Recyklng Centrum w Jaros³awu skoñczy³o 11 lat JEDYNY TAKI ZAK AD W KONCERNIE Owens-Illnos Inc. to œwatowy lder w produkcj opakowañ szklanych. Ma 80 hut rozsanych po ca³ym œwece, ale tylko jeden zak³ad recyklngu Recyklng Centrum w Jaros³awu. wszystkm na rynek nemeck. Odborc¹ opakowañ z Jaros³awa jest równe Welka Brytana, Holanda, Ukrana, Rosja, Ltwa, otwa, Ba³oruœ, S³owacja, Czechy, Rumuna, Azerbejd an, Australa W³ochy. Huta Jaros³aw posada 4 nowoczesne wanny szklarske o wydajnoœc topena ponad 1000 ton szk³a na dobê oraz 14 bardzo wydajnych automatów formuj¹cych, które mog¹ produkowaæ tak e opakowana cenkoœcenne. S¹ to maszyny 2-3-kroplowe, a lczba ch sekcj sêga 12. Huta Jaros³aw posada 4 nowoczesne wanny szklarske o wydajnoœc topena ponad 1000 ton szk³a na dobê... Huta Szk³a w Jaros³awu powsta³a w roku 1974 od pocz¹tku swego stnena jest najwêkszym najnowoczeœnejszym w Polsce producentem opakowañ ze szk³a ba³ego oran owego. Produkuje sê w nej oko- ³o 300 asortymentów opakowañ. Klentam huty szk³a Jaros³aw S.A. by³y s¹ najwêksze frmy produkuj¹ce ywnoœæ, w tym lderzy w produkcj od ywek dla dzec, soków, napojów, alkohol, pwa, przetworów owocowo-warzywnych, kawy. Œredno oko- ³o 20% produkcj jest eksportowane przede...oraz 14 bardzo wydajnych automatów formuj¹cych, które mog¹ produkowaæ tak e opakowana cenkoœcenne. S¹ to maszyny 2-3-kroplowe, a lczba ch sekcj sêga 12. W 1993 roku podpsano umowê prywatyzacyjn¹, dzêk której Huta Szk³a Jaros³aw sta³a sê czêœc¹ koncernu Owens-Illnos Inc. z USA. 45
Nr 6 (48)/07 Huta Szk³a Jaros³aw zmen³a w³aœccela Owens-Illnos Inc. To œwatowy lder w projektowanu, produkcj sprzeda y opakowañ szklanych. ¹czne obroty tego koncernu sêgaj¹ 7 mld USD. W 80 hutach (2 w Polsce) ma 178 wanen szklarskch 491 ln produkcyjnych. Ponadto, O-I posada 4 zak³ady produkuj¹ce formy szklarske, 4 zak³ady produkuj¹ce maszyny, 3 kopalne pasku, 2 centra technczne 1 stacjê recyklngu. Ta stacja to Recyklng Centrum w Jaros³awu. Ogó³em O-I zatrudna ponad 27 tys. pracownków. Z chwl¹ wejœca Huty Szk³a Jaros³aw do O-I, sta³a sê ona najwêksz¹ najnowoczeœnejsz¹ hut¹ szk³a tego œwatowego koncernu. Dysponuje te najwêkszym wannam szklarskm. Do tych wszystkch naj trzeba dodaæ jeszcze jedno tak welk zak³ad produkcyjny sprawa najwêksze problemy logstyczne zarówno w zaopatrzenu w surowce, jak w wywezenu gotowych produktów. Z regu³y na œwece buduje sê huty oparte na 1, góra 2 wannach szklarskch. Przy tak welkm molochu neraz zdarza sê, e produkty trzeba wozæ a do Szczecna. Wejœce Huty w sk³ad O-I pozwol³ na du o wêkszy dostêp do kapta³u, a przede wszystkm do nowoczesnych technolog, centrów projektowo-badawczych koncernu w Angl USA, a tak e sec sprzeda y partnerów handlowych frmy. ¹czne koncern zanwestowa³ w Hutê dwukrotne wêcej, n deklarowano w umowe prywatyzacyjnej. By³a to praktyczne budowa Huty na nowo. Ze starego zak³adu zosta³y tyko budynk. Wewn¹trz wymenono wszystko. Trzy nowe wanny szklarske, 11 ln produkcyjnych, wysoko wydajne automaty formuj¹ce zaprojektowane wyprodukowane przez Owens-Illnos Inc., ca³y c¹g urz¹dzeñ kontrolnych na zmnym koñcu, lne do folowana, magazyny. Z myœl¹ o zadowolenu klenta, wprowadzono supernowoczesne metody projektowana opakowañ powedza³ Zygmunt Jamñsk, prezes Zarz¹du O-I Produkcja Polska Sp. z o.o. Huta Szk³a Jaros³aw posada certyfkaty zarz¹dzana jakoœc¹ 9001, zarz¹dzana œrodowskowego 14 000 oraz system zarz¹dzana bezpeczeñstwem ywnoœc HACCP. Dza³ Projektowana Form Opakowañ wyposa ono w program komputerowy, umo lwaj¹cy szybke przetwarzane projektu formy grafcznej opakowana w projekt technczno-technologczny. Projekty nowych wyrobów s¹ tworzone w œcs³ej wspó³pracy z klentem. Za pomoc¹ symulacj komputerowej projektant mo e, jeszcze w faze projektowana, pokazaæ klentow, jak bêdze wygl¹daæ zamawane przez nego opakowane. Jako perwsza w Polsce, Huta wdro y³a unkatow¹ technologê formowana wyrobów cenkoœcennych. Butelk take wa ¹ o 30 40% mnej od ch odpowednków o normalnej gruboœc œcan, dzêk czemu klenc oszczêdzaj¹ na kosztach transportu. Produkt tak równe ma szereg walorów ekologcznych. Do jego wyprodu- 46
kowana wystarczy mnejsza emsja spaln gazów ceplarnanych (mnejsza masa szk³a), a w transporce gotowych, zapakowanych produktów, mnej palwa tracone jest na Huta a œrodowsko Od nedawna oddzelanem st³uczk szklanej bezprawnej od kolorowej w Recyklng Centrum w Jaros³awu zajmuj¹ sê optoelektronczne segregatory. przewóz opakowana w relacj do produktu zasadnczego, znów ze wzglêdu na mnejszy cê ar samego opakowana. Co cekawsze opakowana cenkoœcenne wytrzymuj¹ wêksze cœnene w automatach pakuj¹cych n butelk klasyczne. Od momentu prywatyzacj Huta dwukrotne zwêkszy³a produkcjê, a efektem nwestycj jest udza³ rynkowy zak³adu przekraczaj¹cy 40% w Polsce, jak równe rosn¹cy eksport. Technologe wyposa ene nale ¹ce obecne do Huty s¹ tym, co Owens- Illnos Inc. posada najlepszego. Wysok¹ jakoœæ potwerdza otrzymany przez zak³ad w lpcu 1996 r. Certyfkat Jakoœc ISO 9001 za jakoœæ produktów wprowadzene welopozomowego systemu kontrol produkcj. W ostatnch mes¹cach koncern uleg³ reorganzacj obecne jego polske skrzyd³o nos nazwê O-I Sprzeda Dystrybucja Polska Sp. z o.o. oraz O-I Produkcja polska Sp. z o.o. RC wspólne z gmnam zbudowa³o na terene Polsk system selektywnej zbórk opakowañ szklanych. Seæ ta obejmuje ogó³em ponad 10,2 mln meszkañców, zameszka³ych na powerzchn ponad 30 tys. km 2. System ten funkcjonuje dzêk blsko 14 tys¹com pojemnków powedza³ Bogdan Korczewsk, dyrektor generalny Recyklng Centrum. Huta ma równe du e os¹gnêca w dzedzne ochrony œrodowska. By³a jedn¹ z perwszych frm, które podjê³y wyzwane wdro ena recyklngu. W 1995 r. powsta³a frma Recyklng Centrum Sp.z o.o., której g³ównym udza³owcem jest Huta. Zadanem frmy jest pozyskwane st³uczk szk³a opakowanowego w oparcu o wspó³pracê z jednostkam samorz¹du terytoralnego, podmotam gospodarczym oraz organzacjam odzysku. Proekologczne dza³ana Huty to tak e wymerny udza³ w sponsorowanu ró nych mprez kulturalnych charytatywnych. Wystarczy wspomneæ o akcj Sprz¹- 47
Nr 6 (48)/07 tane œwata, koncerty na rzecz dzec upoœledzonych lub wspomagane klubów sportowych, szptal tp. Na polsk rynek roczne wprowadzanych jest oko³o 700 tys. ton szk³a opakowanowego. Neca³e 200 tys. ton zawracana jest do producentów poprzez ró ne systemy zbórk. Polske huty s¹ w stane przyj¹æ nawet ca³e szk³o wchodz¹ce na nasz rynek. Dla hut dla odborców jest to korzystne, bowem wzrost udza³u st³uczk szklanej we wsadze do peca pozwala na obn- ene temperatury w wannach szklarskch, co pozwala na znaczne zmnejszene zu yca gazu, a zatem obn a koszt produkcj. Jest te bezpoœredna korzyœæ ekologczna, bowem zmnejszene loœc spalanego gazu przek³ada sê wprost na redukcjê emsj zaneczyszczeñ do atmosfery, zw³aszcza CO 2, bêd¹cego wspó³odpowedzalnym za oceplane sê klmatu. Aby wykorzystaæ te mo lwoœc, mus wzrosn¹æ zbórka st³uczk szk³a opakowanowego oraz mus ulec zmane jej struktura. Obecne na rynek wprowadzane jest oko³o 80% szk³a bezbarwnego oko³o 20% kolorowego. Zatem huty oczekuj¹ podobnej struktury dostarczanej st³uczk. Wszak o le ze szk³a bezbarwnego mo na uzyskaæ szk³o o dowolnej barwe, o tyle z kolorowego szk³a ne wykona sê bezbarwnej butelk. Tymczasem proporcje pozyskwanego w zbórce szk³a s¹ dok³adne odwrotne: 80% st³uczk stanow szk³o kolorowe, a jedyne 20% bezbarwne. Paradoks polega na tym, e przy zawracanu z rynku zaledwe 30% strumena szk³a opakowanowego, potrzeby hut w zakrese szk³a kolorowego s¹ zaspokojone w nadmarze ten nadmar wykorzystywany jest przy produkcj np. we³ny szklanej czy nnych matera³ów zolacyjnych. Rozdzelene st³uczk bezbarwnej kolorowej na etape jej przygotowana ne jest nemo lwe, choæ bardzo kosztowne. Jednak podstawowym problemem jest prawd³owa organzacja zbórk przygotowana st³uczk szklanej. Chodz g³ówne o segregacjê szk³a na bezbarwne kolorowe ju na etape saamej zbórk, jak odpowedne przygotowane st³uczk tak, aby mog³a byæ przez huty szk³a traktowana jako wsad do peca. Powstaje RC Jaros³aw Aby rozw¹zaæ problem zbórk, zw³aszcza selektywnej przygotowana szklanej st³uczk dla swoch hut, O-I w 1995 roku powo³a³ do yca Recyklng Centrum Sp. z o.o. Jako podstawowe zadana dla nowego podmotu przyjêto tworzene rynku recyklngo- Trzy nowe wanny szklarske, 11 ln produkcyjnych, wysoko wydajne automaty formuj¹ce zaprojektowane wyprodukowane przez Owens-Illnos Inc., ca³y c¹g urz¹dzeñ kontrolnych na zmnym koñcu, lne do folowana, magazyny. Z myœl¹ o zadowolenu klenta, wprowadzono supernowoczesne metody projektowana opakowañ powedza³ Zygmunt Jamñsk, prezes Zarz¹du O-I Produkcja Polska Sp. z o.o. 48
wego szk³a opakowanowego oraz budowê modernzacjê nstalacj do uzdatnana szk³a. Jednym z najwa nejszych zadañ jest edukacja spo³eczeñstwa, mêdzy nnym przez propagowane selektywnej zbórk. Inwestycja w nowe segregatory optoelektronczne pomo e te w zagospodarowanu bezu ytecznej dzsaj frakcj drobnej ne poddaj¹cej sê tak ³atwo czyszczenu. Dzêk temu wêcej szk³a zawróc do peca zmnejszy sê loœæ odpadów powedza³ Zygmunt Lula (z prawej), prezes Zarz¹du Recyklng Centrum. W c¹gu mnonej dekady stnena Recyklng Centrum utworzy³o 3 nstalacje (Jaros³aw, Gu³towy k. Poznana Mys³owce) specjalzuj¹ce sê w obróbce st³uczk szklanej, uzdatnaj¹cej j¹ do zastosowana jako wsadu do wanny szklarskej. RC wspólne z gmnam zbudowa³o na terene Polsk system selektywnej zbórk opakowañ szklanych. Seæ ta obejmuje ogó- ³em ponad 10,2 mln meszkañców, zameszka³ych na powerzchn ponad 30 tys. km 2. System ten funkcjonuje dzêk blsko 14 tys¹com pojemnków powedza³ Bogdan Korczewsk, dyrektor Generalny Recyklng Centrum. Jedn¹ z najwa nejszych nwestycj ostatnch lat by³o wprowadzene specjalnych optoelektroncznych segregatorów CRY- STAL4 produkcj w³oskej. Urz¹dzena te, przy wydajnoœc ok. 40 tys. ton roczne, pozwalaj¹ na take doczyszczene st³uczk, aby mo na by³o bez zastrze eñ zastosowaæ j¹ we wsadze do wanny przygotowuj¹cej szk³o bezbarwne. Inwestycja ne nale a³a do najtañszych, ale dzêk temu, e blsko 2/3 nak³adów przejê³a na sebe Fundacja EkoFundusz, ca³a przedsêwzêce mog³o sê udaæ. W maju 2007 roku Recyklng Centrum otrzyma³o bardzo wa ny certyfkat zarz¹dzana jakoœc¹, zgodny z wymogam normy ISO 9001:2000. W roku 2008 RC Jaros³aw zamerza zaanga owaæ sê w wa ne dla przedsêborstwa nwestycje. Bêdze to wyposa ene ln sortownczej w dwa nowe sortery optoelektronczne CRYSTAL BINDER. Pozwol to o 25% podneœæ wydajnoœæ nstalacj, zwêkszaj¹c przy tym zarówno jakoœæ sortowanej st³uczk, jak stablnoœæ jej sk³adu. Inwestycja ta pomo e te w zagospodarowanu bezu ytecznej dzsaj frakcj drobnej, ne poddaj¹cej sê tak ³atwo czyszczenu. Dzêk temu wêcej szk³a zawróc do peca zmnejszy sê loœæ odpadów powedza³ Zygmunt Lula, prezes Zarz¹du Recyklng Centrum. Gdy Recyklng Centrum powstawa³, w perwszym roku os¹gnêto wydajnoœæ 7 tys. ton, by po 11 latach, w roku 2007, os¹gn¹æ 60 tys. ton. Mo na powedzeæ, e co czwarta tona szk³a opakowanowego znajduj¹cego sê w recyklngu musa³a przejœæ przez RC oraz to, e RC zbera przetwarza blsko 8% szk³a opakowanowego wprowadzonego na polsk rynek. Tekst zdjêca: Pawe³ Wójck 49