Dochód stanowiący nadwyżkę pomiędzy wartością rynkową akcji objętych przez osoby uprawnione na podstawie uchwały zgromadzenia a wydatkami poniesionymi na ich objęcie nie podlega opodatkowaniu w momencie ich objęcia. 1. Określenie źródła przychodów z tytułu otrzymania warrantów subskrypcyjnych Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. z 2000 r., Nr 80, poz. 350 z późn. zm.) dalej UPDOF, jako odrębne źródło przychodów, wskazuje przychody z kapitałów pieniężnych. Za przychody z kapitałów pieniężnych, zgodnie z art. 17 UPDOF, uważa się m.in.: - należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z (pkt 6): - odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych, - realizacji praw wynikających z papierów wartościowych, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. b) ustawy z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. Nr 183, poz. 1538 z póź. zm.) - dalej: UOIF; - przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających (pkt 10). W art. 3 pkt 1 lit b) UOIF znajdują się inne, poza wymienionymi w art. 3 pkt 1 lit a) OUIF, zbywalne prawa majątkowe. Warranty subskrypcyjne zostały natomiast wymienione wprost w art. 3 pkt 1 lit a) UOIF, co jednocześnie wyklucza możliwość zaliczenia ich do przychodów z 1 / 6
kapitałów pieniężnych w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 6 UPDOF. Warranty subskrypcyjne nie mieszczą się także w definicji pochodnych instrumentów finansowych określonych w art. 17 ust. 1 pkt 10 UPDOF, gdyż na gruncie UPDOF pochodnymi instrumentami finansowymi są instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 UOIF 1. W tym przepisie nie zostały natomiast wymienione warranty subskrypcyjne. Konkludując, warranty subskrypcyjne nie stanowią, na gruncie UPDOF, przychodów z tytułu kapitałów pieniężnych. Jednocześnie UPDOF za przychody ze stosunku pracy uważa wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło ich finansowania. Przepis art. 12 ust. 1 UPDOF, jako przykładowe, wymienia następujące świadczenia stanowiące przychód ze stosunku pracy: wynagrodzenie zasadnicze, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego czy ich wysokość została z góry ustalona, wartość nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Przekazanie warrantów subskrypcyjnych pracownikowi, nawet jeśli w umowie o pracy stanowisko pracy jest określone jako: Prezes Zarządu, należy uznać jako przekazanie 2 / 6
świadczenia związanego z zawartą pomiędzy stronami umową o pracę. 2. Określenie wartości przekazanych pracownikowi warrantów subskrypcyjnych W przypadku uzyskania przez pracownika świadczeń w naturze, wartość pieniężną tych świadczeń ustala się według przeciętnych cen rynkowych stosowanych wobec innych odbiorców niż pracownicy. W celu określenia wartości uzyskanego świadczenia w postaci warrantu subskrypcyjnego należałoby odwołać się do przeciętnych cen funkcjonowania na rynku takich papierów wartościowych. W celu ustalenia wartości przychodu/dochodu z objęcia warrantów subskrypcyjnych na gruncie UPDOF, podobnie jak było na gruncie UPDOP, muszą zostać spełnione dwie przesłanki: - warrant subskrypcyjny musi posiadać określoną wartość rynkową, do której odnoszona jest korzyść uzyskana przez obejmującego warrant subskrypcyjny bez wynagrodzenia; - musi istnieć rynek, na którym warranty subskrypcyjne mogą zostać zbyte. Warranty subskrypcyjne posiadają wartość godziwą określoną zgodnie z Ustawą z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tj. Dz. U. z 2002 r., Nr 76, poz. 694 z późn. zm.) - dalej: Ustawa o rachunkowości. Ustalenie wartości godziwej" na gruncie Ustawy o rachunkowości nie jest równoznaczne z ustaleniem wartości rynkowej", o której mowa w UPDOF. Z 3 / 6
pewnością nie są to pojęcia jednoznaczne. Przez wartość godziwą" należy uznać hipotetyczną wartość rynkową, po jakiej mógłby być zbywany określony składnik majątkowy pomiędzy podmiotami niepowiązanymi (art. 28 ust. 6 Ustawy o rachunkowości oraz MSSF 2). Na gruncie UPDOF istnieje natomiast pojęcie wartości rynkowej", która odwołuje się do cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku" (art. 11 ust. 2a pkt 4) UPDOF). W przypadku, gdy w uchwale zgromadzenia wspólników warranty subskrypcyjne zostaną określone jako prawa majątkowe niezbywalne - nie istnieje rynek, na którym można by odsprzedać otrzymane w sposób nieodpłatny warranty subskrypcyjne i uzyskać z tego tytułu określone środki pieniężne. Na gruncie UPDOF nie istnieje więc realna możliwość ustalenia wartości rynkowej otrzymanych nieodpłatnie warrantów subskrypcyjnych. Nie ma więc w konsekwencji możliwości ustalenia przychodu/dochodu do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Podobne stanowisko zajmują organy podatkowe w swoich interpretacjach 2. Podkreślenia wymaga także fakt, iż otrzymany niezbywalny warrant subskrypcyjny nie stanowi ostatecznego przysporzenia majątkowego dla podmiotu go otrzymującego - przysporzenie ostateczne nastąpi dopiero wraz z realizacją praw z warrantów subskrypcyjnych, tj. wraz z zakupem akcji przez pracownika. Pracownik nabywając warranty subskrypcyjne nabywa bowiem jedynie uprawnienie do złożenia oświadczenia o objęciu wskazanej ilości akcji po ustalonej cenie. W konsekwencji, po stronie pracownika nie powstaje przychód podatkowy na moment przyznania warrantów subskrypcyjnych. 4 / 6
Inna od powyższej sytuacja wystąpi w przypadku warrantów subskrypcyjnych zbywalnych. Tutaj, pomimo tego, iż przekazanie warrantów subskrypcyjnych nie stanowi ostatecznego przysporzenia majątkowego, istnieje możliwość uzyskania określonego przychodu w związku ze zbyciem otrzymanych w sposób nieodpłatny warrantów subskrypcyjnych. W takim przypadku istnieje ryzyko podatkowe uznania przez organy podatkowe, iż pracownik uzyskał przysporzenie majątkowe, w związku z czym należy rozpoznać przychód do opodatkowania z tego tytułu. 3. Skutki podatkowe objęcia akcji w wyniku realizacji praw z warrantów subskrypcyjnych na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych W praktyce występuje najczęściej sytuacja, w której, w związku z posiadanymi warrantami subskrypcyjnymi, pracownik jest uprawniony do zakupu akcji emitenta po określonej z góry cenie, np. 2,00 zł. za 1 akcję. Wartość rynkowa akcji na dzień zakupu akcji jest różna od wykazanej w uchwale zgromadzenia dotyczącej emisji warrantów subskrypcyjnych i ich późniejszej zamiany na akcje. W sytuacji, gdy np. wartość rynkowa akcji to 5,00 zł, powstaje po stronie pracownika przychód z częściowo odpłatnego świadczenia w wysokości różnicy pomiędzy ustaloną w uchwale ceną objęcia akcji a ich wartością rynkową. W powyższym przykładzie jest to 3,00 zł. 5 / 6
Z uwagi na brzmienie art. 24 ust. 11 UPDOF, dochód stanowiący nadwyżkę pomiędzy wartością rynkową akcji objętych przez osoby uprawnione na podstawie uchwały zgromadzenia a wydatkami poniesionymi na ich objęcie nie podlega opodatkowaniu w momencie ich objęcia. Dochód z tytułu zakupu akcji po obniżonej cenie w stosunku do wartości rynkowej akcji określonej na dzień realizacji praw z warrantów subskrypcyjnych zostanie dopiero rozpoznany w momencie zbycia akcji nabytych w powyżej opisany sposób. 1. Przepis art. 2 ust. 1 pkt 2 UOIF stanowi, iż: Instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są m.in. niebędące papierami wartościowymi: tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania, instrumenty rynku pieniężnego, opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward, instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego, kontrakty na różnicę. 2. Por. interpretacja indywidualna Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z dnia 26 kwietnia 2005 r., sygn 1472/RPŁ/415-11/05/OKP oraz interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie IPPB2/415-232/09-2/JB. 6 / 6