Pacala wyznacza doświadczalnie warość iły wyporu działającej na ciało zanurzone w cieczy podaje warunek pływania i onięcia ciała zanurzonego w cieczy opiuje ruch ciała pod działaniem ałej iły wypadkowej zwróconej ak amo jak prędkość zapiuje wzorem drugą zaadę i odczyuje en zapi prężyości podaje przyczyny wyępowania ił arcia wykazuje doświadczalnie, że warość iły arcia kineycznego nie zależy od pola powierzchni yku ciał przeuwających ię względem iebie, a zależy od rodzaju powierzchni ciał rących o iebie i warości iły docikającej e ciała do iebie oblicza ciśnienie łupa cieczy na dnie cylindrycznego naczynia p =r gh wykorzyuje wzór na ciśnienie hydroayczne w zadaniach obliczeniowych objaśnia zaadę działania podnośnika hydraulicznego i hamulca amochodowego podaje wzór na warość iły wyporu i wykorzyuje go do wykonywania obliczeń wyjaśnia pływanie i onięcie ciał, wykorzyując pierwzą zaadę wyjaśnia pochodzenie iły nośnej i zaadę unozenia ię amolou oblicza każdą z wielkości we wzorze F = ma podaje wymiar 1 niuona ć kg mö ç 1 N=1 č ř przez porównanie wzorów F = ma i Fc = mg uzaadnia, że wpółczynnik g o warość przypiezenia, z jakim padają ciała wyjaśnia, co o znaczy, że ciało je w anie nieważkości Powórzenie. Sprawdzian 6. Praca. Moc. Energia
57 Praca mechaniczna podaje przykłady wykonania pracy w enie fizycznym podaje warunki konieczne do ego, by w enie fizycznym była wykonywana praca oblicza pracę ze wzoru W = F podaje jednokę pracy (1 J) porządza wykre zależności W() oraz F( ), odczyuje i oblicza pracę na podawie ych wykreów 58 Moc wyjaśnia, co o znaczy, że urządzenia pracują z różną mocą 59 Energia w przyrodzie. Energia mechaniczna podaje przykłady urządzeń pracujących z różną mocą oblicza moc na podawie W wzoru P = podaje jednoki mocy i przelicza je podaje przykłady energii w przyrodzie i pooby jej wykorzyywania wyjaśnia, co o znaczy, że ciało poiada energię mechaniczną wyraża jednokę pracy 1 kg m 1 J = podaje ograniczenia oowalności wzoru W = F oblicza każdą z wielkości we wzorze W = F objaśnia en fizyczny pojęcia mocy oblicza każdą z wielkości ze W wzoru P = oblicza moc na podawie wykreu zależności W() wyjaśnia pojęcia układu ciał wzajemnie oddziałujących oraz ił wewnęrznych w układzie i zewnęrznych poza układu wyjaśnia i zapiuje związek D E= W z 60 Energia poencjalna i kineyczna 61 Zaada zachowania energii mechanicznej 6 63 64 65 Dźwignia jako urządzenie uławiające wykonywanie pracy. Wyznaczanie may za pomocą dźwigni dwuronnej podaje przykłady ciał poiadających energię poencjalną ciężkości i energię kineyczną wymienia czynności, kóre należy wykonać, by zmienić energię poencjalną ciała podaje przykłady przemiany energii poencjalnej w kineyczną i na odwró, poługując ię zaadą zachowania energii mechanicznej opiuje zaadę działania dźwigni dwuronnej podaje warunek równowagi dźwigni dwuronnej wyznacza doświadczalnie nieznaną maę za pomocą dźwigni dwuronnej, linijki i ciała o znanej maie oblicza energię poencjalną ciężkości ze wzoru i E = mgh mu kineyczną ze wzoru E = oblicza energię poencjalną względem dowolnie wybranego poziomu zerowego ouje zaadę zachowania energii mechanicznej do rozwiązywania zadań obliczeniowych objaśnia i oblicza prawność urządzenia mechanicznego opiuje zaadę działania bloku nieruchomego i kołowrou wyjaśnia, w jaki poób mazyny proe uławiają nam wykonywanie pracy Powórzenie. Sprawdzian
7. Przemiany energii w zjawikach cieplnych 66 Zmiana energii wewnęrznej przez wykonanie pracy 67 Cieplny przepływ energii. Rola izolacji cieplnej 68 Zjawiko konwekcji 69 70 Ciepło właściwe wymienia kładniki energii wewnęrznej podaje przykłady, w kórych na kuek wykonania pracy wzroła energia wewnęrzna ciała opiuje przepływ ciepła (energii) od ciała o wyżzej emperaurze do ciała o niżzej emperaurze, naępujący przy zeknięciu ych ciał podaje przykłady przewodników i izolaorów opiuje rolę izolacji cieplnej w życiu codziennym podaje przykłady wyępowania konwekcji w przyrodzie opiuje proporcjonalność ilości doarczonego ciepła do may ogrzewanego ciała i przyrou jego emperaury odczyuje z abeli warości ciepła właściwego analizuje znaczenie dla przyrody, dużej warości ciepła właściwego wody oblicza ciepło właściwe na Q podawie wzoru cw = mdt wyjaśnia, dlaczego podcza ruchu z arciem nie je pełniona zaada zachowania energii mechanicznej wyjaśnia, dlaczego przyro emperaury ciała świadczy o wzroście jego energii wewnęrznej wykorzyując model budowy maerii, objaśnia zjawiko przewodzenia ciepła formułuje jakościowo pierwzą zaadę ermo wyjaśnia zjawiko konwekcji uzaadnia, dlaczego w cieczach i gazach przepływ energii odbywa ię głównie przez konwekcję opiuje znaczenie konwekcji w prawidłowym oczyzczaniu powierza w miezkaniach na podawie proporcjonalności Q ~ m, Q ~ D T definiuje ciepło właściwe ubancji oblicza każdą wielkość ze wzoru Q = cwmd T wyjaśnia en fizyczny pojęcia ciepła właściwego porządza bilan cieplny dla wody i oblicza zukaną wielkość opiuje zaadę działania wymiennika ciepła i chłodnicy 71 Przemiany energii podcza opnienia. Wyznaczanie ciepła opnienia lodu opiuje zjawiko opnienia (ałość emperaury, zmiany energii wewnęrznej opniejących ciał) podaje przykład znaczenia w przyrodzie dużej warości ciepła opnienia lodu opiuje proporcjonalność ilości doarczanego ciepła w emperaurze opnienia do may ciała, kóre chcemy opić odczyuje z abeli emperaurę opnienia i ciepło opnienia objaśnia, dlaczego podcza opnienia i krzepnięcia emperaura pozoaje ała, mimo zmiany energii wewnęrznej na podawie proporcjonalności Q ~ mdefiniuje ciepło opnienia ubancji oblicza każdą wielkość ze wzoru Q = mc wyjaśnia en fizyczny pojęcia ciepła opnienia doświadczalnie wyznacza ciepło opnienia lodu 7 Przemiany analizuje (energeycznie) opiuje zależność emperaury
73 74 energii podcza parowania i kraplania zjawiko parowania i wrzenia opiuje zależność zybkości parowania od emperaury opiuje proporcjonalność ilości doarczanego ciepła do may cieczy zamienianej w parę odczyuje z abeli emperaurę wrzenia i ciepło parowania podaje przykłady znaczenia w przyrodzie dużej warości ciepła parowania wody wrzenia od zewnęrznego ciśnienia na podawie proporcjonalności Q ~ m definiuje ciepło parowania oblicza każdą wielkość ze wzoru Q= mc p wyjaśnia en fizyczny pojęcia ciepła parowania opiuje zaadę działania chłodziarki Powórzenie. Sprawdzian 8. Drgania i fale prężye 75 Ruch drgający wkazuje w ooczeniu przykłady ciał wykonujących ruch drgający podaje znaczenie pojęć: położenie równowagi, wychylenie, ampliuda, okre, częoliwość 76 Wahadło. Wyznaczanie okreu i częoliwości drgań 77 Fale prężye poprzeczne i podłużne opiuje ruch wahadła i ciężarka na prężynie oraz analizuje przemiany energii w ych ruchach doświadczalnie wyznacza okre i częoliwość drgań wahadła i ciężarka na prężynie demonruje falę poprzeczną i podłużną podaje różnice między ymi falami poługuje ię pojęciami długości fali, zybkości rozchodzenia ię fali, kierunku rozchodzenia ię fali odczyuje ampliudę i okre z wykreu x() dla drgającego ciała opiuje przykłady drgań łumionych i wymuzonych opiuje zjawiko izochronizmu wahadła wykorzyuje drugą zaadę do opiu ruchu wahadła opiuje mechanizm przekazywania drgań jednego punku ośrodka do drugiego w przypadku fali na napięej linie i fal dźwiękowych w powierzu ouje wzory l = u T oraz u l= do obliczeń f uzaadnia, dlaczego fale podłużne mogą ię rozchodzić w ciałach ałych, cieczach i gazach, a fale poprzeczne ylko w ciałach ałych 78 Dźwięki i wielkości, kóre je opiują. Badanie związku częoliwości drgań opiuje mechanizm wywarzania dźwięku w inrumenach muzycznych wymienia, od jakich wielkości fizycznych zależy wyokość i głośność dźwięku podaje rząd wielkości opiuje doświadczalne badanie związku częoliwości drgań źródła z wyokością dźwięku podaje cechy fali dźwiękowej (częoliwość 16 Hz 0000 Hz, fala podłużna)
z wyokością dźwięku zybkości fali dźwiękowej w powierzu 79 Ulradźwięki i infradźwięki wyjaśnia, co nazywamy ulradźwiękami i infradźwiękami 80 Sprawdzian 9. O elekryczności aycznej opiuje wyępowanie w przyrodzie i zaoowania infradźwięków i ulradźwięków (np. w medycynie) 81 Elekryzowanie przez arcie. Ładunek elemenarny i jego wielokroności 8 Wzajemne oddziaływanie ciał naelekryzowanych. Budowa kryaliczna oli kuchennej 83 Przewodniki i izolaory 84 Elekryzowanie przez doyk. Zaada zachowania ładunku 85 86 opiuje budowę aomu i jego kładniki elekryzuje ciało przez poarcie wkazuje w ooczeniu zjawika elekryzowania przez arcie bada doświadczalnie oddziaływanie między ciałami naelekryzowanymi przez arcie i formułuje wnioki podaje przykłady przewodników i izolaorów opiuje budowę przewodników i izolaorów (rolę elekronów wobodnych) elekryzuje ciało przez zeknięcie go z innym ciałem naelekryzowanym analizuje przepływ ładunków podcza elekryzowania przez doyk, oując zaadę zachowania ładunku określa jednokę ładunku (1 C) jako wielokroność ładunku elemenarnego wyjaśnia elekryzowanie przez arcie (analizuje przepływ elekronów) objaśnia pojęcie jon opiuje budowę kryaliczną oli kuchennej wyjaśnia oddziaływania na odległość ciał naelekryzowanych, poługując ię pojęciem pola elekroaycznego wyjaśnia, jak rozmiezczony je, uzykany na kuek naelekryzowania, ładunek w przewodniku, a jak w izolaorze objaśnia elekryzowanie przez indukcję opiuje mechanizm zobojęniania ciał naelekryzowanych (meali i dielekryków) wyjaśnia uziemianie ciał Powórzenie. Sprawdzian