Nastroje strajkowe Polska w pierwszej polowie lutego 1999 roku

Transkrypt

1 Nastroje strajkowe Polska w pierwszej polowie lutego 1999 roku W pierwszej polowie lutego 82% Polaków uwazalo, ze w obecnej sytuacji grozi nam, ze poza rolnikami i lekarzami równiez i inne grupy beda podejmowac strajki. Przeciwnego zdania bylo tylko 11% pytanych. Zdaniem osób, które spodziewaja sie kolejnych protestów, wyjda one od górników (grupe te wskazalo 38% osób), nauczycieli (29%) lub pracowników przemyslu lekkiego (20%). Na inne grupy zawodowe, które - ich zdaniem - moglyby zastrajkowac wskazywalo nieco mniej osób. 25% pracowników pozytywnie ocenia nastroje panujace w ich srodowiskach zawodowych. Negatywnie 36%. Niemal tyle samo osób uwaza, ze sa one srednie (37%). Ponad polowa osób (55%), które nie wyrazily zadowolenia z sytuacji panujacej w ich branzy, mimo to - jak deklaruja badani - nie zamierza podejmowac protestu. O grozbie strajku mówilo 38% osób (przy czym zdecydowanie - 18%). Tylko 13% Polaków uwaza, ze protesty wielu kolejnych branz spowoduja trwala poprawe sytuacji wszystkich tych grup protestujacych. Nieco wiecej osób (19%) jest zdania, ze nikt tak naprawde nie poprawi swojego polozenia. W opinii wiekszosci badanych (56%) dojdzie do poprawy sytuacji - ale jednych grup kosztem drugich. Warszawa, luty 1999 r. OBOP Sp. z o.o., ul. Dereniowa 11, Warszawa, tel. (0-22) , , fax , obop@obop.com.pl,

2 Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowan zawartych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania zródla. * * * Na poczatku lutego OBOP przeprowadzil badanie dotyczace strajków 1. W ostatnich komunikatach informowalismy o pogorszeniu sie nastrojów spolecznych, spadku poparcia dla rzadu i premiera oraz o stosunku Polaków do rolniczych protestów. W komunikacie Opinie Polaków na temat napiec spolecznych i strajków w lutym `99 prezentowalismy najnowsze wyniki zadawanego przez nasz osrodek od lat pytania dotyczacego strajków i akceptacji dla strajków. Wynikalo z niego, ze akceptacja dla tych form protestu jeszcze nigdy - odkad zadawalismy te pytania - nie byla tak duza. W kontekscie odbywajacych sie protestów róznych grup zawodowych postanowilismy szerzej zbadac te problematyke - czy zdaniem opinii publicznej grozi nam eskalacja konfliktów, a jesli tak, to ze strony jakich srodowisk, jak oceniamy sytuacje w zakladach pracy, czy ewentualne niezadowolenie pracowników moze przerodzic sie w protest oraz jakie beda - zdaniem Polaków - efekty tych strajków. Przypomnijmy, ze badanie to realizowane bylo w pierwszej polowie lutego - w okresie, gdy sytuacja w kraju byla bardzo napieta. Emocje spoleczne w takich szczególnych momentach moga szybko wygasac wraz ze zmianami sytuacji zachodzacymi w otaczajacej nas rzeczywistosci. Czy strajki beda narastac? W pierwszej polowie lutego przeszlo cztery piate Polaków spodziewalo sie, ze w obecnej sytuacji kraju - poza rolnikami i sluzba zdrowia - równiez i inne grupy zawodowe beda podejmowac akcje strajkowe. Tylko co dziewiaty pytany byl zdania, ze podejmowanie protestów przez kolejne srodowiska zawodowe nam nie grozi. Od prognozowania rozwoju sytuacji powstrzymal sie co czternasty badany. 1 Sondaz Osrodka Badania Opinii Publicznej z 6-8 lutego 1999 r., przeprowadzony na reprezentatywnej 1086-osobowej ogólnopolskiej próbie Polaków powyzej 15 roku zycia. Maksymalny blad dla takiej wielkosci próby wynosi +/-3%, przy wiarygodnosci oszacowania równej 95%. 2

3 TRWAJA PROTESTY SLUZBY ZDROWIA I ROLNIKÓW. CZY PANA(I) ZDANIEM, W OBECNEJ SYTUACJI GROZI NAM, ZE TAKZE INNE GRUPY ZAWODOWE BEDA PODEJMOWAC AKCJE STRAJKOWE? NIE TAK 82% 11% 7% trudno powiedziec Przekonanie, ze obok trwajacych wówczas strajków pojawiac sie beda nowe, zglaszaly czesciej osoby w wieku produkcyjnym (najwiecej wsród piecdziesieciolatków - 89%, czterdziestolatków - 87% i trzydziestolatków - 86%) niz najmlodsi (78%) czy najstarsi badani (73%). Poglad ten czesciej wyrazali ludzie z wyksztalceniem wyzszym (87%) i srednim (88%) niz podstawowym (74%); czesciej mieszkancy miast - zwlaszcza najwiekszych (w miastach o ludnosci pow. 100 tys. mieszkanców - 88%) i najmniejszych (do 20 tys. ludnosci - 88%) niz wsi (77%). O pojawianiu sie kolejnych strajków mówili bezrobotni (93%), pracownicy fizyczno-umyslowi, prywatni przedsiebiorcy (po 90%) oraz kierownicy i specjalisci (86%). Zainteresowanie polityka sprzyja opiniom, ze strajki beda narastac (uwaza tak 91% osób bardzo interesujacych sie polityka, 90% - troche sie interesujacych, 83% - raczej sie nie interesujacych i 69% - w ogóle sie nie interesujacych). Protestów czesciej spodziewaja sie ludzie o sympatiach centrolewicowych (92%), centroprawicowych (88%), czy lewicowych (86%) niz prawicowych (82%). Czestsze niz wsród ogólu przekonanie, ze nie dojdzie do kolejnych strajków, nie wyróznilo szczególnie jednej grupy badanych. Moze tylko minimalnie wiecej tego typu wypowiedzi udzielily gospodynie domowe (16%), rencisci (15%), osoby w ogóle nie interesujace sie polityka (17%) oraz potencjalni wyborcy AWS (17%). Opinie rolników i robotników w tej sprawie nie róznily sie znacznie od opinii ogólu badanych. 3

4 Osoby, które uznaly, ze pojawienie sie kolejnych strajków jest prawdopodobne oraz takie, które powstrzymaly sie od wyrazenia jednoznacznej opinii zapytalismy, jakie - ich zdaniem - grupy zawodowe beda podejmowac protesty (pytanie mialo charakter otwarty - co oznacza, ze respondenci samodzielnie, spontanicznie wymieniali te grupy zawodowe, które ich zdaniem moga podjac protest; badani mogli udzielic wiecej niz jednej odpowiedzi, dlatego odsetki nie sumuja sie do 100%). Zdecydowanie najwiecej osób orzeklo, ze nastepna grupa, która zastrajkuje, beda górnicy (38%). Na drugim miejscu pod wzgledem liczby wskazan badani wymienili nauczycieli (29%), a na trzecim - pracowników przemyslu lekkiego (20%). Sposród grup zawodowych, które moga jako kolejne organizowac strajki, 12% badanych wskazalo na hutników, 10% - na PKP i innych przewozników (poza komunikacja miejska - MZA i MZK, które oddzielnie uzyskaly 3% wskazan). Niewiele mniej osób uwazalo, ze nastepna grupa, która wystapi z protestem bedzie zbrojeniówka (8%). Na przemysl ciezki wskazalo 5% osób. Równiez 5% odpowiedzi dotyczylo ogólnie przemyslu - bez wskazania o jaka konkretnie branze chodzi. Mimo trwajacego strajku srodowisk sluzby zdrowia, 9% osób wskazalo na te wlasnie grupe zawodowa. Przypomnijmy jednak, ze w czasie gdy realizowalismy badanie, do opinii publicznej dotarla juz informacja o zapowiedzianym na 19 lutego przez Komitet Obrony Reformy Ochrony Zdrowia strajku generalnym. W porównaniu z odsetkiem wskazan na srodowiska lekarskie, stosunkowo niewiele osób mówilo o kolejnym protescie rolników (2%). Trzeba jednak zaznaczyc, ze w momencie badania rolnicze blokady zaczely wygasac, a rzad podjal negocjacje z przedstawicielami srodowisk rolniczych. Respondenci, którzy nie wykluczyli mozliwosci pojawienia sie kolejnych strajków, wsród srodowisk zawodowych zagrozonych pojawieniem sie protestów pracowniczych wymienili ogólnie budzetówke (2%). Co dziesiata osoba nie potrafila przewidziec, która z grup zawodowych bedzie jeszcze strajkowac. 4

5 Pracownicy o nastrojach Wszystkie osoby, które pracuja zawodowo, zapytalismy, jak oceniaja nastroje panujace w ich srodowisku zawodowym. Tylko jedna czwarta pytanych uznala, ze sa one dobre. O tym, ze sa przecietne - takie sobie - mówilo 37% pytanych. Niemal tyle samo osób (36%) uznalo, ze nastroje te sa zle. JAK PAN(I) OCENIA NASTROJE W PANA(I) SRODOWISKU ZAWODOWYM? bardzo dobre raczej dobre 5% 20% DOBRE 25% takie sobie, srednie 37% SREDNIE 37% raczej zle 22% bardzo zle 14% ZLE 36% trudno powiedziec 2% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50% n=489 Na nastroje panujace w swoim srodowisku zawodowym najrzadziej narzekaly osoby zatrudnione w administracji panstwowej, handlu, uslugach oraz w transporcie. Natomiast duzo zastrzezen mieli rolnicy, pracownicy budzetówki, górnicy, hutnicy, lekarze, nauczyciele, pracownicy przemyslu lekkiego oraz ciezkiego. Nastroje panujace w srodowisku zawodowym, bedace efektem róznych nakladajacych sie na siebie czynników, sa jednym z elementów mogacych mobilizowac lub demobilizowac pracowników do podejmowania prób zmiany sytuacji. Dlatego tez nastepne pytanie postanowilismy zadac wszystkim tym, którzy nie wyrazili zadowolenia z 5

6 nastrojów panujacych w swoim srodowisku zawodowym. Przeszlo polowa z zapytanych - pomimo braku zadowolenia - oswiadczyla, ze w ich branzy nie dojdzie do protestu. Gotowosc podjecia go w celu poprawy sytuacji zapowiedzialo 38% pytanych, przy czym polowa z nich (18%) w sposób zdecydowany. CZY PRACOWNICY W PANA(I) ZAKLADZIE PRACY, BRANZY BEDA PROTESTOWAC, ABY PRÓBOWAC POPRAWIC SWOJA SYTUACJE? na pewno tak 18% TAK 38% raczej tak 20% raczej nie 29% zdecydowanie nie 26% trudno powiedziec 7% NIE 55% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% n=368 Zapowiedzi dotyczace zorganizowania protestu, czesciej niz inni badani, skladali rolnicy, osoby zatrudnione w sluzbie zdrowia, górnictwie, przemysle ciezkim oraz nauczyciele. Generalnie, o gotowosci podjecia strajku, czesciej niz pozostali, mówily osoby z wyksztalceniem podstawowym, czesciej mieszkancy wsi niz miast. Im gorsza sytuacja materialna, tym czesciej respondenci zglaszali gotowosc podjecia protestu. Spodziewane skutki strajków Tylko 13% Polaków wierzy, ze eskalacja spolecznych protestów przyczyni sie do trwalego poprawienia sytuacji wszystkich tych grup protestujacych. Nieco bardziej popularny (19%) jest poglad, ze zadna z tych grup nie polepszy swego polozenia. 6

7 Jednak najwiecej osób (56%) uwaza, ze niektóre z nich rzeczywiscie moga poprawic swoja sytuacje, ale stanie sie to kosztem innych grup. JAK PAN(I) MYSLI, CZY PROTESTY WIELU KOLEJNYCH BRANZ SPOWODUJA TRWALA POPRAWE SYTUACJI WSZYSTKICH TYCH GRUP PROTESTUJACYCH? tak, poprawe sytuacji wszystkich grup protestujacych 13% poprawe sytuacji jednych grup kosztem drugich 56% nie, zadna z tych grup nie poprawi swojego polozenia 19% trudno powiedziec 12% Wiara w to, ze wszyscy strajkujacy uzyskaja poprawe sytuacji najmniejsza jest wsród osób, które choc nie oceniaja nastrojów w swojej branzy jako dobre, to jednak nie zamierzaja podejmowac strajków. Natomiast im czestsze deklaracje dotyczace organizowania protestów, tym wieksza wiara w to, ze na strajkach wszyscy zyskaja. GOTOWOSC PODJECIA STRAJKU KTO Z PROTESTUJACYCH POPRAWI SWOJA SYTUACJE wszyscy jedni kosztem drugich nikt trudno powiedziec na pewno tak 29% 50% 13% 8% chyba tak 19% 63% 10% 8% chyba nie 11% 56% 27% 6% na pewno nie 8% 67% 20% 5% trudno powiedziec 4% 47% 14% 35% Nadzieje na poprawe polozenia wszystkich grup protestujacych maja najczesciej osoby z wyksztalceniem podstawowym (18%), mieszkancy wsi (17%), rolnicy (38%), osoby o pogladach lewicowych (17%), potencjalni wyborcy Samoobrony (25%), PSL (22%) i ROP (20%). Przeciwny poglad - ze nikomu tak naprawde sie nie polepszy - najczesciej wyrazaja osoby najmlodsze (25% nastolatków), emeryci, bezrobotni (po 25%), osoby w ogóle nie interesujace sie polityka (27%), jak i bardzo nia zainteresowane (32%). 7

8 O tym, ze strajki wielu grup zawodowych spowoduja, ze sytuacja jednych poprawi sie kosztem innych grup, badani mówili tym czesciej, im wyzsze bylo ich wyksztalcenie (44% osób z wyksztalceniem podstawowym, 56% - z zasadniczym zawodowym, 62% - ze srednim i 67% - z wyzszym). Opinie takie wyrazali - czesciej niz inni - mieszkancy najmniejszych miast (65%), prywatni przedsiebiorcy oraz pracownicy fizyczno-umyslowi (po 68%), osoby troche sie interesujace polityka (66%), potencjalni wyborcy SLD (65%) i UW (66%). 8

9

10