Nazwa modułu: Technologie oczyszczania wody i ścieków Rok akademicki: 2014/2015 Kod: GIS-1-318-s Punkty ECTS: 4 Wydział: Górnictwa i Geoinżynierii Kierunek: Inżynieria Środowiska Specjalność: - Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: - Język wykładowy: Polski Profil kształcenia: Ogólnoakademicki (A) Semestr: 3 Strona www: Osoba odpowiedzialna: prof. dr hab. Sanak-Rydlewska Stanisława (ssanak@agh.edu.pl) Osoby prowadzące: prof. dr hab. Sanak-Rydlewska Stanisława (ssanak@agh.edu.pl) dr Bożęcka Agnieszka (gala@agh.edu.pl) dr Hołda Anna (turno@agh.edu.pl) Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Powiązania z EKK Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) Wiedza M_W001 badania parametrów fizycznych i chemicznych wody i ścieków IS1A_W01 Egzamin, Kolokwium, Sprawozdanie, Wykonanie ćwiczeń, Aktywność na zajęciach, Prezentacja, Referat M_W002 Student zna metody uzdatniania wody powierzchniowej i podziemnej dla celów pitnych IS1A_W02, IS1A_W05 Egzamin, Prezentacja, Referat M_W003 Student ma wiedzę na temat metod mechanicznych i fizykochemicznych uzdatniania wód i ścieków Egzamin, Kolokwium, Sprawozdanie, Aktywność na zajęciach, Prezentacja, Wykonanie ćwiczeń, Referat M_W004 procesów chemicznych zachodzących w wodach i Egzamin, Aktywność na zajęciach, Kolokwium, Sprawozdanie, Prezentacja, Referat, Wykonanie ćwiczeń 1 / 6
M_W005 procesów biologicznych zachodzących w wodzie i Egzamin, Kolokwium, Aktywność na zajęciach, Prezentacja, Referat M_W006 technologii przeróbki osadów ściekowych Egzamin M_W007 zasobów informacji naukowej i patentowej i potrafi korzystać w swoich badaniach z zasad prawnych i etycznych IS1A_W14, IS1A_W15 Egzamin, Sprawozdanie, Kolokwium, Prezentacja, Referat, Wykonanie ćwiczeń Umiejętności M_U001 Student potrafi wykonywać oznaczenia parametrów fizycznych i chemicznych wód i ścieków IS1A_U01, IS1A_U11, IS1A_U12, IS1A_U13 Wykonanie ćwiczeń, Kolokwium, Aktywność na zajęciach, Sprawozdanie M_U002 Student potrafi zaprojektować schemat oczyszczania wody dla celów pitnych IS1A_U06, IS1A_U13, IS1A_U14, IS1A_U15 Egzamin, Kolokwium, Prezentacja, Referat M_U003 Student umie dobrać zespół urządzeń do oczyszczania mechanicznego ścieków IS1A_U07, IS1A_U13 Kolokwium, Aktywność na zajęciach, Egzamin, Sprawozdanie, Prezentacja, Referat, Wykonanie ćwiczeń M_U004 Student umie obliczyć parametry urządzeń stosowanych w oczyszczaniu ścieków IS1A_U07 Kolokwium, Aktywność na zajęciach, Egzamin, Sprawozdanie, Prezentacja, Referat, Wykonanie ćwiczeń M_U005 oczyszczalnie ścieków miejskich IS1A_U13, IS1A_U14, IS1A_U15 Egzamin M_U006 oczyszczalnie ścieków przemysłowych IS1A_U13, IS1A_U14, IS1A_U15 Egzamin Kompetencje społeczne M_K001 Ma świadomość zakresu swojej wiedzy i rozumie potrzebę stałego samokształcenia IS1A_K01, IS1A_K02, IS1A_K06 M_K002 Ma świadomość odpowiedzialności za podejmowane decyzje w zakresie działań inżynierskich IS1A_K01, IS1A_K03, IS1A_K05 M_K003 Wykazuje postawę proekologiczną. Rozumie skutki działalności technicznoinżynierskiej w środowisku naturalnym i społecznym IS1A_K03 M_K004 Respektuje etyczne zasady wykonywanego zawodu IS1A_K04, IS1A_K06 2 / 6
Matryca efektów kształcenia w odniesieniu do form zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Forma zajęć Wykład Ćwiczenia audytoryjne Ćwiczenia laboratoryjne Ćwiczenia projektowe Konwersatori um seminaryjne praktyczne terenowe warsztatowe Inne E-learning Wiedza M_W001 M_W002 M_W003 M_W004 M_W005 M_W006 M_W007 Umiejętności M_U001 M_U002 M_U003 M_U004 badania parametrów fizycznych i chemicznych wody i ścieków Student zna metody uzdatniania wody powierzchniowej i podziemnej dla celów pitnych Student ma wiedzę na temat metod mechanicznych i fizykochemicznych uzdatniania wód i ścieków procesów chemicznych zachodzących w wodach i procesów biologicznych zachodzących w wodzie i technologii przeróbki osadów ściekowych zasobów informacji naukowej i patentowej i potrafi korzystać w swoich badaniach z zasad prawnych i etycznych Student potrafi wykonywać oznaczenia parametrów fizycznych i chemicznych wód i ścieków Student potrafi zaprojektować schemat oczyszczania wody dla celów pitnych Student umie dobrać zespół urządzeń do oczyszczania mechanicznego ścieków Student umie obliczyć parametry urządzeń stosowanych w oczyszczaniu ścieków + + - - - - - - - - - + + - - - - - - - - - + - - - - - - - - - - - - + - - - - - - - - + + - - - - - - - - - 3 / 6
M_U005 M_U006 oczyszczalnie ścieków miejskich oczyszczalnie ścieków przemysłowych + - - - - - - - - - - + - - - - - - - - - - Kompetencje społeczne M_K001 M_K002 M_K003 M_K004 Ma świadomość zakresu swojej wiedzy i rozumie potrzebę stałego samokształcenia Ma świadomość odpowiedzialności za podejmowane decyzje w zakresie działań inżynierskich Wykazuje postawę proekologiczną. Rozumie skutki działalności technicznoinżynierskiej w środowisku naturalnym i społecznym Respektuje etyczne zasady wykonywanego zawodu Treść modułu zajęć (program wykładów i pozostałych zajęć) Wykład Charakterystyka właściwości fizycznych i chemicznych wody. Anormalne właściwości wody i ich znaczenie dla środowiska. Buforowość węglanowa wody. Parametry wód określone aktualnymi Ustawami Ministra Środowiska oraz Ministra Zdrowia RP 2h Charakterystyka metod mechanicznych usuwania zanieczyszczeń z wody. Dobór urządzeń w zależności od rodzaju oczyszczanej wody i jej przeznaczenia. Przykłady rozwiązań technologicznych i projektowych zakładów oczyszczania wody podziemnej oraz powierzchniowej przeznaczonej do spożycia przez ludzi i do celów przemysłowych 2h. Metody uzdatniania wody: chemiczne, fizykochemiczne i biologiczne. Rodzaje, zasady działania i eksploatacji oraz parametry urządzeń stosowanych do oczyszczania wody za pomocą w/w metod -2 h. Usuwanie substancji rozpuszczonych, koloidalnych i zawiesin z wody. Metody, parametry technologiczne i skuteczność oczyszczania wody 2h. Odżelazianie i odmanganawianie wód. Przykłady rozwiązań technologicznych 2h. Metody odnowy wody fizyczne, oligodynamiczne i chemiczne 1h. Charakterystyka ścieków. Odbiorniki ścieków. Uwarunkowania formalno-prawne odprowadzania ścieków do odbiorników i do cieków wodnych 2h. Charakterystyka metod oczyszczania ścieków miejskich metody mechaniczne oraz biologiczne. Przykłady typowych schematów technologicznych 4h. 4 / 6
Charakterystyka metod fizykochemicznych wstępne napowietrzanie, flotacja dwufazowa, wymiana jonowa na jonitach 4h. Metody chemicznego usuwania zanieczyszczeń ze ścieków neutralizacja, wytrącanie, utlenianie i redukcja, ekstrakcja 3h. Naturalne metody biologicznej eliminacji zanieczyszczeń ze ścieków pola filtracyjne, filtry gruntowe, pola nawadniania 2h. Metoda osadu czynnego i złóż biologicznych parametry komór napowietrzania ścieków 2h. Sposoby przeróbki osadów ściekowych metody fizyczne, chemiczne i termiczne (WKF) 2h. Ćwiczenia laboratoryjne Zaznajomienie z przepisami BHP w laboratorium chemicznym. Oznaczanie podstawowych wskaźników chemicznych, fizycznych, tlenowych i zasolenia oraz twardości wody i ścieków 6h. Określenie bilansu jonowego próbki wody 3h. Badanie efektywności procesu koagulacji i flokulacji zawiesin w 3h. Metody neutralizacji ścieków 3h. Ćwiczenia audytoryjne Pobieranie, utrwalanie i przechowywanie próbek wód i ścieków 3h Mechaniczne metody oczyszczania wody i ścieków 2h Związki nieorganiczne i organiczne oraz właściwości wody wynikające z ich obecności 4h Fizykochemiczne metody usuwania zanieczyszczeń z wód i ścieków 4h Biologiczne metody oczyszczania wody i ścieków 2h Sposób obliczania oceny końcowej Na ocenę końcową składa się: 60% ocena z egzaminu i 40% średnia arytmetyczna ocen z ćwiczeń i audytoryjnych Wymagania wstępne i dodatkowe Na pierwszym wykładzie podawane są studentom warunki zaliczania wszystkich form przedmiotu. W związku z tym obecność studentów bezwzględnie obowiązkowa. Zaliczenie ćwiczeń i audytoryjnych może odbyć się maksymalnie w trzech terminach: podstawowym i dwóch poprawkowych. Podobnie, egzamin przeprowadzany jest w terminie podstawowym oraz dwóch poprawkowych. Zalecana literatura i pomoce naukowe Literatura obowiązkowa 1. J. Minczewski, Z. Marczenko. Chemia analityczna. T.1, PWN, Warszawa 1997 2. J. Dojlido. Chemia wód powierzchniowych. Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok 1995 5 / 6
3. J. Dawid Allan. Ekologia wód płynących. PWN, Warszawa 1998 4. S. Sanak-Rydlewska. Technologia oczyszczania ścieków przemysłowych. Wydawnictwa AGH, Skrypty uczelniane nr 1259, Kraków 1991 5. S. Sanak-Rydlewska. Metody oczyszczania ścieków miejskich. Uczelniane Wydawnictwa Naukowo- Dydaktyczne, Kraków 2011 6. S. Sanak-Rydlewska. Metody permeacyjne oczyszczania ścieków. Część I. Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne, Kraków 2005 7. A. Gala, A. Hołda, A. Kisielowska, A. Młynarczykowska, S. Sanak-Rydlewska. Technologia wody i ścieków. Ćwiczenia laboratoryjne. Część I. Wydawnictwa AGH, Skrypty uczelniane nr 1719, Kraków 2010 8. A. Gala, A. Hołda, A. Kisielowska, A. Młynarczykowska, S. Sanak-Rydlewska. Technologia wody i ścieków. Ćwiczenia laboratoryjne. Część II. Wydawnictwa AGH, Skrypty uczelniane nr 1720, Kraków 2011 9. L. Hartman. Biologiczne oczyszczanie ścieków. Wydawnictwo Instalator Polski, Warszawa 19991. Literatura uzupełniająca 1. A. Chojnacki. Technologia wody i ścieków. PWN, Warszawa 1972 2. Z. Mikulski. Gospodarka wodna. PWN, Warszawa 1998 3. Czasopisma naukowo-techniczne w języku polskim: Gaz, Woda i Technika Sanitarna, Przemysł Chemiczny, Problemy Ekologii, Ochrona Środowiska, Rudy i Metale Nieżelazne, Chemia Analityczna 4. Normy RP i dyrektywy UE dotyczące problematyki wód i odpadów ciekłych Publikacje naukowe osób prowadzących zajęcia związane z tematyką modułu Nie podano dodatkowych publikacji Informacje dodatkowe Obecność na ćwiczeniach i audytoryjnych jest bezwzględnie obowiązkowa. W przypadku zajęć do uzyskania zaliczenia konieczne jest wykonanie wszystkich ćwiczeń. Jedynie nieobecności usprawiedliwione mogą być odrabianie na dowolnej grupie realizującej dany zakres materiału pod warunkiem zgody prowadzącego. Nieobecności usprawiedliwione na zajęciach audytoryjnych należy odrobić w formie opracowania referatu z tematu uzgodnionego z prowadzącym. W ramach wszystkich form zaliczenia przedmiotu nie ma możliwości poprawiania oceny pozytywnej. Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma aktywności studenta Udział w wykładach Samodzielne studiowanie tematyki zajęć Egzamin lub kolokwium zaliczeniowe Udział w ćwiczeniach Przygotowanie sprawozdania, pracy pisemnej, prezentacji, itp. Dodatkowe godziny kontaktowe z nauczycielem Przygotowanie do zajęć Udział w ćwiczeniach audytoryjnych Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł Obciążenie studenta 30 godz 25 godz 3 godz 15 godz 10 godz 1 godz 10 godz 15 godz 109 godz 4 ECTS 6 / 6