Załącznik Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej Materiał na posiedzenie Parlamentarnego Zespołu ds. Dróg Wodnych i Turystyki Senat - 10 lipca 2008 r. Plan rzeczowo-finansowy zadań postulowanych do programu działań poprawy stanu śródlądowych dróg wodnych dla transportu i turystyki wodnej. Zgodnie z założeniami Parlamentarnego Zespołu ds. Dróg Wodnych i Turystyki Wodnej przyjętymi do programu działań poprawy stanu i rewitalizacji śródlądowych dróg wodnych, że: rzeka Odra wykorzystywania będzie do transportu towarów, Wisła, drogi wodne w rejonie Żuław, Noteć i Warta powinny umożliwić wykorzystanie turystyczne i charakteryzować się głębokością tranzytową 1,8 m - tj. odpowiadać II klasie dróg wodnych i maksymalnemu zanurzeniu statku 160 cm; w planie realizacji uzyskania tak określonego celu wskazane jest uwzględnienie najważniejszych zadań spośród poniżej wymienionych. Droga wodna Odry. Określone warunki głębokościowe spełnione są na drodze wodnej Odry - poza odcinkiem Odry swobodnie płynącej od Brzegu Dolnego do ujścia Warty, gdzie w okresie niżówek (tj. niskich stanów wody) głębokości na szlaku żeglownym spadają nawet do 80 cm. Poprawę warunków żeglownych na Odrze swobodnie płynącej- dla transportu towarowego- planuje się osiągnąć drogą realizacji ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o ustanowieniu Programu wieloletniego (Dz. U. Nr 98 poz. 1067), którego realizacja i finansowanie określone są do 2016 roku oraz przez poprawę stanu zabudowy hydrotechnicznej jej górnego odcinka skanalizowanego, przez włączenie niektórych zadań z tego zakresu do Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko priorytet VII, Działanie 7.5 - Poprawa stanu śródlądowych dróg wodnych.
Na rzecz poprawy drogi wodnej Odry w Programie dla uwzględniono w zakresie zadań inwestycyjnych: kontynuację budowy stopnia wodnego Malczyce (ze względów finansowych zakończenie zmieniono z 2009 r. na 2011), odbudowę i modernizację budowli regulacyjnych na Odrze na odcinkach: o od Lubiąża do ujścia Warty, o od ujścia Warty do Szczecina. budowę nowych jazów piętrzących na Odrze skanalizowanej: jazu Chróścice i Ujście Nysy, dla których przygotowywana jest dokumentacja techniczna. oraz w zakresie zadań modernizacyjnych: modernizację śluz Kanału Gliwickiego modernizację śluz na Odrze skanalizowanej. Realizacja tych zadań finansowana jest procentowo w 10,67% za środków budżetu państwa. Pozostałe środki pozyskiwane są z Narodowego FOŚiGW oraz z kredytów instytucji finansowych. Niektóre z tych zadań wprowadzono do Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, priorytet VII, na które przeznaczono dofinansowanie środkami UE w wysokości ok. 80 mln euro. Pełna realizacja wymienionych zadań pozwoli uzyskać na Odrze skanalizowanej III klasę, Na Odrze swobodnie płynącej II klasę, a na dolnej Odrze parametry nawigacyjne wyższe od II klasy dróg wodnych. Osiągnięcie tego zamierzenia jest uzależnione od pełnego sfinansowania realizacji ustalonych zadań. Plan rzeczowo- finansowy /inwestycyjny/ dla drogi wodnej Odry i Kanału Gliwickiego. Tabela 1. Lp. Nazwa zadania /projektu/ Odra 1 kontynuacja budowy stopnia wodnego Malczyce (zakończenie w 2011 r.) 2 modernizacja stopnia Chróścicegórna Odra skanalizowana (lata 2009-2012) szacunkowy koszt [w mln zł] ok. 500 (do zakończenia inwestycji) 201,3 zadanie ujęte w programie źródło finansowania budżet + NFOŚiGW j. w. + PO IiŚ
3 modernizacja stopnia Ujście Nysy- górna Odra skanalizowana (lata 2011-2015) 4 modernizacja stopnia Brzeg Dolny, etap I (lata 2010-2013) 5 modernizacja śluz odrzańskich (woj. dolnośląskie, lata 2008-2010) 6 modernizacja śluz odrzańskich (woj. dolnośląskie, lata 2011-2015)- etap II 7 modernizacja jazów odrzańskich- woj. opolskie (lata 2010-2013) 8 modernizacja jazów odrzańskich- woj. dolnośląskie (lata 2010-2013) 9 odbudowa zabudowy regulacyjnej- woj. dolnośląskieprzystosowanie do III kl. drogi wodnej- etap I (lata 2009-2010) 10 odbudowa zabudowy regulacyjnej- przystosowanie do III kl. drogi wodnej- etap II (lata 2010-2015) 11 modernizacja stopnia Brzeg Dolny- etap II (lata 2012-2015) 12 modernizacja jazów odrzańskich na odcinku w zarządzie RZGW Wrocław- woj. dolnośląskie, etap II (lata 2012-2015) 13 przebudowa i remont zabudowy regulacyjnej na Odrze podstawowa 260 rezerwowa 202,7 PO IiŚ podst. 66,83 137,37 rezerwowa 165 podst. 105,9 podst. 63,6 podst 171,28 rezerw. 70,27 rezerw. 70,96 rezerw. 46,0 206,0 j. w. + PO IiŚ PO IiŚ + budżet PO IiŚ + budżet PO IiŚ + budżet budżet + inne dostępne
granicznej- woj. lubuskie; - etap I: (3 odcinki) do 2015 r. - etap II: (8 odcinków ) lata 2015-2025 14 przebudowa i remont zabudowy regulacyjnej na Odrze granicznej - woj. budżet + inne zachodniopomorskie dostępne - etap I: (2 odcinki) do 2015 r. 108,0 - etap II: (9 odcinków) 211,0 lata 2015-2025 15 modernizacja węzła szczecińskiego- ubezpieczenie 28,0 brzegów Regalicy i Odry budżet Zachodniej (lata 2009-2012) 16 przebudowa przejścia żeglownego w Szczecinie- 9,0 budżet Podjuchach (lata 2009-2010) Kanał Gliwicki 17 modernizacja 4 śluz (Kłodnica, Rudziniec, Dzierżno, Łabędy) PO + będących w zarządzie RZGW 68,74 Gliwice- przystosowanie do III podst klasy drogi wodnej (lata 2008-2015) 18 modernizacja 2 śluz (Nowa Wieś i Sławięcice) będących w PO + zarządzie RZGW Gliwiceprzystosowanie do III klasy drogi 26,95 rezerw. wodnej (lata 2011-2015) 19 odbudowa ubezpieczeń kanału i odmulenie na długości 41 km 30,0 - budżet (lata 2015-2020) RAZEM : 2 606,67
Droga wodna Wisła- Odra W odniesieniu do dróg wodnych Warty i Noteci oraz Kanału Bydgoskiego i Brdy - stanowiących połączenie Wisła-Odra, to realną technicznie dla tej drogi wodnej, o długości 294,3 km, jest jej rewitalizacja polegająca na przywróceniu II klasy drogi wodnej oraz modernizacja jej zabudowy, na którą składają się 22 śluzy i jazy piętrzące wodę. Rzeczowy plan uzyskania II klasy na tej drodze wodnej wymaga wykonania prac, o szacunkowej kwocie 660 mln zł, potrzebnej do ich realizacji. Zakres takich robót obejmuje przedsięwzięcia przedstawione w tabeli 2. Ogólnie, nieodzowne jest wykonanie remontów kapitalnych śluz i jazów piętrzących wodę (przebudowanych w latach 1905-1915 i wpisanych do rejestru zabytków), których przestarzałe rozwiązania konstruktorskie i wyeksploatowane mechanizmy limitują ciągłość funkcjonowania drogi wodnej i ich utrzymanie w sprawności technicznej, a także odmulenie i pogłębienie szlaku żeglownego. Droga wodna Wisła- Odra Odcinek drogi wodnej Kanał Bydgoski i Noteć dolna skanalizowana Bydgoski Węzeł Wodny i rzeka Brda (km 0,0 do km 14,4) Noteć swobodnie płynąca i Warta do km 68,2 (połączenia Noteci z Wartą) Nazwa zadania lub rodzaj robót - remonty i modernizacja 21 śluz i 19 jazów (automatyzacja napędów, wymiana zamknięć, elektryfikacja) - wykonanie robót pogłębiarskich i ubezpieczenia brzegów - budowa kierownic przy wejściach i wyjściach ze śluz - modernizacja obiektów hydrotechnicznych, odmulenie koryta rzeki Brdy i ubezpieczenie brzegów rzeki Brdy - odbudowa budowli regulacyjnych w celu osiągnięcia II klasy Noteć górna i Kanał Górnonotecki Tabela 2. szacunkowy koszt w mln zł. 300 150 30 30 150
od km 59,9 do km 146,6- jako powiązane turystycznie z drogą wodną Wisła- Odra. - przebudowa lub budowa 8 nowych śluz 200 - roboty regulacyjne 20 - roboty pogłębiarskie 50 Razem: 930 Wykaz tych robót nie obejmuje przebudowy mostów o zaniżonych skrajniach. Najpilniejsze prace remontowe i utrzymaniowe określają skalę potrzeb finansowych na ok. 100 mln zł. w perspektywie najbliższych 10 lat, co też przekracza obecne dostępne środki z budżetu na działalność bieżącą RZGW w Poznaniu. Dla Warty od km 406, 6 do km do km 68,2 (tj. od połączenia Warty z Kanałem Ślesińskim do połączenia Warty z Notecią) osiągnięcie pożądanej głębokości tranzytowej 1,8 m, podobnie jak dla Wisły środkowej, jest wręcz niemożliwe w sposób korekty istniejącej zabudowy regulacyjnej. Odcinek ten wymagałby budowy 15-20 stopni wodnych. Wisła i Pętla Żuław Dla dróg wodnych rozpatrywanych do wykorzystania turystycznego, które powinny charakteryzować się głębokością tranzytową 1,8 m osiągnięcie takiego celu bez podjęcia budowy nowych stopni piętrzących (skanalizowania rzeki) nie wszędzie będzie możliwe drogą podjęcia robót regulacyjnych i pogłębiarskich. Przypadek ten odnieść należy szczególnie do Wisły środkowej (od km 295 do km 620 - rejon Płocka), gdzie z uwagi na warunki hydrauliczne przepływu wody i ruchu rumowiska - w szerokim korycie rzecznym - oraz odcinkowej tylko regulacji rzeki nie jest możliwe osiągnięcie nawet głębokości tranzytowej 1,2 m. Przy średnich stanach wody głębokości te oscylują w przedziale 0,8-1,0 m, w zależności od stopnia wykonanej odcinkowo regulacji rzeki. Z tego powodu na Wiśle środkowej uzyskanie planowanej głębokości tranzytowej, przez większość dni w roku, zapewniłaby tylko budowa 10 stopni wodnych, których koszt wyniósłby około 30 mld zł i zależnie od możliwości finansowych mógłby być realizowany w ciągu minimum 15 lat i spodziewanym sprzeciwie pozarządowych organizacji ekologicznych (obszary Natura 2000).
Dla dróg wodnych rejonu dolnej Wisły, w tym tworzących tzw. Pętlę Żuław, w ramach programu działań umożliwiających i podnoszących możliwości wykorzystania turystycznego wskazane jest umieścić realizację zadań (projektów), przedstawionych w tabeli 3. Tabela 3. Odcinek drogi wodnej Nazwa zadania lub rodzaj robót szacunkowy koszt w mln zł. - modernizacja i odbudowa zabudowy dolna Wisła (od km 674 do regulacyjnej, korekta szlaku żeglownego, ujścia do Zatoki Gdańskiej) usunięcie przemiałów 300 Nogat - udrożnienie koryta, odmulenie awanportów, modernizacja urządzeń śluz żeglugowych, budowa stanowisk 15 cumowniczych Kanał Jagielloński - odmulenie kanału i ubezpieczenie brzegów 3 Martwa Wisła - ubezpieczenie brzegów, budowa stanowisk cumowniczych 5 Szkarpawa - korekta szlaku żeglownego, usunięcie przemiałów i odsypisk, elektryfikacja śluzy Gdańska Głowa, budowa 7,5 stanowisk cumowniczych Kanał Elbląski - modernizacja i remonty generalne pochylni i śluz, -odmulenie odcinków kanału, 95 ubezpieczenie brzegów Razem: 425,5 Kanał Augustowski i System WJM Pożądane byłoby włączenie do planu Programu wieloletniego rewitalizacji śródlądowych dróg wodnych wykorzystywanych turystycznie, obecnie intensywnie wykorzystywanych dróg wodnych przez turystykę wodną, zaliczonych do klasy Ia, o głębokości tranzytowej ok.1,0 m, którymi są : - Kanał Augustowski wraz z Jez. Serwy, rzeką Marychą, Czarną Hańczą i rzeką Nettą,
- System Wielkich Jezior Mazurskich, obejmujący szlaki żeglowne turystyczne, o łącznej długości 183 km. Na Kanale Augustowskim niezbędna jest poprawa stanu technicznego śluz żeglugowych (poza śluzą Kurzyniec i Kudrynki) oraz jazów piętrzących wodę, wykonanie odmulenia kanału i prac przy ubezpieczeniu jego brzegów, na których wykonanie szacuje się niezbędne nakłady w wysokości ok. 50 mln zł. Na kanałach łączących jeziora Systemu WJM, w tym na Kanale Kula, Jeglińskim, Tałckim, Giżyckim niezbędne są prace odmulające i pogłębiające kanały oraz wykonanie ubezpieczeń ich brzegów, a także remont śluzy w Guziance i budowa nowej drugiej śluzy w Guziance, między Jez. Bełdany a Jez. Nidzkim. Niezbędne nakłady na te zadania szacowane są na ok. 30 mln zł. Aktualnie aby zgłosić te projekty do konkursów w ramach POIiŚ, priorytet III, niezbędne są środki finansowe na opracowanie dokumentacji projektów, których nie można wygospodarować ze środków budżetowych na bieżącą działalność RZGW. Oprac. T.M.
Stopień przygotowania Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej do wykorzystania funduszy z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. RZGW we Wrocławiu jest w trakcie podpisywania pre umów z Centrum Unijnych Projektów Transportowych dla zadań z listy podstawowej. Zadania z listy podstawowej 1. Modernizacja śluz odrzańskich na odcinku będącym w zarządzie RZGW Wrocław przystosowanie do III kl. drogi wodnej Opracowano dokumentację techniczną na modernizację dwóch śluz (Bartoszowice oraz Rogów) planowane jest rozpoczęcie procedury przetargowej na wyłonienie wykonawców robót budowlanych II połowa lipca br. W trakcie przygotowania jest również procedura przetargowa na opracowanie dokumentacji technicznej dla śluz Janowice oraz Dobrzeń. Opracowano Studia Wykonalności dla czterech śluz, tj. Bartoszowice, Rogów, Dobrzeń i Janowice. 2. Odbudowa zabudowy regulacyjnej - przystosowanie do III kl. drogi wodnej W trakcie przygotowania jest procedura przetargowa na opracowanie dokumentacji technicznej dla Odbudowy budowli regulacyjnych ostrogi na Odrze swobodnie płynącej - odcinek od Malczyc do ujścia rzeki Nysy Łużyckiej. Planowane rozpoczęcie procedury przetargowej na wyłonienie wykonawców robót II połowa lipca br. Opracowano Studium Wykonalności dla odbudowy zabudowy regulacyjnej ( 159 pozycja listy indykatywnej ). 3. Modernizacja jazów odrzańskich na odcinku w zarządzie RZGW Wrocław województwo opolskie (155 pozycja listy indykatywnej). W trakcie przygotowania jest procedura przetargowa na opracowanie dokumentacji technicznej dla modernizacji jazu Wróblin. Planowane rozpoczęcie procedury przetargowej na wyłonienie wykonawców robót II połowa sierpnia br. 4. Modernizacja jazów odrzańskich na odcinku w zarządzie RZGW Wrocław województwo dolnośląskie (156 pozycja listy indykatywnej). W trakcie przygotowania jest procedura przetargowa na opracowanie dokumentacji technicznej dla modernizacji jazu Opatowice. Planowane rozpoczęcie procedury przetargowej na wyłonienie wykonawców robót II połowa sierpnia br. 5. Modernizacja stopnia Chróścice - przystosowanie do III kl. drogi wodnej (158 pozycja listy indykatywnej) przebudowa jazu iglicowego na klapowy. W toku aktualizacji jest Projekt Techniczny. Planowane rozpoczęcie procedury przetargowej na wyłonienie wykonawcy robót budowlanych II połowa października br.
6. Modernizacja stopnia Brzeg Dolny - przystosowanie do III kl. drogi wodnej (157 pozycja listy indykatywnej) etap I planowana odbudowa niecki wypadowej, remont konstrukcji budowli, modernizacja napędów oraz zamknięć. Przygotowywana jest procedura przetargowa na opracowanie dokumentacji technicznej. Planowane rozpoczęcie procedury przetargowej na wyłonienie wykonawców robót II połowa września br. Zadania z listy rezerwowej. Nie rozpoczęto działań przygotowawczych dot. zadań z listy rezerwowej. Planowane rozpoczęcie przygotowań dokumentacyjnych - II połowa 2009 r. RZGW w Gliwicach w lipcu br planuje podpisanie pre-umowy dotyczącej przygotowania projektu modernizacji śluz odrzańskich na odcinku będącym w zarządzie RZGW Gliwice przystosowanie do III klasy drogi wodnej: dla projektu nr 153 z listy podstawowej obejmującego 4 śluzy Kanału Gliwickiego: Kłodnica, Rudziniec, Dzierżno, Łabędy (koszt całkowity projektu 68,74 mln PLN brutto) dla projektu nr 160 z listy rezerwowej obejmującego 2 śluzy Kanału Gliwickiego: Nowa Wieś, Sławięcice (koszt całkowity projektu 26,95 mln PLN brutto). Do pre-umowy załączony jest zakres rzeczowo-finansowy oraz harmonogram przygotowania projektu na lata 2008-2015. Aktualnie przygotowywana jest dokumentacja przetargowa na opracowanie studium wykonalności dla projektu nr 153 z listy podstawowej. Realizację projektu (prowadzenie robót) przewiduje się w latach 2010-2015. Przydzielone środki finansowe z Funduszu Spójności zastąpią dotychczas otrzymywane środki z Programu dla Odry - 2006, planowane na modernizację śluz Kanału Gliwickiego. Oprac. T.M. Warszawa, 09.07.2008 r.