Część 1. Wprowadzenie

Część 1. Wprowadzenie

Aleksandra Bieniaszewska Barbara Wołczak Rozdział I. Rozporządzenia w zakresie sprawozdawczości budżetowej oraz operacji finansowych jednostek sektora finansów publicznych 1. Sprawozdawczość budżetowa Przedmiotem sprawozdawczości budżetowej jest dostarczanie danych liczbowych o wykonaniu planowanych dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów wynikających z prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych. Przy wypełnianiu sprawozdań stosuje się różne zasady, w zależności od tego, jakich składników majątkowych dotyczą, które mają następnie wpływ na ich ostateczny kształt. Różne zestawienia liczbowe wspierają zarządzanie finansami publicznymi. Sprawozdawczość budżetowa stanowi istotny element systemu kontroli przebiegu procesów związanych z gromadzeniem i rozdysponowaniem środków publicznych. Sprawozdania powinny służyć optymalizacji zarządzania środkami publicznymi. Obowiązek sporządzania sprawozdań przez jednostki sektora finansów publicznych, w tym przez JST, wynika z art. 41 ust. 2 FinPublU. Na tej podstawie MF wydało przepisy wykonawcze do ustawy, tj. SprBudżR oraz SprOperFinR. 2. Sprawozdawczość w zakresie operacji finansowych Dane niezbędne (m.in. do obliczenia państwowego długu publicznego) są gromadzone i przetwarzane przez RIO na podstawie aktu wykonawczego do FinPublU wydanego na podstawie art. 41 ust. 5. Zobowiązano te jednostki do przekazywania sprawozdań zbiorczych do Prezesa GUS, a sprawozdań łącznych do MF. Prezes GUS na podstawie otrzymanych sprawozdań sporządza i przekazuje do MF sprawozdania zbiorcze według rodzaju danych jednostek, w terminie 56 dni od końca pierwszego, drugiego lub trzeciego 3

Rozdział I. Rozporządzenia w zakresie sprawozdawczości budżetowej... kwartału roku budżetowego, natomiast sprawozdania za czwarty kwartał w terminie 84 dni od dnia zakończenia roku budżetowego, z tym że dane objęte sprawozdaniem Rb-Z część F lista jednostek sporządzających sprawozdania są sporządzane i przekazywane w terminie 105 dni od dnia zakończenia roku budżetowego. Z kolei sprawozdania dotyczące operacji finansowych Skarbu Państwa przekazywane są w terminie 40 dni od końca pierwszego, drugiego lub trzeciego kwartału roku budżetowego. Sprawozdania za czwarty kwartał w terminie 55 dni od dnia zakończenia roku budżetowego, z tym że dane objęte sprawozdaniem Rb-Z część F lista jednostek sporządzających sprawozdania są sporządzane i przekazywane w terminie 76 dni od dnia zakończenia roku budżetowego. Zmiany rozporządzenia w sprawie sprawozdawczości budżetowej W dniu 1.4.2015 r. weszła w życie nowelizacja rozporządzenia w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz.U. z 2015 r. poz. 459). Znowelizowane rozporządzenie ma zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań miesięcznych sporządzanych za kwiecień 2015 r. oraz kwartalnych za I kwartał 2015 r. W wyniku wejścia w życie tego rozporządzenia: 1) wprowadzono liczne zmiany doprecyzowujące instrukcje sporządzania przez samorządowe jednostki budżetowe poszczególnych sprawozdań budżetowych; 2) zmieniono sposób przekazywania sprawozdań Rb-27ZZ i Rb-50 od 1 kwartału 2015 r. zarządy JST muszą je przekazywać w formie dokumentu elektronicznego do Informatycznego Systemu Obsługi Budżetu Państwa Trezor, oraz do wiadomości właściwej RIO; przygotowanie sprawozdań w aplikacji BeSTi@ będzie odbywało się na dotychczasowych zasadach na etapie wysyłki w module komunikacyjnym będą przygotowywane dwie paczki sprawozdań do wysyłki; sprawozdania do wysyłki do RIO będą bez zmian, natomiast sprawozdania do wysyłki do Informatycznego Systemu Obsługi Budżetu Państwa Trezor, będą miały inny opis; dodano również nowe funkcje w programie umożliwiające sprawdzenie, czy wysłane sprawozdania zostały odebrane przez dysponenta; 3) doprecyzowano sposób przekazywania przez JST sprawozdań Rb-50 za IV kwartał do Najwyższej Izby Kontroli (będą one przekazywane na jej elektroniczną skrzynkę podawczą); 4) wykreślono obowiązek przesyłania sprawozdań Rb-27 przez US; ustalono, że dane dotyczące wykonania dochodów budżetowych i udziałów JST w podatku dochodowym od osób prawnych pobieranych przez US jako organu podatkowego zamieszczane będą na stronie BIP Ministerstwa Finansów w dziale Finanse Publiczne/Budżet państwa; dane te będą zamieszczane do 15 kwietnia, 15 lipca, 15 października danego roku i 10 lutego roku następnego po roku budżetowym w zakresie: należności, dochodów wykonanych, zaległości netto i nadpłat w podziale na poszczególne US; dane za marzec, czerwiec, wrzesień i rok budżetowy wykazywane będą zgodnie z zamieszczonymi danymi w BIP na stronie Ministerstwa Finansów w kolumnach: Należności, Dochody wykonane, Zaległości netto i Nadpłaty ; 5) doprecyzowano definicję należności wykazywanych w sprawozdaniu Rb-27S, tj. w kolumnie Należności nie wykazuje się należności długoterminowych; 4

2. Sprawozdawczość w zakresie operacji finansowych... 6) doprecyzowano sposób postępowania w przypadku braku możliwości terminowego przesyłania sprawozdań z powodu awarii systemu informatycznego, m.in. systemu BeSTi@, na poziomie JST RIO oraz elektronicznych skrzynek podawczych zamieszczonych na platformie epuap; w przypadku braku możliwości terminowego przesłania sprawozdań z powodu nieprawidłowego działania systemu informatycznego, sprawozdania te przekazuje się najpóźniej pierwszego dnia roboczego następującego po dniu usunięcia awarii; 7) w sprawozdaniu Rb-PDP doprecyzowano, podobnie jak w Rb-27S, jakie dane należy wykazywać w kolumnie Dochody wykonane pobierane przez urzędy skarbowe powinny być one zgodne z danymi zamieszczonymi na BIP Ministerstwa Finansów; 8) w sprawozdaniu Rb-27ZZ dodano, że w dochodach wykonanych ujmowane są dochody wykonane na podstawie ewidencji analitycznej do konta rachunek bieżący jednostki budżetowej oraz kasy jednostki i zapłaconych kartą płatniczą; 9) zmieniono zapis dotyczący powiązania danych między sprawozdaniami Rb-27ZZ a Rb-27S dochody wynikające ze sprawozdania Rb-27ZZ z kolumny Potrącenie na rzecz jednostek samorządu terytorialnego powinny być wykazane w takiej samej wysokości w sprawozdaniu Rb-27S w kolumnie Dochody wykonane w zakresie dochodów klasyfikowanych w paragrafie 236 Dochody jednostek samorządu terytorialnego związane z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami ; wyjątek stanowią jedynie dochody realizowane w ramach ustawy o funduszu świadczeń alimentacyjnych, które należy wykazywać tylko w części należnej gminie wierzyciela; 10) w sprawozdaniu Rb-28S doprecyzowano, że w kolumnie Wydatki zrealizowane w ramach funduszu sołeckiego należy wykazywać wszystkie poniesione wydatki w ramach funduszu sołeckiego, również te zwiększające kwotę funduszu uchwałą rady, zgodnie z FundSołU; 11) w sprawozdaniach Rb-28S za grudzień w Wydatkach wykonanych należy ująć zrealizowane wydatki na podstawie danych księgowości analitycznej do rachunku bieżącego; w ramach tych wydatków w jednostkach, które realizowały zadania z funduszu sołeckiego, należy wykazać zrealizowane wydatki w ramach FundSołU, a w jednostkach, które ustaliły wydatki niewygasające wykazać również wydatki, które nie wygasły z upływem roku budżetowego; 12) w sprawozdaniu Rb-NDS doprecyzowano, co należy rozumieć pod pojęciem kredyty i pożyczki zgodnie z SprBudżR po nowelizacji do kredytów i pożyczek zaliczane są również papiery wartościowe, których zbywalności jest ograniczona; w części F sprawozdania Rb-NDS wiersz F3 Kwota związana z realizacją wydatków bieżących, o których mowa w art. 242 ustawy o finansach publicznych, wypełnia się tylko po wykonaniu w sprawozdaniu za IV kwartał; 13) doprecyzowano przepisy odnośnie przekazywania sprawozdań w formie elektronicznej zgodnie z SprBudżR po nowelizacji, JST przekazuje pliki sprawozdań do RIO w formie dokumentu elektronicznego z wykorzystaniem aplikacji wskazanej przez Ministra Finansów w BIP. 5

Aleksandra Bieniaszewska Barbara Wołczak Rozdział II. Ogólne zasady sporządzania sprawozdań Wszystkie sprawozdania sporządza się w sposób czytelny i trwały, natomiast podpisy na formularzu papierowym składa się odręcznie na każdym formularzu, w przeznaczonym do tego miejscu. Ponadto umieszcza się pieczątki imienne osób podpisujących sprawozdania. Sprawozdania sporządza się w liczbie egzemplarzy równej liczbie jednostek, do których mają być złożone, powiększonej o jeden egzemplarz, który ma być pozostawiony w aktach jednostki. Oryginał sprawozdania przekazywany jest jednostce uprawnionej do jego otrzymywania. Powyższe dotyczy sporządzania sprawozdań w formie papierowej. 1. Sprawozdawczość budżetowa Rozporządzenie w sprawie sprawozdawczości budżetowej określa wzory, terminy oraz zasady sporządzania sprawozdań budżetowych. Sporządzane są one za okres miesiąca, kwartału, półrocza i roku. JST oraz ich jednostki organizacyjne sporządzają sprawozdania miesięczne, roczne oraz kwartalne. Miesięczne/roczne: 1) Rb-27S sprawozdanie z wykonania planu dochodów budżetowych samorządowej jednostki budżetowej/jednostki samorządu terytorialnego, 2) Rb-28S sprawozdanie z wykonania planu wydatków budżetowych samorządowej jednostki budżetowej/jednostki samorządu terytorialnego. Kwartalne: 1) Rb-NDS sprawozdanie o nadwyżce/deficycie JST, 2) Rb-27ZZ sprawozdanie z wykonania planu dochodów związanych z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych JST ustawami, 3) Rb-50 sprawozdanie o dotacjach/wydatkach związanych z wykonywaniem zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych JST ustawami, 4) Rb-30S sprawozdanie z wykonania planów finansowych samorządowych zakładów budżetowych, 7

Rozdział II. Ogólne zasady sporządzania sprawozdań 5) Rb-34S sprawozdanie z wykonania planu wydatków na rachunku, o których mowa w art. 223 ust. 1 FinPublU, 6) Rb-28NWS sprawozdanie z wykonania planu wydatków samorządowej jednostki budżetowej/jednostki samorządu terytorialnego, które nie wygasły z upływem roku budżetowego. Roczne: 1) Rb-ST sprawozdanie o stanie środków na rachunkach bankowych jednostki samorządu terytorialnego, 2) Rb-PDP sprawozdanie z wykonania dochodów podatkowych gminy/miasta na prawach powiatu. Ponadto JST składają sprawozdania: 1) Rb-Z-PPP sprawozdanie o stanie zobowiązań wynikających z umów partnerstwa publiczno-prywatnego, przekazywane w terminie miesiąca po zakończeniu kwartału na elektroniczną skrzynkę podawczą MF oraz do GUS; sprawozdanie Rb-Z-PPP sporządza się w arkuszu kalkulacyjnym, który znajduje się na stronie internetowej MF http://www.mf.gov.pl/, w zakładce działalność Finanse Publiczne budżet państwa sprawozdawczość budżetowa; 2) Rb-WSa sprawozdanie o wydatkach strukturalnych poniesionych przez jednostki samorządu terytorialnego, które wykazują wydatki zbiorcze, skonsolidowane obejmujące również wydatki przedstawione w sprawozdaniach jednostkowych przez: a) kierowników jednostek organizacyjnych podległych i nadzorowanych przez JST (kierownicy samorządowych: jednostek budżetowych, zakładów budżetowych, instytucji kultury, podmiotów leczniczych albo SPZOZ, jak również kierownicy innych samorządowych osób prawnych, utworzonych na podstawie odrębnych ustaw) jednostkowe; b) przewodniczących zarządów JST na podstawie sprawozdań jednostkowych sporządzonych przez kierowników jednostek wymienionych w lit. a i własnego sprawozdania jednostkowego skonsolidowane zbiorcze. Okresy sprawozdawcze dla sprawozdawczości budżetowej Okresy sprawozdawcze dla sprawozdawczości budżetowej są następujące: 1) sprawozdania, Rb-27S, Rb-28S, sporządza się narastająco za kolejne miesiące roku budżetowego, 2) sprawozdania urzędów skarbowych z wykonania dochodów gmin i udziałów JST w dochodach budżetu państwa sporządza się narastająco od początku roku do końca miesiąca marca, czerwca i września, 3) sprawozdania Rb-27ZZ, Rb-NDS, Rb-30S, Rb-34S, Rb-50 sporządza się narastająco za kolejne kwartały roku budżetowego, 4) sprawozdanie Rb-28NWS sporządza się narastająco za I i II kwartał roku budżetowego, 5) sprawozdania Rb-27S, Rb-28S, Rb-PDP, Rb-WSa i Rb-ST sporządza się za rok budżetowy. 8

2. Sprawozdawczość w zakresie operacji finansowych Kierownicy samorządowych jednostek organizacyjnych sporządzający sprawozdania są obowiązani do terminowego przekazywania sprawozdań odbiorcom sprawozdań. 2. Sprawozdawczość w zakresie operacji finansowych Rozporządzenie w sprawie sprawozdawczości jednostek sektora finansów publicznych z zakresu operacji finansowych określa wzory, terminy oraz zasady sporządzania sprawozdań z zakresu zobowiązań i należności, w szczególności państwowego długu publicznego, m.in. przez JST. Sprawozdania sporządzane są według stanu na koniec każdego kwartału lub roku budżetowego (w przypadku sprawozdań rocznych). Przewidziano jeden wspólny wzór formularzy dla poszczególnych sprawozdań, niezależnie od formy organizacyjno-prawnej jednostek sektora finansów publicznych. Każda jednostka sektora finansów publicznych wypełnia tylko i wyłącznie te formularze i to w takim zakresie, w jakim może posiadać określone tytuły dłużne, należności lub aktywa finansowe. Jednostki samorządu terytorialnego i im podległe jednostki organizacyjne oraz samorządowe instytucje kultury, SPZOZ podległe JST i samorządowe osoby prawne sporządzają sprawozdania kwartalne i roczne. Kwartalne: 1) Rb-Z kwartalne sprawozdanie o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych oraz poręczeń i gwarancji, 2) Rb-N kwartalne sprawozdanie o stanie należności oraz wybranych aktywów finansowych. Ponadto JST bezpośrednio realizujące zadania z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zlecone JST odrębnymi ustawami wypełniają oraz przekazują do podmiotu przekazującego dotację i zlecającego zadanie kwartalne sprawozdanie Rb-ZN o stanie zobowiązań oraz należności Skarbu Państwa z tytułu wykonywania przez JST zadań zleconych. Roczne: 1) Rb-UZ roczne sprawozdanie uzupełniające o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych, 2) Rb-UN roczne sprawozdanie uzupełniające o stanie należności z tytułu papierów wartościowych według wartości księgowej. Ważne Jednostka nie musi sporządzać sprawozdań Rb-UZ lub Rb-UN, w przypadku gdy nie posiada zobowiązań lub należności podlegających wykazaniu w tych sprawozdaniach. 9

Dyscyplina finansów publicznych Sprawozdania Rb-Z, Rb-UZ, Rb-N, Rb-UN oraz Rb-ZN są sprawozdaniami wykorzystywanymi do celów statystycznych. Podstawą ich sporządzenia są: 1) ewidencja księgowa jednostki, 2) sprawozdania lub inne wiarygodne dokumenty poświadczające istnienie danego zobowiązania lub należności. W przypadku należności z tytułu posiadanych przez jednostkę papierów wartościowych wyemitowanych przez Skarb Państwa, wykazywanych w sprawozdaniu Rb-N, należy zapewnić w urządzeniu księgowym możliwość ustalenia wartości nominalnej. Dane dotyczące tych aktywów finansowych w ewidencji księgowej figurują wg wyceny księgowej, ewentualnie rynkowej, natomiast w sprawozdaniu Rb-N należy podać wartość nominalną posiadanych dłużnych papierów wartościowych. Pamiętajmy że sprawozdania statystyczne muszą mieć swoje źródło w ewidencji księgowej jednostki, w innym przypadku kierownik jednostki i główny księgowy, jeśli ma powierzenie obowiązków, mogą ponieść skutki odpowiedzialności karnej, o której mowa w StatPublU. Wynika to z art. 30 StatPublU, nakładającego na podmioty stosowanie w prowadzonej ewidencji i dokumentacji oraz rachunkowości standardów klasyfikacyjnych określonych w StatPublU. Okresy sprawozdawcze dla sprawozdań w zakresie operacji finansowych Wszystkie sprawozdania z zakresu operacji finansowych mają za zadanie zaprezentować stan na koniec danego okresu sprawozdawczego, a nie przepływy w okresie sprawozdawczym. W związku z powyższym sprawozdania kwartalne Rb-Z, Rb-N oraz Rb-ZN przedstawiają stan zobowiązań, należności lub innych wybranych aktywów finansowych na koniec danego kwartału, natomiast sprawozdania roczne Rb-UZ i Rb-UN na koniec roku budżetowego. Wszystkie jednostki sektora finansów publicznych zobowiązane do przekazywania sprawozdań z zakresu operacji finansowych mają obowiązek przestrzegania terminów zapisanych w załącznikach nr 7 i 8 SprOperFinR. Terminowe przekazywanie sprawozdań umożliwi jednostkom nadrzędnym sporządzanie sprawozdań zbiorczych w obowiązujących terminach. Dyscyplina finansów publicznych Zgodnie z DyscypFinPublU naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest niesporządzenie lub nieprzekazanie w terminie sprawozdania z wykonania procesów gromadzenia środków publicznych i ich rozdysponowania oraz wykazanie w sprawozdaniu danych niezgodnych z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej. 10

Aleksandra Bieniaszewska Barbara Wołczak Rozdział III. Przekazywanie sprawozdań w formie elektronicznej 1. Sprawozdawczość budżetowa Zarządy JST przekazują do właściwych RIO w formie dokumentu elektronicznego sprawozdania Rb-27S, Rb-27ZZ, Rb-PDP, Rb-28S, Rb-28NWS, Rb-NDS, Rb-30S, Rb-34S, Rb-50, Rb-ST. Regionalne izby obrachunkowe przekazują dane z ww. sprawozdań, z wyłączeniem sprawozdań Rb-27ZZ i Rb-50, do MF w formie dokumentu elektronicznego. Kierownicy jednostek przekazują do zarządu JST sprawozdania w formie określonej przez zarząd JST (może to być wyłącznie forma elektroniczna lub papierowa, lub też papierowa i elektroniczna). Sprawozdania podpisują główny księgowy (Skarbnik) i kierownik jednostki (przewodniczący zarządu JST). Sprawozdania w formie dokumentu elektronicznego opatruje się bezpiecznym podpisem elektronicznym, w rozumieniu PodpElektroU, weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu. Takie możliwości przekazywania sprawozdań wyłącznie w formie elektronicznej umożliwiają np. aplikacje BeSTi@ i SJOBesti@. Sprawozdania Rb-27ZZ i Rb-50, sporządzane przez zarządy JST dla dysponentów przekazujących dotacje, przekazuje się w formie dokumentu elektronicznego do Informatycznego Systemu Obsługi Budżetu Państwa Trezor, oraz do wiadomości do RIO. 2. Sprawozdawczość w zakresie operacji finansowych Sprawozdania z zakresu operacji finansowych Rb-Z, Rb-UZ, Rb-N i Rb-UN oraz Rb-ZN są sporządzane w formie dokumentu oraz w formie elektronicznej. Dane ze sprawozdań przekazywanych w formie elektronicznej do jednostek nadrzędnych powinny być zgodne z danymi wykazywanymi w tych sprawozdaniach w formie dokumentu. 11