kompresja z intensywnym odwadnianiem Grądalski T. J Pain Syptom Manage 2018; 55: 1179-83
10 zasad, które nefrolodzy chcieliby aby znały zespoły opieki paliatywnej 1. Chory z ESRD korzysta na współpracy nefrolog (obserwacja) oph (wiedza) 2. Oph w prognozowaniu i farmakoterapii powinna kierować się powt. bad GFR 3. Objawy cierpienia chorego z ESRD są porównywalne z chorym z nowotworem 4. Trzeba odróżniać AKI (duże ryzyko zgonu przejść?) od CKD (<15ml/min) 5. Od początku zaawansowanej choroby nerek ważne jest planowanie EOL-Care 6. Dializy niekoniecznie poprawią jakość życia / wydłużą przeżycie choremu 7. Dializy nie poprawiają częstego w CKD (30%) zespołu kruchości (geriatr.) 8. Roczna śmiertelność hemodializowanych to 20% (https://qxmd.com/calculate) 9. U chorych z krótką prognozą należy rozważyć odstawienie ACE i ARBs. 10. Chorzy z ESRD korzystają z włączenia do oph brak oph = częste hospit., OIT Bansal AD i wsp. J Palliat Med. 2018; 21 (4): 546-551
10 uwag dotyczących immunochemioterapii 1 2
3. Najczęstsze leczenie powikłań steroidy 4. Onkolog powinien monitorować objawy niepożądane leków 5. Czasem trudno odróżnić obj. niepożądane od progresji choroby 6. Zwykle trudno przewidzieć u kogo leczenie będzie skuteczne (rozpoczynanie leczenia łącznie z oph) 7. Powikłania endokrynologiczne nieleczone mogą być śmiertelne 8. Na efekt pozytywny czasem trzeba poczekać dłużej niż w chth 9. Nowe wprowadzane leki niezbadane obj. niepożądane 10. Oph musi być gotowa na wyzwania zw. z radykalną poprawą stanu chorego jak i nagłym pogorszeniem Wiesenthal AC. i wsp. J Palliat Med. 2018; 21 (5): 1-6.
Pojęcia paliatywny, podtrzymujący i hospicyjny i ich odbiór u kobiet z nowotworem piersi p Fishman JM.J Palliat Med. 2018 DOI: 10.1089/jpm.2017.0650
Usprawnianie w oph analiza piśm ryzyko upadków (starsi, dłuższa prognoza) samopoczucie, radzenia z chorobą (każdy wiek i prognoza) osłabienia, QoL (każdy wiek i prognoza) niepokoju, dystresu, cierpienia psychicznego motywacji, nadziei na lepszą aktywność fiz. w przyszłości pacjenci preferują usprawnianie pod kierunkiem niż samodzielne dusznościprzewlekłej, zaostrzeń duszności bólu zwłaszcza mięśniowo-powięziowego (fizykoterapia/masaż) Konieczne wspólne określanie planu i celu usprawniania Tittry SA Am J Hosp Palliat Med. 2018
Zaparcie stolca przegląd literatury 2007-2017 Muldrew DHL i wsp. Palliat Med. 2018
wnioski w ocenie należy uwzględnić aspekt obiektywny, subiektywny (+oczekiwania pacjenta) i badanie ocena obiektywna nie odpowiada subiektywnej najczęstszy lek: sennozyd ± dokusan (nieefekt) SOS najczęściej wlewka lub bisakodyl czopek słaba korelacja leki ~ częstość stolca w ogóle nie badano działania m. niefarmakol. brak badań dot. EOL-C i odstawiania leków
Okoliczności hospitalizacji pacjentów oph bad. przekrojowe, 116 chorych w Nowej Zelandii W Europie ostatnim roku przeciętnie 2,3 hospitalizacji wyraźny wzrost ostatnich 2 tygodniach systemy opieki zdrowotnej są zainteresowane obniżeniem kosztów nieopanowane objawy są głównym powodem tych hospitalizacji wiedza o nieuleczalnej chorobie nie wpływa na decyzję o hospit. pacjenci z potrzebami oph nie widzą w POZ/oph możliwości uniknięcia hospitalizacji priorytetem dla przyjmowanych do szpitali jest potrzeba informacji i wykonanie badań pozwalających zaspokoić potrzebę informacji Robinson J. i wsp. Palliat Med. 2018
wypisywanie z hospicjum u kresu życia? wywiady z członkami zespołów oph z 5 hospicjów w Wielkiej Brytanii dlaczego? duże obciążenie oph konieczność skracania opieki trend wypisywania chorych stabilnych nawet z krótką prognozą do opieki długoterminowej trudności czy opieka długoterminowa jest odpowiednia? gorszy odbiór społeczny czy osiągnięty stan stabilny nie jest przemijający? wnioski: znaczna część umiera szybko po wypisie kłóci się to z filozofią oph żeby wypisać trzeba mieć partnera w kontynuacji opieki Thomas T. i wsp. Palliat Med. 2018
Jak często chorzy w ostatnim miesiącu życia wymagają konsultacji medycznej poza godzinami? badanie 2014-15 r., Oxfordshire, Wielka Brytania 29,5% populacji chorych miało taki kontakt 36,4% z nich zakwalifikowano jako paliatywni jeżeli tak to: wizyta była bliżej zgonu (2 vs 8, P<0,001) częściej w domu (50,8 vs 51,9%, P<0001) rzadziej byli przyjmowani do szpitala (2,7 vs 18%; P<0,001) Brettell R BMJ Open 2018; 8: e020244
analiza bibliometryczna op. paliat. świat 2001-2016 Chia-Jen L i wsp. Am J Hosp Palliat Med. 2018
Czy opiekunowie mogą przygotowywać i podawać leki sc w opiece domowej? 96 opiekunów niemedycznych, 24 jednostki oph w Australii, 2009 r. 3 grupy: opiekunowie sami przygotowują i podają przygotowuje pielęgniarka i podają opiekunowie przygotowuje farmaceuta, podają opiekunowie badanie poczucia pewności (confidence), skala Likerta 7 st. Healy S. i wsp. Palliat Med. 2018
wczesna integracja domowej oph w onkologii rozpoznanie różnic we wczesnej i późnej oph Belgii aktualnie przeciętny czas domowej oph 15-20 dni (20% >90 dni) wywiady z 15 koordynatorami domowej oph: dlaczego? ogólne informacje dot. oph, wsparcie psychosocjalne planowanie opieki końca życia razem z opiekunami, czas na objęcie opieką holistyczną (nie tylko objawy) czas na odkrycie dodatkowych oczekiwań także rodziny czas na akceptację roli pacjenta paliatywnego czas na prawdziwą koordynację opieki przez oph czas na wsparcie profesjonalistów spoza oph Dhollander N. i wsp. Palliat Med. 208
Gabapentyna/pregabalina w bólu neuropatycznym monoterapia: 60 pt: silny/średni ból beurop: VAS o 30%: Fentanyl 37% vs Pregabalina73% 30 pt: ból neurop: Pregabalina > Gabapentyna/Amitryptylina/placebo l. skojarzone: 79 pt: opioid +Gabapentin vs opioid+placebo ns 75 pt z opioidem: dodanie Gabapentyny > opioidu 70 pt jw. po 8 tyg ns 38 pt Oksykodon+Pregabalina: VAS o 30%: Preg 77% vs Oksy 64% 70 pt Gabapentyna+Oksykodon vs Oksykodon ns Gabapentynoidy mało liczne grupy w monoterapii pozytywne 10 na 13 badań leczenie skojarzone 5 na 6 badań Jordan RI. Curr Opi Support Palliat Care 2018; 12: 108-17
kwas traneksamowy w miejscowym leczeniu krwiomoczu 50 chorych z hematurią ocena paskowa 500mg /100mlsoli fizjol./cewnik trójdrożny/zamk. odpływu na 15 min grupa badana: 9,5 L / 24h do przejrzystego moczu grupa placebo: 12 L P=0,04 po 24 h: gr bad. placebo + 0% 0% ++ 40% 16% P=0,02 +++ 48% 40% ++++ 12% 44% Moharamzadeh P. Am J Emerg Med. 2017
leczenie żywieniowe w polskich hospicjach ankiety POLSPEN: 584 / 95 skrining: skala niedożywienia SGA 16%, siła uścisku ręki 38% leczenie żywieniowe (95% chorych) enteralne (65%), sonda (41%), pozajelitowe (35%) Januszczyk J. Clin Nutr 2017; 36 (suppl 1) s105-6)
stała dawka ratująca w zal. od dawki podstawowej morfiny w ciągłym wlewie dożylnym 0-5mg/h 100% dawki godzinowej iv co max co 2h ocena 09 15 min; do 4 dawek 200% dawki (4x) infuzji o 50% 5-15mg/h 50% d. godz 100% inf o 25% >15mg/h 25% d. godz 50% inf o 15% Bender MA J Palliat Med. 2017; 20 (9): 922-929
eutanazja a oph 6871 chorych zmarłych w Belgii Pacjenci oczekujący legalnej od 2002 eutanazji, w 2013 r. częściej byli w oph niż poza nią. 79%; OR 2,1 (CI 1,5-2,9) 59,8% personelu oph angażowało się w procesie eutanazji (w szpitalu nawet 76%) Dierickx S. Palliat Med. 2018; 32 (1): 14-122.
kąpiel spa w oph 52 chorych oddziału opieki paliatywnej w Australii oceniało ból, niepokój, ogólne samopoczucie po 20-30 min (ESAS) 9 jet air spa system Skaczkowski G. Compmentary Therapies in Clinical Practice 2018
dodatkowe materiały tomgr@mp.pl