dr Adam Salomon Spedycja wykład 01 dla 5 sem. TiL (niestacjonarne)
Spedycja Podstawowy podręcznik do ćwiczeń i wykładów. A. Salomon, Spedycja - teoria, przykłady, ćwiczenia, Wyd. AM, Gdynia 2011. 2
program wykładu 01. Spedycja omówienie treści programowych i zasad zaliczenia części wykładowej przedmiotu. Podstawowe pojęcia związane ze spedycją. Funkcje spedytora. Spedycja (AM) 3
Spedycja wprowadzenie Spedycja to działalność polegająca na organizowaniu przewozu towaru. Do wyodrębnienia działalności spedycyjnej, w ramach działającego systemu transportowego przyczyniły się dwie przesłanki: 1. handlowa sprowadzająca się do efektu rozdzielenia się praw własności towaru od podjęcia się wykonawstwa usługi jego dystrybucji; 2. czynnościowa doprowadzająca do powstania funkcji przewoźnika, reprezentującego struktury podażowe rynku usług transportowych, oraz funkcji zamawiającego usługę przewozu, który reprezentuje struktury popytowe rynku usług spedycyjnych. 4
Spedytor powiązania 5
Spedytor wprowadzenie Spedytorem jest osoba prawna lub fizyczna (przedsiębiorca), której celem działania jest organizowanie przewozu ładunków. Spedytor za odpowiednią opłatą świadczy usługi spedycyjne na rzecz osób prawnych lub fizycznych, względnie na potrzeby własne. 6
Spedytor cd. Spedytorem organizuje przewóz, wystawia dokumenty spedycyjne (listy przewozowe w zależności od użytego do transportu towaru środka transportowego, np. CMR/list przewozowy transport samochodowy; COTIF/SMGS transport kolejowy; morski list przewozowy; lotniczy list przewozowy). W znaczeniu potocznym mianem spedytora określa się przedsiębiorstwa spedycyjne. 7
EUROPEJSCY MILIARDERZY TSL 2010 ranking operatorów TSL pochodzenia europejskiego 8
Spedycja Spedycją jest każda działalność gospodarcza polegająca na organizowaniu przewozu ładunków na zlecenie osoby prawnej lub fizycznej i na wykonaniu niezbędnej grupy czynności dodatkowych, wynikających ze specyfiki zlecenia. Na otwartym rynku transportowym, na którym panuje konkurencja doskonała, wyjściowym podziałem spedycji staje się klasyfikacja według dostępności do jej nabycia. Spedycja obok transportu i logistyki jest jednym z elementów branży TSL (transport-spedycjalogistyka). 9
Historia spedycji (1) Za początek spedycji uznaje się XV wiek. Czynnikami, które wywarły bezpośredni wpływ były prawo składu oraz przymus drożny. 10
Historia spedycji (prawo składu) Prawo składu (łac. ius stapulae) obowiązek, stawiany kupcom przejeżdżającym przez miasto, zatrzymania się w nim na pewien okres i wystawienia na sprzedaż przewożonych towarów. Stosowane było od XIII w. do XVIII w. Rodzaje prawa składu: 1. bezwzględne prawo składu obowiązek sprzedania wszystkich towarów bez ograniczenia czasu; 2. względne prawo składu obowiązek wystawienia towarów i ich sprzedaży przez pewien określony czas (np. na 14 dni). Po jego upływie i opłaceniu ustalonych ceł towar można było transportować dalej; 3. częściowe prawo składu obowiązek sprzedania części towarów (towarów pewnego rodzaju). 11
Historia spedycji (przymus drożny) Przymus drożny istniejący w średniowieczu obowiązek poruszania się kupców po ściśle określonych trasach. Istniejąca gęsta sieć komór celnych umożliwiała maksymalne "wykorzystanie" przejazdu kupca przez pobranie ceł i myt. 12
Historia spedycji (2) Prawo składu i przymus drożny nakazywały składować towary we wszystkich miastach na drodze kupca objętych przymusem drogowym. Długie przestoje w przejazdach przysparzały strat kupcom. Wykształcił się wtedy tzw. pozorny nabywca. 13
Historia spedycji (pozorny nabywca) Pozorny nabywca składał oświadczenie o nabyciu towaru, który jednak pozostawał w posiadaniu pierwotnego właściciela. Pozorny nabywca wysyłał towar we własnym imieniu, jednak na cudzy koszt i w miejsce wskazane przez pierwotnego właściciela. Ponadto do zadań pozornego nabywcy należało pośrednictwo fachowe w gestii wyboru drogi, środka transportu, przygotowania transportu, składowania czy konwojowania. 14
Historia spedycji (3) Dalszy rozwój spedycji nastąpił wraz z pojawieniem się maszyny parowej w XIX wieku. Kupcy, którzy nie byli rozeznani w zastosowaniach i liniach nowego środka transportu zaczęli korzystać z wyspecjalizowanych firm, które świadczyły usługi polegające na planowaniu przewozów. W ciągu kilku dziesięcioleci następował dalszy rozwój techniczny transportu oraz praw taryfowych i handlowych. Wymusiło to powstanie firm świadczących kompleksowe usługi tj. planowania przewozów, pośrednictwa handlowego, wypełniania dokumentów itp. 15
Funkcje spedytora organizacyjna dokumentacyjna wykonawcza bankowa (rozliczeniowa) doradcza 16
Z kim współpracuje spedytor 17
Szersza i węższa definicja spedycji W szerszym znaczeniu spedycja obejmuje wykonanie wszelkich czynności składających się na zorganizowanie transportu i przesłanie ładunku z wyłączeniem samego przewozu. W węższym znaczeniu spedycja obejmuje wykonywanie tylko takich czynności, które mają charakter organizacyjnodoradczy lub organizacyjno-prawny (tzn. takich czynności, które nie polegają na fizyczno-technicznej manipulacji przesyłanym ładunkiem). Spedycja (AM) 18
Spedytor realizator kontraktu Bezpośrednio po zawarciu i uprawomocnieniu się kontraktu handlowego, strona posiadająca gestię transportową przystępuje do zorganizowania przemieszczenia towaru od dostawcy do odbiorcy (przez port morski) albo poprzez zorganizowanie transportu własnych ładunków we własnym zakresie (spedycja własna), albo poprzez skorzystanie z usług podmiotu wyspecjalizowanego w dziedzinie organizacji transportu, tj. spedytora. Spedycja (AM) 19
Spedytor pośrednik Spedytor, zajmujący się organizacją przemieszczania ładunków między nadawcą a odbiorcą, podejmuje się funkcji pośrednika pomiędzy zleceniodawcą dysponującym towarem a przewoźnikiem (i innymi przedsiębiorstwami i instytucjami) po to, aby dany towar, zgodnie z życzeniem i w interesie zleceniodawcy, został dostarczony do miejsca przeznaczenia. Spedytor występuje więc wobec zleceniodawcy dysponującego towarem w roli usługodawcy, oferując swój potencjał organizacyjny dla sprawnego zorganizowania procesu transportu ładunku. Spedycja (AM) 20
Proces spedycyjny Proces spedycyjny, to uporządkowany ciąg czynności mających na celu zorganizowanie i zapewnienie dostawy towaru od producenta do ostatecznego odbiorcy. Proces spedycyjny rozpoczyna się wysłaniem (otrzymaniem) zlecenia spedycyjnego, a kończy rozliczeniem danej operacji. 21
Elementy procesu spedycyjnego przedmiot przewozu (ładunek) rodzaj, ilość, wymiary, właściwości wymogi stron kontraktu dotyczące czasu i szybkości dostawy, kosztów przewozu, niezbędnych dokumentów, itp. warunki, na jakich został zawarty kontrakt gestia transportowa liczba podmiotów zaangażowanych w proces spedycyjny i zakres świadczonych przez nich usług sposób i droga przewozu oraz gałąź transportu Spedycja (AM) 22
Cechy idealnego procesu spedycyjnego bezpieczeństwo kompletność zintegrowanie technicznotechnologiczne i organizacyjne pewność koordynacja wewnętrzna krótki czas trwania terminowość elastyczność Spedycja (AM) 23
koniec wykładu 01. Dziękuję za uwagę... i zapraszam na kolejne wykłady Spedycja (AM) 24