Indywidualizacja pracy z uczniem
Źródło: jeja.pl
Indywidualizacja - to uwzględnienie w systemie dydaktycznowychowawczym różnic indywidualnych między uczniami i stosowanie takich zabiegów pedagogicznych, które (przy uwzględnieniu owych różnic) sprzyjają maksymalnemu rozwojowi osobowości uczących się (Lewowicki, 1997)
Do kogo adresowana jest indywidualizacja: proponowane sposoby postępowania dotyczą dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i rozwojowymi, każdego dziecka, które potrzebuje pomocy, w tym, w szczególności: 1). szczególnie uzdolnionego; 2). niepełnosprawnego; 3). z chorobą przewlekłą; 4). ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się; 5). z zaburzeniami komunikacji językowej; 6). będącego w sytuacji kryzysowej lub traumatycznej; 7). mającego trudności w opanowaniu wymagań edukacyjnych; 8). mającego trudności w nawiązywaniu relacji interpersonalnych; 12).innych potrzeb dziecka.
Co oznacza orientacja na potrzeby ucznia? Zapewnienie uczniowi wsparcia i zindywidualizowanej pomocy w zależności od dokonanego na poziomie szkoły rozpoznania zarówno trudności w uczeniu się, jaki uzdolnień.
Każda grupa to zespół uczniów zróżnicowanych pod względem zdolności. Szczególną uwagę trzeba jednak zwrócić na tych, którzy mają trudności z opanowaniem podstawowych wiadomości i umiejętności oraz na uczniów bardzo zdolnych, którzy doskonale radzą sobie na lekcjach.
Przykłady indywidualizacji: Przygotowywać zadania podstawowe: (A) dla wszystkich uczniów i zadania trudniejsze (B) dla tych którzy wykonają pierwsze. Podczas, gdy uczniowie pracują nad zadaniem A, nauczyciel kontroluje przebieg tej pracy, sprawdza jej poprawność a następnie daje nowe zadania tym, którzy już skończyli. Możemy podać uczniom dwie wersje zadania domowego: łatwiejszą i trudniejszą do wyboru. Dowolność wyboru dodaje uczniom wiary we własne siły, uświadamia, także jaki materiał już opanowali, a nad jakimmuszajeszczepopracować. Uczniowie najzdolniejsi mogą wykonywać obie wersje zadania.
Indywidualizowanie czynności i prac zadawanych uczniom stosować materiały odwołujące się do wielu zmysłów, by zmniejszyć ich zależnośćod uczenia sięz tekstu pisanego; zadawać prace oparte na ich zainteresowaniach; wyszukiwać w ich uczeniu się mocne strony i na nich opierać nauczanie; upewniać się, że zadanie ma wyraźną strukturę, jest dobrze określone i mieści sięw granicach ich możliwości; zadania niech będą krótkie, a ich pierwsza część niech będzie łatwa lub na tyle uczniom znajoma, by już na wstępie doświadczyli sukcesu.
Jak opracowywać zadania dla uczniów? dopilnować, by powtórzyli udzieloną im instrukcję, by nauczyciel miał pewność, że wiedzą, co mają zrobić; przedstawić wzór wykonania zadania; wypowiadać na głos swoje myśli przy wykonywaniu zadania; powiedzieć wyraźnie i dokładnie, co musi być zrobione, aby osiągnąć pożądany poziom wykonania; określić limit czasu na daną pracę, raczej za duży, żeby uczniowie mogli pokonać zegar.
Jak pomagać? przeformułować pytanie lub naprowadzić na właściwy trop, jeśli uczniowie nie potrafią odpowiedzieć; chwalić, kiedy odpowiadają wystarczająco dobrze; dać im sposobność poprawienia prac niewystarczająco dobrych; upewnić ich, że w razie potrzeby otrzymująpomoc.
Podtrzymywania motywacji: zachęcać i pozytywnie komentować; pomóc ustalać realistyczne cele i oceniać osiągnięcia; zachęcać do bicia rekordów życiowych, a nie do rywalizacji z kolegami oceny wystawiać nie za to, jak wypadają w porównaniu z resztą klasy, ale za wysiłek i rezultat. instrukcje niech będą proste, w razie potrzeby podzielone na części, by uczeń dał radę zapamiętać je.
Zasady pracy z uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi oparte są przede wszystkim na przekonaniu o konieczności indywidualizacji procesu nauczania. Nauczyciel powinien znać dobrze ucznia, jego możliwości i ograniczenia oraz nieustannie weryfikować swoją wiedzę na jego temat. Działania adresowane do ucznia zdolnego powinny dotyczyć wszelkich sfer jego rozwoju i funkcjonowania (ograniczenie się tylko do stymulowania uzdolnień może być przyczyną niepowodzeń ucznia). Prowadząc zajęcia nauczyciel powinien stosować różnorodne metody pracy, w przypadku uczniów zdolnych unikać metod podających. W czasie zajęć dydaktycznych nauczyciel powinien umożliwiać uczniom pracę indywidualną, zespołową, grupową, należy unikać w nadmiernym wymiarze pracy zbiorowej.
Zasady pracy z uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi oparte są przede wszystkim na przekonaniu o konieczności indywidualizacji procesu nauczania. Warto przypisywać uczniowi zdolnemu funkcję asystenta nauczyciela, wówczas wspomaga swoich kolegów, zyskuje autorytet i jednocześnie uczy się strukturalizacji i przekazu treści. Nauczyciel i uczeń zdolny oraz jego opiekunowie powinni wspólnie wypracować program rozwoju zdolności biorąc wspólnie odpowiedzialność za jego realizację (zarówno rodzice jak i uczeń powinni wiedzieć, jakie wysiłki, ograniczenia, wymagania wiążą się z przyjęciem określonej drogi rozwoju oraz jakie trudności mogą napotkać). Podczas oceniania nauczyciel powinien odróżniać sytuacje oceniania kształtującego od sumującego, zachęcać ucznia do samooceny (w zakresie przyjętych celówjednostkowych) i samodoskonalenia. Budowanie autorytetu nauczyciela powinno odbywać się na drodze wspólnego z uczniem dochodzenia do wiedzy, korzystania z różnych źródeł informacji, krytycznej ocenytreści.