WSPARCIE PUBLICZNE ORAZ INWESTYCJE PRYWATNE A SYTUACJA DOCHODOWA GOSPODARSTW ROLNYCH W POLSCE Marta Skrzypczyk Łysomice, 14.11.2018
OD 2002 ROKU WYPŁACONO PRAWIE 14,5 MLD PLN DOTACJI Program SAPARD SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006 Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020 Działanie Działanie 2 Inwecje w gospodarstwach rolnych Działanie 1.1 Inwecje w gospodarstwach rolnych Działanie 121 Modernizacja gospodarstw rolnych Typ operacji 4.1.3. Modernizacja gospodarstw rolnych Okres realizacji Kwota wypłaconych dotacji (w mln zł) Liczba zrealizowanych projektów 2002 2006 588,5 12 927 2004 2009 2 418,5 24 079 2007 2015 10 219,1 73 016 2015-2023 1 222,5 * 7 688 * * Wg danych na koniec września 2018r. (wykorzystanie budżetu na działanie na poziomie 11,53%) Do września 2018 roku zrealizowano ponad 110 tys. projektów. Źródło: Roczne sprawozdania z działalności ARiMR; 2 MRiRW, sprawozdanie miesięczne z realizacji PROW 2014-2020
W TYM CZASIE WOLUMEN UDZIELONYCH ROLNIKOM KREDYTÓW ZWIĘKSZYŁ SIĘ PRAWIE 4-KROTNIE Kredyty bankowe dla rolników indywidualnych (mln PLN) oraz ich zmiana wobec roku wcześniejszego (%) wolumen kredytów dynamika zmian r/r (prawa oś) 35 000 35% 30 000 30% 25 000 25% 20 000 20% 15 000 15% 10 000 10% 5 000 5% 0 07 07 07 07 08 08 08 08 09 09 09 09 10 10 10 10 11 11 11 11 12 12 12 12 13 13 13 13 14 14 14 14 15 15 15 15 16 16 16 16 17 17 17 17 18 18 18 0% Źródło: NBP 3
ZAŚ NAKŁADY INWESTYCYJNE W ROLNICWTIE WZROSŁY PONAD 2-KROTNIE Nakłady inwecyjne w rolnictwie - mln PLN 6000 5000 4000 3000 29% Od 2002 do 2016 roku nakłady inwecyjne w rolnictwie zwiększyły się o 130% do 5,05 mld PLN. W ostatnich latach widać wyhamowanie inwecji w maszyny, wzrost zaś w przypadku budynków i budowli oraz środków transportu. 2000 1000 35% 44% 0 35% 2002 2005 2010 2013 2015 2016 budynki i budowle środki transportu maszyny, urządzenia techniczne pozostałe Źródło: GUS 4
INWESTYCJE A ROZWÓJ POLSKIEGO SEKTORA ROLNEGO 5
DYNAMICZNY ROZWÓJ SEKTORA DROBIOWEGO I MLECZARSKIEGO Produkcja mięsa drobiowego i podrobów w masie produktu (tys. t) 3000 2500 2000 +250% 1050 +32% 1000 950 Skup mleka (w mln l) 1500 900 1000 850 500 800 0 2002 2005 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 produkcja (masa schłodzona) w tym eksport 750 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2015 2016 2017 2018 Dynamika wzrostu skupu mleka w Polsce jest wyższa niż średnia w Unii Europejskiej. Rośnie udział eksportu w produkcji mięsa drobiowego z 6% w 2002 roku do prawie 40% w 2017 roku. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, IERiGŻ. 6
ROSNĄ MOŻLIWOŚCI PRZECHOWYWANIA ZIARNA ZBÓŻ Udział pszenicy skupionej w sierpniu-wrześniu w jej całkowitym wolumenie skupu Zmiany cen pszenicy konsumpcyjnej w sezonach 2006/07-2016/17 wobec ceny w VIII-IX (śr. cena w VIII-IX = 100) 57% 150 VIII VIII - - IX 140 130 30% 120 110 100 90 80 mediana 2003-2004 2015-2016 70 Tydzień sezonu 1 5 9 13 17 21 25 29 33 37 41 45 49 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i MRiRW 7
INWESTYCJE A UZYSKIWANE DOCHODY 8
CENY SKUPU UZALEŻNIONE OD KONIUNKTURY ŚWIATOWEJ Ceny skupu surowców rolnych (lata 2011-2015 = 100) 140 130 mleko pszenica drób wieprzowina +32% 120 110 100 90 80 70 I IV VII X I IV VII X I IV VII X I IV VII X I IV VII X I IV VII X I IV VII X I IV VII 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i MRiRW 9
DOCHODY NADAL CHARAKTERYZUJĄ SIĘ DUŻĄ ZMIENNOŚCIĄ Dochody uzyskiwane z poszczególnych produkcji rolniczych (2010 = 100) 250 200 150 100 50 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 pszenica trzoda - cykl otwarty Kurczęta mleko Jabłka Źródło: Opracowanie własne 10
ALE ROSNĄ WRAZ Z ROSNĄCĄ SKALĄ PRODUKCJI Pszenica (z 1 ha) Mleko (na 1 krowę) Żywiec wieprzowy (na 100 kg żywca) 2500 2000 4000 +10% +27% +20% +46% 3500 3000 20 0-20 +19% 1500 2500-40 2000-60 1000 1500-80 500 1000 500-100 -120 0 2012 2013 2015 2016 pszenica średnio pszenica gosp. duże 0 2012 2013 2015 2016 mleko średnio mleko gosp. duże -140 2012 2013 2015 2016 żywiec wieprzowy średnio żywiec wieprzowy gosp. duże Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych IERiGŻ (Agrokoszty) 11
PODSUMOWANIE Ostatnie lata to okres dużych inwecji w rolnictwie, finansowanych zarówno środkami publicznymi, jak i prywatnymi. W odpowiedzi na rosnący popyt na rynkach globalnych i podjętych inwecji, dynamicznie rozwija się sektor drobiarski i mleczarski. Inwecje nie wpłynęły na stabilizację bądź wzrost cen skupu, ale wraz ze skalą produkcji rośnie dochód jednostkowy. 12
100 LAT POLSKIEGO ROLNICTWA 13
100 LAT ROLNICTWA W POLSCE Średnie plony głównych upraw w Polsce 67,9 48,8 39,8 30,6 29,8 29,5 27,85 24,4 11,1 11 11,3 10,5 8,2 15,2 pszenica (dt/ha) żyto (dt/ha) jęczmień (dt/ha) owies (dt/ha) rzepak i rzepik (dt/ha) ziemniaki (t/ha) buraki cukrowe (t/ha) 1922 2017 Źródło: Opracowanie BGŻ BNP Paribas na podstawie danych GUS. 14
100 LAT ROLNICTWA W POLSCE Struktura zasiewów w Polsce 1921/22 2017 Pogłowie zwierząt w Polsce żyto (36%) owies (5%) Żyto (8%) ziemniaki (3%) (jęczmień (9%) 11,4 owies (19%) pszenica (22%) 5,2 7,9 6,1 kartofle (17%) pszenżyto (13%) rzepak (8) 2,2 3,2 jęczmień (9%) mieszanki zbożowe (8%) 0,3 0,2 pszenica (8%) pozostałe pozostałe trzoda chlewna bydło owce konie 1921 2017* * stan na czerwiec Źródło: Opracowanie BGŻ BNP Paribas na podstawie danych GUS. 15
100 LAT ROLNICTWA W POLSCE Struktura wydatków na żywność w gospodarstwach rodzin robotniczych w 1927 r. pieczywo i mąka (31%) mięso i ryby (16%) tłuszcze bez masła (11%) mleko (8%) kartofle (6%) cukier (6%) 1927 r. jedna osoba w rodzinach robotniczych spożywała 104 kg chleba i 175 kg ziemniaków. W 2017 r. osoba w gospodarstwie domowym pracowników konsumowała 40 kg pieczywa i 38 kg ziemniaków. (Uwaga ta wielkość nie uwzględnia spożycia w restauracjach, czy też dań gotowych w domach (np. frytek)). W 1927 r. większe było również spożycie mleka pitnego 52 l rocznie na osobę, podczas gdy w 2017 r. było to 36 litrów. pozostałe Źródło: opracowanie BGŻ BNP Paribas na podstawie danych GUS. Źródło: Opracowanie BGŻ BNP Paribas na podstawie danych GUS. 16
Dziękuję za uwagę Marta Skrzypczyk Biuro Analiz Makroekonomicznych Sektora Agro Bank BGŻ BNP Paribas marta.skrzypczyk@bgzbnpparibas.pl www.analizy.bgzbnpparibas.pl
Informacje i zastrzeżenia prawne Informacje i zastrzeżenia prawne Bank BGŻ BNP Paribas S.A. z siedzibą w Warszawie ( Bank BGŻ BNP Paribas ) informuje, że niniejszy materiał ma charakter wyłącznie marketingowy i informacyjny oraz nie stanowi oferty w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny. Zawarte w nim informacje nie mogą być traktowane także, jako usługa doradztwa inwecyjnego, podatkowego lub jako forma świadczenia pomocy prawnej. W szczególności niniejsza prezentacja nie stanowi rekomendacji dotyczącej kupna lub sprzedaży subskrypcji, wymiany, wykonania lub wykupu określonych instrumentów finansowych albo powstrzymania się od zawarcia transakcji dotyczącej jakichkolwiek instrumentów finansowych, jak też rekomendacji dotyczącej wykonania lub powstrzymania się od wykonania uprawnień wynikających z określonego instrumentu finansowego do zakupu, sprzedaży, subskrypcji, wymiany, wykonania lub wykupu instrumentu finansowego. Przygotowując niniejszą prezentację Bank BGŻ BNP Paribas nie spełnia roli zarządzającego portfelem ani doradcy inwecyjnego jakiejkolwiek osoby, w tym w szczególności Otrzymującego prezentację. Jakiekolwiek treści, zawarte w niniejszej prezentacji i przekazywane Otrzymującemu prezentację przez Bank BGŻ BNP Paribas w związku z zawieraniem lub wykonywaniem transakcji opisanych w prezentacji, nie mogą być traktowane przez Otrzymującego prezentację jako podstawa decyzji Otrzymującego prezentację dotycząca zawierania lub wykonywania transakcji opisanych w prezentacji. Odnośnie każdej pojedynczej transakcji, korzyści oraz przydatność transakcji dla Otrzymującego prezentację jest poddawana przez Otrzymującego prezentację ocenie dokonywanej niezależnie od Banku BGŻ BNP Paribas, albo przez Otrzymującego prezentację samodzielnie albo przez niezależnych doradców Otrzymującego prezentację, w zakresie wszelkich aspektów transakcji, w tym aspektów prawnych, podatkowych, księgowych i finansowych. Każda transakcja dotycząca produktu przedstawionego w niniejszej prezentacji jest zawierana przez Otrzymującego prezentację wyłącznie na podstawie jego niezależnej oceny i na jego własne ryzyko. Bank BGŻ BNP Paribas dołożył niezbędnych starań, aby zamieszczone w niniejszym materiale informacje były rzetelne oraz oparte na kompetentnych źródłach. Szczegółowe informacje dotyczące Banku BGŻ BNP Paribas oraz usług inwecyjnych świadczonych przez Bank BGŻ BNP Paribas znajdują się na stronie internetowej www.bgzbnpparibas.pl