WIZJA, PRIORYTETY I WYZWANIA

Instytut Badań Edukacyjnych dr Aleksandra Duda dr Dominika Walczak Warszawa, 6 kwietnia 2018 PODSUMOWANIE SEMINARIÓW WARSZTATOWYCH dot. Zintegrowanej Strategii Umiejętności WIZJA, PRIORYTETY I WYZWANIA

Nie mogę nikogo niczego nauczyć. Mogę tylko sprawić, że zaczną myśleć (Sokrates) Nigdy nie nauczam moich uczniów: staram się tylko zapewnić im warunki, w których mogą się uczyć (A. Einstein)

WSTĘP W dniach 26 i 28 marca 2018 r. w siedzibie Instytutu Badań Edukacyjnych (IBE) przy ulicy Górczewskiej 8 w Warszawie odbyły się seminaria warsztatowe dotyczące Zintegrowanej Strategii Umiejętności (ZSU). Seminaria stanowiły jeden z etapów konsultacjach prowadzonych w ramach projektu mającego na celu stworzenie ww. Strategii (ZSU). Uczestnicy tych spotkań wspólnie dyskutowali i wypracowywali listę priorytetów i wyzwań w zakresie skutecznego rozwijania i wykorzystania umiejętności nabywanych przez całe życie oraz wzmocnienia systemów kształtowania i rozwoju umiejętności w kraju. Niniejszy dokument stanowi podsumowanie pracy uczestników powyższych spotkać.

PO CO POWSTAJE ZINTEGROWANA STRATEGIA UMIEJĘTNOŚCI? Strategia na rzecz umiejętności ma zapewnić krajom i gospodarkom strategiczne podejście do budowania, utrzymywania i wykorzystywania swojego kapitału ludzkiego w celu zwiększenia zatrudnienia i wzrostu gospodarczego oraz promowania włączenia społecznego i aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym, politycznym i gospodarczym. Zintegrowana Strategia Umiejętności ma pomóc sprostać przyszłym potrzebom Polski w zakresie umiejętności i poprawić dopasowanie podaży do popytu na umiejętności. Dokument ten określi priorytety w zakresie kształtowania i rozwoju umiejętności w Polsce, w tym rozwiązania odnoszące się do kluczowych wyzwań.

PO CO POWSTAJE ZINTEGROWANA STRATEGIA UMIEJĘTNOŚCI? Główne cele Zintegrowanej Strategii Umiejętności to: zaprojektowanie spójnej polityki na rzecz kształtowania i rozwijania umiejętności; skoordynowanie działań zaangażowanych stron na rzecz umiejętności; zapewnienie równego dostępu do informacji o popycie i podaży na umiejętności, doradztwa zawodowego oraz ofert szkoleniowych związanych z kształtowaniem i rozwojem umiejętności; wzmocnienie świadomości o znaczeniu umiejętności dla osiągania korzyści indywidualnych, gospodarczych, politycznych i społecznych; zwiększenie aktywności edukacyjnej i zawodowej we wszystkich grupach społecznych, zwłaszcza narażonych na wykluczenie. Polska zobowiązana jest do opracowania strategii na rzecz umiejętności zgodnie z zapisem rozdziału Umowy Partnerstwa.

JAK ROZUMIEĆ UMIEJĘTNOŚCI? W ZSU wyraz umiejętność oznacza zdolność do prawidłowego i sprawnego wykonywania określonego rodzaju czynności, zadania lub funkcji. Przez prawidłowe wykonywanie rozumie się wykorzystywanie w działaniu odpowiedniej wiedzy teoretycznej i praktycznej oraz stosowanie się do norm społecznych, w szczególności odnoszących się do danego rodzaju działalności. Wyrażenie nabywanie zdolności, użyte w zacytowanej powyżej słownikowej definicji umiejętności, znaczeniowo odpowiada wprost terminowi uczenie się. Każda umiejętność, która została zdobytaa w ramach zorganizowanego uczenia się, podczas wykonywania pracy lub dzięki innego typu aktywności, jako nabyta zdolność zawsze jest więc efektem jakiegoś procesu uczenia się. Zastosowana definicja umiejętności jest spójna z definicją umiejętności przyjętą w ustawie o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (ZSK), w dokumentach Unii Europejskiej (UE) oraz przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD).

DLACZEGO WŁAŚNIE UMIEJĘTNOŚCI SĄ DZIŚ TAKIE WAŻNE? Umiejętności należą do kluczowych czynników wpływających na poziom życia społecznogospodarczego w XXI wieku. Bez odpowiedniego inwestowania w umiejętności wzrasta grupa osób, którym grozi wykluczenie społeczne, postęp technologiczny nie przekłada się na wzrost, a krajom coraz trudniej jest konkurować na rynku globalnym. Ponadto, megatrendy takie jak postęp technologiczny, cyfryzacja, globalizacja, zmiana środowiska, czy starzejące się społeczeństwa, wywołują dynamiczne zmiany wpływające na tworzenie miejsc pracy oraz na sposób i miejsce wykonywania zadań zawodowych. To z kolei przekłada się na zmieniające się zapotrzebowanie na umiejętności. W odpowiedzi na te zmiany coraz więcej krajów koncentruje działania strategiczne na umiejętnościach, a zatem na praktycznych zdolnościach swoich obywateli.

JAKIE OBSZARY DOTYCZĄCE UMIEJĘTNOŚCI MAJĄ NAJWIĘKSZE ZNACZENIE W RAMACH ZSU? Zintegrowana Strategia Umiejętności (ZSU) obejmuje cały system edukacji i szkoleń, w tym edukację ogólną, edukację zawodową, szkolnictwo wyższe, edukację pozaformalną i uczenie się nieformalne. Uwzględnia zapotrzebowanie na określone umiejętności, ich dostępność, a także metody przewidywania zapotrzebowania na umiejętności, ich kształtowanie i rozwój, dostosowywanie do potrzeb rynku pracy i gospodarki, skuteczne zastosowanie oraz system zarządzania i koordynacji. Zapewnia ramy służące wspieraniu komplementarności polityki wspierającej rozwój, aktywizację i efektywne wykorzystanie umiejętności.

ROZWIJANIE ODPOWIEDNICH UMIEJĘTNOŚCI Rys. 1: Definiowanie wyzwań i priorytetów w zakresie umiejętności główne filary Rozwijanie umiejętności dotyczy gromadzenia kompetencji przez całe życie. Jest to związane z polityką edukacyjną w obszarze kształcenia formalnego, pozaformlanego i nieformalnego uczenia się. Rozwijanie umiejętności buduje i wzmacnia zdolność obywateli do prosperowania w sposób ekonomiczny oraz do pełnego udziału w rozwoju kraju. To z kolei ma pozytywny wpływ na produktywność oraz na integrację społeczną. WZMOCNIENIE SYSTEMU UMIEJĘTNOŚCI Strategiczne podejście wymaga elastycznego i prężnego systemu umiejętności", który pomoże sprostać zmieniającym się potrzebom gospodarczym i społecznym. AKTYWOWANIE PODAŻY UMIEJĘTNOŚCI Aktywizacja podaży umiejętności odnosi się do umiejętności kierowania nabytych umiejętnościami na rynek pracy. Oznacza promowanie pełnego uczestnictwa wszystkich osób na rynku pracy, a tym samym zmaksymalizowanie korzyści płynących z inwestycji w rozwijanie odpowiednich umiejętności. SKUTECZNE WYKORZYSTANIE UMIEJĘTNOŚCI Korzystanie z umiejętności polega na zdolności ich dopasowywania do miejsc pracy. Wymiar ten zyskuje obecnie na znaczeniu, gdyż budowanie przewagi gospodarczej w znacznym stopniu można przypisać poprawie umiejętności pracowników, podczas gdy w przeszłości wzrost wydajności pracy zależał od zwiększenia podaży siły roboczej. Ocena tego, na ile skutecznie wykorzystuje się umiejętności w kraju polega na rozważeniu, czy: i) istnieje dobre dopasowanie umiejętności pracowników do wymagań umiejętności związanych z miejscami pracy; ii) przedsiębiorstwa wykorzystują skutecznie umiejętności, które mają do dyspozycji; iii) inwestycje w badania i rozwój oraz inne rodzaje kapitału opartego na wiedzy odpowiednio wspierają innowacje i wzrost; iv) istnieją dobre powiązania między instytucjami badawczymi a sektorem prywatnym; v) istnieje wystarczająca zachęta i wsparcie dla działalności gospodarczej. Źródło: OECD Skills Strategy, 2016

JAKIE BYŁY CELE I PRZEBIEG SEMINARIÓW WARSZTATOWYCH? Przydatność Zintegrowanej Strategii Umiejętności zależy od zaangażowania szerokiego grona interesariuszy, którzy wniosą swój głos, informacje i spostrzeżenia na temat procesu kształtowania, dostarczania i wykorzystania umiejętności w kraju. Seminaria warsztatowe, jako jeden z elementów dialogu między wszystkimi zainteresowanymi stronami, pomogły w określeniu kluczowych obszarów, na jakich powinna koncentrować się Strategia, a także pożądanych działań w zakresie uczenia się przez całe życie, rynku pracy, czy uczestnictwa w życiu społecznym. Oba warsztaty (26 i 28 marca) odbyły się w formie dyskusji w małych grupach, poprzedzonych powitaniem Zastępcy Dyrektora ds. Badawczych i Wdrożeń IBE dr hab. Piotra Mikiewicza oraz przemówieniem Naczelnika Wydziału w Departamencie Strategii, Kwalifikacji i Kształcenia zawodowego Macieja Lasoty. umiejętności w kraju, tj. ich rozwój, podaż i popyt na nie, dopasowanie do zapotrzebowania, oraz wykorzystania umiejętności.

JAKIE BYŁY CELE I PRZEBIEG SEMINARIÓW WARSZTATOWYCH? Uczestnicy wspólnie starali się znaleźć odpowiedź na następujące pytania: Jak ma wyglądać Polska w 2030 r.? Jacy mają być jej obywatele? Jakie powinni mieć umiejętności? Jakie priorytety należy wyznaczyć i przyjąć, by zrealizować tę wizję? Jak działania należy podjąć by zrealizować zidentyfikowane priorytety? Jakie bariery, wyzwania stanowią przeszkodę dla realizacji wcześniej ustalonych priorytetów i związanych z ich realizacją działań? Które z nich są najważniejsze? Jakie działania należy podjąć, by je eliminować bądź minimalizować? Podczas prac brano pod uwagę różne kwestie składające się na pełny obraz umiejętności w kraju, tj. ich rozwój, podaż i popyt na nie, dopasowanie do zapotrzebowania, oraz wykorzystania umiejętności.

KTO UCZESTNICZYŁ W WARSZTATACH? Warsztaty zgromadziły ponad 50 uczestników reprezentujących szeroki przekrój zainteresowanych stron, w tym przedstawicieli pracodawców i stowarzyszeń branżowych, administracji samorządowej, instytucji badawczych i szkoleniowych, organizacji społeczeństwa obywatelskiego. Obecni byli również przedstawiciele resortów oraz agencji rządowych.

JAKA JEST ROLA MEN I IBE W TWORZENIU ZINTEGROWANEJ STRATEGII UMIEJĘTNOŚCI? Ministerstwo Edukacji Narodowej w imieniu koordynatora polityki uczenia się przez całe życie, przewodniczącego Międzyresortowego Zespołu ds. uczenia się przez całe życie i Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji oraz ministra koordynatora wskazanego przepisami ustawy o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji jest odpowiedzialne za prowadzenie działań mających na celu przygotowanie części ogólnej Zintegrowanej Strategii Umiejętności (ZSU). Zadaniem IBE jest opracowanie tekstu ZSU, w tym w szczególności przeprowadzenie niezbędnych badań i analiz w oparciu o dane zastane oraz konsultacji z interesariuszami. Kluczowym elementem prac jest określenie priorytetów i wyzwań związanych z rozwojem i monitoringiem umiejętności w kraju, przy uwzględnieniu potrzeb wszystkich resortów i głównych grup interesariuszy. Zaplanowany sposób prac nad ZSU zakłada dialog i ścisłą współpracę ze wszystkimi właściwymi organami rządowymi i zainteresowanymi stronami.

Z KIM KONTAKTOWAĆ SIĘ W SPRAWIE ZINTEGROWANEJ STRATEGII UMIEJĘTNOŚCI? Osobą odpowiedzialną za prace nad ZSU ze strony Ministerstwa Edukacji Narodowej jest Maciej Lasota naczelnik wydziału w Departamencie Strategii, Kwalifikacji i Kształcenia zawodowego (tel. +48 22 34 74 344, e-mail: maciej.lasota@men.gov.pl). W skład zespołu koordynacyjnego ds. Zintegrowanej Strategii Umiejętności w Instytucie Badań Edukacyjnych wchodzą: dr hab. Piotr Mikiewicz - Zastępca Dyrektora ds. Badawczych i Wdrożeń (p.mikiewicz@ibe.edu.pl) dr Dominika Walczak - Kierownik ds. Zintegrowanej Strategii Umiejętności (kom. +48 502 152 131, e-mail: d.walczak@ibe.edu.pl) dr Aleksandra Duda - Koordynatorka ds. badawczych Zintegrowanej Strategii Umiejętności (kom. +48 505 537 842, e-mail: a.duda@ibe.edu.pl).

JAKIE SĄ KOLEJNE ETAPY PRAC NAD ZSU? Wyniki dotychczasowych działań związanych z opracowaniem ZSU zostaną uwzględnione w tekście Strategii, który zostanie przedłożony do konsultacji publicznych. Uwagi interesariuszy są mile widziane przez cały okres do powstania ostatecznej wersji strategii (koniec maja 2016). Propozycja Strategii zostanie przedstawiona do przyjęcia przez Radę Ministrów w II kwartale 2018 roku. Priorytety wypracowane w ramach prac nad częścią ogólną będą rozwijane i weryfikowane w oparciu o doświadczenia międzynarodowe OECD.

PODSUMOWANIE WYNIKÓW PRACY UCZESTNIKÓW SEMINARIÓW WIZJA KIERUNKU, W JAKIM NALEŻY DĄŻYĆ W PRZECIĄGU NASTĘPNYCH 12 LAT. POLSKA 2030 NOWOCZESNA GOSPODARKA WYSOKA JAKOŚĆ ŻYCIA PRĘŻNY I RESPONSYWNY RYNEK PRACY WYSOKA JAKOŚĆ EDUKACJI NOWE ZAWODY, NIE ZNANE WCZEŚNIEJ, NA RYNKU PRACY NOWOCZESNE SPOŁECZEŃSTWO SPRAWNE INSTYTUCJE PUBLICZNE

CD. POLSKA 2030 NOWOCZESNA GOSPODARKA Dolina Krzemowa Europy. Rozwój oparty na innowacyjnych technologiach i danych, stanowi wyzwanie i motywację do uczenia się obywateli. Wypromowane polskie marki globalne. Ważny partner gospodarczy i polityczny na arenie międzynarodowej. WYSOKA JAKOŚĆ ŻYCIA Dobre miejsce dla życia i rozwoju mieszkańców, spokojne i bezpieczne. Zapewniona ochrona zdrowia na wysokim poziomie. Ministerstwo Szczęśliwości najważniejszy resort w kraju. Powyżej 40 mln ludności. Szczęśliwe wielodzietne rodziny. Pięknie i zielono. Czyste środowisko.

CD. SPRAWNE INSTYTUCJE PUBLICZNE Wysoka jakość usługi publicznych w każdej warstwie. Duży poziom zaufania do instytucji publicznych. NOWOCZESNE SPOŁECZEŃSTWO Społeczeństwo włączające, tolerancyjne, otwarte, o wysokim kapitale i zaufaniu społecznym. Zaufanie obywateli do państwa i państwa do obywateli. Mądra polityka imigracyjna przyciągająca osoby o najwyższych kwalifikacjach i kompetencjach. WYSOKA JAKOŚĆ EDUKACJI Kształcenie zawodowe wzorem dla świata. Minimum 3 uczelnie w pierwszej setce na liście szanghajskiej. Nowoczesne technologie w edukacji i nowe formy uczenia się. Sprawne kadry wspierające osoby uczące się. Edukacja kompatybilna z rynkiem pracy

CD. PRĘŻNY I RESPONSYWNY RYNEK PRACY Zrozumienie i umiejętne wykorzystanie pojawiających się trendów NOWE ZAWODY, NIE ZNANE WCZEŚNIEJ, NA RYNKU PRACY. Sprawnie funkcjonujący Zintegrowany System Kwalifikacji. Duża mobilność pracowników. Liczne specjalizacje w sektorze IT. Pracodawca łatwo znajduje pracownika, a pracownik - pracodawcę.

CD. OBYWATEL/KA 2030 AKTYWNOŚĆ NA RYNKU PRACY ELASTYCZNOŚĆ KREATYWNOŚĆ SAMOROZWÓJ OTWARTOŚĆ NA ZMIANY AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA KOMUNIKATYWNOŚĆ SAMODZIELNOŚĆ ODPOWIEDZIALNOŚĆ

CD. OBYWATEL/KA 2030 KREATYWNY I SAMODZIELNY. Otwarty na ciągłe zmiany i przygotowany na nie, elastycznie dopasowujący się do nowych wyzwań na rynku pracy. Uczy się przez całe życie. Lubi i potrafi się uczyć, także samodzielnie. Adaptujący się, elastyczny, komunikatywny, umiejący pracować w interdyscyplinarnym i zróżnicowanym środowisku, współpracować z innymi osobami, świadomy wagi kompetencji społecznych/miękkich. Wyspecjalizowana i wykształcona, zna języki obce. Posiada kompetencje cyfrowe: potrafi posługiwać się różnymi technologiami i funkcjonować w cyfrowej rzeczywistości. Posiada dostęp do pełnej oferty edukacyjnej i podnoszenia swoich kompetencji. Zna swoje talenty i pasje. Ma poczucie bezpieczeństwa, działa społecznie, zaangażuje się w zmieniający się świat. Odpowiedzialny za siebie, wspólnotę, środowisko. Potrafi godzić życie prywatne z zawodowym. Ma pracę, dobrze zarabia, realizuje się i rozwija bez względu na wiek. Aktywna do późnej dorosłości na rynku pracy i poza nim, ciekawa ludzi i świata. Godnie się starzeje.

ZESTAWIENIE WYNIKÓW PRACY POSZCZEGÓLNYCH GRUP DYSKUSYJNYCH SEMINARIUM WARSZTATOWE, 28 MARCA 2018 GRUPA 1 GRUPA 2 GRUPA 3 GRUPA 4 GRUPA 5 PRIORYTETY Poprawa z kompetencji kluczowych osób nieaktywnych zawodowo, w tym osób 60 plus Większe zaangażowanie pracodawców w proces edukacji Dostęp do rzetelnej wiedzy na temat przyszłego zapotrzebowania na kompetencje w regionach Przekształcenie systemu oświaty umożliwiające elastyczne dostosowanie kompetencji do potrzeb gospodarki 4.0 Tworzenie programów zdobywania kwalifikacji. Integrowanie działań instytucji publicznych w obszarze umiejętności Szerokie zastosowanie nowych technologii i metod w uczeniu się Kształtowanie rozumienia kreatywności, kompetencji kognitywnych od początku Wiązki kwalifikacji, a nie zawody Kształtowanie umiejętności rozwiązywania problemów (uczenie metodologii rozwiązywania problemów) Diagnozowanie umiejętności z uwzględnieniem trendów globalnych i branżowych Wyższe nakłady na rozwijanie umiejętności. Integrowanie edukacji formalnej i nieformalnej dla rozwijania umiejętności przez całe życie Sprawny system informowania interesariuszy o stanie i podaży umiejętności, a także zapotrzebowaniu na nie Koordynacja zarządzania umiejętnościami. Rozwój kompetencji kadr uczących Rozwój talentów Zmiana metodologii uczenia Budowanie środowiska sprzyjającego uczeniu się Podniesienie rangi uczenia się w świadomości społecznej. Integrowanie rozwoju umiejętności na różnych etapach kształcenia Rozwój ZSK, w tym współpraca ministerstw i instytucji Uczenie się przez całe życie Prężnie działające całożyciowe doradztwo zawodowe Kształtowanie umiejętności cyfrowych, językowych, miękkich od najmłodszych lat Równoważność umiejętności pochodzących z różnych form edukacji Integracja rozwoju umiejętności między regionami Responsywność kształtowania umiejętności na potrzeby lokalne.

GRUPA 1 GRUPA 2 GRUPA 3 GRUPA 4 GRUPA 5 DZIAŁANIA DOTYCZĄCE PRIORYTETÓW System wspierający rozwój kompetencji jednostek na każdym etapie Dialog i współpraca z pracodawcami w celu rozpoznania zapotrzebowania na kwalifikację Doskonalenie dualne nauczycieli szkolnictwa zawodowego Holistyczne badanie potrzeb gospodarki Usługi publiczne oparte na nowych technologiach Zwiększenie autonomii dyrektorów szkół i kadry zarządzającej uczelniami, samorządami terytorialnymi. Integrowanie działań instytucji publicznych w obszarze umiejętności Szerokie zastosowanie nowych technologii i metod w uczeniu się Kształtowanie rozumienia kreatywności, kompetencji kognitywnych od początku Wiązki kwalifikacji, a nie zawody Kształtowanie umiejętności rozwiązywania problemów (uczenie metodologii rozwiązywania problemów) Diagnozowanie umiejętności z uwzględnieniem trendów globalnych i branżowych Wyższe nakłady na rozwijanie umiejętności. Integrowanie edukacji formalnej i nieformalnej dla rozwijania umiejętności przez całe życie Sprawny system informowania interesariuszy o stanie i podaży umiejętności, a także zapotrzebowaniu na nie Koordynacja zarządzania umiejętnościami. Rozwój kompetencji kadr uczących Rozwój talentów Zmiana metodologii uczenia Budowanie środowiska sprzyjającego uczeniu się Podniesienie rangi uczenia się w świadomości społecznej. Integrowanie rozwoju umiejętności na różnych etapach kształcenia Rozwój ZSK, w tym współpraca ministerstw i instytucji Uczenie się przez całe życie Prężnie działające całożyciowe doradztwo zawodowe Kształtowanie umiejętności cyfrowych, językowych, miękkich od najmłodszych lat Równoważność umiejętności pochodzących z różnych form edukacji Integracja rozwoju umiejętności między regionami Responsywność kształtowania umiejętności na potrzeby lokalne.

GRUPA 1 GRUPA 2 GRUPA 3 GRUPA 4 WYZWANIA Bierność edukacyjna Digitalizacja przestrzeni uczenia się Deficyt kompetencji kluczowych Hierarchiczność i silosowość systemu edukacji Kultura indywidualizmu i rywalizacji Paradygmat uczenia się Myślenie top down zamiast bottom up Przemoc edukacyjna Integracja jako działanie, a nie nazwa strategii Brak integracji systemu ZSK (formalne versus rynkowe). Słaba koordynacja działań w obszarze umiejętności Kształcenie kompetencji miękkich i społecznych Generowanie kompetencji dla innowacyjności Szybkie dostosowanie umiejętności do gospodarki 4.0 Trudności nauczycieli w kształtowaniu kompetencji kognitywnych Małe wykorzystanie nowych technologii i form nauczania w szkole Środowisko szkolne przeznaczone do nauczania, a nie dla uczenia się Brak narzędzi, know how w nauczaniu. Pozyskiwanie środków na działania strategiczne Rozproszenie działań i zasobów w administracji publicznej w kwestiach dot. umiejętności Słabość reprezentacji interesów branżowych Brak odpowiedniego wsparcia dla nauczycieli do podnoszenia kwalifikacji Gospodarka 4.0 ( a nawet 5.0) Ograniczenia metodologiczne istniejących baz wiedzy o zapotrzebowaniu na umiejętności Opór osób starszych przed aktywizowaniem się. Deklaratywny charakter strategii umiejętności Bariery finansowe Zachowanie właściwych proporcji reprezentatywnych grup interesariuszy, które powinny być włączone w procesy związane z tworzeniem założeń dla kształcenia ustawicznego Specyfika lokalnych rynków pracy Brak koordynacji działań w celu rozwoju odpowiednich umiejętności między pracodawcą a szkołą Niska gotowość do uczenia się przez całe życie Mała atrakcyjność metod szkolenia dla osób dorosłych Trudności w badaniach i analizach popytu na umiejętności Trudności komunikacyjne między aktorami systemu społecznego Brak odpowiednich kompetencji nauczycieli.

GRUPA 1 GRUPA 2 GRUPA 3 GRUPA 4 DZIAŁANIA DOTYCZĄCE WYZWAŃ Redefinicja autonomii (Co oznacza? Na czym polega?. Jaka dla pojedynczej szkoły, jej dyrektora/dyrektorki?) Większe zaufanie społeczne Decentralizacja współpracy typu sztafeta instytucji na różnych etapach kształcenia Integracja systemu Tworzenie warunków do uczenia się. Skuteczny decyzyjny zespół międzyresortowy do spraw umiejętności w dialogu z partnerami społecznymi Więcej metody projektowej i zespołowej w uczeniu Upowszechnienie kształcenia zawodowego na piątym poziomie PRK jako kontynuacji szkolnictwa zawodowego Kwalifikacje rynkowe jako moduł w kształceniu Doskonalenie nauczycieli (nowe technologie, kształtowanie kompetencji kognitywnych) Zwiększenie nakładów na infrastrukturę szkolną i szkolenia (baza techno-dydaktyczna). Doskonalenie nauczycieli (dualne, szczególnie w szkolnictwie zawodowym) Modyfikacja zasad awansu nauczycieli zwłaszcza w szkolnictwie zawodowym (wypracowanie zaleceń metodologicznych i klasyfikacji) Promowanie potrzeby uczenia się przez całe życie, między innymi poprzez ZSK ZSK w szkołach branżowych (na przykład zwolnienie z opłat kwalifikacji rynkowych, jeśli są w szkole). Doskonalenie nauczycieli (dualne, szczególnie w szkolnictwie zawodowym) Modyfikacja zasad awansu nauczycieli zwłaszcza w szkolnictwie zawodowym (wypracowanie zaleceń metodologicznych i klasyfikacji) Promowanie potrzeby uczenia się przez całe życie, między innymi poprzez ZSK ZSK w szkołach branżowych (na przykład zwolnienie z opłat kwalifikacji rynkowych, jeśli są w szkole).

SEMINARIUM WARSZTATOWE, 26 MARCA 2018 GRUPA 1 GRUPA 2 GRUPA 3 PRIORYTETY Zbudowanie skoordynowanego systemu diagnozowania zapotrzebowania na umiejętności Rozwój polityki świadomego budowania przewag Rozwój gospodarki opartej na wiedzy i umiejętnościach Rozwój polityki międzypokoleniowej. Systemowe podejście do identyfikowania prognozowania, kreowania umiejętności Dobry przepływ informacji między rynkiem pracy a sektorem edukacji Kształtowanie umiejętności miękkich (np. współdziałania, komunikacji) Budowa społeczeństwa wiedzy Budowanie kultury zaufania System profesjonalnej opieki senioralnej. Zaangażowanie pracodawców w rozwój umiejętności Zintegrowane podejście do rozwoju umiejętności podstawowych Diagnoza i monitorowanie zapotrzebowania na umiejętności.

GRUPA 1 GRUPA 2 GRUPA 3 DZIAŁANIA DOTYCZĄCE PRIORYTETÓW Skoordynowanie istniejących narzędzi diagnozowania umiejętności i rozwój nowych Rozwój regionalnych badań nad specjalizacjami w regionach Budowanie think tanków zajmujących się inteligentnymi specjalizacjami Kształcenie w zakresie kompetencji i umiejętności przyszłości na bazie diagnozy Rozwój ZSK Rozwój i upowszechnianie kształcenia zawodowego Wsparcie budowy i rozwoju silnego samorządu gospodarczego Budowanie świadomości młodego pokolenia na temat nieodzownego procesu starzenia się Budowanie systemu kształcenia w zawodach związanych z opieką nad osobami zależnymi Inicjatywy wspierające rozwój umiejętności seniorów Włączenie przedsiębiorstw w proces kształcenia. Współpraca biznes - szkoła (np. wspólna praca projektowa, praktyki) Podnoszenie kompetencji nauczycieli (np. system motywowania nauczycieli, wyższe pensje) Promowanie nauczycieli praktyków Zorientowanie na działania wspólnotowe (np. ulgi dla trzeciego sektora, tworzenie spółdzielni) Podnoszenie kwalifikacji i nabywanie nowych System edukacji Wzmacnianie kompetencji społecznych. Kampanie informacyjne szkół branżowych i techników Tworzenie klas patronackich, w tym umów pracodawca szkoła Upowszechnianie zaangażowania pracodawców z branży na rzecz rozwoju kadr Kampania na rzecz uczenia się umiejętności podstawowych Określenie przewag konkurencyjnych Tworzenie strategii umiejętności dla sektorów Zaangażowanie organizacji pracodawców, organizacji pracowników i specjalistów w tworzenie strategii dla sektorów.

GRUPA 1 GRUPA 2 WYZWANIA Niechęć instytucji zajmujących się diagnozą zapotrzebowania na umiejętności do współpracy Sprzeczność interesów regionów, instytucji uniemożliwiająca konstruktywną debatę Brak zapewnienia finansowania na obszary priorytetowe (ryzyko rozwiązań na papierze) Bariery instytucjonalne Dekapitalizacja kompetencji nauczycieli w trakcie wykonywania zawodu Zmiana układu politycznego oznacza zmianę kierunków działania Niespójny system zarządzania w sektorze publicznym (niemożność wejścia poza schematy) Brak systemu ciągłego doradztwa zawodowego Brak porozumienia między poradnictwem w sektorze edukacji i pracy. Współpraca pomiędzy instytucjami badającymi zapotrzebowanie na umiejętności Unikanie odpowiedzialności, chaos, zatajanie wyników, brak koordynacji w instytucjach prowadzących badania i analizy w zakresie umiejętności Wzajemne niezrozumienie biznesu i edukacji i brak przestrzeni do współpracy (trudność dla MŚP) Zaangażowanie mikro i małych przedsiębiorstw we współpracę z edukacją Niedostateczna edukacja w zakresie kompetencji społecznych (np. umiejętność współpracy) Słabość zarządzania umiejętnościami w sektorze MSP. DZIAŁANIA DOTYCZĄCE WYZWAŃ Pokazanie korzyści ze współpracy (np. debaty, spotkania) Wspieranie porozumień międzyregionalnych Fundraising i CSR w obszarze umiejętności Szkolenie i wsparcie kadr zarządzających w sektorze publicznym 20% czasu pracy (m.in. nauczycieli) przeznaczone na uczenie się Poradnictwo zawodowe od poziomu szkoły podstawowej dla dzieci i młodzieży oraz rodziców. Networking osób pracujących w instytucjach zajmujących się badaniami dot. umiejętności, spotkania w grupach roboczych, sieciowy kapitał społeczny) Precyzyjne umowy i domniemanie kompetencji dla osób w tych instytucjach Transparentność Wspólna realizacja projektów biznesu i edukacji Edukacja mikro i małych przedsiębiorstw (waga umiejętności) Uczenie współdziałania i innych kompetencji miękkich.

ul. Górczewska 8, 01-180 Warszawa tel.: (22) 241 71 00, e-mail: ibe@ibe.edu.pl