PRZYGOTOWANIE SPOLECZENSTWA DO UDZIELANIA PIERWSZEJ POMOCY Niemal powszechna jest w naszym spoleczenstwie gotowosc niesienia pierwszej pomocy ratujacej zycie - 90% osób sklonnych jest udzielic jej, gdyby zaszla taka koniecznosc. Trzy czwarte naszego spoleczenstwa uczestniczylo w szkoleniach z zakresu udzielania pierwszej pomocy ratujacej zycie, a niemal jedna czwarta nigdy nie przeszla szkolenia z tej dziedziny. Choc trzy czwarte ogólu spoleczenstwa uczestniczylo w szkoleniach z zakresu pierwszej pomocy ratujacej zycie, to jednak zdecydowana wiekszosc - trzy piate - stwierdzila, ze ich umiejetnosci udzielania takiej pomocy sa niewystarczajace. Spoleczne poczucie potrzeby organizowania w szerszym niz dotad zakresie szkolen udzielania pierwszej pomocy ratujacej zycie jest powszechne. Opinie taka wyrazilo az 99% ogólu badanych, a 75% chcialoby w takich szkoleniach uczestniczyc. Warszawa, kwiecien 1997 OBOP Sp. z o.o., ul. Dereniowa 11, 02-776 Warszawa, tel. (0-22) 644 99 73, 648 20 44-46, fax 644 99 47, obop@obop.com.pl, www.obop.com.pl
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. Pierwsza pomoc sondaz z 9-12.I.1997 Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowan zamieszczanych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania zródla. Celem sondazu, autorstwa dr. n. med. Adama Rasmusa a przeprowadzonego przez OBOP 1, bylo ustalenie gotowosci, stopnia wiedzy i umiejetnosci naszego spoleczenstwa w udzielaniu pierwszej pomocy ratujacej zycie. Gotowosc udzielania pierwszej pomocy w naglych wypadkach Niemal powszechna jest w naszym spoleczenstwie gotowosc niesienia pierwszej pomocy ratujacej zycie - 90% osób sklonnych jest udzielic jej, gdyby zaszla taka koniecznosc. Tylko nieliczni (8%) twierdza, ze nie pomogliby w takiej sytuacji, glównie z powodu braku umiejetnosci badz z obawy przed wyrzadzeniem jeszcze wiekszej krzywdy (zaszkodzeniem) osobie poszkodowanej, potrzebujacej zabezpieczenia medycznego. W sytuacji, gdyby potrzebna bylaby komus pierwsza pomoc ratujaca zycie - udzielil(a)by jej Pan(i), czy raczej nie? zdecydowanie tak 55% raczej tak 35% raczej nie 4% zdecydowanie nie 4% trudno powiedziec 2% Pierwszej pomocy udzieliliby, co naturalne, wszyscy pracownicy sluzby zdrowia. Zdecydowana gotowosc niesienia pomocy zglaszali czesciej niz inni, kierownicy i specjalisci, osoby z wyzszym wyksztalceniem oraz posiadajacy prawo jazdy. Warto zatem, przy tak masowo deklarowanej gotowosci udzielania pierwszej pomocy ratujacej zycie, zorientowac sie czy te checi poparte sa autentycznym przygotowaniem i specjalistyczna wiedza, czy tez wynikaja wylacznie z ogólnie przyjetych zasad moralnych. 1 Sondaz Osrodka Badania Opinii Publicznej z 9-12 stycznia 1997 roku. Zbadano 1092 losowo dobrane osoby od 16 roku zycia. Dopuszczalny blad dla takiej wielkosci próby nie przekracza ± 3, przy wiarygodnosci oszacowania równej 95%. 2
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. Pierwsza pomoc sondaz z 9-12.I.1997 Przygotowanie do udzielania pierwszej pomocy Trzy czwarte naszego spoleczenstwa uczestniczylo przynajmniej raz w szkoleniu z zakresu udzielania pierwszej pomocy ratujacej zycie, a niemal jedna czwarta nigdy nie przeszla szkolenia z tej dziedziny. Czy kiedykolwiek byl(a) Pan(i) przeszkolony(a) w udzielaniu pierwszej pomocy ratujacej zycie? nie, nigdy 23% tak jeden raz 21% tak - dwa razy lub wiecej 31% tak, ale nie pamietam, ile razy 21% nie pamietam, czy bralem(am) udzial w takim szkoleniu 4% Najwiecej osób - bo prawie jedna trzecia (31%) - brala udzial dwa razy lub wiecej w tego rodzaju kursach; jedna piata osób byla przeszkolona jednokrotnie i takze jedna piata, choc pamieta, ze zostala przeszkolona, to jednak nie przypomina sobie ile razy. Osoby, które przeszly wiecej niz jedno szkolenie z zakresu udzielania pierwszej pomocy w naglych wypadkach - to najczesciej mezczyzni, badani z wyzszym wyksztalceniem, oraz - co oczywiste - pracownicy sluzby zdrowia, oswiaty i szkolnictwa, a takze posiadajacy prawo jazdy. Wsród osób, które nigdy nie uczestniczyly w szkoleniach relatywnie najwiecej jest kobiet, nastolatków oraz najstarszych badanych, mieszkanców wsi oraz osób z wyksztalceniem podstawowym. Wszyscy, którzy uczestniczyli w szkoleniach z zakresu udzielania pierwszej pomocy ratujacej zycie zostali zapytani o instytucje, które te kursy zorganizowaly. Wyniki sondazu wskazuja, ze najczesciej szkolenia te prowadzone byly: 3
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. Pierwsza pomoc sondaz z 9-12.I.1997 w szkolach - 68% odpowiedzi; w zakladach pracy - 55% przy okazji kursów BHP, PCK, prawa jazdy. - 50%; w wojsku - 31% 2 ; na wyzszych uczelniach, w czasie studiów - 10%. Szkolenia najczesciej prowadzili instruktorzy, rzadziej nauczyciele oraz lekarze, najrzadziej zas pielegniarki. Ocena wlasnych umiejetnosci udzielania pierwszej pomocy Wszyscy badani proszeni byli o ocene swych wlasnych umiejetnosci udzielania pierwszej pomocy w naglych wypadkach. Mimo, ze niemal wszyscy (90%) sklonni byliby niesc taka pomoc w razie potrzeby, a trzy czwarte ogólu spoleczenstwa uczestniczylo przynajmniej raz w odpowiednich szkoleniach - to az trzy piate stwierdza, ze ich znajomosc rzeczy w tej dziedzinie jest zbyt mala. Natomiast dwie piate okresla swe umiejetnosci jako wystarczajace, a nieliczni nie potrafia tego ocenic. Jak ocenia Pan(i) swoje umiejetnosci udzielania pierwszej pomocy ratujacej zycie - czy sadzi Pan(i), ze sa one wystarczajace czy niewystarczajace? zdecydowanie wystarczajace 8% raczej wystarczajace 30% raczej niewystarczajace 37% zdecydowanie niewystarczajace 22% trudno powiedziec 3% Czesciej niz inni swoje umiejetnosci uznali za niewystarczajace mieszkancy srednich i duzych miast, prywatni przedsiebiorcy, osoby z wyksztalceniem podstawowym oraz gospodynie domowe. Nalezy tez podkreslic, ze poczucie niewystarczajacych umiejetnosci w udzielaniu pierwszej pomocy maja w jednakowym stopniu zarówno osoby posiadajace (58%) jak i 2 Przy tym sposród ogólu mezczyzn, którzy w ogóle byli przeszkoleni w udzielaniu pierwszej pomocy - 47% odbylo te szkolenia wlasnie w wojsku. 4
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. Pierwsza pomoc sondaz z 9-12.I.1997 nie posiadajace (59%) prawa jazdy. Mozna stad wnosic o koniecznosci przykladania wiekszej wagi do jakosci, zakresu i poziomu szkolen z udzielania pierwszej pomocy dla uczestników kursów prawa jazdy. Poczucie potrzeby szkolen udzielania pierwszej pomocy i gotowosc uczestniczenia w nich Spoleczne poczucie potrzeby organizowania w szerszym niz dotad zakresie szkolen udzielania pierwszej pomocy ratujacej zycie jest powszechne. Opinie taka wyrazilo az 99% ogólu badanych. Jak Pan(i) sadzi, czy prowadzenie w szerszym niz dotychczas zakresie szkolen udzielania pierwszej pomocy ratujacej zycie jest potrzebne ludziom w naszym kraju, czy raczej niepotrzebne? zdecydowanie potrzebne 75% raczej potrzebne 24% raczej lub zdecydowanie niepotrzebne 0% trudno powiedziec 1% Jednoczesnie az trzy czwarte ogólu badanych zadeklarowalo, gdyby stworzono im taka mozliwosc, chec uczestniczenia w szkoleniach z tej dziedziny. Czy uczestniczyl(a)by Pan(i) w takim szkoleniu, gdyby byla taka mozliwosc? tak, bardzo chetnie 41% tak, raczej chetnie 34% tak, ale raczej niechetnie 7% nie uczestniczyl(a)bym 13% trudno powiedziec 3% Najczesciej gotowosc uczestniczenia w szkoleniu zadeklarowali najmlodsi (95%), osoby miedzy 20-tym a 50-tym rokiem zycia (84%), mieszkancy duzych aglomeracji (80%), osoby z wyksztalceniem zasadniczym zawodowym (83%) oraz wyzszym (81%), kierownicy i specjalisci (85%), pracownicy szeregowi (88%) a takze robotnicy (88%), pracownicy sluzby zdrowia (84%), szkolnictwa i oswiaty (85%) oraz majacy prawo jazdy (80%). 5
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. Pierwsza pomoc sondaz z 9-12.I.1997 Stopien wiedzy Polaków w zakresie udzielania pierwszej pomocy. W sondazu umieszczono piec pytan o charakterze quizowym, w których zadaniem badanych bylo wybranie z podanego zestawu jednej odpowiedzi prawidlowej. Wyniki tego quizu obrazuja obiektywny stopien poinformowania w podstawowych kwestiach dotyczacych udzielania pierwszej pomocy ratujacej zycie. Miejsce ulozenia rak w celu wykonania posredniego masazu serca u osób doroslych znajduje sie: prawidlowa odpowiedz - na mostku, tuz ponizej polowy jego dlugosci - 64% nieprawidlowe odpowiedzi (lacznie ) 19% brak zdania 17% Zatrzymanie pracy serca mozna rozpoznac sprawdzajac tetno: prawidlowa odpowiedz -na szyi (tetnica szyjna) 57% nieprawidlowe odpowiedzi (lacznie) 33% brak zdania 10% Udroznienie górnych dróg oddechowych polega na: prawidlowa odpowiedz - odgieciu glowy do tylu 62% nieprawidlowe odpowiedzi (lacznie) 18% brak zdania 20% Bezpieczne ulozenie nieprzytomnego to: prawidlowa odpowiedz -na boku z glowa odgieta ku tylowi 57% nieprawidlowe odpowiedzi (lacznie) 30% brak zdania 13% Podczas reanimacji ludzi doroslych wykonywanej przez jednego ratujacego nalezy wykonac: 6
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o. o. Pierwsza pomoc sondaz z 9-12.I.1997 prawidlowa odpowiedz - po kazdych dwóch sztucznych oddechach 15 ucisków klatki piersiowej w rytmie 80 do 100 razy na minute 3% nieprawidlowe odpowiedzi (lacznie) 57% brak zdania 40% Dla respondentów pytanie o sposób reanimowania chorego okazalo sie najtrudniejsze Tylko 3% badanych potrafilo dac prawidlowa odpowiedz, wobec 57% blednych wskazan oraz 41% przyznajacych sie wprost do niewiedzy w tej sprawie. Traktujac lacznie wyniki calego quizu nalezy przede wszystkim podkreslic, ze ani jednej poprawnej odpowiedzi nie udzielilo 12% badanych, a prawidlowo rozwiazalo caly quiz tylko 1%. Po jednej czwartej osób potrafilo poprawnie odpowiedziec na cztery, trzy lub dwa pytania quizu. Odpowiedzi na pytania quizowe dotyczace pierwszej pomocy zadnej poprawnej odpowiedzi 12% jedna poprawna odpowiedz 14% dwie poprawne odpowiedzi 23% trzy poprawne odpowiedzi 24% cztery poprawne odpowiedzi 26% piec poprawnych odpowiedzi 1% Na cztery pytania poprawnej odpowiedzi udzielili przede wszystkim pracownicy sluzby zdrowia oraz szkolnictwa i oswiaty, posiadacze prawa jazdy, mieszkancy malych i srednich miast, kierownicy, specjalisci, uczniowie i rencisci oraz ludzie lepiej wyksztalceni. 7