LEKARZ, DZIENNIKARZ, ADWOKAT - SPOLECZNA AKCEPTACJA TAJEMNICY ZAWODOWEJ -

Transkrypt

1 LEKARZ, DZIENNIKARZ, ADWOKAT - SPOLECZNA AKCEPTACJA TAJEMNICY ZAWODOWEJ - * W opinii zdecydowanej wiekszosci Polaków - lekarz, dziennikarz i adwokat - to profesje, w których powinna obowiazywac tajemnica zawodowa. *Cztery piate polskiego spoleczenstwa twierdzi, ze tajemnica zawodowa powinna obowiazywac lekarza, ponad trzy czwarte - stawia taki wymóg dziennikarzowi, a nieujawnianie tajemnicy zawodowej przez adwokata aprobuje trzy piate. Warszawa, kwiecien

2 Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowan zamieszczanych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania zródla. * * * W instytucjach wymiaru sprawiedliwosci, mediach, srodowiskach prawniczych i dziennikarskich trwa ostatnio ozywiona dyskusja poswiecona tajemnicy zawodowej adwokatów i dziennikarzy. Szczególna uwage poswieca sie wewnetrznej niezgodnosci ustawodawstwa w tym zakresie (np. sprzecznosci miedzy kpk a prawem prasowym) badz niezgodnosci przepisów prawa z zasadami etyki zawodowej (np. ustawa o adwokaturze a kodeks etyki zawodowej Rady Adwokackiej). Od adwokata ustawa wymaga ujawniania na wezwanie organów scigania wiadomosci uzyskanych w zwiazku z prowadzona sprawa klienta. Na dziennikarza prawo prasowe naklada obowiazek zapewnienia anonimowosci swemu informatorowi, natomiast kpk zwalnia go z zachowania tajemnicy zawodowej w okreslonych sytuacjach. Zdaniem dziennikarzy, taki stan prawny nie tylko, ze nie odzwierciedla norm etyki zawodowej, dopuszcza rózne mozliwosci interpretacyjne, ale jeszcze wrecz rodzi obawy o uniemozliwienie nalezytego wykonywania zawodu. Problem, czy dziennikarz i adwokat moga byc zwalniani z dochowania tajemnicy zawodowej, tzn. czy spoleczne poczucie moralne w tej kwestii pokrywa sie z etyka zawodowa i tendencjami ustawodawczymi, byl przedmiotem sondazu przeprowadzonego przez OBOP 1. W zestawie zawodów - jako punkt odniesienia do porównan z dziennikarzem i adwokatem - umieszczono w sondazu lekarza, którego normatywny i powszechnie uznawany wzór osobowy zaklada bezwzgledne przestrzeganie tajemnicy zawodowej. 1 Sondaz zrealizowany miedzy 5 a 8 kwietnia. Zbadano 1060 losowo dobranych mieszkanców kraju od 16 roku zycia. Maksymalny blad statystyczny dla takiej wielkosci próby wynosi ± 3%, przy wiarygodnosci oszacowania równej 95%. 2

3 * * * W opinii zdecydowanej wiekszosci Polaków - lekarz, dziennikarz i adwokat - to profesje, w których powinna obowiazywac tajemnica zawodowa. Wymóg taki najczesciej jest stawiany lekarzowi, nastepnie dziennikarzowi, troche rzadziej zas adwokatowi. Powinnosci dochowania tajemnicy zawodowej oczekuje od: lekarza - cztery piate (83%) naszego spoleczenstwa, dziennikarza - ponad trzy czwarte (77%), adwokata - trzy piate (59%) ogólu badanych. Stopien spolecznej akceptacji nieujawniania tajemnicy zawodowej ustalono na podstawie wyników odpowiedzi na pytania oddajace specyfike zawodu i sytuacji: Czy, Pana(i) zdaniem, lekarz powinien czy nie powinien udzielac szczególowych informacji o stanie zdrowia swojego pacjenta, np. o jego ciezkiej chorobie, osobom spoza rodziny (np. pracodawcy)? zdecydowanie powinien 5% raczej powinien 9% raczej nie powinien 28% zdecydowanie nie powinien 55% brak opinii 3% Czy, Pana(i) zdaniem, dziennikarz powinien czy nie powinien ujawniac na zadanie odpowiednich wladz, np. sadu, od kogo czerpal wazne dla opinii publicznej informacje upowszechnione przez niego, jesli osoba, od której sie tego dowiedzial postawila warunek, ze jej nazwisko nie zostanie ujawnione? zdecydowanie powinien 5% raczej powinien 11% raczej nie powinien 29% zdecydowanie nie powinien 48% brak opinii 7% 3

4 Czy, Pana(i) zdaniem, adwokat powinien czy nie powinien zawiadamiac odpowiednie wladze o innym naruszeniu prawa przez swego klienta, niz to, w którym jest obronca? zdecydowanie powinien 11% raczej powinien 21% raczej nie powinien 29% zdecydowanie nie powinien 30% brak opinii 9% SPOLECZNA AKCEPTACJA UTRZYMYWANIA TAJEMNICY ZAWODOWEJ PRZEZ PRZEDSTAWICIELI NIEKTÓRYCH ZAWODÓW adwokat 10% 31% 59% powinien nie powinien trudno powiedziec dziennikarz 7% 16% 77% lekarz 3% 14% 83% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Spoleczna akceptacja nieujawniania tajemnicy zawodowej przez lekarza jest najwieksza zapewne z tego powodu, ze niedochowanie jej moze byc niemal powszechnie odczuwane jako oczywiste naruszenie dóbr osobistych. Natomiast wysoki odsetek osób stawiajacych wymóg zapewnienia anonimowosci i ochrony zródel informacji dziennikarzy swiadczy o tym, ze wolnosc prasy i potrzeba pelnej informacji sa dla Polaków istotnymi wartosciami. Relatywnie mniej osób optujacych za zapewnieniem tajemnicy zawodowej adwokatów moze byc wynikiem niewielkiego prestizu, jaki ma ten zawód w naszym spoleczenstwie oraz obawami zwiazanymi z oslanianiem przestepczosci zorganizowanej. 4

5 SPOLECZNA AKCEPTACJA UTRZYMANIA TAJEMNICY ZAWODOWEJ PRZEZ LEKARZA A WYKSZTALCENIE 100% 80% 91% 89% 81% 75% 60% 40% 20% 7% 10% 17% 19% 0% wyzsze zasadnicze zawodowe srednie podstawowe powinien ujawniac nie powinien ujawniac SPOLECZNA AKCEPTACJA UTRZYMANIA TAJEMNICY ZAWODOWEJ PRZEZ DZIENNIKARZA A WYKSZTALCENIE 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 6% 85% 81% wyzsze zasadnicze zawodowe srednie 79% 16% 16% 20% podstawowe 67% powinien ujawniac nie powinien ujawniac SPOLECZNA AKCEPTACJA UTRZYMANIA TAJEMNICY ZAWODOWEJ PRZEZ ADWOKATA A WYKSZTALCENIE 70% 60% 50% 68% 64% 56% 53% 40% 30% 27% 32% 35% 30% 20% 10% 0% wyzsze zasadnicze zawodowe srednie podstawowe nie powinien ujawniac powinien ujawniac 5

6 Stopien akceptacji utrzymywania tajemnicy zawodowej przez lekarzy, dziennikarzy i adwokatów powiazany jest bardzo wyraznie przede wszystkim z poziomem wyksztalcenia badanych oraz wielkoscia zamieszkiwanej miejscowosci. W miare rosnacego statusu wyksztalcenia wymóg zachowywania tajemnicy zawodowej jest coraz to czestszy. Podobnie jest z miejscem zamieszkania - relatywnie najrzadziej o powinnosci tajemnicy zawodowej mówia mieszkancy wsi, najczesciej zas osoby z duzych aglomeracji. 6

7

8

9