UZASADNIENIE I PODSUMOWANIE do Aktualizacji Planu usuwania wyrobów zawierających azbest dla miasta Opola na lata 2010-2032 1
1. Wstęp W dniu 28 września 2017r. Rada Miasta Opola Uchwałą Nr XLVIII/1006/17 przyjęła dokument pn. Aktualizacja Planu usuwania wyrobów zawierających azbest dla miasta Opola na lata 2010-2032, zwany dalej Aktualizacją Planu. Przyjęcie Aktualizacji Planu, zgodnie z art. 47 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz. U. z 2017r. poz. 1405), zwanej dalej ustawą ocenową, poprzedzone zostało przeprowadzeniem strategicznej oceny oddziaływania na środowisko projektu Aktualizacji Planu. W ramach SOOŚ sporządzono prognozę oddziaływania projektu Aktualizacji Planu na środowisko, zwanej dalej Prognozą, uzyskano opinie właściwych organów, o których mowa w art. 57 i 58 ww. ustawy oraz zapewniono możliwość udziału społeczeństwa. Zgodnie z art. 42 ust. 2 wyżej cytowanej ustawy, w przypadku dokumentu wymagającego udziału społeczeństwa, do przyjętego dokumentu dołącza się uzasadnienie zawierające informacje o udziale społeczeństwa w postępowaniu oraz o tym, w jaki sposób zostały wzięte pod uwagę i w jakim zakresie zostały uwzględnione uwagi i wnioski zgłoszone w związku z udziałem społeczeństwa. Natomiast art. 55 ust. 3 ww. ustawy zobowiązuje do załączenia do przyjętego dokumentu pisemnego podsumowania zawierającego uzasadnienie wyboru przyjętego dokumentu w odniesieniu do rozpatrywanych rozwiązań alternatywnych, a także informację, w jaki sposób zostały wzięte pod uwagę i w jakim zakresie zostały uwzględnione: 1) ustalenia zawarte w prognozie oddziaływania na środowisko; 2) opinie właściwych organów, o których mowa w art. 57 i 58 ww. ustawy; 3) zgłoszone uwagi i wnioski; 4) wyniki postępowania dotyczącego transgranicznego oddziaływania na środowisko, jeżeli zostało przeprowadzone; 5) propozycje dotyczące metod i częstotliwości przeprowadzania monitoringu skutków realizacji postanowień dokumentu. Głównym celem opracowanej Aktualizacji Planu jest zaplanowanie bezpiecznego dla zdrowia mieszkańców i środowiska naturalnego usunięcia wyrobów zawierających azbest z obszaru miasta do końca 2032 roku. 2
2. Uzasadnienie zawierające informacje o udziale społeczeństwa w postępowaniu Na podstawie art. 39 ust. 1, w związku z art. 3 ust. 1 pkt 11 ustawy ocenowej, Prezydent Miasta Opola obwieszczeniem z dnia 27 lutego 2017r. zawiadomił o przystąpieniu do opracowania projektu dokumentu pn. Aktualizacja Planu usuwania wyrobów zawierających azbest dla miasta Opola na lata 2010-2032. Następnie, na podstawie art. 39 ust. 1, w związku z art. 46 pkt 2 oraz art. 54 ust. 2 ustawy ocenowej, Prezydent Miasta obwieszczeniem z dnia 16 maja 2017r. poinformował o przystąpieniu do przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla ww. projektu dokumentu oraz o możliwości zapoznania się z nim, z treścią Prognozy oraz pozostałą dokumentacją. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 11 ww. ustawy, obwieszczenie to ukazało się w Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Miasta Opola www.bip.um.opole.pl, na tablicy ogłoszeń w Wydziale Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miasta Opola przy pl. Wolności 7-8 oraz na łamach Gazety Wyborczej wydaniu opolskim (data emisji ogłoszenia 17.05.2017r.). Konsultacje społeczne dla projektu Aktualizacji Planu i Prognozy odbyły się w dniach: 17.05.2017r. 06.06.2017r. W tym terminie wszyscy zainteresowani mogli składać uwagi i wnioski do projektów ww. dokumentów. W ramach udziału społeczeństwa w opiniowaniu projektu dokumentu, w określonym terminie 21 dni nie wpłynęły żadne uwagi, ani wnioski. 3. Uzasadnienie wyboru przyjętego dokumentu w odniesieniu do rozpatrywanych rozwiązań alternatywnych W wykonanej na potrzeby postępowania Prognozie, kwestia rozwiązań alternatywnych została szczegółowo przeanalizowana i na podstawie wykonanych analiz zostało dowiedzione, że w chwili obecnej brak jest rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie. Kwestie rozwiązań alternatywnych w odniesieniu do analizowanej Aktualizacji Planu można generalnie rozpatrywać na dwóch poziomach: 1) analizy prawidłowości sformułowania celów i ich ewentualnych modyfikacji; 2) analizy doboru sposobów i środków osiągania tak określonych celów. Przeprowadzona w ramach Prognozy analiza celów Aktualizacji Planu, 3
a w szczególności jego spójności z innymi dokumentami programowymi w zakresie usuwania azbestu wskazuje, że są one w pełni zgodne z postanowieniami tych dokumentów, a także są zgodne z obowiązującymi w tej materii przepisami prawa. W szczególności trzy cele główne: oczyszczenie terenu Opola z produktów zawierających azbest (materiałów izolacyjnych i konstrukcyjnych, w tym elewacyjnych); minimalizacja negatywnych skutków zdrowotnych spowodowanych obecnością azbestu na terenie Opola; likwidacja szkodliwego oddziaływania azbestu na środowisko; należy uznać za bezalternatywne w świetle wiedzy o zagrożeniach zdrowotnych oraz w odniesieniu do przyjętych w Polsce rozwiązań prawnych. Alternatywą byłoby jedynie uznanie, że pozostawienie wyrobów azbestowych w miejscach ich obecnego wykorzystywania powoduje mniejsze konsekwencje środowiskowe, niż ich usuwanie pod kontrolą, co w świetle zgromadzonych informacji nie znajduje uzasadnienia, ani potwierdzenia, jak również nie byłoby zgodne z założeniami przyjętymi w dokumentach strategicznych wyższego rzędu. Wariantowaniu mogłyby podlegać zagadnienia opisane w pkt 2 sposoby i środki osiągania określonych w Aktualizacji Planu celów w kontekście sposobów unieszkodliwiania azbestu, gdyż w ramach analizowanej Aktualizacji Planu proponowane jest jedynie jego składowanie na przeznaczonych do tego składowiskach odpadów niebezpiecznych. Należy jednak zauważyć, że co prawda istnieją inne sposoby unieszkodliwiania tego rodzaju odpadów, nie są one jednak na tyle rozpowszechnione i efektywne ekonomicznie, aby możliwe było ich zastosowanie na dużą skalę w Polsce w najbliższych latach. Zagadnienie to szczegółowo było analizowane w Prognozie oddziaływania na środowisko dla projektu Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032, czyli dla Programu o nadrzędnym charakterze w stosunku do analizowanej Aktualizacji Planu. 4
4. Sposób uwzględnienia w Aktualizacji Planu ustaleń zawartych w Prognozie. Opracowane dokumenty tj. Aktualizacja Planu i Prognoza powstawały równolegle, tak aby możliwe było prowadzenie spójnych działań w zakresie opracowania skutecznej i kompletnej Aktualizacji Planu. Dlatego też oba te dokumenty są ze sobą spójne, a w szczególności zapisy Aktualizacji Planu zawierają w sobie ustalenia i wyniki analiz wynikających z Prognozy. Wykonane w ramach Prognozy analizy wykazały, że realizacja postanowień Aktualizacji Planu ma pozytywny wpływ na środowisko (głównie zdrowie człowieka) a także, że wszystkie negatywne oddziaływania, które mogą być związane z realizacją Aktualizacji Planu mogą być skutecznie zminimalizowane do poziomu nieistotnego. Przeprowadzone analizy wykazały również, że obowiązek zastosowania konkretnych działań minimalizujących, wynika w zdecydowanej większości przypadków wprost z obowiązujących przepisów prawa w tym zakresie. Konieczność podjęcia odpowiednich działań minimalizujących została przedstawiona w rozdziale 2 Aktualizacji Planu: Prawne aspekty użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest oraz rozdziale 4.4: Usuwanie wyrobów zawierających azbest. Ze szczególną uwagą potraktowano również zagadnienia związane z monitoringiem skutków realizacji postanowień określonych, zarówno w Aktualizacji Planu, jak i Prognozie. Przyjęte wskaźniki nie tylko pozwalają analizować stopień realizacji Planu, ale także pewne środowiskowe skutki jego realizacji. Dlatego też w rozdziale 8: Monitoring procesu realizacji Planu, przedstawiono proponowany zakres monitoringu realizacji Planu. 5. Sposób uwzględnienia w Aktualizacji Planu opinii właściwych organów Na etapie tworzenia projektu dokumentu, w dniu 5 stycznia 2017r. na podstawie art. 48 ust. 1 i ust. 2 w związku z art. 46 ust. 2 ustawy ocenowej, wystąpiono do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Opolu i Opolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Opolu z wnioskiem o uzgodnienie odstąpienia od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Opolu na podstawie art. 47 ww. ustawy, stwierdził brak przesłanek do przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla projektu dokumentu pn. Aktualizacja Planu usuwania wyrobów zawierających azbest dla miasta 5
Opola na lata 2010-2032. Na takie odstąpienie nie wyraził jednak zgody Opolski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny. Mając na względzie powyższe, na podstawie art. 47 ustawy ocenowej stwierdzono, że dla projektu dokumentu pn.: Aktualizacja Planu usuwania wyrobów zawierających azbest dla miasta Opola na lata 2010-2032, wystąpiła konieczność przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. W związku z takim stanowiskiem Opolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektoratu Sanitarnego, Prezydent Miasta Opola w dniu 24 lutego 2017 r. wystąpił do ww. organów z wnioskiem o uzgodnienie zakresu oraz stopnia szczegółowości informacji wymaganych w Prognozie oddziaływania na środowisko dla projektu ww. Aktualizacji Planu (zgodnie z zapisami art. 53 i 58 ustawy ocenowej). W odpowiedzi: Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Opolu pismem z dnia 14.03.2017 r. znak WOOŚ.411.23.2017.MO uzgodnił zakres Prognozy, zgodny z wymogami określonymi w art. 51 ust. 2 oraz art. 52 ust. 1 i 2 ustawy ocenowej, ze szczególnym uwzględnieniem niżej wymienionych wskazań: 1) przy wypełnianiu zapisów art. 51 ust. 2 pkt 2 lit a) i b) należy uwzględnić przede wszystkim: różnorodność biologiczną, zwierzęta, rośliny, ukształtowanie powierzchni ziemi, krajobraz; 2) należy scharakteryzować i ocenić istniejący sposób zagospodarowania obszaru objętego postanowieniami projektowanego dokumentu oraz przedstawić te informacje na załączniku kartograficznym; 3) przy opisie stanu środowiska oraz ocenie przewidywanych działań należy szczególnie uwzględnić formy ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ustawy o ochronie przyrody (pomniki przyrody, użytki ekologiczne: Kamionki Piast, Łąki w Nowej Wsi królewskiej, Grudzicki Grąd oraz stanowiska i siedliska chronionych gatunków wymienione w Inwentaryzacji przyrodniczej Miasta Opola, a w szczególności stanowiska i siedliska nietoperzy i chronionych gatunków ptaków gniazdujących na budowlach); informacje te należy przedstawić również w załączniku mapowym; 4) należy dokonać oceny stopnia zgodności postanowień projektu dokumentu z aktami prawnymi dotyczącymi form ochrony przyrody, w szczególności w odniesieniu do obowiązujących zakazów; 5) w prognozie należy uwzględnić zagadnienia dotyczące łagodzenia zmian klimatu i adaptacji do jego zmian biorąc pod uwagę m.in. takie elementy jak: bezpośrednie i pośrednie emisje gazów cieplarnianych oraz działania skutkujące ich 6
pochłanianiem i zmniejszeniem ich emisji oraz klęski żywiołowe; Opolski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny pismem z dnia 03.03.2017 r. znak NZ.9022.1.30.2017.MK określił pełny zakres Prognozy, zgodnie z art. 51 ust. 2 ustawy ocenowej. Przygotowana Prognoza jest zgodna, zarówno z obowiązującymi w tym zakresie przepisami (art. 51 i 52 ustawy ocenowej), jak również z zakresem określonym przez ww. organy (pisma te zostały zamieszczone jako załączniki do Prognozy i niniejszego opracowania). Dodatkowo, zgodnie z obowiązującymi przepisami, w trakcie przeprowadzania strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, przygotowany projekt Aktualizacji Planu jak i Prognozy poddawany był następnie opiniowaniu przez ww. organy (zgodnie z art. 54, 57 i 58 ustawy ocenowej). O wydanie takiej opinii wystąpił Prezydent Miasta Opola pismem nr OS R.602.00047.2017.AWe z dnia 15.05.2017r. W odpowiedzi: Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Opolu pismem z dnia 14.06.2017r. znak WOOŚ.410.67.2017.MO przedstawił pozytywną opinię na temat przygotowanych i przedstawionych do opinii projektów dokumentów (załącznik nr 3). Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Opolu pismem z dnia 12.06.2017r. znak NZ.9022.1.30.2017.JG (załącznik nr 4) wydał opinię wskazując, iż głównym celem Aktualizacji Planu jest bezpieczne usunięcie wyrobów zawierających azbest, zgodnie z harmonogramem i stopniem pilności ich usunięcia i dokument został przygotowany zgodnie z wytycznymi dokumentów wyższego rzędu tj. krajowymi, wojewódzkimi i powiatowymi. Działania zaplanowane w Aktualizacji Planu nie spowodują zagrożenia dla zdrowia ludzi lub środowiska. Usuwanie i transport odpadów zostanie przeprowadzony przez specjalistyczne firmy, co gwarantuje dochowanie właściwych warunków w zakresie higieny pracy i środowiska. Podsumowując należy stwierdzić, że Organ opracowujący projekt dokumentu spełnił wszystkie wymagania wynikające z zapisów ustawy ocenowej w zakresie uzyskania i uwzględnienia opinii właściwych organów. 6. Sposób uwzględnienia w Aktualizacji Planu zgłaszanych uwag i wniosków w ramach przeprowadzanych konsultacji społecznych W ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko projektu Aktualizacji Planu, zgodnie z art. 54 ust. 2 w związku z art. 39 ust.1 pkt. 4 ustawy z dnia 3 października 7
2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz. U. z 2017r. poz. 1405), który mówi iż Organ opracowujący projekt dokumentu wymagającego udziału społeczeństwa, bez zbędnej zwłoki, podaje do publicznej wiadomości informację o sposobie i miejscu składania uwag i wniosków, wskazując jednocześnie co najmniej 21- dniowy termin, konsultacje społeczne dla projektu Aktualizacji Planu i Prognozy odbyły się w dniach: 17.05.2017r. 06.06.2017r. Uwagi i wnioski składać można było, zarówno drogą elektroniczną na adres e-mail: osr@um.opole.pl, jak również drogą pocztową lub osobiście w siedzibie Urzędu (Urząd Miasta Opola, Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa, Pl. Wolności 7-8). W ramach przeprowadzonych konsultacji nie wpłynęły żadne uwagi ani wnioski. 7. Sposób uwzględnienia w Aktualizacji Planu wyników postępowania dotyczącego transgranicznego oddziaływania na środowisko Z uwagi na ustalenia wynikające z wykonanej Prognozy stwierdzające brak możliwości występowania oddziaływań transgranicznych, nie było przeprowadzane postępowanie w tej kwestii. 8. Sposób uwzględnienia w Aktualizacji Planu propozycji dotyczących metod i częstotliwości przeprowadzania monitoringu skutków realizacji postanowień dokumentu W celu monitorowania efektów realizacji Aktualizacji Planu, przyjęto wskaźniki, służące jej ocenie. Tabela nr 1 Wskaźniki oceny realizacji Planu (w zł) Lp. Wskaźniki oceny Jednostka Częstotliwość 1 Masa wyrobów zawierających azbest na 1 km 2 powierzchni miasta Mg/km 2 co rok 2 Masa unieszkodliwionych odpadów niebezpiecznych zawierających azbest Mg/rok co rok 8
Na podstawie bazy danych o lokalizacji i powierzchni pokryć dachowych i elewacji wykonanych z płyt azbestowo-cementowych oraz proponowanych powyżej wskaźników oceny wdrażania Aktualizacji Planu, możliwe będzie monitorowanie Aktualizacji Planu usuwania wyrobów zawierających azbest dla miasta Opola na lata 2010-2032, jak również możliwa będzie realizacja zadań określonych w Programie Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032. Dla aktualnego stanu użytkowania wyrobów zawierających azbest, stanowiącego podstawę do opracowania niniejszej Aktualizacji Planu, wartości wskaźników monitorowania przedstawiają się następująco: 1) wskaźnik masy wyrobów zawierających azbest [Mg/km 2 ] na 1 km 2 powierzchni miasta powinien ulegać zmniejszeniu w każdym roku realizacji Aktualizacji Planu, począwszy od wartości bazowej w 2017 r. wynoszącej 16 Mg/km 2 ; 2) wskaźnik masy unieszkodliwionych odpadów niebezpiecznych zawierających azbest [Mg/rok] w każdym roku realizacji poszczególnych etapów Aktualizacji Planu powinien wynosić odpowiednio ok. 153 Mg/rok. 9. Załączniki 1. Wniosek o uzgodnienie odstąpienia od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla projektu dokumentu Aktualizacja Planu usuwania wyrobów zawierających azbest dla miasta Opola na lata 2010-2032 z dnia 05.01.2017r. znak OŚR.602.47.2016.AWe do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska; 2. Wniosek o uzgodnienie odstąpienia od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla projektu dokumentu Aktualizacja Planu usuwania wyrobów zawierających azbest dla miasta Opola na lata 2010-2032 z dnia 05.01.2017r. znak OŚR.602.47.2016.AWe do Opolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego; 3. Pismo Opolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia 23.01.2017r. znak NZ.9022.1.4.2017.MK; 4. Pismo Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska z dnia 01.02.2017r. znak WOOŚ.411.2.2.2017.MO; 5. Wniosek o uzgodnienie zakresu i stopnia szczegółowości dla prognozy oddziaływania na środowisko Aktualizacja Planu usuwania wyrobów zawierających azbest dla miasta Opola na lata 2010-2032 z dnia 24.02.2017r. znak OŚR.602.47.2016.AWe do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska; 9
6. Wniosek o uzgodnienie zakresu i stopnia szczegółowości dla prognozy oddziaływania na środowisko Aktualizacja Planu usuwania wyrobów zawierających azbest dla miasta Opola na lata 2010-2032 z dnia 24.02.2017r. znak OŚR.602.47.2016.AWe do Opolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego; 7. Obwieszczenie Prezydenta Miasta Opola z dnia 27.02.2017r. o przystąpieniu do opracowania projektu dokumentu pn. Aktualizacja Planu usuwania wyrobów zawierających azbest dla miasta Opola na lata 2010-2032 ; 8. Pismo Opolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia 03.03.2017r. znak ZN.9022.1.30.2017.MK; 9. Pismo Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska z dnia 14.03.2017r. znak WOOŚ.411.23.2017.MO; 10. Wniosek o wyrażenie opinii na temat projektów dokumentów z dnia 15.05.2017r. do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska; 11. Wniosek o wyrażenie opinii na temat projektów dokumentów z dnia 15.05.2017r. do Opolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego; 12. Obwieszczenie Prezydenta Miasta Opola z dnia 16.05.2017r. o przystąpieniu do przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla projektu dokumentu pn.: Aktualizacja Planu usuwania wyrobów zawierających azbest dla miasta Opola na lata 2010-2032 ; 13. Pismo Opolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia 12.06.2017r. znak NZ.9022.1.30.2017.JG. 14. Pismo Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska z dnia 14.06.2017r. znak WOOŚ.410.67.2017.MO; 10
Załącznik nr 1 11
12
13
14
Załącznik 2 15
16
17
18
Załącznik nr 3 19
Załącznik nr 4 20
Załącznik nr 5 21
Załącznik 6 22
Załącznik 7 23
Załącznik nr 8 24
Załącznik nr 9 25
26
Załącznik nr 10 27
Załącznik 11 28
Załącznik 12 29
Załącznik 13 30
31
Załącznik 14 32