Zespół Analiz Ekonomicznych: Dorota Strauch, CFA Kierownik Zespołu Analiz Ekonomicznych tel. +48 609 920 663 dorota.strauch@raiffeisen.pl Paweł Radwański Główny Ekonomista tel. (22) 347 75 95 pawel.radwanski@raiffeisen.pl Aleksandra Pikała Młodszy Ekonomista aleksandra.pikala@raiffeisen.pl Wojciech Stępień, CFA Analityk Rynków Finansowych (rynek walutowy) tel. (22) 347 75 96 wojciech.stepien@raiffeisen.pl Mateusz Namysł Analityk Rynków Finansowych (rynek giełdowy i surowcowy) tel. (22) 347 75 97 mateusz.namysl@raiffeisen.pl KOMENTARZ EKONOMICZNY Zdaniem E. Gatnara z RPP obecne tendencje w gospodarce pozwalają myśleć o podwyżce stóp procentowych już w pierwszym kwartale br. Przy okazji opowiedział się z stopniowym podnoszeniem stóp, w małych krokach tj. po 25 pb. Wczorajsza wypowiedź jest zgodna z naszym scenariuszem, w którym retoryka RPP będzie się stopniowo zaostrzać pod koniec br., z uwagi na rosnącą presję płacową i dobre wyniki gospodarki. Trzeba jednak podkreślić, że prof. Gatnar należy do najbardziej jastrzębich członków obecnego gremium więc nawet jeśli na przełomie roku pojawiłby się wniosek o podwyżkę, na większość konieczną do jego przyjęcia przyjdzie raczej poczekać do połowy 2018 r. Dzisiaj poznamy ostatnie z publikowanych w Polsce danych za sierpień. Będzie to podaż pieniądza M3 oraz stopa bezrobocia rejestrowanego. Szczególnie ważny będzie drugi odczyt, gdyż tempo spadku wskaźnika jest jedną z miar nasycenia rynku pracy. Oceniamy, że stopa bezrobocia rejestrowanego spadła do 7,0% z 7,1% w lipcu. Ryzyko dla tej prognozy jest jednak po stronie wyższego odczytu, gdyż podany już wcześniej przez Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej szacunek wskaźnika wskazał na stabilizację na poziomie z lipca. KOMENTARZ RYNKOWY Piątek na rynku przynosi umiarkowany wzrost awersji do ryzyka. Powodów ku temu dostarczyły nowe komentarze ze strony przedstawicieli Korei Północnej, którzy zagrozili, że odpowiedzą na nowe planowane przez USA i Unię Europejską sankcje wymierzone w tej kraj będą miedzy innymi koleje próby z bombowa wodorowymi. W konsekwencji spadki notują dzisiaj giełdy w Azji. Zyskują natomiast bezpieczne aktywa w tym złoto czy japoński jen. Schłodzenie nastrojów na rynkach dzisiaj należy jednak rozpatrywać również w kontekście dobrego okresu jaki światowe giełdy mają za sobą (notowane wcześniej w tym tygodniu rekordy wysokości S&P 500 w USA czy też kilkuletnie maksima indeksu MSCI Emerging) W czwartek dolar oddał część umocnienia, którym reagował dzień wcześniej wieczorem na bardziej jastrzębie od oczekiwań komentarze i prognozy po posiedzeniu Fed. Kurs EURUSD powrócił do powyżej poziomu 1,19 gdzie utrzymuje się również dzisiaj rano. Dzisiaj w centrum uwagi znajdą się odczyty indeksów PMI ze strefy euro. Spodziewamy się tutaj spadków zarówno w przypadku sektora przemysłowego jak i usługowego, przy czym relatywnie gorzej wypaść może w tym miesiącu PMI dla sektora usługowego. Pomimo oczekiwanego przez nas spadku, indeksy powinny wciąż pozostać na wysokich poziomach i powinny nadal stanowić wparcie dla euro. Dodatkowo korzystny wpływ na notowania wspólnej waluty mają oczekiwania na zwycięstwo w weekendowych wyborach w Niemczech koalicji CDU/CSU czele której stoi kanclerz A. Merkel. W oczekiwaniu na wyniki wyborów w Niemczech kurs EURUSD może kontynuować umiarkowany wzrost powinien jednak pozostawać na razie w ramach przedziału wahań (1,185-1,208). Umocnił się wczoraj złoty. Notowaniom polskiej waluty pomogła wypowiedz członka RPP E. Gatnara, który zasugerował możliwość podwyżki stóp procentowych w pierwszym kwartale przyszłego roku. W konsekwencji kurs EURPLN zszedł do nieznacznie poniżej 4,27. Potencjał do kontynuacji tego ruchu jest jednak na razie ograniczony. Wpływ na to ma Klauzula ograniczenia odpowiedzialności znajduje się na ostatniej stronie. 1
BIULETYN DZIENNY, 22 września 2017, GODZ 9.10 pogorszenie nastrojów na światowych rynkach obserwowane dzisiaj rano. Dodatkowo w poniedziałek zaplanowane jest posiedzenie Rady Unii Europejskiej, które poświęcone ma być miedzy innymi kwestii Polski, ewentualne pogłębienie się krytyki może wywołać presję na dalsze osłabienie złotego. Niekorzystny wpływ z punktu widzenia złotego ma również bardziej jastrzębie od oczekiwań zapowiedzi Fed po posiedzeniu w tym tygodniu. Zakładamy, że kurs EURPLN utrzyma się zatem w zakresie wahań 4,26-4,30. Klauzula ograniczenia odpowiedzialności znajduje się na ostatniej stronie. 2
Waluty Stan na początek dnia Zamkn. Zmiana (dziś) % Zmiana % 5 sesji Wyniki sesji: Polska Zamkn. Zmiana % Zmiana % 5 sesji obroty (w tys PLN) EUR/PLN 4,2803 4,2775 0,08% 0,88% WIG 64748,5 0,04% 0,57% 880 502,56 USD/PLN 3,5896 3,5994-0,25% 1,81% WIG 20 2507,4 0,29% 0,63% 606 573,75 CHF/PLN 3,7255 3,7270-0,02% -0,21% WIG 30 2891,2 0,14% 0,81% 713 971,39 EUR/USD 1,1923 1,1884 0,34% -0,93% mwig40 4905,3-0,56% 0,82% 187 920,06 GBP/PLN 4,8257 4,8187 1,27% 3,89% swig80 15094,5-0,14% -1,40% 45 745,91 *Zamkniecie z poprzedniego dnia z godziny 22:00 WIG Banki 7434,6 0,33% -0,45% 179 552,45 FIXINGI Data Wartość Zmiana (pb) WIG Telkom 750,2-0,81% -0,24% 69 559,45 3M Euribor 2017-09-13-0,329% 0,0010 WIG Budow 3188,1-0,98% -2,28% 13 047,90 3M Libor CHF 2017-09-13-0,726% 0,0002 WIG Paliwa 8203,9 0,86% 4,70% 108 194,65 FIXINGI Wartość Zmiana (pb) Wyniki sesji: Świat Indeks Zamkn. Zmiana % Zmiana % 5 sesji 1M Wibor fixing 1,66% - Europa Środkowa i Wschodnia 3M Wibor fixing 1,73% - Czechy PX 1043,3-0,09% 2,37% 6M Wibor fixing 1,81% - Węgry BUX 38243,2 0,33% 1,22% *Fixing z dnia poprzedniego Rosja RTS 1125,7 0,65% 1,35% Turcja BIST30 132636,9 0,18% -1,47% FIXING NBP Wartość Zmiana % Europa Zachodnia Europa DJ Euro Stoxx50 3526,5 0,09% 2,29% EUR/PLN 4,2837 0,37% Niemcy DAX 12553,6 0,23% 2,78% GBP/PLN 4,7504 0,42% UK FTSE 100 7295,4-1,14% -1,37% CHF/PLN 3,7206 0,23% Francja CAC 40 5225,2 0,15% 2,16% *Fixing z dnia poprzedniego Włochy FTSE MIB 22281,1 0,22% 2,57% Ameryka Północna i Południowa Surowiec jednostka Zamkn. Zmiana % Zmiana % USA DJIA 22203,5 0,20% 1,92% (USD) 5 sesji USA S&P500 2495,6-0,11% 1,24% S&P GSCI punkty 394,23 0,46% 0,48% Brazylia IBX50 12476,7-0,17% 1,71% Ropa Brent barylka 55,20-0,49% 2,64% Azja (dziś) Złoto uncja 1 330,62 0,44% -1,19% Japonia NIKKEI 225 19909,5 0,52% 3,29% Srebro uncja 17,80 0,61% -0,97% Chiny SSE Composite 3349,6-0,65% -0,46% Miedź tona 6 498,00-0,87% -5,81% Indie SENSEX 32241,9 0,17% 1,83% Źródło: Bloomberg 2017-09-22 08:57 Klauzula ograniczenia odpowiedzialności znajduje się na ostatniej stronie. 3
Kalendarium Godz. Kraj Wskaźnik Ostateczna dana CZWARTEK 21 Września Prognoza Raiffeisen Średnia oczekiwań Poprzedni JP Decyzja w sprawie st. procentowych -0,1-0,1-0,1-0,1 14:30 US Indeks Fed z Filadelfii 23,8 15,0 17,0 18,9 16:00 US Indeks wsk. wyprzedzających Conference Board 0,4 0,3 0,3 PIĄTEK 22 Września 9:30 DE PMI dla przemysłu wst.(wrzesień, pkt) 58,9 59 59,3 9:30 DE PMI dla usług wst.(wrzesień, pkt) 53,0 53,9 53,5 10:00 PL Stopa bezrobocia (sierpień, %) 7,0 7,0 7,1 10:00 EZ Wystąpienie członka zarządu EBC (Mario Draghi) 10:00 EZ PMI dla przemysłu wst.(wrzesień, pkt) 57,2 57,2 57,4 12:00 US Wystąpienie szefa Fed z San Francisco (John Williams) 14:00 PL Koniunktura gospodarcza (wrzesień) 14:00 PL Podaż pieniądza M3 (sierpień, %, r/r) 5,7 5,2 5,0 15:15 EZ Wystąpienie członka zarządu EBC (Vítor Constâncio) 15:45 US PMI dla przemysłu wst. (wrzesień, pkt) 53,0 52,8 PONIEDZIAŁEK 25 Września 10:00 DE Indeks instytutu Ifo (wrzesień, pkt) 115,9 WTOREK 26 Września 16:00 US Indeks zaufania Conference Board (wrzesień) 122,9 120,6 17:50 US Wystąpienie publiczne prezes Fed (Janet Yellen) 22:40 US Tygodniowa zmiana zapasów paliw wg API (mln, brk) 1,4 ŚRODA 27 Września 10:00 EZ Podaż pieniądza M3 (sierpień, %, r/r) 4,5 14:30 US Zamówienia na dobra trwałe (sierpień, %, r/r) 0,9-6,8 16:00 US Rozpoczęte budowy domów (sierpień, %, m/m) -0,5-0,8 Wystąpienie J. Bullarda z FOMC CZWARTEK 28 Września 8:00 DE Indeks Gfk (październik, pkt.) 0,7 10:00 EZ Wystąpienie P. Praeta z EBC 111,9 11:00 EZ Koniunktura gospodarcza (wrzesień, pkt) 14:00 DE Inflacja CPI (wrzesień, %, r/r) 1,8 14:30 US PKB (Q2, saar, trzeci odczyt) 3,1 3,0 14:30 US Nowi bezrobotni (23 września, tys.) 259 15:45 US Wystąpienie E. George z FOMC Źródło: Reuters; Bloomberg; prognozy Raiffeisen Bank Polska i Raiffeisen Research Klauzula ograniczenia odpowiedzialności znajduje się na ostatniej stronie. 4
Raiffeisen Polbank ul. Grzybowska 78 00-844 Warszawa Departament Sprzedaży Rynków Finansowych Telefon: + 48 22 585 37 86 Faks: + 48 22 585 33 68 www.raiffeisenpolbank.com Dealing: Bydgoszcz tel.: (22) 585 37 73 Gdańsk tel.: (22) 585 37 71 Katowice tel.: (22) 585 37 69 Kielce tel.: (22) 585 37 70 Kraków tel.: (22) 585 37 70 Lublin tel.: (22) 585 37 75 Łódź tel.: (22) 585 37 75 Poznań tel.: (61) 585 37 72 Rzeszów tel.: (22) 585 37 75 Szczecin tel.: (22) 585 37 71 Toruń tel.: (22) 585 37 72 Warszawa tel.: (22) 585 37 78 Wrocław tel.: (22) 585 37 74 Zielona Góra tel.: (22) 585 37 73 Klauzula Ograniczenia Odpowiedzialności Raiffeisen Bank Polska SA: Niniejsza wiadomość została przesłana zgodnie z Pani/Pana zleceniem. Informujemy, że zgoda na otrzymywanie informacji może zostać w każdej chwili odwołana. Jeżeli nie życzy sobie Pani/ Pan dalszego otrzymywania materiałów przygotowanych przez Zespół Analiz Ekonomicznych Raiffeisen Bank Polska S.A (dalej: RBPL lub Bank) lub niniejszy materiał został wysłany na Pani/Pana adres przez pomyłkę, prosimy o przesłanie e-maila o tytule "REZYGNACJA" na skrzynkę e-mailową: ekonomistarez@raiffeisen.pl. Opracowanie to nie stanowi oferty w rozumieniu art. 66 Kodeksu Cywilnego i zostało przesłane na podstawie ustnej zgody, która w każdej chwili może być odwołana. Ma ono charakter wyłącznie informacyjny. Powielanie bądź publikowanie go lub jego części bez pisemnej zgody Banku jest zabronione. Decyzja inwestycyjna w odniesieniu do papieru wartościowego, produktu finansowego lub inwestycji powinna być podjęta na podstawie opublikowanego prospektu emisyjnego lub kompletnej dokumentacji dla papieru wartościowego, produktu finansowego lub inwestycji. Ostateczna decyzja zawarcia transakcji należy wyłącznie do Klienta. Bank nie występuje w roli pośrednika ani przedstawiciela Klienta. Przed zawarciem każdej transakcji Klient powinien nie opierając się na informacjach przekazanych przez Bank określić jej ryzyko, potencjalne korzyści oraz straty z nią związane, jak również w szczególności charakterystykę, konsekwencje prawne, podatkowe i księgowe transakcji oraz konsekwencje zmieniających się czynników rynkowych, a także w sposób niezależny ocenić czy jest w stanie sam lub po konsultacjach ze swoimi doradcami podjąć takie ryzyko. Niniejszy dokument nie stanowi rekomendacji, porady inwestycyjnej i nie jest związany ze świadczeniem usług doradztwa inwestycyjnego. Dokument, ani żadna z jego części nie stanowi podstawy do zawarcia jakiejkolwiek umowy lub powstania zobowiązania. Opracowanie to nie zastępuje niezbędnych porad odnośnie zakupu lub sprzedaży papieru wartościowego, inwestycji lub innego produktu finansowego. Analiza oparta jest na informacjach publicznie dostępnych do jej sporządzenia nie wykorzystano żadnych informacji poufnych. Wyrażane opinie są niezależnymi opiniami Banku. W opracowaniu wykorzystano źródła informacji, które Bank uważa za wiarygodne i dokładne, lecz nie istnieje gwarancja, że są one wyczerpujące i w pełni odzwierciedlają stan faktyczny. Wykresy i diagramy przestawione w niniejszym opracowaniu mają charakter wyłącznie ilustracyjny oraz nie są doradztwem inwestycyjnym ani prognozą. Informacje zawarte w tej publikacji są aktualne na datę utworzenia dokumentu i mogą ulec zmianie w przyszłości. Analitycy zatrudnieni przez RBPL nie są wynagradzani z tytułu konkretnych transakcji inwestycyjnych zawartych w związku z niniejszym opracowaniem. Wynagrodzenie autorów niniejszego raportu oparte jest na ogólnym zysku RBPL, który obejmuje między innymi przychody z bankowości inwestycyjnej i innych transakcji RBPL. W ogólności RBPL zabrania swoim analitykom i osobom raportującym do analityków dokonywania transakcji papierami wartościowymi lub innymi instrumentami finansowymi przedsiębiorstwa, które jest przedmiotem opracowania analitycznego, o ile transakcja ta nie była wcześniej zaakceptowana przez właściwą jednostkę RBPL. RBPL wdrożył rozwiązania organizacyjne i administracyjne, włączając w to bariery informacyjne przeciwdziałające powstawaniu konfliktów interesów związanych z rekomendacjami. Jeżeli jakiekolwiek postanowienie niniejszej Klauzuli okaże się niezgodne z prawem, nieważne lub niewykonalne na mocy obowiązujących przepisów prawa, postanowienie takie, o ile da się je oddzielić od pozostałych postanowień, może być pominięte z niniejszej Klauzuli, Postanowienie takie nie będzie w żaden sposób wpływać na legalność, ważność i wykonalność pozostałych postanowień. Klauzula ograniczenia odpowiedzialności znajduje się na ostatniej stronie. 5