KONKURENCYJNO SEKTORA PRZEDSI BIORSTW 2005

KONKURENCYJNO SEKTORA MA YCH I REDNICH PRZEDSI BIORSTW 2005 Badanie konkurencyjno ci sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan dr Ma gorzata Starczewska-Krzysztoszek mkrzysztoszek@prywatni.pl Warszawa, Sejm, 21.03.2005

Agenda 1. Kondycja sektora przedsi biorstw (GUS) 2. Kondycja sektora M P (badania PKPP Lewiatan) 3. Konkurencyjno sektora M P (badania PKPP Lewiatan) 4. Czynniki wp ywaj ce na konkurencyjno sektora M P (badanie PKPP Lewiatan) 5. Fundusze unijne czynnik wzrostu konkurencyjno ci sektora M P (badania PKPP Lewiatan) 6. Wej cie Polski do UE szansa czy s abo? (badania PKPP Lewiatan)

Sektor przedsi biorstw nabiera przyspieszenia, ale czy dotyczy to w równej mierze firm du ych, jak i M P? Przychody i koszty (mld PLN) 1500 116, 5% 1300 1100 900 965,1 958,8 112,7% 962,8 955,7 109,9% 112,9% 1080,6 1050,7 1258,7 1186,5 700 500 'I-XII.2001 'I-XII.2002 'I-XII.2003 'I-XII.2004 Przychody z ca okszta tu dzia alno ci Koszty uzyskania przychodów ród o: GUS, opracowanie PKPP Lewiatan

Poprawia si relacja kosztów do przychodów za spraw ich restrukturyzacji oraz w wyniku wzrostu sprzeda y na eksport. Ale czy dotyczy to tak e M P? Wska nik poziomu kosztów (%) 100,0 99,0 98,0 97,0 96,0 95,0 94,0 93,0 92,0 91,0 99,3 99,3 97,2 Poprawa o 3,0% 94,2 'I-XII.2001 'I-XII.2002 'I-XII.2003 'I-XII.2004 ród o: GUS, opracowanie PKPP Lewiatan

Wynik finansowy netto przedsi biorstw to efekt restrukturyzacji kosztów, ale tak e braku inwestycji oraz mo liwo ci rozliczania strat z lat ubieg ych. Wynik netto (mld PLN) 60 50 60,7 40 30 20 10 0-2,5-1,9 18,0-10 'I-XII.2001 'I-XII.2002 'I-XII.2003 'I-XII.2004 ród o: GUS, opracowanie PKPP Lewiatan

Zmniejsza si liczba przedsi biorstw przynosz cych straty, zmniejsza si bezwzgl dna i wzgl dna warto strat netto. To wyra ny sygna poprawy kondycji firm. Zysk netto i strata netto (mld PLN) 70 60 50 173% 69,1 40 30 20 10 0 23,4 142,6% 26,0 26,6 28,6 30,1% 38,0 20,0 58% 8,4 'I-XII.2001 'I-XII.2002 'I-XII.2003 "I-XII.2004 12,1% Zysk netto Strata netto ród o: GUS, opracowanie PKPP Lewiatan

Rentowno obrotu brutto wynios a w 2004 r. 6%. Podatki obni y j o 20%. Tzn. e efektywna stopa podatkowa by a wy sza o 1 pp. od nominalnej stopy podatkowej. Rentowno obrotu netto (%) 2,5 2,0 4,8 1,5 1,7 1,0 0,5 0,0-0,5-0,3-0,2 2001 2002 2003 2004 ród o: GUS, opracowanie PKPP Lewiatan

Przedsi biorstwa mog y w ka dej chwili pokry ponad 30% swoich krótkoterminowych zobowi za. Banki wymagaj, aby by o to 20%. Dlaczego przedsi biorstwa utrzymuj tak nadp ynno? Wska nik p ynno ci gotówkowej (%) 35 30 25 20 15 10 5 0 30,1 23,6 17,9 17,9 'I-XII.2001 'I-XII.2002 'I-XII.2003 'I-XII.2004 ród o: GUS, opracowanie PKPP Lewiatan

Jak oceniaj swoj kondycj w 2004 r. ma e i rednie przedsi biorstwa - bez zmian? Co zmieni o si w dzia alno ci firmy w 2004 r.? 8,5 36,1 11,1 44,3 Korzystanie z funduszy unijnyc h 7,9 3,6 88,2 0,9 30,4 28,8 39,9 7,1 35,3 51,2 5,2 4,4 36,9 29,3 29,4 Zysk 39,2 30,4 29,7 0,7 15,0 40,7 11,8 31,6 37,0 30,0 32,2 0,8 0% 20% 40% 60% 80% 100% Znaczny spadek, spadek Bez zmian Znaczny wzrost, wzrost Nie dotyczy ród o: Badanie Konkurencyjno sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan

A jakich zmian spodziewaj si ma e i rednie przedsi biorstwa w 2005 r.? Co zmieni si w dzia alno ci firmy w 2005 r.? 22,7 30,7 4,6 42 Korzystanie z funduszy unijnych 9,0 28,8 62,1 22,3 41,3 36 22,4 41,9 29,2 5,7 4,4 31,8 37,7 26,1 Zysk 7,6 21,3 70,9 3,4 28,2 35,9 31,7 8,5 19,3 71,9 0% 20% 40% 60% 80% 100% Znaczny spadek, spadek Bez zmian Znaczny wzrost, wzrost Nie dotyczy ród o: Badanie Konkurencyjno sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan

Wzros a liczba przedsi biorstw ma ych i rednich osi gaj cych dodatni wynik finansowy netto. Czy firma wypracowa a dodatni wynik finansowy netto (%) 100% 80% 2,2 2,9 20,2 15,8 60% 40% 77,6 81,3 20% 0% 'I-XII.2003 'I-XII.2004 TAK NIE Brak odpowiedzi ród o: Badanie Konkurencyjno sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan

Przedsi biorstwa ci gle akumuluj zyski zwi kszaj c swoje zdolno ci kredytowe i szanse na rozwój. 100% Podzia zysku netto za 2004 r. 80% 60% 40% 20% 60,2 39,8 100,0 0% rednia Dominanta Zysk zatrzymany w przedsi biorstwie Cz zysku wyp acona w cicielom (dywidenda) ród o: Badanie Konkurencyjno sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan

P stosuj zachowawcz strategi finansowania maj tku. Opieraj dzia alno na kapitale w asnym. Strategia finansowania maj tku stosowana przez M P (%) 80 79,2 60 91,1% 40 20 0 11,9 4,7 4,2 Nie ma zad enia powy ej 50% warto ci aktywów do 50% warto ci aktywów Odmowa odpowiedzi ród o: Badanie Konkurencyjno sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan

Cena czy innowacyjno produktów/us ug Jakie czynniki decyduj o konkurencyjno ci firmy Dzia ania na rzecz ochrony rodow iska Now atorski, innow acy jny charakter produktów/us ug Lokalizacja firmy Zdolno do dostosowania produkcji/us ug do wymaga klienta ska specjalizacja, specjalistyczna wiedza i umiej tno ci Jako obs ugi klienta/trwa e relacje z klientami Jako produktów/us ug C ena produktów/us ug 0,1 0,0 1,0 1,8 1,5 4,4 4,7 5,6 6,2 5,8 9,6 9,5 18,7 20,9 51,9 57,6 0 10 20 30 40 50 60 ród o: Badanie Konkurencyjno sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan 2003 2004

Cena czy innowacyjno produktów/us ug Dla ¾ P cena jest jednym z trzech najwa niejszych - dla budowania pozycji konkurencyjnej czynników (bowiem dla 18% przedsi biorstw cena produktu/ us ugi jest drugim lub trzecim w kolejno ci czynnikiem decyduj cym o ich konkurencyjno ci) Dla 5,8% przedsi biorstw nowatorski, innowacyjny charakter produktów/us ug jest jednym z trzech g ównych czynników buduj cych ich pozycj konkurencyjn na rynku Dla 23,2% przedsi biorstw w ska specjalizacja, specjalistyczna wiedza i umiej tno ci s w grupie trzech najwa niejszych czynników buduj cych konkurencyjno firmy

Cena czy innowacyjno produktów/us ug (wg sektora PKD) Cena ma najwi ksze znaczenie dla budowania pozycji konkurencyjnej we wszystkich sekcjach gospodarki. Wyst puje tu jednak du e zró nicowanie. W sekcji : - transport - dla 90,4% przedsi biorstw cena jest to jeden z trzech najwa niejszych czynników, - przemys - dla 80,6% przedsi biorstw, - natomiast w sekcji: zdrowie jedynie dla 57,3% przedsi biorstw. Jako produktów i us ug wskazywana jest jako jeden z trzech najwa niejszych czynników wp ywaj cych na konkurencyjno firm w sekcji: budownictwo (82,7%) oraz hotele i restauracje (80,8%). Relatywnie najmniej istotna jest jako w transporcie (54,8%) oraz w sekcji... zdrowie (54,9%). Nowatorski, innowacyjny charakter produktów/us ug jest natomiast najwa niejszy w sekcji zdrowie (17,9% wszystkich przedsi biorstw wskazuje ten czynnik jako jeden z trzech najwa niejszych dla budowania pozycji konkurencyjnej) oraz w sekcji edukacja (14,5%)

Cena czy innowacyjno produktów/us ug (wg liczby zatrudnionych) Cena jest mniej istotna dla przedsi biorstw rednich (66,5% przedsi biorstw wskazuje na cen jako jeden z trzech ównych czynników wspieraj cych budowanie pozycji konkurencyjnej przez firm ) ni dla przedsi biorstw ma ych i mikro (77,1%). Jako produktów/us ug jest najistotniejsza dla przedsi biorstw rednich (79,8% wskaza o na ten czynnik jako jeden z trzech g ównych czynników wp ywaj cych na konkurencyjno firmy), a najmniej istotna dla przedsi biorstw ma ych (72,8%). Odwrotnie zachowuj si przedsi biorstwa je li we miemy pod uwag kryterium jako ci obs ugi klienta dla 57,4% przedsi biorstw ma ych jest to jeden z trzech najwa niejszych czynników i tylko da 44,9% przedsi biorstw rednich.

Cena czy innowacyjno produktów/us ug (wg liczby zatrudnionych) 9,3% przedsi biorstw ma ych i 9,2% przedsi biorstw rednich wskazuje innowacyjny, nowatorski charakter produktów/us ug jako jeden z trzech czynników buduj cych pozycj konkurencyjn, a tylko 5,7% przedsi biorstw mikro. ska specjalizacja, specjalistyczna wiedza i umiej tno ci podstaw budowania pozycji konkurencyjnej 27,5% przedsi biorstw rednich, 26,2% przedsi biorstw ma ych i 24,4% przedsi biorstw mikro. Dzia ania na rzecz ochrony rodowiska buduj pozycj konkurencyjn (jako jeden z trzech najwa niejszych czynników) 1,6% przedsi biorstw ma ych, 1,2% przedsi biorstw rednich i 1,1% przedsi biorstw mikro.

Cena to jednak krucha podstawa pozycji konkurencyjnej M P sprzedawane towary/us ugi charakteryzuj si wysok cenow elastyczno ci popytu. Jak zmieni aby si warto sprzeda y, gdyby cena wzros a o 10% (ceteris paribus)? Trudno powiedzie 2,6 Nie zmieni aby si 11,6 Spad aby mniej ni o 10% 14,4 Spad aby w takim samym stopniu jak wzros a cena 20,8 Spad aby o wi cej ni 10% 50,5 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 ród o: Badanie Konkurencyjno sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan Sprzeda

Wiele czynników buduj cych pozycj konkurencyjna firm wymaga inwestycji. Czy M P inwestowa y w 2004 r.? 50 Czy w 2004 r. firma podj a lub kontynuowa a dzia ania inwestycyjne? 51,0 40 30 20 24,6 27,0 10 0 Rozpocz to dzia ania o charakterze inwestycyjnym Kontynuowano inwestycje z lat poprzednich Nie podj to ani nie kontynuowano inwestycji ród o: Badanie Konkurencyjno sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan

Z jakich róde inwestycje by y finansowane? Z jakich róde firma finansowa a inwestycje w 2004 r.? 4,4 4,6 12,6 14,2 29,3 } 87,6% 57,9 rodki w asne 0 10 20 30 40 50 60 Kapita y w asne Zysk zatrzymany Kredyt bankowy Leasing Fundusze unijne Inne ród o: Badanie Konkurencyjno sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan

Wiele czynników buduj cych pozycj konkurencyjn firm wymaga inwestycji. Czy M P inwestowa y w 2004 r.? Czy w 2004 r. warto inwestycji by a wi ksza od warto ci amortyzacji? Trudno powiedzie / Odmowa odpowiedzi 4,1 Równa amortyzacji 13,6 Mniejsza od amortyzacji 30,7 Wi ksza od amortyzacji 51,6 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 ród o: Badanie Konkurencyjno sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan Warto inwestycji

Inwestycje mia y przede wszystkim charakter zwi kszaj cy mo liwo ci produkcyjne firm. Inwestycje jako ciowe mia y jednak swój udzia w ca ci inwestycji. Na czym przede wszystkim koncentrowa y si inwestycje? Badania i rozwój Modernizacja systemu zarz dzania Szkolenie pracowników Modernizacja infrastruktury biurowej Zmniejszenie kosztów prowadzonej dzia no ci Rozwój sieci sprzeda y Komputeryzacja firmy Modernizacja rodków transportu Wprowadzenie nowych produktów/us ug 0,0 0,1 0,9 3,0 4,3 5,9 7,6 8,1 12,1 Poprawa jako ci oferowanych towarów/us ug Inwestycje zwi kszaj ce produkcj wiadczenie us ug 13,9 44,0 ród o: Badanie Konkurencyjno sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 W co inwestowano

Du a liczba M P nie podj a inwestycji lub ich zakres by niewielki. Czy mo na bez inwestycji zwi ksza konkurencyjno? Dlaczego 51% firm nie inwestowa o w 2004 r.? Inne 6,2 Brak popytu na rynkach zagraniczny ch Inne O czekiwanie na dost p do funduszy unijny ch 1,3 2,4 Zbyt wysokie ryzyko polityczne 4,0 Brak strategii rozwoju 6,5 Brak dost pu do kredytów na inwestycje 8,1 Brak popytu na rynku polskim Oczekiwanie na popraw koniunktury gospodarczej 18,3 19,6 Nie by o potrzeby, firma posiada niewy korzystane zasoby techniczne 33,5 0 5 10 15 20 25 30 35 ród o: Badanie Konkurencyjno sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan Przyczyny niepodejmowania inwestycji

Jednak najwa niejsze by o oczekiwanie na popraw koniunktury (w grupie 3 najwa niejszych czynników) Dla 55,6% P jednym z trzech najwa niejszych czynników zmniejszaj cych sk onno do inwestowania by a aba koniunktura gospodarcza Dla 42,7% przedsi biorstw jednym z trzech g ównych czynników niepodejmowania inwestycji by y niewykorzystane zasoby techniczne Brak strategii rozwoju by barier dla inwestycji dla 20,7% przedsi biorstw wskazuj cych 3 najwa niejsze czynniki niepodejmowania inwestycji Natomiast brak kredytu stanowi tak barier tylko dla 16% przedsi biorstw

Dla budowania pozycji konkurencyjnej wa ne równie posiadane certyfikaty, patenty, spe nianie norm bezpiecze stwa. Czy firma posiada certyfikaty, patenty, czy spe nia normy bezpiecze stwa? Posiada patenty 5,3 94,7 44,8 53,0 2,2 SA 8000 0,8 99,2 1,2 98,8 ISO 9000 6,4 93,6 0 20 40 60 80 100 ród o: Badanie Konkurencyjno sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan TAK NIE Nie dotyczy

P zamierzaj budowa swoja pozycj konkurencyjn w 2005 r. w oparciu o popraw jako ci i dalsze obni anie kosztów. Jakie dzia ania zamierza podj firma w 2005 r. (suma 3 najwa niejszych) Pozyskanie inwestora strategicznego Intensyfikacja dzia innowacyjnych i prac badawczo-rozwojowych Dzia ania na rzecz ochrony rodowiska Obni enie zatrudnienia Rozszerzenie wspó pracy, m.in. w dzia aniach B+R Zmiany struktury organizacyjnej, systemu zarz dzania Intensyfikacja szkole pracowników Wzrost zatrudnienia Nowa strategia marketingowa Modernizacja maszyn, urz dze, wdro enie nowych technologii Zmiana asortymentu produkcji, wprowadzenie nowych produktów/us ug Obni enie kosztów dzia alno ci Udoskonalenie produktów, poprawa jako ci 1,8 2,0 2,4 3,3 4,3 12,2 14,1 16,0 21,2 32,6 34,1 42,4 54,4 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 Planowane dzia ania w 2005 r. ród o: Badanie Konkurencyjno sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan

Weryfikacj pozycji konkurencyjnej firm sektora M P jest ich udzia w eksporcie. Czy firma kontynuuje lub zamiezrza podj sprzeda na eksport? (%) 15 15,0 = 98,6% wszystkich eksporterów z 2004 r. 10 8,9 6,3 7,7 5 2,3 0 Kontynuowanie sprzeda y na eksport Rozpocz cie sprzeda y na eksport 0,1 Rezygnacja ze sprzeda y na eksport 2004 2005 ród o: Badanie Konkurencyjno sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan

Weryfikacj pozycji konkurencyjnej firm sektora M P jest równie porównanie w asnych produktów/us ug z odpowiednimi produktami w UE. 100 80 60 40 20 0 Czy produkowane wyroby/ wiadczone us ugi s porównywalne z produktami/us ugami sprzedawanymi ma rynku UE? (%) 7,9 4,9 9,2 5,6 6,8 13,0 14,0 71,3 65,2 24,3 64,2 13,6 Pod wzgl dem ceny Pod wzgl dem jako ci Pod wzgl dem nowatorstwa brak zdania du o mniej atrakcyjne, mniej atrakcyjne podobne du o bardziej atrakcyjne, bardziej atrakcyjne 15,7 41,5 33,7 9,1 Pod wzgl dem promocji i dystrybucji ród o: Badanie Konkurencyjno sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan

Barierami rozwoju sektora M P s koszty pracy, podatki, procedury administracyjne... Jakie czynniki i w jaki sposób wp ywaj na rozwój firmy i jej sytuacj ekonomiczn? Wspólny ry nek UE 9,7 60,3 21,3 8,7 Wspó praca z du ymi partnerami w biznesie 18,3 45,4 24,3 12,0 Dost p do kredytów komercyjnych Poziom stóp procentow y ch 40,6 47,8 33,2 42,3 20,1 3,0 6,0 6,9 Konkurencja ze strony szarej strefy 55,3 37,5 0,6 6,6 P oziom infrastruktury gospodarczej 56,7 36,1 4,0 3,1 Konkurencja ze strony uprzywilejowanych przedsi biorstw Popy t na produkty 57,2 59,9 33,5 19,4 0,9 18,3 8,3 2,3 F unkcjonow anie banków (biurokracja) 67,0 24,9 5,6 2,5 Zatory p atnicze N ieelasty czne praw o pracy P rocedury administracy jne Wy soko podatków 69,4 69,5 77,1 85,9 23,4 27,0 24,4 9,7 2,0 5,3 0,9 2,6 0,9 3,6 2,9 1,5 Wy soko obci sk adkowy ch kosztów pracy 89,1 8,4 0,7 1,8 0 20 40 60 80 100 utrudnienie w du ym stopniu, utrudnienie atwienie w du ym stopniu, u atwienie nie ma wp ywu nie wiem ród o: Badanie Konkurencyjno sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan

Kierownictwo firm nie potrafi optymalizowa swojego czasu pracy. Nie pomagaj w tym tak e procedury administracyjne, które poch aniaj 17% czasu kierownictwa firmy. Jaki % czasu kierownictwo firmy po wi ca na wykonywanie poszczególnych zada. Inne Pozyskiwanie funduszy unijnych 0,9 2,8 Tylko 34,8% czasu kierownictwo firmy przeznacza na realizacj zada bezpo rednio zwi zanych z pe nionymi funkcjami 4,3 6,3 9,5 11,3 Analizowanie zmian otoczenia konkurencyjnego 11,6 17,0 17,4 18,9 ród o: Badanie Konkurencyjno sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan 0 5 10 15 20 % czasu pracy kierownictwa firmy

Dlaczego procedury administracyjne poch aniaj tyle czasu pracy kierownictwa firm? Czy przyczyny maj charakter obiektywny czy subiektywny? Ocena obs ugi firm przez pracowników poszczególnych urz dów PFRON 5,93,1 2,0 17,4 71,4 PARP 6,8 5,9 3,6 28,7 55,0 12,0 6,1 1,9 19,5 60,5 Krajowy Inspektorat Pracy 22,4 15,6 9,0 23,8 29,2 Lokalni przedstwiciele administracji 23,7 18,7 11,8 16,9 28,9 26,2 12,7 13,3 17,5 30,4 SANEPID 29,2 15,0 8,5 12,4 34,8 ZUS 34,6 28,5 32,6 4,3 46,4 37,0 14,5 2,0 0% 20% 40% 60% 80% 100% Bardzo dobra, raczej dobra Czasem dobra, czasem z a Bardzo z a, raczej z a Brak zdania Nie dotyczy ród o: Badanie Konkurencyjno sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan

Dlaczego procedury administracyjne poch aniaj tyle czasu pracy kierownictwa firm? I czy we wszystkich regionach sytuacja jest podobna? Ocena obs ugi firm przez pracowników Urz dów Skarbowych Podlaskie 30,0 45,0 17,5 7,5 Pomorskie Opolskie Lubelskie Mazowieckie 33,3 33,9 40,0 41,5 44,0 33,3 48,4 40,0 34,1 33,1 28,0 5,3 17,7 10,0 10,0 22,0 2,4 19,3 3,6 44,5 38,4 13,0 4,1 Zachodniopomorskie 47,7 48,7 29,5 30,8 5,1 22,7 15,4 Kujawsko-Pomorskie 48,8 49,0 31,4 33,3 18,6 17,6 1,2 Wielkopolskie Lubuskie Podkarpackie 50,0 56,0 58,8 62,5 62,5 45,0 30,3 28,8 27,5 27,5 11,9 10,0 5,0 1,8 2,5 10,0 7,5 2,5 0% 20% 40% 60% 80% 100% Bardzo dobra, raczej dobra Czasem dobra, czasem z a Bardzo z a, raczej z a Brak zdania ród o: Badanie Konkurencyjno sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan

Dlaczego procedury administracyjne poch aniaj tyle czasu pracy kierownictwa firm? I czy we wszystkich regionach sytuacja jest podobna? Ocena obs ugi firm przez pracowników ZUS Pomorskie 21,0 37,1 27,1 4,8 24,0 28,0 36,0 12,0 Mazowieckie 31,4 34,3 40,7 25,3 34,3 25,6 6,0 37,0 26,0 34,9 2,1 Podlaskie Lubelskie 37,5 39,0 22,5 31,7 32,5 26,8 7,5 2,4 Zachodniopomorskie Wielkopolskie 40,9 41,3 25,0 27,5 34,1 27,5 3,7 41,3 42,5 32,5 22,5 22,5 30,0 3,8 Lubuskie 42,5 22,5 35,0 Opolskie Kujawsko-Pomorskie 45,0 48,7 49,0 30,0 12,8 21,6 25,6 15,0 29,4 10,0 12,8 Podkarpackie 60,0 15,0 25,0 0% 20% 40% 60% 80% 100% Bardzo dobra, raczej dobra Czasem dobra, czasem z a Bardzo z a, raczej z a Brak zdania ród o: Badanie Konkurencyjno sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan

Dlaczego procedury administracyjne poch aniaj tyle czasu pracy kierownictwa firm? I czy we wszystkich regionach sytuacja jest podobna? Ocena obs ugi firm przez pracowników Urz dów Pracy Mazowieckie Pomorskie Zachodniopomorskie Lubelskier Podlaskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Opolskie Podkarpackie Lubuskie 29,0 30,2 37,5 38,7 39,0 39,7 40,4 44,4 44,9 51,2 51,2 51,7 56,3 57,1 63,6 66,7 29,0 16,8 25,2 25,6 25,6 18,6 21,4 21,4 25,8 3,2 32,3 31,7 22,0 7,3 20,7 24,1 15,5 32,4 16,2 10,8 19,4 19,4 18,1 12,6 24,4 20,9 14,0 14,0 19,0 10,7 17,2 12,1 25,0 6,3 12,5 11,4 5,7 25,7 12,1 9,1 21,2 9,1 3,0 0% 20% 40% 60% 80% 100% Bardzo dobra, raczej dobra Czasem dobra, czasem z a Bardzo z a, raczej z a Brak zdania ród o: Badanie Konkurencyjno sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan

Czy skuteczno systemu prawnego jest barier rozwoju sektora M P? Zdecydowanie TAK. Czy w przypadku sporów z innymi przedsi biorcami system prawny zapewni, e moje prawa wynikaj ce z zapisów w umowie zostan wyegzekwowane 100 80 60 40 20 0 1,4 9,7 35,9 31,3 11,6 10,2 W obecnych warunkach funkcjonowania gospodarki 3,2 5,4 } 23,7 29,1% }45,6% 34,7 } 15,6 } 21,8% 17,4 Za 2 lata 33,0% Zawsze/zwykle Cz sto Czasami Rzadko Nigdy Trudno powiedzie ród o: Badanie Konkurencyjno sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan

Jak du a jest szara strefa? Na ile mo e ona zagra konkurencyjno ci M P? Zakres nieuczciwej konkurencji w bran y 25 20 15 17,4 22,5 15,4 19,7 10 5 0 Jaki % obrotów konkurenci w bran y ukrywaj przed urz dem skarbowym Jaki % pracowników konkurenci w bran y zatrudniaj "na czarno" 2003 2004 ród o: Badanie Konkurencyjno sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan

Czy liberalizacja przepisów mia aby wp yw na wzrost legalnego zatrudnienia? Jaki wp yw mia aby liberalizacja przepisów na wzrost legalnego zatrudnienia? Przepisy BHP 12,3 34,0 53,6 12,6 30,3 57,1 Maksymalna liczba godzin pracy w tygodniu 14,8 37,1 48,1 17,0 36,6 46,4 Dodatkowe wynagrodzenie za godziny nadliczbowe 17,5 36,9 45,6 20,0 34,7 45,3 20,9 38,4 40,7 23,8 33,6 42,6 Wynagrodzenie za czas choroby 26,0 34,0 40,0 Stosowanie elastycznych form zatrudnienia 28,7 32,1 39,3 28,7 35,8 35,5 58,5 21,4 20,1 0% 20% 40% 60% 80% 100% Pozytywny Umiarkowany Nie mia aby wp ywu ród o: Badanie Konkurencyjno sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan

Jak silna jest presja konkurencji ze strony innych firm na rynku? 100 Ocena presji konkurencyjnej ze strony innych firm na rynku 4,0 2,2 6,0 6,7 8,0 80 60 46,9 44,0 16,4 13,5 31,7 34,6 44,9 40 20 33,6 43,4 45,9 45,3 25,1 0 15,5 Ze strony du ych prywatnych firm krajowych 10,4 Ze strony innych prywatnych M P Ze strony du ych firm pa stwowych Ze strony pa stwowych M P 21,9 Ze strony firm zagranicznych Nie istnieje Ma a/umiarkowana Znaczna/bardzo silna/silna Trudno powiedzie ród o: Badanie Konkurencyjno sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan

Dost p do kredytów komercyjnych nie stanowi, w opinii M P, istotnej bariery w ich rozwoju. Czy w 2004 r. firma korzysta a z kredytu/po yczki? 100 80 72,3 60 40 27,7 20 0 TAK NIE ród o: Badanie Konkurencyjno sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan

Dost p do kredytów komercyjnych nie stanowi, w opinii M P, istotnej bariery w ich rozwoju. Czy firma ma mo liwo zaci gni cia lub zwi kszenia swojego zad enia d ugoterminowego (powy ej 1 roku)? 1,5 Ograniczenia zewn trzne 17,5% Ograniczenia wewn trzne Maj mo liwo 67,8% 7,2 4,3 6,0 13,2% asne rodki 16,3 Nie planuj inwestycji Zaci gn kredyt 13,4 38,1 0 10 20 30 40 Ma i planuje je zwi kszy Ma mo liwo, ale nie ma potrzeby (nie planuje inwesty cji) Ma mo liwo, ale nie ma potrzeby, cho planuje inwesty cje Nie ma, poniewa nie ma odpowiednich zabezpiecze Nie ma, poniewa banki nie chc udziela kredytu M P Nie ma, bo mia aby problemy ze sp at zad enia Nie ma, bo formalno ci w banku s zbyt uci liwe Brak odpowiedzi ród o: Badanie Konkurencyjno sektora M P, 2005, PKPP Lewiatan

P uwa aj fundusze unijne za istotne ród o finansowania nowych inwestycji. 40 36,5 Co by oby najlepszym ród em finansowania nowych inwestycji? 30 22,3 20 10 0 15,9 10,1 3,6 3,5 2,4 0,9 0,5 0,5 Kredyt bankowy Fundusze unijne Po yczka od rodziny/znajomych Leasing Fundusze po yczkowe Zagraniczny partner Kredyt por czony przez fundusz por cze kredytowych Emisja papierów warto ciowych Factoring Mikrofinansowanie Venture Capital 0,0 ród o: Badanie kondycji sektora M P 2005, PKPP Lewiatan

Na funduszach unijnych nie mo na budowa trwa ych podstaw rozwoju sektora M P. Mog one mie tylko wspomagaj cy charakter. Czy firma sk ada a wniosek o dotacje z funduszy unijnych? 100 95,1 97,2 80 60 40 20 0 4,9 2,8 tak nie do 1 maja 2004 po 1 maja 2004 ród o: Badanie kondycji sektora M P 2005, PKPP Lewiatan

Na funduszach unijnych nie mo na budowa trwa ych podstaw rozwoju sektora M P. Mog one mie tylko wspomagaj cy charakter. Czy firma zamierza korzysta w 2005 r. z dotacji z funduszy unijnych? 50 43,8 40 30 20 25,2 31,0 10 0 tak nie trudno powiedzie ród o: Badanie kondycji sektora M P 2005, PKPP Lewiatan

Dlatego bardzo wa ne s cele, które przy pomocy funduszy unijnych chcemy zrealizowa. Cele definiowane przez dysponentów rodków nie mog by rozbie ne z celami przedsi biorstw. Jakie formy wsparcia z funduszy unijnych s najlepsze? Wsparcie inicjaty w zwi zanych z pozy skiwaniem zagraniczny ch ry nków Dofinansowanie szkole Dofinansowanie us ug doradczy ch Kredyty por czone przez fundusz por czeniowy Tanie po y czki na przedsi w zi cia innow acy jne Granty inwestycyjne (dofinansowanie inwesty cji) 0,6 0,7 0,6 1,6 0,6 1,0 22,0 19,9 23,8 21,1 21,9 14,5 16,4 23,7 21,2 30,0 29,4 32,2 46,2 45,6 52 54,5 57,5 63 0 10 20 30 40 50 60 70 najbardziej interesuj ce Mniej interesuj ce Nieistotne Trudno powiedzie ród o: Badanie kondycji sektora M P 2005, PKPP Lewiatan

Wa na jest równie jako informacji przekazywanych potencjalnym beneficjentom. Ocena informacji o funduszach unijnych Rozbudzone zosta y nadzieje przedsi biorców na dost p do finansowania rozwoju ze rodków unijny ch, a rzeczywisty dost p by ograniczony 7,8 16,1 14,2 61,9 21,5 Przedsi biorcy otrzy mali rzeteln informacj o zasadach wype niania wniosków 17,1 45,2 16,2 8,1 Przedsi biorcy otrzy mali rzeteln informacj o dost pnych rodkach unijnych 21,1 48,2 22,5 0 10 20 30 40 50 60 70 Zdecydowanie tak, raczej tak Cz ciowo tak, cz ciowo nie Zdecydowanie nie, raczej nie Trudno powiedzie ród o: Badanie kondycji sektora M P 2005, PKPP Lewiatan

Oczekiwania M P zwi zane z wej ciem Polski do UE nie by y du e. Czy przed wej ciem do UE oczekiwano jakichkolwiek zmian w wyniku wej cia Polski do UE? 40 30 27,8 32,2 32,5 20 10 7,5 0 Pozytywne zmiany Cz ciowo pozytywne, cz ciowo negatywne zmiany Negatywne zmiany Nie oczekiwano zmian ród o: Badanie kondycji sektora M P 2005, PKPP Lewiatan

Jakich zmian oczekiwano, czego dotyczy y obawy? Jakich zmian oczekiwano w zwi zku z wej ciem Polski do UE? Zmiana poziomu bezrobocia na rynku polskim 20,2 53,9 25,4 0,5 Zmiana popytu na produkty polskie na rynku polskim 39,6 24,2 35,0 1,2 47,0 18,9 30,8 2,6 50,3 2,8 45,6 1,3 Zmiana wyniku finansowego firmy 51,3 21,8 26,5 0,5 55,0 3,5 41,0 0,5 Zmiany w warunkach konkurencji na rynku polskim 58,2 6,7 34,0 1,1 Zmiany popytu na produkty polskie na rynku unijnym 62,6 7,1 28,8 1,5 68,5 1,1 29,4 1,0 73,0 14,1 12,1 0,8 0% 20% 40% 60% 80% 100% Wzrost Spadek Brak zmian Trudno powiedzie ród o: Badanie kondycji sektora M P 2005, PKPP Lewiatan

PODSUMOWANIE (1) Wyniki ca ego sektora przedsi biorstw bardzo si poprawi y w 2004 r. W 1/3 sektora M P wzros a sprzeda, firmy wypu ci y na rynek nowe produkty i us ugi, wzros y ich inwestycje w maj tek trwa y, ale jednocze nie wzros a liczba konkurentów na rynku oraz spad y zyski. Zad enie M P nie uleg o istotnym zmianom. Nie uleg zmianom tak e ich udzia w rynku. W 2005 r. M P oczekuj wzrostu sprzeda y, zysków, udzia ów w rynku, inwestycji. Jednocze nie planuj spadek zad enia. P ci gle buduj swoj przewag konkurencyjna na cenie i, w nieco mniejszym zakresie, na jako ci oferowanych produktów i us ug. Innowacyjno rozwi za ma marginalne znaczenie. W 2004 r. 51% M P nie kontynuowa o, ani nie podj o adnych inwestycji. A ci, którzy inwestowali, robili to w prawie 90% w oparciu o rodki w asne.

PODSUMOWANIE (2) Inwestycje koncentrowa y si ównie na zwi kszaniu mo liwo ci produkcyjnych i us ugowych. Poprawa jako ci produktów/us ug oraz przygotowanie nowych produktów/us ug absorbowa y znacznie mniej uwagi M P. Firmy w ogóle nie inwestowa y w B+R. Brak sk onno ci do inwestycji wynika ze s abej, w ocenie M P, koniunktury gospodarczej oraz z istnienia nadwy ek mocy produkcyjnych. W 2005 r. M chc si skoncentrowa na poprawie jako ci wytwarzanych produktów/us ug oraz na przygotowaniu nowej oferty. Planuj równie dalsz restrukturyzacj kosztów, która mo e skutkowa obni eniem zatrudnienia. P deklaruj równie ch kontynuowania, ale tak e rozpocz cia sprzeda y na eksport. Uwa aj bowiem, e ich produkty s bardzo konkurencyjne pod wzgl dem ceny, a tak e pod wzgl dem jako ci. Nie ust puj równie produktom sprzedawanym na rynku unijnym pod wzgl dem nowatorstwa.

PODSUMOWANIE (3) Najwa niejsze bariery, na które M P napotykaj, to zbyt wysokie koszty pracy, ci gle zbyt wysokie podatki i nieprzyjazne procedury administracyjne, nieelastyczne prawo pracy i zatory p atnicze. Natomiast w pewnym stopniu wsparciem dla M P jest wspó praca z du ymi partnerami biznesowymi, wspólny rynek UE oraz... dost p do kredytów komercyjnych. Dost p do kredytów nie stanowi dla M P bariery, ale tylko z tego wzgl du, e dysponuj w chwili obecnej wystarczaj cymi rodkami w asnymi. Najtrudniejszym partnerem po stronie administracji jest ZUS. Barier jest ci gle nieskuteczno systemu prawnego. Przedsi biorcy nie widz tu szans na znacz popraw w ci gu najbli szych 2 lat.

PODSUMOWANIE (4) Nie maleje równie zakres nieuczciwej konkurencji, który obni a zdolno ci konkurencyjne firm dzia aj cych legalnie. Obni enie kosztów pracy oraz kolejne obni enie podatków powinno, w opinii M P, zmniejszy poziom zatrudnienia na czarno. P uwa aj fundusze unijne za istotne ród o finansowania inwestycji. Chcia yby, aby zdecydowana wi kszo rodków unijnych przeznaczona dla przedsi biorstw s a bezpo redniemu wspieraniu inwestycji. Niech tni s funduszom por czeniowym, a tak e przekazywaniu rodków unijnych na doradztwo i szkolenia. Chocia niewielka liczba M P skorzysta a w 2004 r. z funduszy unijnych, a 25% firm deklaruje, e b dzie chcia o skorzysta ze rodków unijnych w 2005 r. P oczekiwa y wzrostu konkurencji na rynku, wzrostu cen po wej ciu Polski do UE. Ale jednocze nie spodziewa y si spadku bezrobocia, wzrostu mo liwo ci eksportowych oraz wzrostu dost pno ci kredytów i po yczek.

PODZI KOWANIE dzi ki któremu mo liwa jest realizacja ju 5. edycji badania kondycji sektora ma ych i rednich przedsi biorstw