Polski rynek apteczny szanse i zagrożenia Piotr Kula
AGENDA Rynek apteczny podsumowanie Trendy sprzedaży głównych segmentów Refundacja Współpłacenie pacjentów Średnie ceny sprzedaży leków Marże apteczne Rynek apteczny sprzedaż we wskazaniach i zastosowaniach. Stan magazynu Rynek apteczny największe firmy farmaceutyczne i największe produkty Dokąd zmierzamy w 2014?
Rynek Apteczny - podsumowanie
Dynamika zmian na rynku ostatnie 3 lata Kluczowe segmenty, wartość sprzedaży do pacjenta w zł 20 Porównanie do roku 2012 Porównanie do roku 20 Produkty refundowane 10 140 141,4 3,9% -19,6% Produkty na receptę, pełnopłatne 6 19 97,9 4,7% 17,9% Sprzedaż odręczna 267 678,3,3%,2% Wartość refundacji 7 4 84,4 2,6% -18,0% Wartość całego rynku - w cenach sprzedaży do pacjenta osiągnęła poziom 27,6 mld zł, co oznacza 4,6% wzrost w porównaniu do roku 2012, ale nadal mniej (o 1,3%) niż w roku 20.
Ilość i wartość sprzedaży w głównych segmentach - trendy Ilość sprzedaży (mln opakowań) Segment 2009 2010 20 2012 20 Trend RX 692,9 692,8 731,7 634,1 62,1 OTC 84,3 39,8 17,6 484,0 486,9 SUPLEMENTY 126,6 7,0 146, 6, 14,9 KOSMETYKI 2,4 2, 2,6,4 60,9 Wartość sprzedaży (mld zł) Segment 2009 2010 20 2012 20 Trend RX 17,4 17,9 18,9 1,8 16,4 OTC,7,,7,6,9 SUPLEMENTY 1,8 2,0 2,3 2,2 2,4 KOSMETYKI 1,0 1,1 1,1 1,2 1,3 Wzrost rynku w roku 20 jest uwarunkowany sytuacją w poprzednich dwóch latach. W grudniu 20 roku odnotowano panikę zakupową, pacjenci wiedzieli, że będą nowe regulacje prawne i masowo kupowali nie tylko leki na receptę, ale także te bez recepty. Odbiło się to negatywnie na wyniku rynku w roku 2012.
Wzrost obrotu na rynku aptecznym w 20 o 4,6% w stosunku do 2012 roku, ale w porównaniu do roku 20 (ostatni rok przed wprowadzeniem nowej ustawy refundacyjnej) spadek o 1,3% Brak przewidywanego, gwałtownego spadku ilości aptek oraz rosnące usieciowienie rynku aptecznego Zmiany w serwisie hurtowni kolejne obniżenie sztywnej marży hurtowej na leki refundowane do poziomu do % w roku 2014 może owocować utrudnieniami w dostępie do leków przez pacjentów Spadek rentowności sprzedaż leków refundowanych spadek obrotu 20 vs 20 wynosi prawie 20%, spadek marży o 8,6% Oszczędności Refundatora: 18% w stosunku do roku 20 Spadek udziału sprzedaży leków refundowanych w całości sprzedaży aptecznej (z 4% w 20 do 3%) Wzrosty obrotów (20 vs 20) w segmentach: recept pełnopłatnych o 17,9% oraz sprzedaży odręcznej o,2%. Zakaz reklamy aptek Zmiany na rynku aptecznym Częste zmiany obwieszczeń refundacyjnych z brakiem możliwości utrzymania starej ceny stoku Erozja cen leków refundowanych wyzwanie dla firm farmaceutycznych Eksplozja cen leków/produktów poza refundacją Wspomaganie substytucji aptecznej planowane zmiany w nowelizacji ustawy Restrukturyzacje w firmach farmaceutycznych, hurtowniach i aptekach
Zmiany cen a wartość rynku Średnia cena opakowanie w sprzedaży do pacjenta w zł 20 Porównanie do roku 2012 Porównanie do roku 20 Wszystkie produkty 16, 2,0% 1,2% Produkty refundowane 27,2 0,4% -1,% Produkty na receptę, pełnopłatne 21,9 2,7% 0,3% OTC,2 2,7%,1% Liczba opakowań w przypadku OTC oraz leków nierefundowanych spada a wartość rynku w tych segmentach rośnie. Jedną z najważniejszych przyczyn takiego stanu rzeczy jest wzrost cen.
Zmiany w marży aptecznej Średnia marża w segmentach (%) 20 Porównanie do roku 2012 Porównanie do roku 20 Wszystkie produkty 28% 3,4% 4,% Produkty refundowane 18% 0,3% -8,6% Produkty na receptę, pełnopłatne 32% 4,4% 10,7% Sprzedaż odręczna 36% 1,6% 9,9% Średni, roczny, obrót apteki w 20 wyniósł ok. 2 mln PLN, co oznacza wzrost o,1% w stosunku do 2012, ale nadal jest to o 2,3% mniej niż w roku 20. Istnieją istotne różnice pomiędzy aptekami sieciowymi (sieci +) i aptekami indywidualnymi, te pierwsze średnio uzyskują ok.2% większy obrót w porównaniu do statystycznej apteki w Polsce.
Szacunkowa liczba aptek działających w Polsce o okresie 1998-20 liczba aptek otwarych 14000 000 12000 000 10000 9000 Liczba aptek nie spada Stan na grudzień 20: 68 8000 7000 1 3 7 9 7 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 200 2006 2007 2008 2009 2010 20 2012 20
3 000 2 00 2 000 1 00 1 000 00 0 1 3 7 9 CAŁKOWITA WARTOŚĆ MIESIĘCZNEJ SPRZEDAŻY LEKÓW W APTEKACH OTWARTYCH W POLSCE W LATACH 2000-20 sprzedaż w cenach detalicznych sprzedaż odręczna Wzrost sprzedaży odręcznej 2000 2001 2002 2003 2004 200 2006 2007 2008 2009 2010 20 2012 20
Miliony 1 200 zł CAŁKOWITA WARTOŚĆ MIESIĘCZNEJ REFUNDACJI W POLSCE W LATACH 1998-20 1 000 zł 800 zł 600 zł 400 zł 200 zł 0 zł 1 3 7 9 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 200 2006 2007 2008 2009 2010 20 2012 20
30 zł 2 zł 20 zł 1 zł 10 zł zł 0 zł 1 3 7 9 MIESIĘCZNE WYDATKI REFUNDACYJNE W PRZELICZENIU NA PACJENTA W LATACH 2000-20 ( 38, mln ludność) 18,78 zł 1 zł 8,6 zł zł,8 zł,3 zł 12,9 zł,1 zł 14,4 zł 14, zł 16,17 zł 17,88 zł Efekt ustawy refundacyjnej spadek wydatków 2000 2001 2002 2003 2004 200 2006 2007 2008 2009 2010 20 2012 20
POZIOM WSPÓŁPŁACENIA PACJENTA W CAŁKOWITYM OBROCIE I DLA LEKÓW PODLEGAJĄCYCH REFUNDACJI W LATACH 1998-20 8% całkowity obrót leki z wykazów 7% 6% % Współpłacenie na całym rynku nie spada, spada w trendzie dla leków z wykazów 4% 3% 2% 1 3 7 9 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 200 2006 2007 2008 2009 2010 20 2012 20
Jeden z mechanizmów wzrostu współpłacenia w części grup limitowych. Po wprowadzeniu ustawy refundacyjnej, działający nawet jeżeli średnia cena leku refundowanego jest obniżona w stosunku do roku 20. Pacjenci kupują częściej leki z list płacąc 100% 20 20 zrefundowano refundowany lek nie zrefundowano refundowanego leku
PORÓWNANIE ŚREDNIEJ ILOŚCI OPAKOWAŃ LEKÓW W MAGAZYNIE APTECZNYM W ROKU 20 I 2012 DLA LEKÓW BĘDĄCYCH PODSTAWĄ LIMITU NA WYKAZACH W STYCZNIU 2012 ORAZ DLA LEKÓW BĘDĄCYCH PODSTAWĄ LIMITU DLA TOP 100 POD WZGLĘDEM ILOŚCI SPRZEDANYCH OPAKOWAŃ W 2012 ROKU Dostępność (zmiana średniej ilości opakowań w magazynie) dla leków będących podstawą limitu w zbadanych 298 grupach limitowych Dostępność (zmiana średniej ilości opakowań w magazynie) dla TOP 100 leków będących podstawą limitu w grupach limitowych (wg ilości sprzedanych opakowań w 2012) 83% 17% 94% 6% W 247 PRZYPADKACH SPADŁA DOSTĘPNOSĆ W 1 PRZYPADKACH WZROSŁA DOSTĘPNOŚC W 94 PRZYPADKACH SPADŁA DOSTĘPNOSĆ W 6 PRZYPADKACH WZROSŁA DOSTĘPNOŚC
PORÓWNANIE ŚREDNIEJ CENY OPAKOWANIA W OBROCIE APTECZNYM 1998-20 średnia cena 1 opk dostępnęgo w obrocie aptecznym 18 zł 16 zł 14 zł 12 zł 10 zł Wzrost cen motorem rozwoju rynku 8 zł 6 zł Wzrost ceny opakowania, rośnie szybciej niż inflacja 4 zł 1 3 7 9 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 200 2006 2007 2008 2009 2010 20 2012 20
UDZIAŁ SPRZEDAŻY REFUNDOWANEJ I ODRĘCZNEJ W CAŁKOWITYM OBROCIE APTEK W LATACH 1998-20 sprzedaż odręczna leki z wykazów 60% % 0% 4% 40% 3% Sprzedaż odręczna motorem wzrostu 30% 2% 20% 1 3 7 9 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 200 2006 2007 2008 2009 2010 20 2012 20
Podział średniej ceny leku na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną 2012 i 20 20,0 1,0 10,0 12,01,80,9,94,82,7,76,76,89 12,08 12,16 12,32 12,36 12,39 12,37 12,2 12,21 12,08 12,07 12,02 12,21 12,33 12,20 12,67,0 3,3 4,06 4,28 4,28 4,41 4,88 4,17 4,39 4,26 4,33 4,29 3,96 3,76 4,2 4,10 4,37 4,31 4,40 4,39 4,3 4,20 4,3 4,33 4,02 0,0 1 2 3 4 6 7 8 9 10 12 1 2 3 4 6 7 8 9 10 12 Refundacja Zapłata pacjenta
WARTOŚĆ MIESIĘCZNEJ SPRZEDAŻY STATYSTYCZNEJ APTEKI W POLSCE 1998-20 240 000 zł 220 000 zł 200 000 zł 180 000 zł 160 000 zł 140 000 zł 120 000 zł 100 000 zł 80 000 zł 60 000 zł 1 3 7 9 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 200 2006 2007 2008 2009 2010 20 2012 20
28,% 28,0% 27,% 27,0% 26,% 26,0% 2,% 2,0% 24,% 24,0% 23,% 23,0% 22,% 22,0% 21,% 21,0% 20,% 1 3 7 9 PORÓWNANIE ŚREDNIEJ MARŻY PROCENTOWEJ DLA CAŁEGO OBROTU APTEK W LATACH 2000-20 ( udział marży kwotowej w cenie zakupu) całość obrotu aptecznego 2000 2001 2002 2003 2004 200 2006 2007 2008 2009 2010 20 2012 20
24% 22% 20% 18% 16% 14% 1 3 7 9 PORÓWNANIE MARŻY PROCENTOWEJ DLA LEKÓW REFUNDOWANYCH W LATACH 2000 20 ( udział marży kwotowej w cenie zakupu) leki z wykazów 2000 2001 2002 2003 2004 200 2006 2007 2008 2009 2010 20 2012 20
styczeń marzec Maj Lipiec Wrzesień Listopad styczeń marzec maj lipiec Wrzesień Listopad Styczeń Marzec Maj Lipiec Wrzesień Listopad Styczeń Marzec Maj Lipiec Wrzesień Listopad Styczeń Marzec Maj Lipiec Wrzesień Listopad Styczeń Marzec Maj Lipiec Wrzesień Listopad Styczeń Marzec Maj Lipiec Wrzesień Listopad Styczeń Marzec Maj Lipiec Wrzesień Listopad Styczeń Marzec Maj Lipiec Wrzesień Listopad Styczeń Marzec Maj lipiec Wrzesień Listopad PORÓWNANIE MARŻY APTECZNEJ DLA LEKÓW Z MARŻĄ UMOWNĄ WYDAWANYCH NA RECEPTY I LEKÓW OTC W LATACH 2004-20 ( udział marży kwotowej w cenie zakupu) Leki OTC z marżą umowną leki na recepty pełnopłatne 36,0% 34,0% 32,0% 30,0% 28,0% 26,0% 2004 200 2006 2007 2008 2009 2010 20 2012 20
Rynek apteczny sprzedaż we wskazaniach i zastosowaniach Stan magazynów
Miliony 30 TOP 20 MOLEKUŁ TOTAL ILOŚĆ SPRZEDAŻY WRAZ Z EWOLUCJĄ 20 VS 2012 OBRÓT ILOŚCIOWY 20 EWOLUCJA 20 VS 2012 1% 2 10% 10% 20 1 1% -3% 2% 4% 7% 0% 4% 3% 0% 1% 2% 0% -6% 0% -% 3% % 0% -% 10 -% -9% -10% -17% -1% 0 2,4 24,3 22,4 20,2 19,0 1,6 1,3 1,3 1,0 14,3 14,0 14,0 14,0 10, 10,4 9,7 8,1 8,0 7,7 7, -20%
TOP 20 MOLEKUŁ RX ILOŚĆ SPRZEDAŻY WRAZ Z EWOLUCJĄ 20 VS 2012 Miliony OBRÓT ILOŚCIOWY 20 EWOLUCJA 20 VS 2012 2 44% 0% 40% 20 30% 1 20% 10 2% 4% 7% 0% 3% 0% 1% 8% 7% -3% 0% 2% 1% 7% -2% 10% 0% -6% -7% -9% -9% -10% 0 22,4 20,2 19,0 1,6 1,0 14,3 14,0,9 10, 8,3 7,6 7, 6,9 6,4 6,2 6,0 6,0,7,7,4-20%
01.2012 02.2012 03.2012 04.2012 0.2012 06.2012 07.2012 08.2012 09.2012 10.2012.2012 12.2012 01.20 02.20 03.20 04.20 0.20 06.20 07.20 08.20 09.20 10.20.20 12.20 RYNEK TOTAL W POLSCE W LATACH 2012-20 WG MAGAZYN MAGAZYN EWOLUCJA KUMULOWANA EWOLUCJA PPG 200 Miliony 40% 180 160 33% 31% 31% 30% 140 120 100 80 60 40 4% 6% 2% 10% 8% 3% % 4% -2% -3% -1% 7% 3% 22% 16% 1% 7% 7% -% -2% 10% 7% 21% 1% 1% 12% 8% 10% 10% 10% % 1% 1% 2% 3% 0% 0% -1% 0% 26% -4% 20% 10% 0% -10% 20 0 140 14 149 14 147 14 10 161 171 162-16% 7 10 12 14 17 161 161 169 186 183 183 176-20%
Rynek apteczny największe firmy farmaceutyczne i największe produkty
Największe pod względem sprzedaży koncerny farmaceutyczne 20 sprzedaż apteczna Rx Sanofi Polpharma GSK Teva Sandoz KRKA Adamed Servier Novo Nordisk Gedeon Richter Pfizer Bayer Valeant Astellas Abbott MSD Novartis Roche AstraZeneca Egis OTC i Suplementy Aflofarm USP Zdrowie Polpharma Teva Novartis GSK Hasco-Lek Sanofi Reckitt B. Berlin-Ch. Herbapol Wrocław Bayer WZF Polfa (Polpharma) Takeda Sandoz Axellus Merck Valeant Medagro/Angellini
Największe pod względem sprzedaży leki/produkty 20 sprzedaż apteczna Rx Clexane Accu-Check Tritace Gensulin Prestarium Seretide Bisocard Novomix Spiriva Rispolept Humalog Atoris Abilify Mixtard Neulasta Contour TS Eligard Pulmicort Novorapid Alvesco OTC i Suplementy Rutinoscorbin Otrivin Polocard Espumisan Essentiale F. Gripex Max Tantum Verde Theraflu ExtraG. Acard Ibuprom Max APAP Ranigast Max Flegamina Urofuraginum Nurofen (Dz.) Amol Diohespan Max Cyclo Forte Ibuprom Zat. Diosminex
Apteka w ciągu tygodnia i dnia
8 000 Obraz statystycznej apteki ogólnodostępnej Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach (porównanie do ubiegłego roku Bieżący miesiąc Poprzedni rok 7 000 Weekend = ca. połowa potencjału dnia roboczego 6 000 000 4 000 3 000 2 000 1 000 0 Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota Niedziela
ILOŚĆ PACJENTÓW W ROZBICIU NA PRZEDZIAŁY GODZINOWE W ŚREDNIEJ APTECE W DNIU POWSZEDNIM 14 12 Dynamika transakcji w ciągu dnia 10 8 6 4 2 0 23-24 22-23 21-22 20-21 19-20 18-19 17-18 16-17 1-16 14-1 - 14 12 - - 12 10-9 - 10 8-9 7-8 6-7 - 6 4-3 - 4 2-3 1-2 0-1
2014
2014? Prognozy wskazują, że rynek w 2014 może nawet nie urosnąć. Przyczynami takiego stanu rzeczy mogą być: sztuczny wzrost w 20 spowodowany paniką zakupową w końcu 20 roku i co za tym idzie zapaścią sprzedaży na początku 2012 roku (niska baza do porównań) Ponadprzeciętny sezon przeziębieniowy na początku 20 roku, taka sytuacja może się nie powtórzyć Dalsza erozja cen leków refundowanych negocjacje w Ministerstwie Zdrowia mogą spowodować obniżenie wartości sprzedaży na całym rynku o 1-2% Ewentualne zahamowanie wzrostu cen dla produktów nierefundowanych, te segmenty rosły w dużej mierze dzięki wzrostowi cen Spadek marży hurtowej do % w 2014
Aby stać się lepszym, nie musisz czekać na lepszy świat. Phil Bosmans
Dziękuję!