OCENA ROKU 1999 I OCZEKIWANIA NA 2000 ROK

OCENA ROKU 1999 I OCZEKIWANIA NA 2000 ROK Warszawa, grudzien 1999 Rok 1999 byl dobry w wymiarze osobistym uwaza tak 56% Polaków. Znacznie mniej osób jest zdania, ze byl to czas pomyslny dla naszego kraju (33%), a jeszcze mniej w ten sposób ocenia wydarzenia mijajacego roku w wymiarze miedzynarodowym (28%). O tym, ze konczacy sie wlasnie rok byl niedobry przekonanych jest odpowiednio: 41%, 58% i 59% badanych. Najbardziej korzystne w mijajacym roku wydarzenia w kraju to zdaniem badanych przyjecie Polski do NATO (24%), wizyta Papieza w Polsce (11%) i wprowadzenie reform spolecznych (11%). Z kolei niepomyslne dla naszego kraju wydarzenia konczacego sie roku to: pogorszenie sytuacji gospodarczej (37%), wprowadzenie reform spolecznych (24%), wzrost bezrobocia (20%) i pogorszenie poziomu zycia ludnosci (13%). Pozytywnym wydarzeniem 1999 roku w skali swiatowej bylo zakonczenie wojny w Jugoslawii, zazegnanie konfliktu w Kosowie (14%) oraz utrzymanie pokoju na swiecie (6%). Zlymi wydarzeniami na swiecie w 1999 roku byly w ocenie badanych przede wszystkim kataklizmy i kleski zywiolowe (40%), oraz wojny: w Czeczenii (39%) i Jugoslawii (25%) oraz ogólnie konflikty zbrojne i brak pokoju na swiecie (34%). W przewidywaniach na 2000 rok, zarówno w aspekcie osobistym, jak i w wymiarze kraju oraz z punktu widzenia pokoju na swiecie, relatywnie najczesciej pojawia sie opinia, ze bedzie on taki sam jak obecny. Poprawy sytuacji w wymiarze osobistym oczekuje niecala jedna trzecia (31%) osób, w skali kraju 28% badanych, a w aspekcie miedzynarodowym 23% ankietowanych. Polacy, których zdaniem rok 2000 bedzie dla naszego kraju lepszy niz obecny, wiaza swoje nadzieje na poprawe przede wszystkim z polityka gospodarcza, wzrostem tempa rozwoju gospodarki (7%), spadkiem bezrobocia (6%), a takze z prawidlowym funkcjonowaniem zreformowanych instytucji (6%) i spadkiem bezrobocia (6%). Pesymistyczne prognozy badani uzasadniaja natomiast obawami przed wzrostem cen (13%), gorsza sytuacja bytowa ludzi (11%) i wzrostem bezrobocia (11%). Niepokój o jutro budzi równiez dzialalnosc rzadu (6%) i polityka gospodarcza (5%). Zdaniem zdecydowanej wiekszosci Polaków (71%) rok 2000 jest ostatnim rokiem XX wieku. Inny poglad ze rok ten rozpoczyna XXI stulecie podziela nieco ponad jedna piata (22%) spoleczenstwa. OBOP Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o. ul. Dereniowa 11, 02 776 Warszawa Tel: (48 22) 648 2044 (-46), 644 9995 Fax: (48 22) 644 9947 e-mail: obop@obop.com.pl www.obop.com.pl Biura w ponad 30 krajach Grupa Taylor Nelson Sofres

Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowan zawartych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania zródla. * * * W polowie grudnia OBOP przeprowadzil coroczny sondaz 1 dotyczacy ocen konczacego sie roku i ich przewidywan zwiazanych ze zblizajacym sie nowym rokiem: w wymiarze osobistym, w skali kraju oraz w aspekcie miedzynarodowym. PODSUMOWANIE 1999 ROKU W ASPEKCIE OSOBISTYM Dla wiekszosci Polaków - niecalych trzech piatych (56%) - rok 1999 byl dobrym czasem w wymiarze osobistym. Nieco ponad dwie piate spoleczenstwa (41%) ocenia natomiast, ze byl to dla nich rok niepomyslny. Polacy sklonni sa oceniac rok 1999 nieznacznie gorzej niz 1998 udzial osób zadowolonych z konczacego sie roku jest obecnie o 5 punktów proc. mniejszy niz przed rokiem, o tyle tez zwiekszyl sie odsetek osób, dla których nie byl to czas pomyslny. Wyniki sondazy z ostatnich szesciu lat wskazuja, ze relatywnie najgorszy w wymiarze osobistym byl dla naszego spoleczenstwa rok 1994. Mijajacy rok jest tylko nieznacznie lepiej postrzegany od 1994 roku, a zdecydowanie gorzej niz lata 1995-1997. Jaki byl mijajacy rok dla Pana(i) osobiscie? OCENA MIJAJACEGO ROKU W WYMIARZE OSOBISTYM 1994 1995 1996 1997 1998 1999 zdecydowanie dobry 4% 6% 6% 6% 4% 5% raczej dobry 48% 62% 60% 62% 57% 51% raczej niedobry 31% 21% 24% 22% 26% 28% zdecydowanie zly 13% 8% 8% 7% 10% 13% trudno powiedziec 4% 3% 2% 3% 3% 3% 1 Sondaz przeprowadzono miedzy 11 a 13 grudnia 1999 roku na reprezentatywnej losowej próbie ogólu mieszkanców kraju powyzej 15 roku zycia. Zrealizowano 1111 wywiadów. Maksymalny blad statystyczny dla takiej wielkosci próby wynosi ± 3%, przy wiarygodnosci oszacowania równej 95%. 2

PODSUMOWANIE 1999 ROKU W ASPEKCIE KRAJU Konczacy sie 1999 rok jest znacznie gorzej oceniany w wymiarze calego kraju niz w aspekcie osobistym: tylko jedna trzecia badanych (33%) sadzi, ze rok ten byl dla Polski pomyslny, prawie trzy piate (58%) twierdzi natomiast, ze byl on dla naszego kraju niedobry. Porównanie wyników sondazy w perspektywie ostatnich kilku lat wskazuje, ze mijajacy rok 1999 byl w spolecznej ocenie - najgorszym dla Polski od 1994 roku. Przewaga ocen negatywnych nad pozytywnymi zaznaczala sie równiez w podsumowaniu 1994 roku, jednak obecnie jest ona znacznie wieksza. Jaki byl mijajacy rok dla naszego kraju? OCENA MIJAJACEGO ROKU W WYMIARZE KRAJU 1994 1995 1996 1997 1998 1999 zdecydowanie dobry 1% 1% 1% 1% 2% 1% raczej dobry 37% 49% 54% 53% 51% 32% raczej niedobry 41% 33% 28% 31% 30% 48% zdecydowanie zly 9% 4% 4% 5% 5% 10% trudno powiedziec 12% 13% 13% 10% 12% 9% Oceny mijajacego roku dla Polaków (zarówno w skali indywidualnej, jak i w wymiarze kraju) powiazane sa wyraznie z wyksztalceniem, sytuacja materialna, ocena kierunku biegu spraw w kraju oraz z preferencjami politycznymi. Udzial osób, które rok 1999 uwazaja za dobry w wymiarze osobistym oraz w odniesieniu do kraju zwieksza sie wraz ze wzrostem wyksztalcenia, a takze wraz z lepsza ocena wlasnej sytuacji materialnej. Pozytywnie mijajacy rok sklonni sa ponadto oceniac czesciej od innych zwolennicy Unii Wolnosci i AWS, osoby zadowolone z kierunku zmian w kraju oraz badani o prawicowych i centroprawicowych pogladach politycznych, mieszkancy najwiekszych miast oraz najmlodsi ankietowani ponizej 20 roku zycia. 3

POMYSLNE I NIEPOMYSLNE WYDARZENIA 1999 ROKU Oprócz ogólnej oceny konczacego sie roku, prosilismy wszystkich badanych o wskazanie dobrych i zlych wydarzen tego czasu. Na pytanie o pomyslne dla kraju wydarzenia 1999 roku - ponad jedna czwarta osób (27%) stwierdzila, ze w tym okresie nic dobrego nie mialo miejsca, a dodatkowo przeszlo jedna piata (21%) badanych nie potrafila przypomniec sobie zadnego takiego wydarzenia. Tak wiec tylko nieco wiecej niz polowa (52%) Polaków wymienia sprawy, które, ich zdaniem, byly korzystne dla naszego kraju. Za najbardziej korzystne w mijajacym roku uznano przystapienie Polski do NATO (niemal co czwarta osoba). Dobrym wydarzeniem 1999 roku byla równiez wizyta Jana Pawla II w naszym kraju (11%odpowiedzi) oraz wprowadzenie reform spolecznych (11%). Wsród innych pomyslnych zjawisk najczesciej wymieniano zblizajaca sie perspektywe integracji z Unia Europejska oraz rozwój naszej gospodarki (po 6% badanych). POMYSLNE DLA KRAJU WYDARZENIA 1999 ROKU Co Pana(i) zdaniem, w naszym kraju wydarzylo sie dobrego lub ulozylo pomyslnie w ciagu mijajacego 1999 roku? przyjecie Polski do NATO 24% wizyta Papieza Jana Pawla II w Polsce 11% wprowadzenie reform spolecznych: sluzby zdrowia, rent i emerytur, 11% szkolnictwa i oswiaty zblizajaca sie perspektywa przyjecia Polski do Unii 6% Europejskiej, negocjacje z UE sytuacja gospodarcza, rozwój gospodarki; stabilizacja zlotówki, 6% prywatyzacja, kryzys ekonomiczny nie dotknal kraju zawetowanie ustawy podatkowej, pozostawienie ulg budowlanych 2% trudno powiedziec 21% nic dobrego nie wydarzylo sie, nie bylo niczego dobrego 27% (Odpowiedzi nie sumuja sie do 100%, poniewaz badani mogli wymienic wiecej niz jedna odpowiedz) (Uwzglednione zostaly wypowiedzi wskazane przynajmniej przez 2% badanych) 4

Ogromna wiekszosc spoleczenstwa (85%) wymienia niepomyslne wydarzenia i zjawiska, które staly sie udzialem Polaków w 1999 roku. Tylko 2% osób uwaza, ze w mijajacym roku nie wydarzylo sie nic niekorzystnego, a 13% - nie potrafi wymienic takich rzeczy. W skali kraju negatywnymi zjawiskami mijajacego roku sa w ocenie Polaków - przede wszystkim: pogorszenie sytuacji gospodarczej, recesja (zdaniem prawie dwóch piatych badanych), wprowadzenie reform spolecznych (wymienione przez niemal jedna czwarta osób) oraz bezrobocie (jedna piata glosów). Jedna ósma badanych wskazuje równiez na problem pogorszenia sie poziomu zycia ludzi, pauperyzacje spoleczenstwa. Niewiele mniej osób (co dziesiata) za niekorzystne dla Polski uwaza dzialania elit politycznych i rzadu, dbanie polityków tylko o wlasne interesy. Innymi niepomyslnymi zjawiskami, nieznacznie rzadziej jednak wymienianymi, sa: pogorszenie nastrojów spolecznych i protesty spoleczne (7%), zla sytuacja wsi i rolnictwa (7%) oraz wzrost przestepczosci (5%). NIEPOMYSLNE DLA KRAJU WYDARZENIA 1999 ROKU A co w 1999 roku wydarzylo sie zlego lub ulozylo niepomyslnie dla naszego kraju? pogorszenie sytuacji gospodarczej, zla sytuacja gospodarcza kraju ciagle 37% podwyzki cen, inflacja, recesja gospodarcza, brak inwestycji, upadek przemyslu, bankructwo ZUS, wyprzedaz majatku narodowego reformy spoleczne: wprowadzenie wszystkich reform jednoczesnie, 24% niedopracowane reformy, niepotrzebne, balagan na skutek reform, pogorszenie funkcjonowania sluzby zdrowia, oswiaty bezrobocie, wzrost bezrobocia 20% pogorszenie poziomu zycia ludzi, pauperyzacja spoleczenstwa, bieda, niskie 13% place i emerytury, bieda na wsi, bezdomni, glodne dzieci krytyka elit politycznych, dzialan rzadu zamieszanie i klótnie polityczne, 11% dbanie elit politycznych tylko o wlasne interesy, rzad nie panuje nad sytuacja, skandaliczne zachowanie poslów, spory w koalicji, afera z ZUS-em pogorszenie nastrojów spolecznych strajki, protesty, blokady dróg 7% zla sytuacja wsi i rolnictwa (pod wzgledem gospodarczym i polityki panstwa 7% wobec rolnictwa), upadek rolnictwa, brak polityki rolnej, brak mozliwosci sprzedazy plodów rolnych, nieoplacalna produkcja wzrost przestepczosci 5% nie udalo sie uchwalic nowej ustawy podatkowej weto Prezydenta 3% trudno powiedziec 13% nic zlego nie wydarzylo sie w tym roku 2% (Odpowiedzi nie sumuja sie do 100%, poniewaz badani mogli wymienic wiecej niz jedna odpowiedz) 5

(Uwzglednione zostaly wypowiedzi wskazane przynajmniej przez 2% badanych) PODSUMOWANIE 1999 ROKU W ASPEKCIE MIEDZYNARODOWYM W skali miedzynarodowej mijajacy rok 1999 byl w ocenie Polaków jeszcze gorszy niz w aspekcie naszego kraju czy w wymiarze osobistym: tylko nieco ponad jedna czwarta (28%) badanych ocenia, ze byl on dobry, podczas gdy prawie trzy piate (59%) uwaza, ze nie byl on pomyslny. OCENA MIJAJACEGO ROKU W WYMIARZE MIEDZYNARODOWYM Jaki byl mijajacy rok ogólnie rzecz biorac - dla swiata? 1999 zdecydowanie dobry 0% raczej dobry 28% raczej niedobry 50% zdecydowanie zly 9% trudno powiedziec 13% POMYSLNE I NIEPOMYSLNE WYDARZENIA NA SWIECIE W 1999 ROKU Badani zapytali zostali równiez o to co, ich zdaniem, wydarzylo sie na swiecie dobrego lub ulozylo pomyslnie w 1999 roku, a co wydarzylo sie zlego. Samodzielne wymienienie pozytywnych wydarzen 1999 roku w skali swiatowej sprawilo badanym wiele trudnosci prawie polowa (45%) osób odpowiedziala wprost, ze nie wie, nie potrafi wskazac takich zjawisk. Ponadto, ponad jedna piata (22%) Polaków stwierdza, ze w tym czasie nie wydarzylo sie na swiecie nic dobrego. Tak wiec tylko jedna trzecia (33%) spoleczenstwa wymienia korzystne w skali miedzynarodowej wydarzenia. Osoby, które wymieniaja pomyslne dla swiata wydarzenia, stosunkowo najczesciej wskazuja na zakonczenie wojny w Jugoslawii, konfliktu w Kosowie (14%). Ogólne stwierdzenia dotyczace pokoju i poczucia bezpieczenstwa pojawiaja sie równiez w wypowiedziach 6% ankietowanych. Innymi pozytywnymi zjawiskami 6

mijajacego roku wskazywanymi przez 3% badanych - sa dla swiata: podróze Papieza po swiecie i jego przeslanie pokoju, rozwój cywilizacyjny, techniczny i osiagniecia w róznych dziedzinach, rozszerzenie NATO i poglebianie sie wspólpracy miedzynarodowej, czego przejawem jest np. integracja europejska, a takze miedzynarodowa pomoc humanitarna. POMYSLNE DLA SWIATA WYDARZENIA 1999 ROKU Co Pana(i) zdaniem, na swiecie wydarzylo sie dobrego lub ulozylo pomyslnie w ciagu obecnego roku? zakonczenie wojny w Jugoslawii, zazegnanie konfliktu w 14% Kosowie, interwencja NATO pokój na swiecie, utrzymanie pokoju w wiekszosci swiata, ogólna 6% poprawa bezpieczenstwa podróze Papieza Jana Pawla II po swiecie, jego wplyw na 3% zachowanie pokoju na swiecie rozwój cywilizacyjny, techniczny, rozwój medycyny, osiagniecia 3% w róznych dziedzinach rozszerzenie NATO 3% integracja europejska, proces poszerzania Unii Europejskiej, 3% poglebia sie wspólpraca miedzynarodowa miedzynarodowa pomoc humanitarna, pomoc biednym, ofiarom 3% wojen i kataklizmów, niepelnosprawnym trudno powiedziec, nie wiem 45% nic dobrego nie wydarzylo sie, nie bylo niczego dobrego 22% (Odpowiedzi nie sumuja sie do 100%, poniewaz badani mogli wymienic wiecej niz jedna odpowiedz) (Uwzglednione zostaly wypowiedzi wskazane przynajmniej przez 2% badanych) Podobnie jak w przypadku dostrzegania w 1999 roku rzeczy niekorzystnych dla kraju, tak i w ocenie konczacego sie roku w skali calego swiata zdecydowana wiekszosc badanych znajduje niepomyslne wydarzenia. Opinia, ze w 1999 roku nie bylo na swiecie takich wydarzen, które mozna uznac za niepomyslne jest udzialem zaledwie jednego na stu (1%) badanych. Jedna ósma ankietowanych (12%) nie potrafi powiedziec, co w tym czasie wydarzylo sie zlego. Zlymi wydarzeniami na swiecie w 1999 roku byly w ocenie badanych przede wszystkim kataklizmy i kleski zywiolowe oraz wojny i konflikty zbrojne. 7

NIEPOMYSLNE DLA SWIATA WYDARZENIA 1999 ROKU A co w obecnym konczacym sie roku wydarzylo sie zlego lub ulozylo niepomyslnie dla swiata? kataklizmy i kleski zywiolowe 40% wojna w Czeczenii 39% ogólniki: wojny, brak pokoju na swiecie, konflikty zbrojne 34% wojna w Jugoslawii, w Kosowie 25% rosnacy terroryzm i przemoc na swiecie napady, morderstwa, mafie, 5% bandytyzm glód i bieda na swiecie w Afryce, Indiach, Trzecim Swiecie, poglebianie 4% sie podzialu na panstwa bogate i biedne sytuacja w Rosji, stosunki Rosji z krajami bylego ZSRR, porozumienie z 4% Bialorusia, rozgrywki wewnetrzne trudno powiedziec 12% nic zlego nie wydarzylo sie w tym roku 1% (Odpowiedzi nie sumuja sie do 100%, poniewaz badani mogli wymienic wiecej niz jedna odpowiedz) (Uwzglednione zostaly wypowiedzi wskazane przynajmniej przez 2% badanych) PRZEWIDYWANIA NA ROK 2000 W przewidywaniach na 2000 rok, zarówno w aspekcie osobistym jak i w wymiarze kraju oraz z punktu widzenia pokoju na swiecie, relatywnie najczesciej pojawia sie opinia, ze bedzie on taki sam jak obecny. Dwie piate spoleczenstwa (41%) spodziewa sie, ze 2000 rok nie przyniesie im osobiscie zadnych zmian, bedzie taki sam jak 1999. Niecala jedna trzecia Polaków (31%) oczekuje, ze przyszly rok bedzie dla nich samych lepszy niz obecny, natomiast pesymisci obawiajacy sie pogorszenia stanowia 17% badanych. Przewidywania dotyczace przyszlego roku nie róznia sie istotnie od oczekiwan, jakie przed rokiem Polacy wyrazali wobec nadchodzacego 1999 roku. Mniej jest jedynie (o 5 punktów proc.) pesymistów, zwiekszyl sie zas odsetek osób, które nie potrafia wyrazic swojej opinii. 8

PROGNOZY NA ROK PRZYSZLY W WYMIARZE OSOBISTYM A jak Pan(i) przewiduje, jaki bedzie przyszly rok dla Pana(i) osobiscie? 1997 1998 1999 2000 znacznie lepszy niz obecny 4% 4% 4% 4% nieco lepszy 33% 25% 26% 27% taki sam ani lepszy, ani gorszy 44% 37% 42% 42% nieco gorszy 9% 18% 16% 13% znacznie gorszy 2% 7% 6% 4% trudno powiedziec 8% 9% 6% 10% Równiez prognozy badanych na rok 2000 dla kraju wskazuja, ze spoleczenstwo raczej nie oczekuje wiekszych zmian ponad jedna trzecia (35%) osób jest zdania, ze bedzie on taki sam jak 1999. Przeszlo jedna czwarta (28%) ankietowanych sadzi, ze rok 2000 bedzie lepszy od obecnego, a niecala jedna czwarta (24%) obawia sie pogorszenia sytuacji w kraju. Porównanie wyników kolejnych badan wskazuje na zmniejszenie sie optymizmu spolecznego: udzial osób, które spodziewaja sie, ze nastepny rok bedzie dla Polski lepszy niz obecny w porównaniu do ubieglorocznego pomiaru spadl o 7 punktów proc. i jest obecnie najnizszy od czterech lat. SPOLECZNE PROGNOZY NA ROK PRZYSZLY W WYMIARZE KRAJU A jak Pan(i) przewiduje, jaki bedzie nastepny rok dla kraju? 1997 1998 1999 2000 znacznie lepszy niz obecny 2% 2% 2% 2% nieco lepszy 33% 29% 33% 26% taki sam ani lepszy, ani gorszy 41% 28% 33% 35% nieco gorszy 10% 23% 17% 19% znacznie gorszy 1% 5% 4% 5% trudno powiedziec 13% 13% 11% 13% Udzial osób wyrazajacych optymistyczne oczekiwania zwiazane z rokiem 2000 - zarówno dla siebie osobiscie, jak i dla naszego kraju - zwieksza sie: wraz z obnizaniem sie wieku badanych wraz ze wzrostem poziomu wyksztalcenia 9

wraz ze zwiekszaniem sie miejsca zamieszkania wraz z lepsza ocena wlasnej sytuacji materialnej Polepszenia sytuacji w kraju spodziewaja sie ponadto czesciej od innych badani zadowoleni z kierunku zmian dokonujacych sie w Polsce, potencjalni wyborcy UW i AWS, a takze osoby o prawicowych i centrolewicowych pogladach politycznych. Prawie polowa naszego spoleczenstwa (46%) przypuszcza, ze w 2000 roku sytuacja na arenie miedzynarodowej pod wzgledem pokoju bedzie taka sama jak w konczacym sie 1999 roku. Blisko co czwarty badany (23%) oczekuje polepszenia, a 17% - obawia sie pogorszenia pod tym wzgledem. SPOLECZNE PROGNOZY NA ROK PRZYSZLY W WYMIARZE POKOJU NA SWIECIE Jaka, Pana(i) zdaniem, bedzie w nadchodzacym roku 2000 sytuacja miedzynarodowa pod wzgledem pokoju i ogólnego odprezenia na swiecie? 2000 znacznie lepsza niz w tym roku 2% nieco lepsza 21% taka sama, ani lepsza ani gorsza 46% nieco gorsza 14% znacznie gorsza niz w tym roku 3% trudno powiedziec 14% Przewidywania na przyszly rok uwarunkowane sa tez, co oczywiste, ocena konczacego sie roku. Osoby, które pozytywnie wypowiadaja sie o 1999 roku czesciej niz oceniajacy go negatywnie spodziewaja sie zmian na lepsze w przyszlym roku. Jaki byl mijajacy - 1999 rok - dla A jak Pan(i) przewiduje, jaki bedzie Pana(i) osobiscie? przyszly rok dla Pana(i) osobiscie? dobry zly lepszy niz obecny 40% 21% taki sam, ani lepszy ani gorszy 43% 40% gorszy 10% 27% brak zdania 7% 12% 10

Jaki byl mijajacy - 1999 rok - dla A jak Pan(i) przewiduje, jaki bedzie kraju? przyszly rok dla kraju? dobry zly lepszy niz obecny 48% 20% taki sam, ani lepszy ani gorszy 31% 37% gorszy 11% 33% brak zdania 10% 10% Jaka, Pana(i) zdaniem, bedzie w 2000 r. sytuacja miedzynarodowa pod wzgledem pokoju i odprezenia Jaki byl mijajacy - 1999 rok - dla swiata? na swiecie? dobry zly lepsza niz w tym roku 37% 19% taka sama, ani lepsza ani gorsza 46% 46% gorsza niz w tym roku 10% 20% brak zdania 7% 15% NADZIEJE I OBAWY POLAKÓW NA ROK 2000 Wszystkich badanych poproszono o uzasadnienie ich przewidywan dotyczacych sytuacji kraju w nadchodzacym roku. Uzasadnienia osób przewidujacych poprawe sytuacji w kraju Polacy, których zdaniem rok 2000 bedzie dla naszego kraju lepszy niz obecny, wiaza swoje nadzieje na poprawe przede wszystkim z polityka gospodarcza, wzrostem tempa rozwoju gospodarki (7%), spadkiem bezrobocia (6%), a takze z ustabilizowaniem sie reform i prawidlowym funkcjonowaniem zreformowanych instytucji (6%) oraz spadkiem bezrobocia (6%). Uzasadnienia osób przewidujacych pogorszenie Pesymistyczne prognozy badani uzasadniaja natomiast obawami przed podwyzkami, wzrostem cen (13%), gorsza sytuacja bytowa ludzi (11%) i wzrostem bezrobocia (11%). Niepokój o jutro budzi równiez dzialalnosc rzadu (6%) i polityka gospodarcza (5%). 11

ROK 2000 JESZCZE XX WIEK CZY JUZ XXI? Zdaniem zdecydowanej wiekszosci Polaków (71%) rok 2000 jest ostatnim rokiem XX wieku. Inny poglad ze rok ten rozpoczyna wiek XXI podziela nieco ponad jedna piata (22%) spoleczenstwa. DO KTÓREGO STULECIA NALEZY ROK 2000? Czy Pana(i) zdaniem rok 2000 jest: ostatnim rokiem XX wieku 71% pierwszym rokiem XXI wieku 22% trudno powiedziec 7% Przekonanie o tym, ze rok 2000 jest ostatnim rokiem XX stulecia wzrasta wraz z poziomem wyksztalcenia, wraz ze zwiekszaniem sie wielkosci miejsca zamieszkania oraz z lepsza ocena wlasnej sytuacji materialnej. Czesciej od innych poglad taki wyrazaja ponadto najmlodsi nastolatkowie. 12