Analiza wyników ekonomiczno - finansowych banków spółdzielczych zrzeszonych z Bankiem Polskiej Spółdzielczości S.A. na tle sektora bankowości spółdzielczej wg stanu na 31.12.2007 roku Warszawa, styczeń 2008 r.
I. WSTĘP... 3 II. ZRZESZENIE BANKU BPS SA NA TLE SEKTORA BANKOWOŚCI SPÓŁDZIELCZEJ 3 1. STRUKTURA... 3 2. ROZMIARY DZIAŁALNOŚCI... 4 3. WYNIKI... 5 III. PODSTAWOWE DANE BANKÓW SPÓŁDZIELCZYCH ZRZESZONYCH W BANKU BPS SA... 6 IV. SUMA BILANSOWA... 7 V. AKTYWA... 8 VI. NALEśNOŚCI OD SEKTORA FINANSOWEGO... 8 VII. NALEśNOŚCI OD SEKTORA NIEFINANSOWEGO ORAZ INSTYTUCJI RZĄDOWYCH I SAMORZĄDOWYCH... 9 VIII. NALEśNOŚCI ZAGROśONE... 10 IX. PAPIERY WARTOŚCIOWE.... 11 X. LOKATY MIĘDZYBANKOWE.... 11 XI. PASYWA... 13 XII. ZOBOWIĄZANIA WOBEC SEKTORA FINANSOWEGO... 13 XIII.ZOBOWIĄZANIA WOBEC SEKTORA NIEFINANSOWEGO ORAZ INSTYTUCJI RZĄDOWYCH I SAMORZĄDOWYCH... 13 XIV. FUNDUSZE WŁASNE... 14 XV. WSPÓŁCZYNNIK WYPŁACALNOŚCI... 14 XVI.WYNIK FINANSOWY... 15 XVII.WYBRANE WSKAŹNIKI CAŁEJ GRUPY BANKÓW SPÓŁDZIELCZYCH ZRZESZONYCH Z BANKIEM BPS SA Z PODZIAŁEM NA REGIONY ZRZESZENIA BANKU BPS S.A.... 15 XVIII. PODSUMOWANIE... 16 2
I. Wstęp W sektorze bankowości spółdzielczej na 31.12.2007 r. funkcjonowało 581 banków spółdzielczych, z których jeden jako samodzielny, współpracujący z Bankiem BPS SA, zaś 580 zrzeszonych z trzema bankami zrzeszającymi. W porównaniu z rokiem poprzednim liczba banków spółdzielczych działających w Polsce zmniejszyła się o trzy banki ze względu na dokonane procesy łączeniowe z bankami silniejszymi kapitałowo. Niniejsza analiza, została oparta na zbiorczych danych sprawozdawczych poszczególnych zrzeszeń, indywidualnych danych sprawozdawczych banków spółdzielczych zrzeszonych z Bankiem BPS SA oraz banku współpracującego wg stanu na 31.12.2007 r. Dane te nie są audytowane. Na przestrzeni minionego roku liczba banków zrzeszonych z Gospodarczym Bankiem Wielkopolski SA nie uległa zmianie, natomiast liczebność zrzeszeń Banku Polskiej Spółdzielczości SA oraz Mazowieckiego Banku Regionalnego SA zmalała odpowiednio o 2 i 1 bank. W dalszym ciągu zrzeszenie Banku BPS SA stanowiło ponad 60% sektora bankowości spółdzielczej. II. Zrzeszenie Banku BPS SA na tle sektora bankowości spółdzielczej 1. Struktura W strukturze zrzeszenia Banku Polskiej Spółdzielczości S.A. na koniec 2007 roku wszystkie banki spółdzielcze posiadały fundusze własne na poziomie powyŝej 1 mln euro. W kaŝdym z pozostałych dwóch zrzeszeń jeden bank nie uzyskał funduszy własnych na wymaganym poziomie. Udział w sektorze Wyszczególnienie SEKTOR BPS GBW MBR KBS BPS GBW MBR KBS w % w % w % w % Liczba BS 581 349 152 79 1 60,07 26,16 13,60 0,17 500 tys. 1 mln EURO 2 0 1 1-0,00 50,00 50,00 - PowyŜej 1 mln EURO 579 349 151 78 1 60,28 26,08 13,47 0,17 wg kursu z dnia 29.12.2006 r. 1 euro =3,8312 3
liczba banków 400 350 300 250 200 150 100 50 0 Fundusze własne banków spółdzielczych w zrzeszeniach 500 tys. 1 mln EURO Pow yŝej 1 mln EURO BPS S.A. GBW S.A. MBR S.A. wg kursu z dnia 29.12.2006 r. 1 euro =3,8312 Wg stanu na 31.12.2007 r. w sektorze bankowości spółdzielczej wszystkie banki spółdzielcze dysponowały kapitałami wymaganymi dla II progu kapitałowego. Średnia wartość funduszy własnych przypadająca na 1 bank w zrzeszeniach: Banku BPS SA wynosiła 7 311 tys. zł, GBW SA 8 356 tys. zł, zaś MR Banku SA 7 323 tys. zł. % udział banków w poszczególnych zrzeszeniach Banki o funduszach własnych : Bank BPS SA GBW SA MR Bank SA Sektor 500 tys. 1 mln euro 0,00 0,66 1,27 0,34 powyŝej 1 mln euro 100,00 99,34 98,73 99,66 * wg kursu z dnia 29.12.2006 r. 1 euro =3,8312 2. Rozmiary działalności Rozmiary działalności poszczególnych zrzeszeń mierzone wartością sumy bilansowej, naleŝnościami od sektora niefinansowego oraz instytucji rządowych i samorządowych a takŝe zobowiązaniami wobec ww. sektorów zilustrowano poniŝej: 4
Rozmiary działalności w zrzeszeniach mln zł 30 000 25 000 20 000 Suma bilansow a NaleŜności od klientów Zobow iązania w obec klientów 15 000 10 000 5 000 0 Bank BPS S.A. GBW S.A. MR Bank S.A. Średnia wartość aktywów netto przypadająca na 1 bank zrzeszony z: Bankiem BPS SA wynosiła 76 483 tys. zł, GBW SA 95 878 tys. zł, MR Bank SA 81 284 tys. zł. Udział sumy bilansowej poszczególnych zrzeszeń w sektorze przedstawia poniŝszy wykres: MR Bank S.A. 6 421 13,12% KBS 1 238 2,53% Suma bilansowa (w mln zł) GBW S.A. 14 574 29,79% Bank BPS S.A. 26 693 54,56% Wartość sumy bilansowej sektora na koniec 2007 roku w porównaniu z końcem 2006 roku wzrosła o 16,16%. W zrzeszeniu Banku BPS SA wzrost ten wynosił 15,40%, w zrzeszeniu MR Banku kształtował się na poziomie 15,00%, zaś w zrzeszeniu GBW SA był najwyŝszy i wynosił 17,41%. 3. Wyniki Zestawienie podstawowych danych wg stanu na 31.12.2007 r. ilustrujących pozycję zrzeszenia Banku BPS SA. w sektorze bankowości spółdzielczej zawiera poniŝsza tabela: 5
dane w tys. zł Udział w sektorze Wyszczególnienie SEKTOR BPS GBW MBR KBS BPS GBW MBR KBS w % w % w % w % Suma bilansowa (w tys. zł) 48 925 516 26 692 686 14 573 526 6 421 441 1 237 863 54,56 29,79 13,12 2,53 Fundusze własne (w tys. zł) 4 470 445 2 551 383 1 270 178 578 491 70 393 57,07 28,41 12,94 1,57 NaleŜności brutto od klientów i sektora instytucji rządowych i samorządowych (w tys. zł) Zobowiązania wobec klientów i sektora instytucji rządowych i samorządowych (w tys. zł) 30 002 639 15 578 812 9 673 240 4 102 980 647 607 51,92 32,24 13,68 2,16 41 776 332 22 864 795 12 230 584 5 591 393 1 089 560 54,73 29,28 13,38 2,61 Przychody z odsetek (w tys. zł) 2 990 102 1 634 413 904 108 384 892 66 689 54,66 30,24 12,87 2,23 Koszty działania banku (w tys. zł) 1 941 824 1 085 393 581 556 238 103 36 772 55,90 29,95 12,26 1,89 Wynik działalności bankowej (w tys. zł) 3 011 979 1 674 958 905 072 376 358 55 591 55,61 30,05 12,50 1,85 Wynik finansowy brutto (w tys. zł) 865 275 468 851 274 267 108 673 13 484 54,19 31,70 12,56 1,56 Wynik finansowy netto (w tys. zł) 692 107 374 276 220 224 86 112 11 495 54,08 31,82 12,44 1,66 Wyniki finansowe osiągnięte przez sektor bankowości spółdzielczej w 2007 roku były wyŝsze w stosunku do wygenerowanych w roku poprzednim. Wynik finansowy brutto zwiększył się o 36,48% a wynik finansowy netto wzrósł o 35,87%. ObciąŜenie wyniku działalności bankowej kosztami działania w sektorze bankowości spółdzielczej kształtowało się na poziomie 64,47%, przy czym w zrzeszeniu: Banku BPS SA wynosiło 64,80%, GBW SA 64,26%, a MR Banku 63,27%. Udział banków spółdzielczych zrzeszonych z Bankiem BPS SA w wyniku finansowym netto sektora jest nieznacznie niŝszy niŝ udział jego liczby banków (o 5,99 p.p.). Podobnie ukształtował się udział sumy bilansowej, który równieŝ jest niŝszy (o 5,51 p.p.) w stosunku do udziału liczbowego w strukturze zrzeszenia. III. Podstawowe dane banków spółdzielczych zrzeszonych z Bankiem BPS SA Szczegółowej analizy sytuacji banków spółdzielczych zrzeszonych z Bankiem BPS SA dokonano na podstawie danych sprawozdawczych przekazanych indywidualnie przez zrzeszone banki spółdzielcze w systemie WEBIS. Kształtowanie się podstawowych pozycji bilansu i rachunku wyników zrzeszonych banków na 31.12.2007 r. w porównaniu ze stanem na 31.12.2006 r. ilustruje poniŝsza tabela: Lp. Wyszczególnienie 31.12.2006r. 31.12.2007r. Dynamika w tys. zł w tys. zł 5/4 1 2 4 5 7 1. Liczba banków spółdzielczych objętych analizą 351 349-2. Suma bilansowa netto 23 131 313 26 692 686 115,40% 6
3. NaleŜności od sektora finansowego netto 6 639 376 7 543 523 113,62% 4. NaleŜności od sektora niefinansowego oraz instytucji rządowych i samorządowych netto 12 497 197 15 110 311 120,91% 5. NaleŜności zagroŝone brutto 516 011 529 427 102,60% 6. Papiery wartościowe 2 385 748 2 157 960 90,45% 7. Zobowiązania wobec sektora finansowego 157 106 274 177 174,52% 8. Zobowiązania wobec sektora niefinansowego oraz instytucji rządowych i samorządowych 19 716 465 22 864 795 115,97% 9. Fundusze własne: 2 131 312 2 551 383 119,71% a. - podstawowe, 2 109 020 2 431 888 115,31% b. - uzupełniające. 89 721 161 979 180,54% 10. Współczynnik wypłacalności 15,26% 15,18% - 11. Wynik finansowy brutto 350 434 468 851 133,79% 12. Wynik finansowy netto 283 538 374 276 132,00% IV. Suma bilansowa Według stanu na 31.12.2007 r. suma bilansowa zrzeszonych banków spółdzielczych wynosiła 26 692 686 tys. zł. W porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego banki odnotowały wzrost skali działania wyraŝający się zwiększeniem sumy aktywów netto o 15,40% (tj. o 3 561 373 tys. zł). Liczba banków 120 110 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Grupa I >200 Struktura zrzeszonych banków wg sumy bilansowej w mln zł Grupa II 100-200 Grupa III 50-100 Grupa IV 40-50 Grupa V 30-40 Grupa VI 20-30 Grupa VII 15-20 Grupa VIII 10-15 12.2002r. 12.2003r. 12.2004r. 12.2005r. 12.2006r. 12.2007r. Grupa IX <10 Zmiany struktury zrzeszonych banków ze względu na wartość sumy bilansowej w kolejnych latach ilustruje powyŝszy wykres. Przyjęte przedziały wartości sumy bilansowej odpowiadają przedziałom ustalonym dla grup rówieśniczych wyróŝnionych zarówno do analiz prowadzonych przez Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego, jak i dla potrzeb rankingu funkcjonującego w zrzeszeniu. Najliczniejszymi grupami wg stanu na 31.12.2007 r. są: grupa III - banki o sumie bilansowej od 50 do 100 mln zł oraz grupa V - banki o sumie bilansowej od 30 do 40 mln zł. Najmniej liczna jest grupa banków dysponujących najniŝszym potencjałem, których suma bilansowa kształtuje się od 10 do 15 mln zł. Liczebność tej grupy ulega 7
dynamicznemu zmniejszaniu się. Natomiast w grupie I, II i III obserwuje się systematyczny wzrost liczby banków. Wartość sumy bilansowej wg stanu na 31.12.2007 r. wykazywana przez poszczególne banki zawierała się w przedziale od 10 758 tys. zł do 828 537 tys. zł. Natomiast średnia wartość przypadająca na 1 bank wyniosła 76 483 tys. zł (wg stanu na 31.12.2006 r. - 65 901 tys. zł). V. Aktywa Struktura aktywów banków spółdzielczych zrzeszonych z Bankiem BPS SA NaleŜności od sektora instytucji rządowych i samorządowych 4,17% Papiery wartościowe 8,08% Aktywa trwałe 4,17% Inne aktywa 0,50% Kasa i operacje z bankiem centralnym 2,38% NaleŜności od sektora finansowego 28,26% NaleŜności od sektora niefinansowego 52,44% W strukturze aktywów banków spółdzielczych największy udział stanowią naleŝności od sektora niefinansowego 52,44% oraz naleŝności od sektora finansowego 28,26%. Kolejnymi pozycjami są papiery wartościowe 8,08%, aktywa trwałe - 4,17% oraz naleŝności od sektora instytucji rządowych i samorządowych 4,17%. Udział pozostałych dwóch składników aktywów łącznie wynosi 2,88%. VI. NaleŜności od sektora finansowego Wartość naleŝności od sektora finansowego wg stanu na 31.12.2007 r. wynosiła 7 543 523 tys. zł. W porównaniu z końcem 2006 roku ulegała ona zwiększeniu o 904 147 tys. zł, tj. o 13,62%. Udział tych naleŝności w sumie bilansowej netto wynosił 28,26% i w stosunku do końca 2006 r. uległ zmniejszeniu o 0,44 p.p. 8
VII. NaleŜności od sektora niefinansowego oraz instytucji rządowych i samorządowych Suma naleŝności od sektora niefinansowego oraz instytucji rządowych i samorządowych netto zwiększa się systematycznie. Według stanu na 31.12.2007 r. wynosiła ona 15 110 311 tys. zł. W porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego uległa zwiększeniu o 20,91%, tj. o 2 613 114 tys. zł. Udział analizowanej pozycji w sumie bilansowej netto wykazuje tendencję rosnącą. Wg stanu na koniec 2007 r. wynosił on 56,61% i w porównaniu z końcem 2006 roku nastąpił jego wzrost o 2,58 p.p. Struktura naleŝności od sektora niefinansowego 31.12.2007r. 31.12.2006r. odsetki pozostale od insty tucji niekomercy jny ch działajacy ch na rzecz gospodarstw domowy ch od rolników indy widualny ch od osob pry watny ch od przedsiębiorców indy widualny ch od przedsiębiorstw i spółek pry watny ch oraz spółdzielni od przedsiębiorstw i spółek państwowy ch tys. zł 0 1 000 000 2 000 000 3 000 000 4 000 000 5 000 000 6 000 000 Udział naleŝności od sektora niefinansowego oraz instytucji rządowych i samorządowych w sumie aktywów netto na koniec 2007 r. poniŝej 40% odnotowały 64 zrzeszone banki, natomiast w przypadku 41 banków wskaźnik ten ukształtował się powyŝej 70%. Głównym źródłem ryzyka w zrzeszonych bankach spółdzielczych, podobnie jak w całym sektorze bankowym, są ekspozycje kredytowe sektora niefinansowego. W portfelu kredytowym banków spółdzielczych największą wartościowo pozycję zajmują kredyty dla rolników indywidualnych, następnie kredyty od osób prywatnych, a takŝe przedsiębiorstw i spółek prywatnych oraz spółdzielni. 9
Na przestrzeni minionego roku zmianie uległa struktura naleŝności od sektora niefinansowego. Zmniejszył się udział naleŝności od przedsiębiorców indywidualnych z 17,33% do 16,66%, naleŝności od przedsiębiorstw i spółek prywatnych oraz spółdzielni z 21,74% do 21,63%, naleŝności od rolników indywidualnych z 35,55% do 35,50%, naleŝności od przedsiębiorstw i spółek państwowych z 0,15% do 0,11%. Natomiast wzrósł udział naleŝności od osób prywatnych z 22,86% do 23,71% oraz udział naleŝności od instytucji niekomercyjnych działających na rzecz gospodarstw domowych z 0,48% do 0,74%. VIII. NaleŜności zagroŝone NaleŜności zagroŝone brutto zrzeszonych banków wg stanu na 31.12.2007 r. osiągnęły wartość 529 427 tys. zł. W porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego nastąpił ich wzrost o 13 416 tys. zł, tj. o 2,60%, co świadczy o niewielkim pogorszeniu się spłacalności naleŝności znajdujących się w windykacji przez klientów banków. Pomimo tego łączny udział naleŝności zagroŝonych brutto w sumie naleŝności brutto na dzień 31.12.2007 r. uległ obniŝeniu, bowiem wynosił 3,40% i był o 0,59 p.p. niŝszy od zanotowanego na dzień 31.12.2006 r. NaleŜności zagroŝone zrzeszonych banków Lp. 1. 2. Wyszczególnienie 31.12.2006r. 31.12.2007r. Dynamika w tys. zł w tys. zł 5/4 1 2 4 5 7 NaleŜności brutto od sektora niefinansowego oraz instytucji rządowych i samorządowych NaleŜności zagroŝone brutto od sektora niefinansowego oraz instytucji rządowych i samorządowych 12 924 489 15 578 812 120,54% 516 011 529 427 102,60% 3. w tym: a) poniŝej standardu 97 175 113 149 116,44% 4. b) wątpliwe 79 963 79 773 99,76% c) stracone 338 873 336 505 99,30% 6. Rezerwa celowa na naleŝności zagroŝone brutto od sektora niefinansowego oraz instytucji rządowych i samorządowych 264 322 279 376 105,70% 7. w tym: a) poniŝej standardu 8 771 11 259 128,37% 8. b) wątpliwe 14 050 12 827 91,30% 9. c) stracone 241 501 255 290 105,71% 10. 11. Pokrycie naleŝności zagroŝonych rezerwą celową w % (wiersz 6/ wiersz 2) Udział naleŝności zagroŝonych w naleŝnościach brutto w % (wiersz 2/wiersz 1) 51,22 52,77-3,99 3,40 - Ponad połowę naleŝności zagroŝonych zrzeszonych banków, bo aŝ 71,24% generują banki duŝe o sumie bilansowej, powyŝej 100 mln zł, zakwalifikowane do I i II grupy rówieśniczej, podczas gdy ich udział w sumie bilansowej wynosił 49,15%. Udział banków o sumie bilansowej w przedziale od 50 do 100 tys. zł (III grupa rówieśnicza), w naleŝnościach zagroŝonych wynosił 19,25% i był niŝszy od ich udziału w sumie aktywów netto (31,91%). Udział pozostałych banków w naleŝnościach zagroŝonych był niŝszy od ich udziału w sumie aktywów netto. 10
Struktura naleŝności zagroŝonych w mln zł 800 700 600 500 400 300 200 100 0 NaleŜności nieregularne Stracone PoniŜej standardu Wątpliwe 31.12.2002r 30.06.2003r 31.12.2003r 30.06.2004r 31.12.2004r 30.06.2005r 31.12.2005r 30.06.2006r 31.12.2006r 31.12.2007r W omawianym okresie zrzeszone banki przeniosły do ewidencji pozabilansowej naleŝności stracone o wartości 108 089 tys. zł i na koniec 2007 r. wykazywały w tej ewidencji kwotę 268 218 tys. zł. Na wszystkie te naleŝności były utworzone rezerwy w wysokości 100%. W związku z powyŝszym, jakość portfela w większym stopniu odzwierciedla bieŝącą działalność prowadzoną przez banki. Tym samym portfel kredytowy nie jest obciąŝony całą kwotą naleŝności zakwalifikowanych w poprzednich latach do kategorii stracone. Rezerwy celowe tworzone przez zrzeszone banki na naleŝności zagroŝone pokrywają w analizowanym okresie 52,77% tych naleŝności. Przedmiotowy wskaźnik wzrósł w ciągu ostatniego roku o 1,55 p.p., przede wszystkim z uwagi na nieznaczny wzrost naleŝności zagroŝonych brutto. W strukturze naleŝności zagroŝonych, zmniejszył się udział kredytów wątpliwych i straconych (odpowiednio o 0,43 p.p. i 2,11 p.p.). 80,00 % Pokrycie nale Ŝności rezerwami 70,00 60,00 50,00 31.12.2006r. 31.12.2007r. 40,00 30,00 20,00 10,00 0,00 ogółem poniŝej standardu wątpliwe stracone Kategoria naleŝności 11
IX. Papiery wartościowe Wg stanu na koniec grudnia 2007 roku kwota papierów wartościowych posiadanych przez zrzeszone banki spółdzielcze wynosiła 2 157 960 tys. zł i w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego zmniejszyła się o 9,55%, tj. o 227 788 tys. zł. Środki ulokowane w jednostkach uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych i certyfikatach inwestycyjnych posiadało 17 banków na łączną kwotę 50 834 tys. zł. Ponadto 9 banków posiadało papiery wartościowe z prawem do kapitału na łączną kwotę 20 148 tys. zł. Z uwagi na to, iŝ powyŝsze instrumenty rynku kapitałowego charakteryzują się wysoką zmiennością cen, banki posiadające te aktywa zostały objęte indywidualnym monitoringiem. X. Lokaty międzybankowe W I kwartale 2007 r. z uwagi na dopłaty bezpośrednie przekazane polskim rolnikom, stan lokat międzybankowych systematycznie wzrastał. Następnie w ciągu II kwartału 2007 r. zaczął się on obniŝać, a w II półroczu 2007 r. ponownie zaznaczyła się tendencja rosnąca. 7 000 000 Stan lokat na przestrzeni 12 miesięcy 6 500 000 6 000 000 5 500 000 5 000 000 4 500 000 w tys zł. 4 000 000 3 500 000 3 000 000 Lokaty ogółem 2 500 000 2 000 000 1 500 000 1 000 000 500 000 0 Lokaty w banku zrzeszającym Lokaty poza bankiem zrzeszającym 12.06r. 01.07r. 02.07r. 03.07r. 04.07r. 05.07r. 06.07r. 07.07r. 08.07r. 09.07r. 10.07r. 11.07r. 12.07r. Wg stanu na 31.12.2007 r. łączna kwota lokat wynosiła 6 630 778 tys. zł i w porównaniu ze stanem na 31.12.2006 r. wzrosła o 727 227 tys. zł, tj. o 12,32%. Wg stanu na koniec 2007 r. lokaty złoŝone poza Bankiem BPS SA przez zrzeszone banki spółdzielcze, które naruszyły postanowienia Umowy Zrzeszenia, stanowiły 4,67% ogółu środków ulokowanych na rynku międzybankowym, tj. o 0,68 p.p. więcej niŝ na koniec 2006 r. 12
XI. Pasywa Według stanu na 31.12.2007 r. największy udział w strukturze pasywów stanowiły zobowiązania wobec sektora niefinansowego 75,90%, zobowiązania wobec sektora instytucji rządowych i samorządowych 9,75% oraz kapitały, zobowiązania podporządkowane, rezerwa na ryzyko związane z podstawową działalnością banków - 9,69%. Pozostałe pasywa stanowią zaledwie 4,66%. Stuktura pasywów banków spółdzielczych zrzeszonych z Bankiem BPS SA Kapitały (fund.) zobow iąz. podporząd. oraz rezerw a na ryzyko 9,69% Wynik (zysk/strata) roku bieŝącego 1,40% Rezerw a na ryzyko ogólne 0,21% Zobow iązania w obec sektora finansow ego 1,03% Inne pasyw a 2,02% Zobow iązania w obec instytucji rządow ych i samorządow ych 9,75% Zobow iązania w obec sektora niefinansow ego 75,90% XII. Zobowiązania wobec sektora finansowego Zobowiązania wobec sektora finansowego wg stanu na 31.12.2007 r. wynosiły 274 177 tys. zł i stanowiły 1,03% pasywów. Ich poziom w porównaniu ze stanem na 31 grudnia 2006 r. wzrósł o 117 071 tys. zł, tj. o 74,52%. Pozycja ta ma jednak w dalszym ciągu niewielki udział w finansowaniu działalności prowadzonej przez zrzeszone banki spółdzielcze. XIII. Zobowiązania wobec sektora niefinansowego oraz instytucji rządowych i samorządowych WyŜej wymienione zobowiązania są podstawowym źródłem finansowania działalności zrzeszonych banków spółdzielczych. Według stanu na 31.12.2007 r. wynosiły 22 864 795 tys. zł i stanowiły 85,66% sumy bilansowej. Zobowiązania te miały zdecydowany wpływ na poziom sumy pasywów. Dynamika wzrostu tej pozycji była porównywalna z dynamiką sumy bilansowej. W porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego suma zobowiązań wobec sektora 13
niefinansowego oraz instytucji rządowych i samorządowych wzrosła o 3 148 330 tys. zł., tj. o 15,97%. Średnia kwota zobowiązań wobec sektora niefinansowego oraz instytucji rządowych i samorządowych przypadająca na jeden bank na koniec 2007 roku wyniosła 65 515 tys. zł. Wartość tej pozycji powyŝej średniej wykazywało 109 zrzeszonych banków (31,23%). W strukturze pasywów zobowiązania wobec sektora niefinansowego stanowiły 75,90%, a zobowiązania wobec sektora instytucji rządowych i samorządowych 9,75%. XIV. Fundusze własne Fundusze własne banków zrzeszonych wg stanu na 31.12.2007 r. osiągnęły wartość 2 551 383 tys. zł (średnio na jeden bank przypadało 7 311 tys. zł). Zmiana struktury zrzeszonych banków ze względu na poziom funduszy własnych wg stanu na 31.12.2007 r. przedstawiała się następująco: Struktura funduszy własnych w zrzeszonych bankach Liczba banków 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 139 87 58 3 1 0 131 185 174 163 142 66 6972 63 104 126 176 52 35 3538 42 35 24 21 9 10 8 10 12.2002r. 12.2003r. 12.2004r. 12.2005r. 12.2006r. 12.2007r. 2 3 5 6 9 13 <2040 2040-4.000 4.000-7.000 7.000-10.000 10.000-20.000 >20.000 Fundusze własne w przedziale (w tys zł) W porównaniu ze stanem na 31.12.2006 r. fundusze własne zrzeszonych banków spółdzielczych wzrosły o 420 071 tys. zł, tj. o 19,71%. Wg stanu na koniec 2007 r. wartość funduszy własnych utrzymywana jest przez wszystkie zrzeszone banki spółdzielcze zgodnie z ustawowymi wymogami. XV. Współczynnik wypłacalności Współczynnik wypłacalności całej grupy zrzeszonych banków spółdzielczych wg stanu na 31.12.2007 r. ukształtował się na poziomie 15,18%. Był on niŝszy o 0,08 p.p. od osiągniętego wg stanu na 31.12.2006 r. Na koniec 2007 roku wszystkie banki uzyskały współczynnik wypłacalności na poziomie wyŝszym od 8%, czyli powyŝej minimalnej wysokości wymaganej ustawą Prawo bankowe. 14
Współczynnik wypłacalności poniŝej 10% wykazywało 19 banków, co stanowiło 5,44% banków zrzeszonych z Bankiem BPS SA, poziom od 10% do 20% wykazywało 180 banków, co stanowiło 51,58% zrzeszonych banków, poziom od 20% do 30% - 90 banków tj. 25,79% banków naleŝących do zrzeszenia, a powyŝej 30% - 60 banków, tj.17,19%. XVI. Wynik finansowy Wynik finansowy netto wygenerowany przez zrzeszone banki spółdzielcze w 2007 r. osiągnął wartość 374 276 tys. zł. Średni wynik finansowy przypadający na 1 bank zrzeszony wyniósł 1 072 tys. zł. Wynik finansowy powyŝej średniej został wypracowany przez 108 zrzeszonych banków, czyli 30,95%. NajwyŜszy zysk netto osiągnięty w 2007 r. wykazany przez zrzeszone banki spółdzielcze wyniósł 13 171 tys. zł. Wynik finansowy netto w 2007 r. był o 32,00% wyŝszy od wyniku wygenerowanego w roku 2006. Według stanu na 31.12.2007 r. trzy banki wykazały stratę na prowadzonej działalności. Banki te są w trakcie opracowywania programów postępowania naprawczego. W strukturze pasywów zrzeszonych banków wynik finansowy stanowił 1,40%. w % Wskaźnik 31.12.2006 r. 31.12.2007 r. Udział wyniku z tytułu odsetek w wyniku działalności bankowej 69,54 71,38 Udział wyniku z tytułu prowizji w wyniku działalności bankowej 28,93 27,10 ObciąŜenie wyniku działalności bankowej kosztami działania 67,97 64,80 Rentowność kapitału netto 13,45 15,39 W roku 2007 w stosunku do roku 2006 odnotowano wzrost udziału wyniku z tytułu odsetek w wyniku działalności bankowej oraz wskaźnika rentowności kapitału netto, a jednocześnie zaznaczył się spadek udziału wyniku z tytułu prowizji w wyniku działalności bankowej oraz wskaźnika obciąŝenia wyniku działalności bankowej kosztami działania. XVII. Wybrane wskaźniki banków spółdzielczych zrzeszonych z Bankiem BPS SA wg stanu na 31.12.2007 r. w podziale na regiony zrzeszenia Banku BPS S.A. w % Wyszczególnienie Ogółem OR Kraków OR Lublin OR Olsztyn OR Rzeszów OR Warszawa OR Wrocław OW Katowice rentowność kapitału (ROE annualizowane) 15,39 14,60 18,04 16,68 18,71 16,85 13,74 11,37 15
Stopa zwrotu na aktywach (ROA annualizowane) udział funduszy własnych w sumie bilansowej 1,40 1,29 1,71 1,63 1,50 1,30 1,19 1,30 9,56 9,20 10,11 9,82 8,96 8,30 9,14 11,60 wskaźnik naleŝności zagroŝonych 3,40 2,57 1,32 3,48 3,00 2,62 2,47 7,74 udział naleŝności od sektora niefinansowego oraz instytucji rządowych i samorządowych w sumie bilansowej XVIII. Podsumowanie 56,61 48,94 56,48 69,58 52,88 60,15 52,39 56,89 1. Według stanu na dzień 31.12.2007 r. w sektorze bankowości spółdzielczej odnotowano pozytywne zmiany dotyczące wzrostu skali działania banków spółdzielczych w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego, wyraŝającego się istotnym zwiększeniem sumy bilansowej - o 16,16%, funduszy własnych - o 19,91%, naleŝności brutto od sektora niefinansowego oraz sektora instytucji rządowych i samorządowych - o 21,71%, a takŝe zobowiązań wobec ww. sektorów - o 16,10%. 2. W omawianym okresie w całym sektorze zaznaczyła się wzrostowa tendencja w zakresie osiąganego wyniku działalności bankowej o 16,71%, przy jednoczesnym wzroście kosztów działania banków o 11,45%, wyniku finansowego brutto o 36,48% oraz wyniku finansowego netto o 35,87%. 3. Na koniec 2007 r. w stosunku do roku poprzedniego w bankach spółdzielczych zrzeszonych z Bankiem BPS SA nastąpił znaczny rozwój prowadzonej działalności mierzonej poziomem sumy bilansowej, która była wyŝsza o 15,40%. 4. Poziom sumy bilansowej kreowany jest przez wartość zgromadzonych depozytów, w związku z czym dynamika tych pozycji bilansowych w zrzeszonych bankach spółdzielczych w omawianym okresie była zbliŝona i kształtowała się w przedziale od 15% do 16%. 5. Według stanu na koniec 2007 r. w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego w bankach spółdzielczych zrzeszonych z Bankiem BPS SA suma naleŝności od sektora niefinansowego oraz instytucji rządowych i samorządowych netto wzrosła o 20,91%. Przy czym relacja zobowiązań do naleŝności dotycząca ww. sektorów wynosiła 151,32%, co umoŝliwia dalszy rozwój banków. 6. W bankach spółdzielczych zrzeszonych z Bankiem Polskiej Spółdzielczości S.A. naleŝności zagroŝone brutto w analizowanym okresie wzrosły o 2,60%, jednakŝe ze względu na znaczny wzrost akcji kredytowej ich udział w naleŝnościach ogółem brutto obniŝył się o 0,59 p.p. i ukształtował na poziomie 3,40%. 7. ZaangaŜowanie banków spółdzielczych Zrzeszenia w ryzykowne instrumenty rynku kapitałowego wyniosło 70 982 tys. zł. Spośród 17 banków posiadających jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych 5 nie posiadało zgody na zakup powyŝszych instrumentów, naruszając tym samym procedury wewnętrzne i przepisy prawa. Banki te zostały objęte indywidualnym monitoringiem. 8. Wynik finansowy netto wygenerowany przez zrzeszone banki w 2007 r. był wyŝszy o 32,00% w stosunku do wyniku wypracowanego rok wcześniej, z uwagi na wyŝszy 16
o 15,28% wynik działalności bankowej, przy wyŝszych o 10,35% kosztach działania. 9. Wskaźnik obciąŝenia wyniku działalności bankowej kosztami działania w bankach spółdzielczych zrzeszonych z Bankiem BPS SA wynosił 64,80% i obniŝył się o 3,17 p.p. w 2007 r. w stosunku do roku poprzedniego. 10. Według stanu na 31 grudnia 2007 r. wartość funduszy własnych utrzymywana jest zgodnie z ustawowymi wymogami. 11. Współczynnik wypłacalności uzyskany przez zrzeszone banki spółdzielcze na dzień 31.12.2007 r. wynosił 15,18%. 12. W celu ograniczenia kwoty środków lokowanych poza strukturą Zrzeszenia podwyŝszono oprocentowanie depozytów zrzeszonych banków spółdzielczych. Lokowanie środków poza Zrzeszeniem jest naruszeniem postanowień Umowy Zrzeszenia. Aktualnie stosowaną sankcją wobec banków lokujących środki poza Zrzeszeniem jest podwyŝszenie opłaty za wykonanie przelewu na rachunek lokaty terminowej w innym banku niŝ Bank BPS S.A. Sporządził/a: Michał Wilk Sprawdził/a po korekcie: GraŜyna Tułowiecka Zatwierdził/a po korekcie: Helena Banaśkiewicz 17