SOJA Z punktu widzenia botanicznego soja należy do roślin bobowatych grubonasiennych, ale z uwagi na jej przeznaczenie traktowana jest jako roślina oleista a śruta poekstrakcyjna wykorzystywana jest jako cenny produkt białkowy w przemyśle paszowym. Jeszcze kilka lat temu uprawa soi w Polsce z wielu powodów nie istniała, a jednym z nich były problemy aklimatyzacyjne tego gatunku a także łatwy dostęp do importowanej na cele paszowe śruty pochodzącej z odmian genetycznie modyfikowanych (GMO). Tendencją ostatnich lat jest wzrost zainteresowania uprawą tego gatunku w Polsce, wynikający z dążenia do ograniczenia jej importu. Od roku 2010 obserwuje się tendencję wzrostową w powierzchni plantacji nasiennych. Odnotowano także wzrost liczby odmian, których nasiona są reprodukowane w Polsce. Było ich 5 w roku 2012, a już 20 w roku 2016, choć zdecydowana ich większość pochodzi z katalogu wspólnotowego CCA i nie były zarejestrowane w Polsce. Odnotowuje się też tendencję zgłaszania większej liczby odmian do badań urzędowych. W roku 2017 zarejestrowano sześć nowych odmian soi pochodzących zarówno z hodowli zagranicznych, jak i krajowych, tym samym liczba odmian w KR podwoiła się. Zarejestrowane odmiany różniły się między innymi długością okresu wegetacji. W 2017 roku doświadczenie z soją zlokalizowane było w Kawęczynie. Przebadano 27 odmian. Tabela 1. SOJA. Rok zbioru: 2017 Rok wpisania do Krajowego Adres jednostki zachowującej odmianę, Rejestru Odmian a w przypadku odmiany zagranicznej Lp. Odmiana w Polsce pełnomocnika w Polsce 1 2 3 4 1 BOHEMIANS CCA Prograin Zia s.r.o. CZ 2 ADSOY CCA 3 ERICA * 2017 4 PARADIS 2017 5 AUGUSTA 2002 6 ABELINA * 2016 7 MERLIN CCA 8 SIRELIA CCA Saaten-Union Polska sp. zo.o. ul. Straszewska 70, PL-62-100 Wągrowiec DANKO Hodowla Roślin sp. zo.o. Choryń 27, PL-64-000 Kościan Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu ul. Wojska Polskiego 28, PL-60-637 Poznań 9 MORAVIANS CCA Prograin Zia s.r.o. CZ
10 SG ANSER CCA 11 MAVKA * 2013 12 SILESIA CCA Prograin Zia s.r.o. CZ 13 MAJA 2017 14 SCULPTOR 2017 15 BRUNENSIS CCA Prograin Zia s.r.o. CZ 16 GL MELANIE 2017 17 LISSABON CCA 18 ALIGATOR * 2015 19 PROTINA CCA 20 SULTANA CCA 21 MADLEN 2015 22 BETTINA CCA 23 KOFU CCA Prograin Zia s.r.o. CZ 24 KORUS CCA Prograin Zia s.r.o. CZ 25 NAYA CCA Prograin Zia s.r.o. CZ Hodowla Soi AgroYoumis Polska sp. zo. o. Hodowla Soi AgroYoumis Polska sp.zo.o. Saaten-Union Polska sp. zo.o. ul. Straszewska 70, PL-62-100 Wągrowiec IGP Polska sp. zo.o. ul. Wyspiańskiego 43, PL-60-751 Poznań Euralis Nasiona sp. z o. o. ul. Wichrowa 1a, PL-60-449 Poznań Hodowla Soi AgroYoumis Polska sp.zo.o. 26 PETRINA * 2017 DANKO Hodowla Roślin sp. zo.o. Choryń 27, PL-64-000 Kościan 27 RGT SHOUNA CCA * odmiana chroniona krajowym lub wspólnotowym wyłącznym prawem hodowcy
Tabela 2. SOJA. Warunki polowe doświadczenia. Rok zbioru 2017. Miejscowość Kawęczyn Powiat Sochaczew Kompleks rolniczej przydatności gleby 4 Klasa bonitacyjna gleby III a PH gleby w KCl 5,6 Przedplon Pszenica jara Data siewu ( dzień, m-c, rok ) 12.05.2017 Obsada (szt /m 2 ) 70 Data zbioru ( dzień, m-c, rok ) 19-30.09.2017 Nawożenie mineralne N ( kg / ha ) 40 P2O5 ( kg / ha ) 45 K2O ( kg / ha ) 90 Nitragina HiStick Soy Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa Vitavax 200FS ) Herbicyd (nazwa, dawka / ha ) Afalon Dyspersyjny 450SC 1,5 l Fusilade Forte 150 EC 2,0 l/ha Tabela 3.SOJA. Wyniki ogólne doświadczenia. Rok zbioru 2017. Lp. Cecha Kawęczyn 1 Pełnia wschodów ( data: dzień, m-c ) 21.05 2 Ocena wschodów ( skala 9 0 ) 8,8 3 Początek kwitnienia ( dzień, m-c ) 26.06 4 Ocena stanu ogólnego ( skala 9 0 ) 8,4 5 Wyleganie w fazie początku kwitnienia ( skala 9 0 ) 9,0 6 Koniec kwitnienia ( dzień, m-c ) 22.07 7 Wysokość roślin ( cm ) 112 8 Wysokość osadzenia najniższych strąków ( cm ) 11,6 9 Wyleganie przed zbiorem ( skala 9 0 ) 7,0 10 Dojrzałość techniczna ( dzień, m-c ) 27.08-20.09 11 Równomierność dojrzewania ( skala 9 0 ) 8,2 12 Masa 1000 nasion ( g ) 183,8 13 Wilgotność nasion podczas zbioru ( % ) 16,4-22,2 14 Plon nasion ( dt/ha ) 29,04
Tabela 4. SOJA. Plon nasion odmian ( % wzorca) na tle średnich krajowych. Lp. Odmiana Pochodzenie 2017 Kawęczyn Średnia krajowa Wzorzec dt z ha 28,8 34,4 Bardzo wczesne i wczesne 1 Bohemians CCA 105 99 2 Adsoy CCA 94 94 3 Erica PL 112 89 4 Paradis CH 90 83 5 Augusta PL 87 79 Średniowczesne i średniopóźne 6 Abelina AT 105 113 7 Merlin CCA 97 109 8 Sirelia CCA 101 109 9 Moravians CCA 94 106 10 SG Anser CCA 96 106 11 Mavka PL 100 102 12 Silesia CCA 97 102 13 Maja PL 92 93 14 Sculptor DE 94 92 Późne 15 Brunensis CCA 96 110 16 GL Melanie AT 114 110 17 Lissabon CCA 103 107 18 Aligator FR 101 106 19 Protina CCA 102 102 20 Sultana CCA 110 100 21 Madlen PL 98 94 Bardzo późne 22 Bettina CCA 103 115 23 Kofu CCA 117 114 24 Korus CCA 102 108 25 Naya CCA 102 108 26 Petrina PL 96 108 27 RGT Shouna CCA 106 99 Wzorzec w roku 2017 średnia z siedmiu wybranych zarejestrowanych odmian. Słupia Wielka, listopad 2017 r. SOJA.CHARAKTERYSTYKA ODMIAN BĘDĄCYCH W BADANIACH PIERWSZY RAZ W ROKU 2017. (sporządzona na podstawie listy opisowej odmian) 1. ERICA Odmiana wczesna. Plon nasion i białka wyraźnie powyżej odmian o podobnej wczesności. Termin kwitnienia roślin bardzo wczesny, okres kwitnienia średni. Termin osiągnięcia dojrzałości technicznej i żniwnej wczesny. Rośliny średnie do niskich. Osadzenie najniższych strąków średnie do niskiego. Odporność na wyleganie w końcu kwitnienia i przed zbiorem średnia. Odporność na bakteryjną ospowatość i na zgorzelową plamistość średnia. Odporność na pękanie strąków średnia. Masa 1000 nasion średnia. Zawartość białka ogólnego, tłuszczu surowego i włókna surowego w nasionach średnia. Optymalna obsada roślin około 70 szt/m 2.
2. GL MELANIE Odmiana późna. Plon nasion duży, plon białka bardzo duży. Termin kwitnienia roślin i okres kwitnienia średni. Termin osiągnięcia dojrzałości technicznej i żniwnej późny. Rośliny średniej wysokości. Osadzenie najniższych strąków średnie. Odporność na wyleganie w końcu kwitnienia i przed zbiorem dość duża. Odporność na bakteryjną ospowatość i na zgorzelową plamistość średnia. Odporność na pękanie strąków średnia. Masa 1000 nasion średnia. Zawartość białka ogólnego duża, tłuszczu surowego i włókna surowego średnia do małej. Optymalna obsada roślin około 70 szt/m 2. 3. MAJA Odmiana średniowczesna. Plon nasion nieco poniżej wzorca, plon białka duży. Termin kwitnienia roślin średni, okres kwitnienia krótki. Termin osiągnięcia dojrzałości technicznej i żniwnej średni. Rośliny wysokie. Osadzenie najniższych strąków dość wysokie. Odporność na wyleganie w końcu kwitnienia mała, przed zbiorem dość mała. Odporność na bakteryjną ospowatość i na zgorzelową plamistość średnia. Odporność na pękanie strąków średnia do małej. Masa 1000 nasion średnia. Zawartość białka ogólnego bardzo duża, tłuszczu surowego średnia do dużej, włókna surowego mała do bardzo małej. Optymalna obsada roślin około 70 szt/m 2. 4. PARADIS Odmiana wczesna. Plon nasion i białka powyżej odmian o podobnej wczesności. Termin kwitnienia roślin bardzo wczesny, okres kwitnienia dość krótki. Termin osiągnięcia dojrzałości technicznej i żniwnej wczesny do bardzo wczesnego. Rośliny dość niskie. Osadzenie najniższych strąków średnie do dość niskiego. Odporność na wyleganie w końcu kwitnienia duża, przed zbiorem dość duża. Odporność na bakteryjną ospowatość i na zgorzelową plamistość średnia. Odporność na pękanie strąków średnia. Masa 1000 nasion bardzo duża. Zawartość białka ogólnego duża, tłuszczu surowego dość duża, włókna surowego średnia. Optymalna obsada roślin około 70 szt/m 2. 5. PETRINA Odmiana bardzo późna. Plon nasion i białka duży. Termin kwitnienia roślin i okres kwitnienia średni. Termin osiągnięcia dojrzałości technicznej i żniwnej bardzo późny. Rośliny średniej wysokości. Osadzenie najniższych strąków średnie. Odporność na wyleganie w końcu kwitnienia duża, przed zbiorem średnia. Odporność na bakteryjną ospowatość średnia do dużej, na zgorzelową plamistość średnia. Równomierność dojrzewania dość mała. Odporność na pękanie strąków średnia do dość małej. Masa 1000 nasion dość mała. Zawartość białka ogólnego mała, tłuszczu surowego dość duża, włókna surowego średnia. Optymalna obsada roślin około 70 szt/m 2. 6. SCULPTOR Odmiana średniowczesna. Plon nasion i białka średni. Termin kwitnienia roślin i okres kwitnienia średni. Termin osiągnięcia dojrzałości technicznej i żniwnej średni. Rośliny wysokie. Osadzenie najniższych strąków średnie. Odporność na wyleganie w końcu kwitnienia i przed zbiorem średnia. Odporność na bakteryjną ospowatość średnia i na zgorzelową plamistość średnia. Równomierność dojrzewania średnia. Odporność na pękanie strąków średnia do małej. Masa 1000 nasion bardzo duża. Zawartość białka ogólnego, tłuszczu surowego dość i włókna surowego średnia. Optymalna obsada roślin około 70 szt./m 2.