Plac Żelaznej Bramy 10, 00-136 Warszawa, http://www.bcc.org.pl Warszawa, 7 stycznia 2015 r. SONDAŻ BCC Rok 2015 oczami przedsiębiorców: TO BĘDZIE LEPSZY ROK Aby dowiedzieć się, jak przedsiębiorcy oceniają miniony, 2014 rok oraz jakie widzą perspektywy dla swoich firm w 2015, jak co roku, przeprowadziliśmy w grudniu internetowy sondaż wśród członków BCC menedżerów i właścicieli firm z całego kraju *. Ponad połowa przedsiębiorców członków BCC przewiduje poprawę swojej kondycji finansowej w 2015 roku. Chociaż liczą się ze wzrostem kosztów prowadzenia działalności, to nie wpłynie to istotnie na poziom zatrudnienia czy wynagrodzenia. Co więcej, ponad 40 proc. planuje wzrost zatrudnienia, a ponad 70 proc. wzrost wynagrodzeń. Blisko jedna trzecia spodziewa się wzrostu sprzedaży powyżej 10 proc., a jedna czwarta pomiędzy 5 a 10 proc. W ocenie przedsiębiorców największe zagrożenia w 2015 roku, to: wysoka presja konkurencyjna na ceny, a w konsekwencji niższe marże zysku (72,5 proc.), nadmierna biurokracja (50,7 proc.) oraz brak pracowników o odpowiednich kwalifikacjach (39,1 proc.). Od lat nie zmienia się fakt, że firmy inwestują głównie za swoje zadeklarowało tak niemalże 80 proc. objętych badaniem podmiotów. Nieco więcej niż rok temu (43,8 proc.) planuje wziąć kredyt, a także finansować rozwój poprzez środki europejskie (30,4 proc.). Ocena 2014 roku z perspektywy przedsiębiorców Zapytaliśmy przedsiębiorców zrzeszonych w BCC jak oceniają kondycję swojej firmy w 2014 r. Pomimo wielu trudności, które przyniósł miniony rok, ponad połowa (52,2%) uważa, że była ona dobra, zaś bardzo dobrze oceniło ją 23,2% przedsiębiorstw, co łącznie daje blisko dwie trzecie optymistycznie postrzegających swoją kondycję firm. Niespełna 19% ankietowanych oceniło swoją kondycję w ub. roku jako przeciętną, a 5,8% jako złą. Nie było ani jednej, skrajnej oceny definiowanej jako bardzo zła. (Rok temu, prognozując sytuację w swoich firmach na 2014 r., 59,5% ankietowanych przez BCC przedsiębiorców twierdziło, że ich kondycja poprawi się względem 2013 r., a niewiele ponad 30% uznało, że pozostanie ona taka sama. Pogorszenia sytuacji finansowej firmy obawiał się co 10 ankietowany. Rzeczywistość okazała się więc nieco lepsza niż prognozy.)
Rok 2015 przedsiębiorcy optymistami Ponad połowa (50,7%) badanych twierdzi, że sytuacja finansowa firmy w 2015 r. poprawi się, 42% uważa, że będzie ona taka sama jak w 2014 r., a 7,3% obawia się, że ulegnie pogorszeniu. Przedsiębiorcy nie boją się 2015 roku, liczą na poprawę sytuacji w gospodarce, wierząc bardziej we własne siły, niż w reformy rządu w roku, w którym czekają nas wybory prezydenckie i parlamentarne. Prognozy na 2015 rok są znacznie lepsze wobec tych sprzed dwóch-trzech lat, dotyczących 2012 i 2013 r. Ponad połowa firm (53,7%), które wzięły udział w sondażu BCC, przewiduje, że w roku 2015 koszty prowadzonej przez nie działalności wzrosną, 31,4% spodziewa się, że pozostaną one takie same, a 14,9% liczy, że koszty te zmaleją. Blisko dwie trzecie przedsiębiorców (66,2%) ocenia, że obciążenia podatkowe w 2015 r. będą takie same jak w poprzednim roku. Niemalże co trzecia firma spodziewa się wzrostu podatków, a tylko 1,5% przewiduje zmniejszenie obciążeń na rzecz fiskusa. Zdaniem 71,6% ankietowanych wzrost kosztów prowadzenia działalności (mediów, opłat lokalnych, płacy minimalnej) nie będzie miał wpływu na politykę kadrową przedsiębiorstwa. Mniej niż 18% zakłada scenariusz ograniczenia naboru nowych pracowników, a 6% zmniejszenia z tego powodu poziomu wynagrodzeń albo liczby zatrudnionych osób 4,5%. (Rok temu wskaźniki te były mniej optymistyczne: ograniczenie naboru nowych pracowników zakładało 26,3% przedsiębiorców, zaś zmniejszenie liczby zatrudnionych osób 8,8%.) Największe problemy 2014 i zagrożenia 2015 W minionym, 2014 roku, największymi problemami w działalności przedsiębiorstw były: wysoka presja konkurencyjna na ceny i w rezultacie niskie marże zysku 76,8%, nadmierna biurokracja 59,4%, brak pracowników o odpowiednich kwalifikacjach 49,3% niski popyt wewnętrzny (konsumpcja) 20,3%, wojna handlowa UE z Rosją i zaburzenia na Ukrainie również 20,3% nadmierna ostrożność ze strony banków w udzielaniu kredytów 18,8% wysokie ceny surowców 13%, niski popyt zewnętrzny (eksport) 11,6%, inne czynniki, w tym m.in.: niekorzystne przepisy prawne i podatkowe, presja sieci handlowych, niski poziom sądownictwa, permanentne kontrole UP, PIP, UC, IOŚ, Sanepidu; niskie ceny ropy i petrochemikaliów, nieuczciwa konkurencja i szara strefa 8,7%. Lista problemów na 2015 rok wygląda podobnie, choć odsetek odpowiedzi jest mniejszy, co może świadczyć o spodziewanej poprawie koniunktury i bardziej optymistycznym
nastawieniu. Wśród czynników, które będą największym zagrożeniem dla firm w nowym roku, przedsiębiorcy najczęściej wymieniają: wysoką presję konkurencyjną na ceny i w rezultacie niskie marże zysku 72,5%, nadmierną biurokrację 50,7%, brak pracowników o odpowiednich kwalifikacjach 39,1% niski popyt wewnętrzny (konsumpcja) 21,7%, wojnę handlową UE z Rosją i zaburzenia na Ukrainie również 21,7% nadmierną ostrożność ze strony banków w udzielaniu kredytów 13% niski popyt zewnętrzny (eksport) również 13%, wysokie ceny surowców 11,6%, inne czynniki, takie jak: presja sieci handlowych, niekorzystne przepisy prawne i podatkowe, niskie ceny ropy i petrochemikaliów, nieuczciwa konkurencja i szara strefa 5,8%. Większość firm prognozuje wzrost sprzedaży powyżej 5%... Ponad 30,9% badanych przedsiębiorców członków BCC szacuje, że w nowym roku wzrost sprzedaży wyniesie powyżej 10%, a 25% prognozuje wzrost od 5 do 10%. Blisko 37% ostrożnie zakłada wzrost wyników w przedziale 0 5%, a 7,3% przedstawicieli firm spodziewa się w 2015 r. spadku sprzedaży. a ponad 70% zapowiada wzrost wynagrodzeń Większość ankietowanych przedsiębiorców (51,5%) zamierza utrzymać zatrudnienie na dotychczasowym poziomie, a 41,2% planuje wzrost liczby pracowników, co w obliczu wciąż wysokiego, choć ostatnio spadającego bezrobocia (ponad 11% dane na koniec 2014 r.) jest bardzo dobrą wiadomością. Jedynie 7,3% ankietowanych przedsiębiorstw zakłada zmniejszenie liczby zatrudnionych. Jednocześnie, aż 71% firm zapowiada wzrost wynagrodzeń, a 24,6% utrzymanie płac na dotychczasowym poziomie. Zmniejszyć pensje zamierza jedynie 4,4% ankietowanych przedsiębiorstw. To znacznie lepsze informacje niż rok temu. (W poprzednim sondażu, obejmującym prognozą 2014 r., wzrost poziomu wynagrodzeń deklarowało znacznie mniej niż teraz, bo 49,1% ankietowanych firm, zaś utrzymanie płac na tym samym poziomie 46,5%. Obniżenie pensji zapowiadała taka sama liczba przedsiębiorców jak obecnie 4,4%. Natomiast jeśli chodzi o zatrudnienie, na 2014 rok wzrost liczby pracowników deklarowało 38,3% firm, a utrzymanie zatrudnienia na tym samym poziomie 46,9% przedsiębiorców. Ograniczyć zatrudnienie zamierzało 14,8% ankietowanych podmiotów.) Jeśli inwestować, to głównie za swoje
Prawie nie zmienia się ostrożność w kwestii inwestowania: 42,6% firm deklaruje, że ich wydatki inwestycyjne będą w 2015 roku większe. Nakłady inwestycyjne na podobnym poziomie, co w minionym roku, zamierza utrzymać 32,4% przedsiębiorstw, 17,7% zakłada ich spadek, a tylko 7,3% nie planuje żadnych inwestycji. (Rok temu, planując działalność w 2014 r., jedynie 44,3% przedsiębiorców deklarowało, że ich wydatki inwestycyjne będą większe, a 27,8% zapowiadała utrzymanie ich na tym samym poziomie. Zmniejszenie nakładów na inwestycje planowało 18,3%, zaś ok. 10% nie planowało żadnych wydatków w tym obszarze.) Od lat nie zmienia się tendencja jeśli chodzi o sposób finansowania rozwoju działalności. Również w tym roku, aż 79,7% firm będzie inwestować za swoje, a ok. 44% posiłkować się kredytem (rok temu, chęć kredytowania działalności wyrażało blisko 36,8% przedsiębiorstw). Trzecim filarem finansowania pozostają podobnie jak rok wcześniej fundusze europejskie 30,4%. Jednak, w porównaniu z prognozą na 2014 r., tę formę finansowania preferuje obecnie więcej przedsiębiorstw (wzrost o 7,3 pp). Znacznie mniejsze znaczenie w finansowaniu rozwoju firm odgrywa rynek kapitałowy, choć w 2015 r. będzie to także nieco większy odsetek przedsiębiorstw 4,3% wobec 2,6% w 2014. Za pośrednictwem innych źródeł takich jak: leasing, środki z koncernu-matki/grupy kapitałowej, dotacje celowe, czy emisja obligacji, zamierza finansować swój rozwój 11,6% ankietowanych podmiotów. Wiele przedsiębiorstw sięga po kilka źródeł kapitału jednocześnie najczęściej jest to kombinacja środków własnych, kredytów i/lub unijnych dotacji. Strefa euro a polskie firmy Niewiele przedsiębiorstw odczuwało w 2014 roku wpływ wydarzeń w strefie euro na prowadzoną przez nie działalność. Dla większości firm (84,1%), zmiany instytucjonalne w strefie euro, takie jak: Pakt fiskalny, Unia Bankowa, Europejski Mechanizm Stabilności nie wpływają znacząco na ich biznes. Pozytywny ich wpływ odnotowuje co dziesiąta firma, a negatywne konsekwencje odczuwa jedynie 5,8% ankietowanych podmiotów. * Informacje o sondażu W sondażu przeprowadzonym wśród 2500 członków BCC (osób i firm) udział wzięło: 48,5% średnich przedsiębiorstw zatrudniających od 50 do 249 pracowników, 22,1% dużych firm zatrudniających od 250 do 1000 pracowników, 10,3% małych firm (od 10-49 pracowników), 10,3% mikroprzedsiębiorstw (od 1 do 9 pracowników) oraz 8,8% korporacji (powyżej 1000 pracowników). Wśród ankietowanych przez BCC firm większość zajmuje się działalnością usługową (40,6%), przemysłowo-produkcyjną (29,0%), handlową (15,9%), budownictwem (10,1%), usługami finansowymi (1,4%), a 3% reprezentuje inne niż wymienione branże. Najwięcej ankietowanych firm pochodzi z województwa mazowieckiego (29,0%), śląskiego (18,8%), pomorskiego (10,1%), dolnośląskiego (8,7%) i małopolskiego (7,3%).
komentarz Marka Goliszewskiego, prezesa BCC: Cieszy, że przedsiębiorcy są optymistami i postanowili inwestować. Może nie aż na tak wielką skalę, by odczuwalnie przyczynić się do zmniejszenia ponadbilionowego już długu publicznego i ciągle miliardowego deficytu budżetowego, hamującego nakłady na rozwój, ale ich decyzje będą nakręcać dobrą koniunkturę, wbrew obiegowym poglądom, że robią to głównie fundusze europejskie i wydatki konsumentów. Zapowiadane inwestycje przyniosą więcej miejsc pracy i wyższe pensje. Co prawda, przedsiębiorcy inwestować będą głównie za własne i firmowe pieniądze, a nie dzięki ekspansji kredytowej banków, ale dobre i to... Narzuca się pytanie, skąd bierze się ten gospodarczy i inwestycyjny optymizm? Przecież przedsiębiorcy maja świadomość, że rok 2015 to rok wyborów, przysłowiowego rozrzucania kiełbasy wyborczej tj. czczych obietnic. I trudno oczekiwać prawdziwych i znaczących posunięć rządu, pobudzających przedsiębiorczość, takich jak zmiana złych przepisów prawa, ograniczanie biurokracji, obiecana jeszcze przez ministra Rostowskiego redukcja VAT do 22%, zmniejszenie pozapłacowych kosztów pracy, likwidacja nadmiernych kontroli, liczby koncesji, zezwoleń, uznaniowości urzędników, uchwalenia prawa budowlanego czy ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym. Myślę, że jest to rezultat niespotykanej na ogół na świecie postawy: Polak potrafi, czyli im gorzej tym lepiej lub, parafrazując skądinąd słuszne acz historyczne powiedzenia J. Urbana rząd się wyżywi" przedsiębiorca się wyżywi. Oczywiście nieco przesadzam, ale nie bez przyczyny ranking Eurostatu i Agencji Gallux uznał kilka lat temu Polaków za najbardziej pracowity (po Koreańczykach) i najbardziej przedsiębiorczy naród na świecie. Gdyby jeszcze ów naród umiał posługiwać się najnowocześniejszymi na świecie narzędziami pracy i technologiami oraz wdrażać, zamiast modernizować, prawdziwe innowacje, to moglibyśmy spać bez obaw o los firm, ich pracowników i całej gospodarki. W roku 2015, zdaniem pracodawców, powinniśmy spać jednak spokojniej niż w roku ubiegłym. Mimo konfliktu rosyjsko-ukraińskiego, braku formalnej przynależności do odradzającej się strefy euro (80% transakcji w Polsce dokonuje się już w oparciu o walutę europejską), zbyt wolnego reformowania struktur i mechanizmów naszej gospodarki, wyprowadzających ją z torów tzw. gospodarki goniącej wiodące kraje UE na tory gospodarki rozwiniętej. Zatem szczęśliwego nowego roku.
Mijający i 2015 rok z perspektywy firm wyniki sondażu BCC 1. Kondycję mojej firmy w mijającym, 2014 roku oceniam jako: 52,2% dobrą 23,2% bardzo dobrą 18,8% dostateczną 5,8% złą 0% bardzo złą 2. Przewiduję, że w 2015 r. sytuacja finansowa mojego przedsiębiorstwa w porównaniu do 2014 r.: 50,7% poprawi się 42,0% pozostanie taka sama 7,3% pogorszy się 3. Przewiduję, że w 2015 r. koszty działalności mojego przedsiębiorstwa w porównaniu do poprzedniego roku: 53,7% wzrosną 31,4% pozostaną takie same 14,9% zmaleją 4. Planowane w 2015 r. przez moje przedsiębiorstwo wydatki inwestycyjne w porównaniu do 2014 r. będą: 42,6% większe 32,4% na podobnym poziomie 17,7% mniejsze 7,3% nie planuję żadnych inwestycji 5. W 2015 roku zamierzam finansować rozwój mojej firmy poprzez: (można zaznaczyć kilka odpowiedzi) 79,7% środki własne przedsiębiorstwa 43,8% kredyty 30,4% fundusze europejskie 11,6% inne źródła, m.in.: venture capital, leasing, obligacje, środki z koncernu-matki/grupy kapitałowej 4,3% rynek kapitałowy 6. Przewiduję, że w 2015 r. zatrudnienie w moim przedsiębiorstwie w porównaniu do 2014 r.: 51,5% pozostanie bez zmian 41,2% wzrośnie 7,3% zmaleje 7. W 2015 r. wynagrodzenia w mojej firmie w porównaniu do 2014 r.: 71,0% wzrosną 24,6% pozostaną na tym samym poziomie 4,4% zmaleją 8. Czy wzrost kosztów (mediów, opłat lokalnych, płacy minimalnej) z punktu widzenia działalności Pana/Pani firmy spowoduje:
71,6% nie będzie miał wpływu na politykę kadrową przedsiębiorstwa 17,9% ograniczenie naboru nowych pracowników 6,0% spadek poziomu wynagrodzeń 4,5% spadek zatrudnienia 9. Obciążenia podatkowe firmy w 2015 roku: 66,2% będą takie same 32,3% wzrosną 1,5% zmaleją 10. W 2015 r. wzrost sprzedaży w Pana/Pani firmie wyniesie: 36,8% 0-5% 30,9% powyżej 10% 25,0% 5-10% 7,3% poniżej 0% 11. Zmiany instytucjonalne w Strefie Euro, takie jak: Pakt fiskalny, Unia Bankowa, Europejski Mechanizm Stabilności, wpływają na działalność Pana/Pani przedsiębiorstwa: 84,1% firma nie odczuwa wpływu 10,1% pozytywnie 5,8% negatywnie 12. Jakie czynniki spośród niżej wymienionych były dla Pana/Pani firmy problemem w 2014 roku? (można zaznaczyć kilka czynników) 76,8% wysoka presja konkurencyjna na ceny i w rezultacie niskie marże zysku 59,4% wysoka biurokracja państwowa 49,3% brak pracowników o odpowiednich kwalifikacjach 20,3% niski popyt wewnętrzny 20,3% wojna handlowa UE z Rosją i zaburzenia na Ukrainie 18,8% nadmierna ostrożność ze strony banków w udzielaniu kredytów 13,0% wysokie ceny surowców 11,6% niski popyt zewnętrzny 8,7% inne (presja sieci handlowych, urzędnicy, spadek cen ropy i petrochemikaliów, niski poziom sądownictwa, permanentne kontrole US, PIP, UC, IOŚ) 13. Jakie czynniki spośród niżej wymienionych będą zagrożeniem dla Pana/Pani firmy w 2015 roku? (można zaznaczyć kilka czynników) 72,5% wysoka presja konkurencyjna na ceny i w rezultacie niskie marże zysku 50,7% wysoka biurokracja państwowa 39,1% brak pracowników o odpowiednich kwalifikacjach 21,7% niski popyt wewnętrzny 21,7% wojna handlowa UE z Rosją i zaburzenia na Ukrainie 13,0% nadmierna ostrożność ze strony banków w udzielaniu kredytów 13,0% niski popyt zewnętrzny 11,6% wysokie ceny surowców 5,8% inne (presja sieci handlowych, urzędnicy, niskie ceny ropy i petrochemikaliów, nieuczciwa konkurencja)
Metryczka podstawowe informacje o firmie Ile osób jest zatrudnionych w firmie? 48,5% od 50 do 249 pracowników 22,1% od 250 do 1000 pracowników 10,3% od 10 do 49 pracowników 10,3% od 1 do 9 pracowników 8,8% powyżej 1000 pracowników Jaka jest podstawowa działalność firmy? 40,6% usługi 29,0% produkcja/przemysł 15,9% handel 10,1% budownictwo 3,0% inne, niewymienione branże 1,4% usługi finansowe W jakim województwie znajduje się siedziba firmy? 29,0% mazowieckie 18,8% śląskie 10,1% pomorskie 8,7% dolnośląskie 7,3% małopolskie 5,8% łódzkie 4,4% podkarpackie 4,4% wielkopolskie 2,9% kujawsko-pomorskie 2,9% opolskie 2,9% warmińsko-mazurskie 1,4% lubelskie 1,4% świętokrzyskie 0% lubuskie 0% podlaskie 0% zachodniopomorskie Kontakt: Marek Goliszewski prezes i założyciel BCC tel. 22 582 61 00 e-mail: biuro@bcc.org.pl Emil Muciński rzecznik, Instytut Interwencji Gospodarczych BCC tel. 602 571 395, 22 58 26 113 e-mail: emil.mucinski@bcc.org.pl; instytut@bcc.org.pl Business Centre Club istnieje od 1991 roku. Jest największą w kraju organizacją indywidualnych pracodawców. Zrzesza 2500 członków (osób i firm). Wśród członków BCC znajdują się największe korporacje krajowe i zagraniczne. Członkami Klubu są także uczelnie wyższe, wydawnictwa, szpitale, prawnicy, dziennikarze, naukowcy, lekarze, wojskowi i studenci. BCC koncentruje się na działaniach na rzecz rozwoju gospodarki i pomocy przedsiębiorcom. BCC jest członkiem Komisji Trójstronnej. Działa w 250 miastach i 24 lożach regionalnych na terenie całej Polski. Koordynatorem wszystkich działań BCC jest Marek Goliszewski. Kontakty prasowe: http://www.bcc.org.pl/eksperci.244.0.html Więcej: http://www.bcc.org.pl oraz: http://www.facebook.com/pages/business-centre-club/301754142096